ဖက္ဒရယ္အေရးလား...ဗဟုိဦးစီးမႈေျဖေလွ်ာ့ေရး (Decentralization)လား...(အပုိင္း-၃)

လင္း သက္ July 11, 2014 at 5:02am

တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ကုိယ္စားလွယ္(၈၄)ဦးကုိ တေပါင္းတည္းသတ္မွတ္ရသည္
မွာ အေၾကာင္းရွိပါသည္။

ယင္းတုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ ေရြးေကာက္ပဲြ၀င္ၿပဳိင္မည့္ ပါတီမ်ားထဲတြင္ လူမ်ဳိးစုႀကီးျဖစ္ေသာ ဗမာ
လူမ်ဳိးစုကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ပါတီႀကီးမ်ားသာလွ်င္ အင္အားအေကာင္းဆုံးျဖစ္ရာ တုိင္းရင္းသားပါတီ
မ်ားအေနျဖင့္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ မဲရဖုိ႔ဆုိသည္မွာ အလွမ္းေ၀းလြန္းလွပါသည္။

သုိ႔ျဖစ္၍ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ ဗမာလူမ်ဳိးစုကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ပါတီႀကီးမ်ားသာလွ်င္ မဲအမ်ားဆုံး
အႏုိင္၍ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သုိ႔ ေရာက္ရွိႏုိင္ပါသည္။ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ သမၼတေလာင္း
(၃)ဦး၏ အမည္စာရင္းတင္သြင္းရသည္ျဖစ္ရာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္မွ (၁)ဦး၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွ
(၁)ဦးႏွင့္ တပ္မေတာ္သားကုိယ္စားလွယ္မ်ားမွ(၁)ဦးက်ျဖင့္ တင္သြင္းရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။
ထုိ႔ေၾကာင့္
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္ေသာ္လည္းေကာင္း မဲအမ်ား
ဆုံး ရရွိသည့္ပါတီမ်ားမွ တင္သြင္းသည့္ သမၼတေလာင္းသည္ အနည္းဆုံး ဒုသမၼတျဖစ္ခြင့္ရွိသည္ဟု
ေယဘုယ်အားျဖင့္ ေျပာႏုိင္ပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ အနည္းစုျဖစ္ေသာ လူမ်ဳိးစုမ်ားမွ သမၼတျဖစ္ခြင့္မွာ ရာခုိင္ႏႈန္း နည္းပါးသြားသည္ဟုလည္း
ယူဆႏုိင္ေလသည္။ ယခုအခါတြင္မူ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္တြင္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ား၌ အခ်ဳိးက်ကုိယ္စား
ျပဳမႈ (PR) ေရြးေကာက္ပဲြစနစ္အရ၊ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ မည္သည့္ အင္အားႀကီး ဗမာပါတီကမွ
ကုိယ္စားျပဳခြင့္အျပတ္အသတ္ရရွိေတာ့မည္မဟုတ္ရာ ယင္းအေျခအေနတစ္ရပ္မွ ေရွာင္လႊဲႏုိင္ခဲ့ၿပီဟု
ဆုိႏုိင္ပါသည္။

ထုိ႔အျပင္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ရွိ တုိင္းရင္းသားလူနည္းစုကုိယ္စားလွယ္မ်ား၏ (၈၄)မဲကသာ ညီညြတ္
ပါလွ်င္ ျပည္နယ္(၇)ခုမွ အလွည့္က်စနစ္ျဖင့္ ဒုတိယသမၼတတစ္ဦးက်ပင္ တက္လုပ္ႏုိင္ေသးသည္ဟု
ဆုိႏုိင္ပါေသးသည္။

အကယ္၍သာ ယခု ေရြးေကာက္ပဲြစနစ္အတုိင္း သြားမည္ဆုိလွ်င္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္၏ လႊတ္ေတာ္ႏုိင္ငံေရး
အေျခအေနမွာ တပ္မေတာ္သား ၂၅ % ၏ မဲဆႏၵအေပၚတြင္ မူတည္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။ အမ်ဳိးသား
လႊတ္ေတာ္အဆင့္တြင္ အဆုိတစ္ခု သုိ႔တည္းမဟုတ္ ဥပေဒတစ္ခုျပဳတုိင္းတြင္ တပ္မေတာ္သား ၂၅%
မွ သေဘာတူသည့္ဘက္သည္ ေအာင္ျမင္ႏုိင္မည္/အတည္ျပဳႏုိင္မည္ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳ၍ ရပါသည္။


ထုိ႔အျပင္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ(၂၀၀၈)၏ ေနာက္ထပ္အားနည္းခ်က္တစ္ခုမွာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္
ႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တုိ႔အား အာဏာတူညီစြာေပးအပ္ထားမႈပင္ ျဖစ္ပါသည္။


ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ား၏ႏႈန္းစံအရ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ရွိရမည္ျဖစ္ရာ၊ အထက္လႊတ္ေတာ္(Upper Congress)
(ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္)သည္ ျပည္နယ္မ်ား သုိ႔တည္းမဟုတ္ လူမ်ဳိးစုမ်ားကုိ ကုိယ္စား
ျပဳထားျခင္း ျဖစ္ပါသည္။


ယင္းလႊတ္ေတာ္သည္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ ျပည္နယ္မ်ား သုိ႔တည္းမဟုတ္ လူမ်ဳိးစုမ်ားအား ေပး
အပ္ထားေသာ အခြင့္အာဏာမ်ားကုိ မထိပါးေစရန္အတြက္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္နယ္မ်ား သုိ႔တည္း
မဟုတ္ လူမ်ဳိးစုမ်ား၏ အက်ဳိးစီးပြါးမ်ားကုိ ကာကြယ္ရန္အလုိ႔ငွာ ေသာ္လည္းေကာင္း ဖဲြ႔စည္းထားရွိျခင္း
လည္း ျဖစ္ပါသည္။


ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ား၏ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ျခင္းဆုိင္ရာ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္
အထက္လႊတ္ေတာ္၏ သုံးပုံ၊ ႏွစ္ပုံ (၇၅%)ေသာ ေထာက္ခံအတည္ျပဳခ်က္ပါရမည္ဟု ထည့္သြင္းျပဌာန္း
ေလ့ရွိတတ္ၾကပါသည္။


သုိ႔ရာတြင္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ၊ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္အား အာဏာတူညီစြာ အပ္ႏွင္း
ထားမႈသည္ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ ၄၄၀ ဦးရွိေသာ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္၏ လႊမ္းမုိးမႈေအာက္သုိ႔
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ကုိ က်ေရာက္သြားေစပါေတာ့သည္။

အေၾကာင္းရင္းမွာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္၏ ဦးေရ စုစုေပါင္းမွာ (၂၂၄) ဦးသာ ရွိေနၿပီး၊ ယင္းထဲမွ ယခု
ေဆာင္းပါး၏ ေရွ႕ပုိင္းမွာ ေဖၚျပထားသကဲ့သုိ႔ မဲ ကဲြျပားေနသည္ျဖစ္ရာ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္သည္ ဥပ
ေဒျပဳျခင္း၊ ျပင္ျခင္းႏွင့္ အဆုိတင္သြင္းဆုံးျဖတ္ျခင္းဆုိင္ရာလုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၌  ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္
တြင္ မဲခဲြဆုံးျဖတ္ပါက ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ကုိ သခ်ၤာနည္းအရ တြက္ခ်က္လွ်င္ အၿမဲတေစအေရးနိမ့္ႏုိင္ပါ
သည္။


ဤေနရာတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္တြင္လည္း ျပည္နယ္မ်ားမွ တစ္ၿမဳိ႕လွ်င္ (၁)ဦးက်စီ ပါ၀င္ေနသည္ဟု
ေစာဒက တက္ႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ တုိင္းေဒသႀကီး (၇)ခုတြင္ ရွိေသာ ၿမိဳ႕အေရအတြက္မွာ (၂၀၇)ရွိ
သည္ျဖစ္ရာ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ (၂၀၇)ဦး ျဖစ္ေနၿပီး၊  ျပည္နယ္မ်ားရွိ ၿမဳိ႕အေရအတြက္မွာမူ
(၁၂၃)ၿမဳိ႕သာ ျဖစ္သည့္အတြက္ ကုိယ္စားလွယ္ဦးေရ(၈၄)ဦး ကြာဟေနမည္ ျဖစ္သည္။


ယင္း (၈၄)ဦးေသာအေရအတြက္သည္ အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ရွိ ျပည္နယ္မ်ားကို ကုိယ္စားျပဳေသာ ကုိယ္
စားလွယ္အေရအတြက္ျဖစ္သည့္ (၈၄)ဦးႏွင့္ အေရအတြက္တူညီသည္ျဖစ္ရာ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္
တြင္ မဲခဲြဆုံုးျဖတ္လွ်င္ ျပည္နယ္ကုိယ္စားျပဳေသာ (၈၄)မဲကုိ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားရွိ
ၿမဳိ႕နယ္မ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ (၈၄)မဲႏွင့္ပင္ ေခ်ပစ္၍ ရေနပါသည္။

ပုိမုိရွင္းလင္းေစရန္ တြက္ျပပါမည္။

ျပည္နယ္(၇)ခုတြင္ (၁၂၃)ၿမဳိ႕ရွိသည့္အတြက္ တစ္ၿမဳိ႕လွ်င္ ကုိယ္စားလွယ္တစ္ဦးက်ႏႈန္းျဖင့္ ကုိယ္စားလွယ္
စုစုေပါင္း-(၁၂၃)ဦး။


တုိင္းေဒသႀကီး(၇)ခုတြင္ (၂၀၇)ၿမဳိ႕ရွိသည့္အတြက္ တစ္ၿမဳိ႕လွ်င္ ကုိယ္စားလွယ္တစ္ဦးက်ႏႈန္းျဖင့္၊ ကုိယ္စား
လွယ္ စုစုေပါင္း-(၂၀၇)ဦး။


တပ္မေတာ္သားကုိယ္စားလွယ္၂၅%ျဖစ္သည့္အတြက္ တပ္မေတာ္သားကုိယ္စားလွယ္ စုစုေပါင္း(၁၁၀)ဦး။

သုိ႔ျဖစ္၍-

ျပည္နယ္ (၁၂၃)ဦး + တုိင္းေဒသႀကီး (၂၀၇)ဦး + တပ္မေတာ္သား (၁၁၀) = ၃၃၀ ဦး

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရွိ ျပည္နယ္မ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ အားလုံး စုစု
ေပါင္းမွာ -

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ (၈၄)ဦး + ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ (၁၂၃)ဦး = ၂၀၇ ဦး

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရွိ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳေသာ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ အားလုံး
စုစုေပါင္းမွာ -

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ (၈၄)ဦး + ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ (၂၀၇)ဦး = ၂၉၁ ဦး

ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ရွိ တပ္မေတာ္သား ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ အားလုံးစုစုေပါင္းမွာ -

အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ (၅၆)ဦး + ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ (၁၁၀)ဦး = ၁၆၆ ဦး

ထုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္တြင္ ကုိယ္စားလွယ္အေရအတြက္ စုစုေပါင္းမွာ-

ျပည္နယ္ (၂၀၇) + တုိင္းေဒသႀကီး (၂၉၁) + တပ္မေတာ္သား (၁၆၆) = ၆၆၄ ဦး ျဖစ္ပါသည္။

ေရြးေကာက္ပဲြမ်ားတြင္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားကုိ အေျခခံေသာ ဗမာပါတီႀကီးမ်ားကသာ လႊမ္းမုိးအႏုိင္ယူသြား
မည္ျဖစ္ရာ လႊတ္ေတာ္ထဲတြင္လည္း ထုိပါတီႀကီး၏လႊမ္းမုိးမႈသာ ပုိမုိအားေကာင္းေနဦးမည္ ျဖစ္ပါသည္။


ျဖစ္လာမည့္ေနာက္ဆက္တဲြျပႆနာမွာ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားကုိလႊမ္းမုိးႏုိင္သည့္ ကုိယ္စားလွယ္အမ်ားဆုံးရသည့္
ပါတီႀကီးမွ ျပည္နယ္မ်ား၏ ဥပေဒျပဳခြင့္ အာဏာကုိ ကန္႔သတ္လာလွ်င္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေလွ်ာ့ခ်လုိလွ်င္

ေသာ္လည္းေကာင္း ျပည္နယ္မ်ားမွာ လည္စင္းခံရမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။ ဆုိလုိသည္မွာ ျပည္နယ္မ်ားသည္
မိမိတုိ႔၏ အက်ဳိးစီးပြားကုိ ကာကြယ္ႏုိင္ျခင္းမရွိဟူ၍ပင္ ျဖစ္သည္။

ဥပမာအားျဖင့္- ယခု အစုိးရသက္တမ္းတြင္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားကုိ ကုိယ္စားျပဳ၍ ကုိယ္စားလွယ္သည့္ ဗမာ
အင္အားႀကီးပါတီမွာ ျပည္ေထာင္စုႀကံ႕ခုိင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ (USDP) ျဖစ္ပါသည္။ ယခု PR စနစ္ကုိ
တုိင္းေဒသႀကီး(၇)ခုတြင္ အသုံးျပဳရန္ NDF ပါတီမွ စတင္တင္သြင္းရာ လႊတ္ေတာ္မွ အတည္ျပဳခဲ့ၿပီ ျဖစ္ပါ
သည္။

ေနာက္ခံအေၾကာင္းရင္းမွာ ၂၀၁၅ခုႏွစ္၊ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ဗမာလူမ်ဳိးစုတုိ႔အမ်ားဆုံးေနထုိင္ရာ တုိင္းေဒသ
ႀကီး(၇)ခုတြင္ NLD ပါတီမွသာ အျပတ္အသတ္ အႏုိင္ရမည္ျဖစ္ရာ၊ က်န္ဗမာပါတီအားလုံး ကိုယ္စားလွယ္
တစ္ဦး တစ္ေလပင္ ရရွိရန္ ခက္ခဲမည့္ အေနအထားျဖစ္ပါသည္။

ဤအေျခအေနမ်ဳိးတြင္ PR စနစ္က်င့္သုံးျခင္းျဖင့္ NLD ပါတီရရွိမည့္ ကုိယ္စားလွယ္ခဲြတမ္းေနရာတစ္ခ်ဳိ႕ကို
က်န္ဗမာပါတီမ်ားမွ ရရွိႏုိင္ေတာ့မည္ျဖစ္ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ပင္လွ်င္ PR စနစ္ကုိ NLD ပါတီက ျငင္းဆန္
ကန္႔ကြက္ေနျခင္း ျဖစ္ပါသည္။


သုိ႔ရာတြင္ စာေရးသူ နားမလည္ႏုိင္သည့္ကိစၥမွာ PR စနစ္ကို ျပည္နယ္မ်ားတြင္အသုံးမျပဳပါပဲႏွင့္ ျပည္နယ္
မ်ားမွ ကုိယ္စားလွယ္မ်ားက NLD ပါတီႏွင့္ေပါင္းၿပီး အဘယ့္ေၾကာင့္ ကန္႔ကြက္ေနၾကသနည္း ဆုိသည္ကို
ျဖစ္ပါသည္။


အမွန္တစ္ကယ္တြင္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္ PR စနစ္ အသုံးျပဳမည့္ အေရးသည္ ျပည္နယ္မ်ားအတြက္
အားသာခ်က္ျဖစ္မည့္အေရးပင္ ျဖစ္သည္။


အကယ္၍ PR စနစ္ကို တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္သာမက ျပည္နယ္မ်ားတြင္ပါ က်င့္သုံးမည္ဆုိပါက ျပည္နယ္
မ်ားအတြက္ နစ္နာမည္ ျဖစ္ေလသည္။ သုိ႔ဆုိလွ်င္ ျပည္နယ္မ်ားမွ ကန္႔ကြက္ရမည္ ျဖစ္သည္။ ယခု အေျခ
အေနမ်ဳိးတြင္မူ ျပည္နယ္မ်ားအေနျဖင့္ လက္ပုိက္ၾကည့္ၿပီး ေအးေအးေဆးေဆးေနရုံသာ ရွိပါသည္။


ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏ ေနာက္ထပ္အားနည္းခ်က္တစ္ခုကို တင္ျပလုိပါသည္။ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမ်ား
တြင္ ျပင္ဆင္ရန္ လြယ္ကူေသာ ဖဲြ႔စည္းပုံ (Flexible Constitution)ႏွင့္ ျပင္ဆင္ရန္ ခက္ခဲေသာ  (Rigid
Constitution)ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးရွိရာ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ျပင္ဆင္ရန္ခက္ခဲေသာ  (Rigid Constitution)ကုိ
အသုံးျပဳျခင္းသည္ ဓမၼတာပင္ ျဖစ္သည္။


သုိ႔ရာတြင္ ၂၀၀၈ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ လုိအပ္သည္ထက္ပုိ၍ Rigid ျဖစ္လြန္းျခင္း၊ အလြန္အေသး
စိတ္ တိက်လြန္းျခင္းတုိ႔ျဖင့္ ၿပီးျပည့္စုံပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ဆုိလွ်င္ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံ
အေျခခံဥပေဒသည္ ေဖါင္းပြလြန္းသည့္ဥပေဒဟု ဆုိရမည္ျဖစ္ေပသည္။ ယင္းအခ်က္မ်ားကပင္လွ်င္ ျမန္မာ့
ႏုိင္ငံေရးေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ကုိ ပုိမုိရႈပ္ေထြးေစသည္ဟု ယူဆမိပါသည္။

တစ္ကယ္တန္းတြင္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမ်ား၏ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားသည္ လြန္စြာအေသးစိတ္တိက်ေနရန္
မလုိပါ။ အေျခအေနအေပၚမူတည္၍ ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ လုိအပ္သလုိ လႈပ္ရွားကစားႏုိင္ရန္ ေရးသား
ထားသင့္ပါသည္။

ဥပမာအားျဖင့္ အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒသည္ အာဏာခဲြေ၀ေရးက႑၌ အေသးစိတ္
တိက်စြာ ျပဌာန္းမထားသျဖင့္ ျဖစ္ေပၚလာသည့္ ႏုိင္ငံေရးအေျခအေနအေပၚမူတည္ကာ ဖက္ဒရယ္စနစ္
အမ်ဳိးမ်ဳိးကုိ ေျပာင္းလဲ က်င့္သုံးသြားႏုိင္သည္ကုိ ေတြ႔ႏုိင္ပါသည္။

ထုိ႔အျပင္ ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံျဖစ္ေစမႈမွ လမ္းေခ်ာ္ေနသည့္ အဓိကအခ်က္
ႏွစ္ခုမွာ သဘာ၀သယံဇာတခဲြေ၀ေရး (Resource Sharing)ႏွင့္ အခြန္ေကာက္ခံမႈစနစ္တုိ႔ပင္ ျဖစ္သည္။


၂၀၀၈ဖဲြ႔စည္းပုံအရ အာဏာခဲြေ၀ရာတြင္ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာအမ်ားစုကို ဗဟုိမွခ်ဳပ္ကုိင္ထားသည့္အျပင္
သဘာ၀သယံဇာတခဲြေ၀ေရး (Resource Sharing)အပုိင္းကိုလည္း ဗဟုိမွပင္ အလုံးစုံခ်ဳပ္ကုိင္ထားသည္
ျဖစ္ရာ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီးအစုိးရအဖဲြ႔မ်ားအတြက္ ၾကပ္တည္းသည့္အေျခအေနကုိ ႀကဳံေတြ ႔ေန
ရသည္မွာ အဆန္းတၾကယ္ မဟုတ္ေတာ့ေခ်။

ထုိ႔အျပင္ အခြန္ေကာက္ခံရာတြင္လည္း ျပည္နယ္ႏွင့္တုိင္းေဒသႀကီးမ်ား၏ အခြန္ေကာက္ခံပုိင္ခြင့္ ဇယား
(၅)အရ အခြန္ရပုိင္ခြင့္မွာ နည္းပါးလြန္းေနျပန္ရာ ယင္းေဒသမ်ား၏အစုိးရမ်ားသည္ မိမိတုိ႔ေဒသမ်ား ဖြ႔ံၿဖိဳး
တုိးတက္ေစေရးအတြက္ စီမံကိန္းမ်ား အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရန္ ဘတ္ဂ်က္ကုိ ဗဟုိအစုိးရထံမွ
လက္ျဖန္႔ေတာင္းခံရန္သာ ရွိေပေတာ့သည္။


အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံတြင္လည္း ယင္းကဲ့သုိ႔ ျဖစ္စဥ္မ်ဳိးကုိ ႀကဳံေတြ႔ဖူးပါသည္။ ၁၉၉၉ခုႏွစ္၊ ဥပေဒအမွတ္ (၂၂)
ကုိ အေကာင္အထည္ေဖၚစဥ္က ေဒသႏၱရအစုိးမ်ားသည္ အခြန္အေကာက္မ်ား မရရွိသည့္အတြက္ လုပ္ငန္း
တာ၀န္မ်ား၊ စီမံကိန္းမ်ားကုိ အေကာင္အထည္ေဖၚေဆာင္ရန္ မ်ားစြာေႏွာင့္ေႏွးတုန္႔ဆုိင္းခဲ့ရသည္ကုိ ေတြ႔
ရပါသည္။


ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားအေနျဖင့္လည္း ယင္းတုိ႔အတြက္ အခြန္ရရွိႏုိင္မည့္ လုပ္ငန္းမ်ားကုိသာ စိတ္၀င္စား
တတ္ၿပီး၊ မိမိတုိ႔ အစုိးရအသုံးစရိတ္ထဲမွ က်ခံကုန္က်ရမည့္ လုပ္ငန္းမ်ဳိးဆုိလွ်င္ မ်က္ကြယ္ျပဳေလ့ရွိတတ္ၾက
သည္။

Decentralization ျပဳလုပ္ရာတြင္ ျဖစ္ႏုိင္ဖြယ္ရွိသည့္ျပႆနာတစ္ခ်ဳိ႕မွာ လုပ္ငန္းတာ၀န္ခဲြေ၀မႈအပုိင္းတြင္ မူလ
က အာဏာခ်ဳပ္ကုိင္ထားသည့္ ဗဟုိ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားက ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားက ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားကုိ အာ
ဏာ ခဲြေ၀ေပးရန္ လြန္စြာတြန္႔တုိေ၀ေလးေနတတ္ျခင္း၊ ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားကုိ ဗဟုိမွ လုပ္ငန္းလမ္းညႊန္၊
စံႏႈန္း၊ လုပ္ထုံးလုပ္နည္းမ်ား ခ်မွတ္ေပးရာတြင္ အခ်ိန္ၾကန္႔ၾကာလြန္းသျဖင့္ ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားအတြက္
အေကာင္အထည္ေဖၚရန္ အခက္ေတြ႔ေစႏုိင္ျခင္း၊ေဒသႏၱရအစုိးရမ်ားတြင္လည္း လုပ္ငန္းမ်ား အေကာင္
အထည္ေဖၚေဆာင္ရန္ စြမ္းရည္ (Capacity) ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊ စသည့္အခ်က္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။


ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္မွ ျပဳလုိက္သည့္ဥပေဒမ်ားသည္ သက္ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားမွ
နည္းဥပေဒ မေရးဆဲြေပးပါက အသုံးျပဳႏုိင္ျခင္းမရွိေသးေခ်။ ယင္းအခ်က္သည္လည္း Decentralization
ျပဳလုပ္ရာတြင္ အတားအဆီးျဖစ္ေနပါသည္။


အကယ္၍ ျပည္နယ္ႏွင့္ တုိင္းေဒသႀကီးမ်ားတြင္သာ ဥပေဒျပဳခြင့္အာဏာပိုမုိရွိထားပါက၊ သုိ႔တည္းမဟုတ္
Reserved Power ရွိထားပါက၊ သုိ႔မဟုတ္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ အေသးစိတ္တိက်လြန္းစြာ ေရးဆဲြ
မထားပါက ဗဟိုအစုိးရ၏ သက္ဆုိင္ရာ၀န္ႀကီးဌာနမ်ားမွ နည္းဥပေဒမ်ားေရးဆဲြျခင္း၊ မေရးဆဲြျခင္းသည္
ျပည္နယ္မ်ားကုိ မ်ားစြာအေႏွာက္အယွက္ေပးႏုိင္လိမ့္မည္ မဟုတ္ေခ်။


ေနာက္ဆုံးတစ္ခ်က္အေနျဖင့္ ေထာက္ျပလုိသည္မွာ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ၏
ႀကီးစုိးလႊမ္းမုိးမႈ(Supremacy of Constitution)ေစရန္ အေကာင္အထည္ေဖၚေပးရေသာ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံ
ဥပေဒခုံရုံး(Constitutional Tribunal)၏ အေရးပါမႈပင္ ျဖစ္ပါသည္။

ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒခုံရုံးသည္ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ မရွိမျဖစ္ ပါရွိရသည့္ ဗဟုိအစုိးရႏွင့္ ျပည္နယ္
အစုိးရအၾကားတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္နယ္အစုိးရအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျငင္း
ပြားမႈမ်ား၊ ပဋိပကၡမ်ားျဖစ္ေပၚလာခဲ့ပါက ေျဖရွင္းဆုံးျဖတ္ေပးႏုိင္သည္႔ ဗဟုိတရားစီရင္ေရး႒ာန ပင္ ျဖစ္
ေလသည္။

ယင္း ဗဟုိတရားစီရင္ေရး႒ာနျဖစ္သည့္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒခုံရုံးကုိ တခ်ဳိ႕ေသာ ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္
အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာတရားရုံး (Constitutional Court)၊ ဖဲြ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ ေကာင္စီ
(Constitutional Council)၊ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခန္းမ(Constitutional Chamber)ဟု ေခၚဆုိ
ေလ့ရွိၿပီး၊ အေမရိကန္ႏုိင္ငံတြင္မူ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရုံး (Supreme Court)ဟု ေခၚတြင္
သည္။


ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒခုံရုံး သုိ႔တည္းမဟုတ္ တရားလႊတ္ေတာ္ရုံး (Supreme
Court)ဟု ေခၚတြင္သည္။


ဖက္ဒရယ္ႏုိင္ငံမ်ားတြင္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒခုံရုံး သုိ႔တည္းမဟုတ္ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရုံးသည္ ႏုိင္ငံ
ေတာ္၏ အျမင့္ဆုံးျဖစ္ၿပီး၊ ယင္းတရားရုံး၏ ဆုံးျဖတ္ခ်က္သည္သာ ေနာက္ဆုံးအတည္ျဖစ္ပါသည္။


အေမရိကန္ႏုိင္ငံ၏ တရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရုံးသည္ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကုိ အနက္အဓိပါယ္ဖြင့္ဆုိျခင္း
ျဖင့္ ဖက္ဒရယ္စနစ္ကုိ အေျပာင္းအလဲျဖစ္ေစျခင္း၊ မဲဆႏၵနယ္မ်ားသတ္မွတ္ျခင္း၊ လူမ်ဳိးေရးဆုိင္ရာကိစၥ
ရပ္မ်ားကုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ႏုိင္ျခင္း စသည့္ ထူးျခားေသာအခြင့္အာဏာမ်ားကုိ တျခားႏုိင္ငံမ်ားထက္ ပုိင္စုိး
မႈရွိသည္။


ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ရုံးႏွင့္ ႏုိင္ငံေတာ္ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံးဟူ၍
အျမင့္ဆုံးေသာ တရားရုံးႏွစ္ရုံးရွိရာ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒခုံရုံးက ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒႏွင့္စပ္လ်င္းသည့္
ကိစၥရပ္မ်ားကုိ ဆုံးျဖတ္ႏုိင္ၿပီး၊ ျပည္ေထာင္စုတရားလႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္ရုံးကမူ ခုံရုံး၏စီရင္ပုိင္ခြင့္မ်ားကုိမထိခုိက္
ေစပဲ တျခားေသာျပစ္မႈဆုိင္ရာဥပေဒမ်ား၊ တရားမမႈမ်ားကို ကုိင္တြယ္ေျဖရွင္းခြင့္ရွိပါသည္။

ယင္းသုိ႔ေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ အျမင့္ဆုံးေသာတရားစီရင္ေရးဌာနႏွစ္ခုရွိသည့္ ပုံသ႑ာန္မွာ ၾသစႀတီးႏုိင္ငံ
ႏွင့္ စနစ္တူညီပါသည္။


မတူညီသည့္အခ်က္မွာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာခုံရုံး၏ အာဏာမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္မ်ား
ရွိေနျခင္းပင္ ျဖစ္ေလသည္။ အားနည္းေဖ်ာ့ေတာ့လြန္းသည့္ အေျခခံဥပေဒခုံရုံးအေနျဖင့္ ဗဟုိအစုိးရႏွင့္
ျပည္နယ္အစုိးရမ်ားအၾကားေသာ္လည္းေကာင္း၊ ျပည္နယ္အခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ေသာ္လည္းေကာင္း အာ
ဏာ ခဲြေ၀မႈဆုိင္ရာ အျငင္းပြားမႈမ်ား၊ ဖဲြ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိင္ရာ အေျခအတင္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာပါက
ၾကား၀င္ေျဖရွင္းေပးႏုိင္သည့္ အေျခအေနတြင္ မရွိေခ်။


အဆုိပါအခ်က္ကပင္လွ်င္ ႏႈတ္ခမ္းေမႊးမႏုိင္ဘဲ၊ ပဲႀကီးဟင္း စားခ်င္သကဲ့သုိ႔ ၾကား၀င္ေျဖရွင္းေပးမည့္
လြတ္လပ္ မွ်တေသာ အဖဲြ႔အစည္းမရွိပဲႏွင့္ အာဏာခဲြေ၀ေရးခ်င္ျခင္းတက္ေနသလုိ ျဖစ္ေနပါသည္။


ထုိ႔အျပင္ ဗဟုိႏွင့္ ျပည္နယ္မ်ားအၾကား အာဏာခဲြေ၀မႈတြင္ တရားစီရင္ေရးအာဏာကို ဗဟုိမွသာ ခ်ဳပ္
ကုိင္ထားဆဲျဖစ္ရာ၊ ျပည္နယ္မ်ားတြင္ ျပစ္မႈဆုိင္ရာ ဥပေဒမ်ား ျပဳႏုိင္လွ်င္ပင္ ယင္း ဥပေဒအတုိင္း စီရင္
ဆုံးျဖတ္ႏုိင္သည့္ ျပည္နယ္တရားရုံးမ်ား ရွိမေနေတာ့ေပ။ ယခုျပည္နယ္တရားမ်ားသည္ ဗဟုိအစုိးရ၏
အမိန္႔ညႊန္ၾကားခ်က္ေအာက္တြင္သာ ဆက္လက္တည္ရွိဆဲျဖစ္ပါသည္။


ဒီမုိကေရစီစနစ္တြင္ တရားဥပေဒစုိးမုိးေရး(Rule of Law)သည္ အသက္ၿဖစ္ၿပီး၊ ဒီမုိကေရစီမပါေသာ
ဖက္ဒရယ္သည္လည္း အႏွစ္သာရကင္းမဲ့ေနပါလိမ့္မည္။

တရားစီရင္ေရးႏွင့္ ေငြေၾကးဆုိင္ရာ ေျဖေလွ်ာ့မႈမပါေသာ ျမန္မာႏုိင္ငံ၏ Decentraliation Process
သည္ ကုိယ္ပုိင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (Self-Administered power) ပုိမုိက်ယ္ျပန္႔ေစေရးကုိသာ ဦးတည္ေနၿပီး၊
ကုိယ္ပုိင္ျပဌာန္းခြင့္ (Self-Determination)မွာမူ အလွမ္းေ၀းေနဆဲဟု သုံးသပ္၍ ရႏုိင္ပါသည္။

သုိ႔ဆုိလွ်င္ ျပည္ေထာင္စု၏ဥပေဒျပဳစာရင္း၊ ဇယား(၂)ထဲတြင္ပါသည့္ ျပည္ေထာင္စုအစုိးရ၏ဥပေဒျပဳခြင့္
အာဏာမ်ားထဲမွတစ္ခ်ဳိ႕ တစ္၀က္ကုိ  ျပည္နယ္ သုိ႔မဟုတ္ တုိင္းေဒသႀကီးအစုိးရမ်ား၏ဥပေဒျပဳစာရင္း၊
ဇယား(၂)ထဲသုိ႔ ေရႊ႔ေျပာင္းလုိက္လွ်င္ ဖက္ဒရယ္ျဖစ္ၿပီဟု ေျပာဆုိေနမႈမ်ားသည္ မွန္ကန္ပါဦးမည္ေလာ။

တစ္နည္းအားျဖင့္ Decentralization ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ ဖက္ဒရယ္၏အႏွစ္သာရကုိ ပုံေပၚေစႏုိင္မည္ေလာ
ဆုိသည္မွာ ေမးခြန္းထုတ္စရာ ျဖစ္လာပါေတာ့သည္။



-လင္းသက္-