ဗုုဒၵဓမၼႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရး ( ၈ ) သီလကုုိ လူ႔အခြင့္အေရးျဖင့္ ခ်ဥ္းကပ္ေလ့လာျခင္း

August 14, 2013 at 10:20am

 

ျမတ္ဗုုဒၶေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ေသာ ဓမၼကၡႏၶာေပါင္း ရွစ္ေသာင္းေလးေထာင္ သုုိ႔မဟုုတ္ ပိဋကတ္သုုံးပုုံ သုုိ႔မဟုုတ္ နိကာယ္ငါးရပ္ကုုိ အက်ဥ္းခ်ဳပ္လုုိက္ေသာအခါ ၁။ သီလ၊ ၂။ သမာဓိ၊ ၃၊ ပညာ ဟူ၍ အႏွစ္သာရသုုံးပါးသာရ၏။ ဤအႏွစ္သုုံးပါးကုုိ က်င့္သုုံးသူတုုိ႔၏ အတုုိင္းအတာအေလ်ာက္ လူ႔တန္ဘုုိးသည္လည္း ကြာျခားေလ၏။ လူ႔အဆင့္အတန္းလည္း ကြဲျပားျခားနားသြားေလေတာ့၏။ ကုုိယ္က်င့္သီလတရား နဲနဲရွိပါက အဆင့္နဲနဲရွိ၏။ နဲနဲေလးစားထုုိက္၏။ လူ႔တန္ဘုုိးနဲနဲရွိ၏။ နဲနဲျမင့္၏။ လူမႈေလာက၏ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တုုိးတက္ေရးအတြက္ နဲနဲအားကုုိးေလာက္၏။ ကုုိယ္က်င့္သီလ မ်ားမ်ားရွိလွ်င္ လူ႔တန္ဘုုိး မ်ားမ်ားရွိ၏။ မ်ားမ်ားျမင့္၏။ မ်ားမ်ားျမတ္၏။ ပုုိ၍ မ်ားမ်ားေလးစားထုုိက္၏။ လူမႈေလာက ေအးခ်မ္းဖြ႔ံျဖိဴးေရးအတြက္ ပုုိ၍မ်ားမ်ား အားကုုိးေလာက္၏။


   ကုုိယ္က်င့္သီလလုုံးဝ ကင္းမဲ့သူသည္ လုုံးဝတန္ဘုုိးမဲ့၏။ လုုံးဝမေလးစားထုုိက္။ ေလာကဖြ႔ံျဖိဴးတုုိးတက္ ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ အားမကုုိးထုုိက္၊ အားမကုုိးေလာက္ေခ်။ အမွန္စင္စစ္ ကုုိယ္က်င့္သီလ ကင္းမဲ့သူသည္ ေလာကအတြက္ အႏၱရာယ္မ်ား၏။ အဆိပ္သီးသက္သက္မွ်သာျဖစ္၏။ ထုုိကုုိယ္က်င့္သီလ ကင္းမဲ့သူသည္ လူ႔အခြင့္အေရးကုုိလည္း မညွမတာရက္စက္စြာ ခ်ိဴးေဖာက္တတ္ ခ်ိဴးေဖာက္ႏုုိင္သလုုိ ဥပေဒေရးရာ လူမႈေရးရာစေသာ အေရးအရာအျဖာျဖာစသည္တုုိ႔တြင္လည္း ခ်ိဴးေဖာက္ႏုုိင္ေသာ အလားအလာသည္ အျမဲတေစကိန္းဝပ္ေနေလ၏။ အခြင့္သာလွ်င္ သာသလုုိခ်ိဴးေဖာက္တတ္၏။ ထုုိသူ႔ကုုိ မည္သည့္အတြက္မွ် ယုုံၾကည္၍ မရႏုုိင္ေတာ့။ အားလည္းမကုုိးထုုိက္ေတာ့ေပ။ ထုုိ႔ေၾကာင့္လူတစ္ေယာက္၏ တန္ဘုုိးႏွင့္လူသားအရင္းအျမစ္ကုုိ အကဲျဖတ္ရာတြင္ ကုုိယ္က်င့္သီလသည္ မျဖစ္မေနထည့္သြင္းသတ္မွတ္ရမည့္ စံတစ္ခုုပင္ျဖစ္ပါ၏။ ထုုိ႔ေၾကာင့္ပင္ ကုုိယ္က်င့္သီလေကာင္းေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္ သမုုိင္းတြင္ အျမဲတန္းလွပခုုိင္မာစြာ ေနရာယူထားႏုုိင္သည္ကုုိ ေတြ႔ရမည္ျဖစ္သလုုိ ကုုိယ္က်င့္တရားမဲ့ေသာ ေခါင္းေဆာင္မ်ားသည္လည္း အစြန္းအထင္းအမဲစက္မ်ားျဖင့္ အျမဲတန္းေပက်ံေနသည္ကုုိ ေတြ႔ႏုုိင္ေပသည္။

   ထုုိ႔အတူ သမာဓိ၏ အတုုိင္းအတာအေလ်ာက္ လူ႔အဆင့္အတန္းႏွင့္တန္ဘုုိးသည္လည္း ကြာျခားပါ၏။ ထုုိ႔အတူပင္ ပညာျမင့္လွ်င္ျမင့္သေလာက္ နိမ့္လွ်င္လည္း နိမ့္သည့္အေလ်ာက္ လူ႔အဆင့္အတန္းႏွင့္ တန္ဘုုိးသည္လည္း ကြာျခားေလေတာ့၏။ ဤေနရာ၌ ပညာဟူသည္ တကၠသုုိလ္တစ္ခုခုုမွ ရရွိလာသည့္ ဘီေအ အမ္ေအ ပါရဂူစေသာ ဘြဲ႔ပညာမ်ိဴးကုုိမဆုုိလုုိပါ။ ကုုိယ္က်င့္တရားႏွင့္ စိတ္တည္ၾကည္ေျဖာင့္မတ္မႈ သမာဓိကုုိ အေျခခံ၍ ထုုိးထြင္းသိျမင္လာေသာ ယထာဘူတဥာဏ္ပညာကုုိသာ ဆုုိလုုိပါ၏။ ေလာကတကၠသိုုလ္မ်ားမွ စစ္မွန္ထုုိက္တန္စြာရရွိထားေသာ ပညာေရးဘြဲ႔သည္လည္း ကုုိယ္က်င့္တရားကုုိ အေျခခံ၍ အသုုံးျပဳလွ်င္ လူ႔ေလာကအတြက္ အလြန္တရာ အသုုံးဝင္ကာ တန္ဘုုိးၾကီးလွပါ၏။ ကုုိယ္က်င့္တရားကုုိ အေျခမခံေသာ သုုိ႔မဟုုတ္ ကုိယ္က်င့္တရား မပါဝင္ မက်င့္သုုံးေသာ ပညာရပ္မွန္သမွ်သည္ ေလာကအတြက္ အႏၱရာယ္သက္သက္သာ ျဖစ္ေလေတာ့၏။

   ေလာကတကၠသိုုလ္မွ စစ္မွန္ထုုိက္တန္စြာရရွိလာေသာ ပညာေရးဘြဲ႔ေသာ္မွ ေလာကအတြက္ အက်ိဴးရွိ အသုုံးတည့္သည္ဆုုိလွ်င္ တန္ဘုိးၾကီးသည္ဆုုိလွ်င္ သီလႏွင့္ သမာဓိကုုိ အေျခခံ၍ ထုုိးထြင္းသိျမင္လာေသာ ယထာဘူတ အသိဥာဏ္ပညာသည္ ကမၻာေလာကအတြက္ အဘယ္မွာလွ်င္ အသုံးမတည့္ဘဲ ရွိမည္နည္း။ အဘယ္မွာလွ်င္ တန္ဘုုိးမၾကီးဘဲ ရွိမည္နည္း။ ပုုိ၍ပင္ အသုုံးတည့္ကာ တန္ဘုုိးၾကီးမည္သာျဖစ္၏။ ပုုိ၍ပင္ လုုိအပ္မည္သာျဖစ္ေလေတာ့၏။ ဤေနရာ၌ မိမိသည္ ငါးပါးသီလမွ်ေလာက္ကုုိသာ ထင္သာျမင္သာေအာင္ ခ်ဥ္းကပ္ပါမည္။ ရွစ္ပါးသီလ ဆယ္ပါးသီလ စေသာ အဆင့္ျမင့္ သီလမ်ားႏွင့္ ခ်ဥ္းကပ္၍ မရွင္းလုုိပါ။ အေၾကာင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆုုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုုိဒ္အားလုုံးသည္ ထုုိရွစ္ပါးသီလႏွင့္ ဆယ္ပါးသီလတုုိ႔ေလာက္အထိ မျမင့္မားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ထုုိ႔ျပင္ သမာဓိႏွင့္ ပညာတုုိ႔ျဖင့္လည္း ဤေနရာ၌ မခ်ဥ္းကပ္ပါ။ အေၾကာင္းမွာ အျပည္ျပည္ဆုုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ စာပုုိဒ္အားလုုံး၏ အဓိပၺါယ္သည္ ဗုုဒၶဓမၼတြင္လာရွိသည့္ သမာဓိႏွင့္ ပညာတုုိ႔၏ အဓိပၺါယ္ကုုိ လုုံးဝ သုုိ႔မဟုုတ္ အနည္းငယ္ေလးမွ် မမီႏုုိင္ေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။

  သုုိ႔ဆုုိလွ်င္ သီလ၏ အဓိပၺါယ္သည္ ဘာျဖစ္သနည္း။ အမွန္စင္စစ္ သီလဟူသည္ ကုုိယ္ႏွင့္ႏႈတ္ကုုိ ေစာင့္စည္းထိန္းသိမ္းျခင္းပင္တည္း။ တနည္းဆုုိေသာ္ ကုိိယ္က်င့္ႏွင့္ ႏႈတ္က်င့္ပင္ျဖစ္၏။ မိမိသူတစ္ပါး ႏွစ္ဦးသားတုုိ႔ကုုိ ထိခုိက္ေစမည့္ မေကာင္းေသာ ကာယကံလုုပ္ရပ္မ်ားႏွင့္ ဆုုိးရြားေသာ ဝစီကံေျပာဆုုိမႈမ်ားမွ မလုုပ္ျဖစ္ မေျပာျဖစ္ေအာင္ ေစာင့္စည္းျခင္း ထိန္းသိမ္းျခင္းတုုိ႔သည္ သီလျဖစ္၏။ တနည္းဆုုိေသာ္ ကုုိယ္ျဖင့္ ေကာင္းေအာင္က်င့္ရသည့္ ကုိယ္က်င့္တရားႏွင့္ ႏႈတ္ျဖင့္ေကာင္းေအာင္က်င့္ရသည္ ႏႈတ္က်င့္တရားတုုိ႔သည္ သီလပင္ျဖစ္၏။ ဗုုဒၶဓမၼတြင္လာရွိသည္ သီလမ်ားစြာတုုိ႔တြင္ ငါးပါးသီလသည္ လူသားတုုိ႔မျဖစ္မေနက်င့္ေဆာင္သင့္သည့္ လူသား၏ မူလဘူတ ကုုိယ္က်င့္ႏွင့္ႏႈတ္က်င့္မ်ားျဖစ္၏။

    တဖန္ထုုိငါးပါးသီလကုုိ ထပ္မံ၍ ခ်ဳပ္ၾကည့္လုုိက္ေသာအခါ
           သမၼာဝါစာ= Right speech or perfect speech
           သမၼာကမၼႏၱ = Right action or perfect action
          သမၼာအာဇီဝ = Right livelihood or perfect livelihood ဟူ၍ မဂၢင္သုုံးမ်ိဴးသာျဖစ္၏။ ဤမဂၢင္သုုံးမ်ိဴးကုုိသာ က်င့္ၾကလွ်င္ ဤကမၻာ ဤေလာက ျငိမ္းခ်မ္းေလျပီ။ ထုိမဂၢင္သုုံးပါးကုုိ အနည္းငယ္ခ်ဲ႔ထြင္ စဥ္းစားၾကည့္လွ်င္ ပါဏာတိပါတ သိကၡာပုုဒ္ ( Abstaining from killing ) အဒိႏၷာဒါန သိကၡာပုဒ္ ( Abstaining from stealing ) ႏွင့္ ကာေမသုမိစၦာစာရသိကၡာပုဒ္ ( Abstaining from illegitimate sexual conduct ) ဟူေသာ သုံးပုဒ္တုိ႔သည္ သမၼာကမၼႏ ၱ မဂၢင္တြင္ပါဝင္၏။ ကာယကံျဖင့္ ေစာင့္ထိန္းလုိက္နာ က်င့္သုုံးရမည့္ သီလမဂၢင္ပင္ျဖစ္၏။ ထုုိ႔ေၾကာင့္သမၼာကမၼႏ ၱဟူသည့္ သီလမဂၢင္ တစ္ပါးေလာက္ကုိမွ် က်င့္သုံးလွ်င္ပင္ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးသည္ အေတာ္အတန္ျပည့္စုုံသေလာက္ျဖစ္ေနေပျပီ။ အဘယ့္ေၾကာင့္နည္းဟူမူ ယေန႔ကမၻာတြင္ ျဖစ္ပြါးေနသည့္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာသည္ အဓိကအားျဖင့္ ဤကာယကံကုိယ္က်င့္တရားကင္းမဲ့မႈ၊ သမၼာကမၼႏ ၱမဂၢင္ တစ္ပါးကုုိမွ် မက်င့္သုုံးမႈေၾကာင့္သာ အျဖစ္မ်ားေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ကမၻာ့လူသားမ်ား ဤသမၼာကမၼႏ ၱမဂၢင္တစ္ပါးကုိမွ် က်င့္လွ်င္ပင္ တုုိက္ရုုိက္အားျဖင့္ အျပည္ျပည္ဆုုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုုိဒ္ ၃၊ အပုုိဒ္ ၅၊ အပုုိဒ္ ၆၊ အပုုိဒ္ ၇၊ အပုုိဒ္ ၉  အပုုိဒ္ ၁၂ တုုိ႔ကုုိ က်င့္သုုံးလုုိက္နာျပီးသား ျဖစ္ေတာ့၏။ အျခားက်န္ေသာ အပုုိဒ္မ်ားကုုိလည္ သြယ္ဝုုိက္၍ လုုိက္နာျပီးသားပင္ျဖစ္ေလေတာ့၏။

   ထုုိ႔ျပင္ သမၼာဝါစာ Right speech or perfect speech ဟူသည္
( က ) Speaking of truth= မွန္ကန္ေသာ ေျပာဆုုိမႈ၊
( ခ ) Words of unity which don't bring hatred and enmity among individuals= အခ်င္းခ်င္းညီညြတ္မႈကုုိျဖစ္ေစေသာ စကားကုုိေျပာဆုုိမႈ၊
( ဂ ) Pleasant and gentle words= ခ်စ္ဖြယ္ရာ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔ေသာ စကားကုုိေျပာဆုုိမႈ၊
( ဃ ) Meaningful and useful talk= အဓိပၢါယ္ျပည့္ဝ၍ အသုုံးတည့္ေသာစကားကုုိေျပာဆုုိမႈတိုု႔ျဖစ္၏။ ဤသမၼာဝါစာ သီလမဂၢင္ကုုိ ေစာင့္ထိန္းက်င့္ၾကံၾကလွ်င္ တရားရုုံးမ်ားတြင္ မတရားအမႈစီရင္မႈမ်ား၊ လိမ္လည္ထြက္ဆုုိမႈမ်ား၊ဥပေဒေရးရာမတရားမႈမ်ား၊ အေထြေထြမတရားေသာ လိမ္လည္ေကာက္က်စ္ေသာ တရားစီရင္ေရးကိစၥမ်ား၊ အဂတိလုုိက္စားျခင္းမ်ားႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ျခစားမႈမ်ား လုုံးဝကင္းေဝးသြားမည္မွာ အမွန္ပင္ျဖစ္၏။ ထုုိ႔ျပင္ ဤသမၼာဝါစာ သီလမဂၢင္ကုုိ က်င့္သုုံးလွ်င္အျပည္ျပည္ဆုုိင္ရာ  လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုုိဒ္ ၁၀ ႏွင့္ အပုုိဒ္ ၁၁ ကုုိလုုိက္နာျပီးျဖစ္သလုုိ က်န္ေသာအပုုိဒ္အားလုုံးကုုိလည္း သြယ္ဝိုုက္၍ လုုိက္နာျပီးျဖစ္ေတာ့၏။

   သမၼာအာဇီဝ- Right livelihood or perfect livelihood ဟူသည္ မိမိႏွင့္သူတပါး ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္စလုုံးအတြက္ မထိခုုိက္ မနစ္နာေစႏုုိင္ေသာ တရားမွ်တမွန္ကန္ေသာ အလုုပ္အကုုိင္မ်ားျဖင့္ ဘဝကုုိတည္ေဆာက္ရမည္၊ ေနထုုိင္ရွင္သန္က်င့္သုုံးရမည္ဟုု ဆုုိလုုိ၏။ ဗုုဒၶဓမၼကုိလုုိက္နာက်င့္သုုံးေသာသူတစ္ေယာက္သည္ အဓိကအားျဖင့္ ေအာက္ပါလုုပ္ငန္းမ်ားျဖင့္ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္းမႈ မျပဳသင့္ေပ။
( က ) သတၳဝါဏိဇၹ၊ လက္နက္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ= Trading in arms
( ခ ) သတၱဝါဏိဇၹ၊ လူကုုန္ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈအပါအဝင္ သက္ရွိသတၱဝါမ်ားကုုိ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in living beings
( ဂ ) မဇၹဝါဏိဇၹ၊ အရက္ေသစာႏွင့္မူးယစ္ေဆးဝါးကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in alcoholic drinks and drugs
( ဃ ) မံသဝါဏိဇၹ၊ အသားစားသတၱဝါမ်ား ေမြးျမဴျခင္းႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in slaughtering
( င ) ဝိသဝါဏိဇၹ၊ သတၱဝါမ်ားေသေၾကပ်က္ဆီးေစႏုုိင္ေသာ အဆိပ္မ်ား ကူးသန္းေရာင္းဝယ္မႈ = Trading in poison  တုုိ႔ျဖစ္၏။ အထက္ပါ အခ်က္ ငါးခ်က္ကုုိ ေရွာင္ၾကဥ္လုုိက္နာသည့္ သမၼအာဇီဝ သီလမဂၢင္ ျပည့္စုုံလွ်င္လည္း ဤကမၻာတြင္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာမ်ားႏွင့္ အျခားျဖစ္ေပၚလာႏုုိင္ေသာလူမႈ ျပႆနာမ်ားမွ ကင္းေဝးကာ ျငိမ္းေအးေသာကမၻာၾကီးျဖစ္ေနမည္မွာ မုုခ် ဆတ္ဆတ္ပင္ျဖစ္၏။ အဘယ့္ေၾကာင့္ ဤသုုိ႔ယတိျပတ္ေျပာႏုုိင္သနည္းဟူမူ ယေန႔ကမၻာတြင္ ျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေျခအေနႏွင့္ ျဖစ္ရပ္အားလုုံးသည္ ျမတ္ဗုုဒၶေဖၚထုုတ္ရွင္းျပေတာ္မူေသာ သီလရွိျခင္းႏွင့္ မရွိျခင္းကုုိသာ အေျခခံေနေသာေၾကာင့္ပင္တည္း။ ဤသမၼာအာဇီဝ သီလမဂၢင္ကုုိ က်င့္သုုံးလွ်င္ အျပည္ျပည္ဆုုိင္ရာ လူ႔အခြင့္အေရးေၾကျငာစာတမ္းပါ အပုုိဒ္ ၄ ကုုိ တုုိက္ရုုိက္က်င့္သုုံးရာေရာက္ျပီးလွ်င္ ၾကြင္းက်န္ေသာ အပုုိဒ္အားလုုံးတုုိ႔ကုုိ ႏြယ္၍က်င့္သုုံးျပီးသား ျဖစ္ေလေတာ့၏။

   ဗုုဒၶဓမၼရႈေထာင့္အရ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ လူ႔အခြင့္အေရးျပႆနာမ်ားေျပလည္ေရးအတြက္ ဆုုေတာင္းေနရုုံမွ်ျဖင့္ လုုံးဝမေျပလည္ႏုုိင္ပါ။ ဆုုေတာင္းေသာေၾကာင့္လည္း မည္သည့္တန္ခုုိးရွင္ မည္သည့္ဘုုရားရွင္ကမွလည္း ေျပလည္ေအာင္ စြမ္းေဆာင္ေပးမည္မဟုုတ္ပါ။ အမွန္စင္စစ္ လူသား၏ ျပႆနာမ်ားကုုိ ေျပလည္ျငိမ္းခ်မ္းသြားေစရန္ လူသားကုုိယ္တုုိင္ကသာ ေျဖရွင္းႏုုိင္မည္ျဖစ္ပါ၏။ ထုုိသုုိ႔ေျပလည္ ေအးခ်မ္းေရးအတြက္ လူသားမ်ားကုုိယ္တုုိင္ အထက္ပါ သီလမဂၢင္သုုံးပါးကုုိ က်င့္သုုံးဘုုိ႔လုုိအပ္ပါ၏။ အထက္ပါ သီလမဂၢင္သုုံးပါးကုုိသာ မက်င့္သုုံးၾကလွ်င္ စားပြဲဝုုိင္းတြင္ အၾကိမ္ေပါင္းမည္မွ်ပင္ ေဆြးေႏြးအေျဖရွာသည္ျဖစ္ပါေစ လုုံးဝေျပလည္ ေအးျငိမ္းသြားမည္မဟုုတ္ေပ။ ( ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္ )

Ven Pannasami

Director of Religious Education