စိတ္ထားေကာင္းေအာင္ဘယ္လုိေနၾကမလဲ

August 31, 2013 at 6:56am

1.             လူတုိင္းဟာ စိတ္ထားေကာင္းရင္ကံေကာင္းမယ္ ဆုိတဲ့အဆုိကုိ လက္ခံယုံၾကည ္ၾက ပါတယ္။ဗုဒၶဘာသာမွမဟုတ္က်န္ဘာသာမ်ားမွာလည္းစိတ္ထားေကာင္းေကာင္းထားၾကရန္ ဆုံးမသြန္သင္ထားသည္မ်ားရွိပါတယ္။ မည္သူမဆုိ မိမိကုိယ္ကုိစိတ္ထားမေကာင္းသူ စိတ္ ပုတ္ စိတ္ယုတ္ရွိသူလုိ႔ထင္မထားၾကပါဘူး တခါတစ္ရံေတာ့ ငါတုိ႔ကေတာ့ဘယ္သူ႕ ေလာက္ ေတာ့ စိတ္ထားမေကာင္းနုိင္ဘူး ဘယ္သူကေတာ့ငါ့ထက္စိတ္ေကာင္းတယ္လုိ႔ နွဳိင္းယွဥ္ေျပာ ဆ ုိမွဳ ေတာ ့ရွိတတ္ၾကပါတယ္။ ဆုိလုိရင္းကလူတုိင္းသည္ မိမိကုိယ္ကုိ စိတ္ထားေကာင္း သူမ်ားအျဖစ္ သာေတြးထားေလ့ ရွိတတ္တာပါပဲ။
2.           တကယ္ေတာ့စိတ္ထားေကာင္းဖုိ႔အတြက္က သူေတာ္ေကာင္းအျဖစ္ေမြး ဖြားလာသူ (ဘ၀အဆက္ဆက္ကပါရမီျဖည့္ က်င့္ လာသူ )ေတြကလြဲျပီး က်န္သူေတြကေမြးကတည္းကစိတ္ ထားေကာင္းသူမ်ားမျဖစ္နုိင္ပါဘူး။ အသိပညာရင့္သန္ လာတဲ့အခါစိတ္ ထားေကာင္းေကာင္း ထားရမယ္ဆုိတဲ့ ယုံၾကည္သဒၶါစိတ္၀င္လာတဲ့အခါစိတ္ထားေကာင္း ထားတတ္ၾကတာပါ။ ဒါေၾကာင့္စိတ္ထားေကာင္းထားလုိသူဟာ ေမြးရာပါျဖစ္လာနုိင္တာမဟုတ္ပဲ့ ေလ့က်င့္ဆည္းပူး ယူရပါတယ္ ။ စိတ္ထားေကာင္း ထား ရန္အတြက္ စိတ္ ဆုိသည္မွာ အဘယ္နည္းႏွင့္ ေကာင္း သည္ ဆုိသည္မွာ အဘယ္နည္းဆုိသည့္ စကားလုံးႏွစ္ရပ္၏ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ ဆုိခ်က္ကုိဦးစြာသိ ရွိထားရန္လုိအပ္ပါသည္။
3.         “ ပါပသိၼ ံရမတိ မေနာ” (စိတ္၏ပကတိသေဘာသည္မေကာင္းမွဳအကုသုိလ္၌သာ ေမြ႔ေလ်ာ္ေပ်ာ္ပုိက္သည္) ဟုျမတ္စြာဘုရားရွင္က ေဟာၾကားေတာ္မူခဲ့ပါသည္။ လူတုိ႔၏ခႏၵာ တြင္ အၾကမ္းခဲြေသာ ္ခႏၵာ(၅)ပါးအနက္ ရုပ္ ႏွင့္ဆုိင္ေသာခႏၵာ(၁)ပါး နာမ္ႏွင့္ဆုိင္ေသာခႏၵာ (၄)ပါးရွိပါသည္ နာမ္ႏွင့္ဆုိင္ေသာခႏၵာမ်ားသည္စိတ္ကုိ ကုိယ္စားျပဳပါသည္ ။ တနည္းဆုိေသာ္ စိတ္ႏွင့္ရုပ္သည္အျပန္အလွန္အမွီျပဳလႊမ္းမုိးေနၾကေသာ္လည္း စိတ္၏လႊမ္းမုိးမွဳသည္ပုိ မ်ား  သည္ဟုဆုိ နုိင္ပါသည္။ေန႔စဥ္ျပဳမူေျပာဆုိေနသမွ်တြင္စိတ္၏ေစစားခ်က္မ်ားကုိရုပ္ခႏၵာကုိယ္ ကလုိက္ပါေဆာင္ရြက္ေနျခင္းျဖစ္ ပါသည္။ စိတ္ကုိထပ္မံခဲြစိတ္လွ်င္ စိတ္ႏွင့္ေစတသိတ္ ကုိရပါသည္ အေသးစိတ္သိလုိပါက အဘိဓမၼာတြင္ထပ္ေလ့လာရမည္ျဖစ္ျပီး ရွည္လ်ားလြန္း  မည္စုိး၍ ခ်န္လွပ္ထားခဲ့ပါမည္။ စိတ္ကုိလွဳံ႕ေဆာ္သည္မွာ ေစတနာ(ေစ့ေဆာ္တုိက္တြန္းတတ္ ေသာတရား)ျ ဖစ္ ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ေစတနာေကာင္းထားရမည္ဟုအလြယ္သိမွတ္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

1.           ေကာင္းသည္ဆုိသည့္အဓိပၸါယ္မွာမ်ားစြာရွိနုိင္ေသာ္လည္းစိတ္ႏွင့္ပတ္သတ္ေသာ စံႏွဳန္းမွာ ကိေလသာ(တပ္မက္ တြယ္ျငိေစ တတ္ေသာ တရားမ်ား )ကင္းေသာစိတ္ အကုသုိလ္ႏွင့္မယွဥ္ေသာ(ကုသုိလ္စိတ္)ကုိသာလွ်င္ေကာင္း သည္ (ေကာင္းေသာစိတ္)ဟုဆုိ ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ကိေလသာ၊အကုသိုလ္ႏွင့္ကုသုိလ္ဆုိသည္ကုိပါခဲြျခားသိရန္လုိအပ္ပါသည္။ ထုိအခ်က္မ်ားကုိခြဲျခားသိရန္မွာမူ က်ယ္ျပန္႔စြာထပ္မံရွင္းျပ ရန္လုိမည္ျဖစ္သျဖင့္ခ်န္လွပ္ ထားပါဦးမည္။ 
2.                သာမန္လူတုိ႔အဖုိ႔စိတ္ထားေကာင္းရန္မွာေလ့က်င့္ယူရမည္ျဖစ္ျပီးအခ်ိန္တုိင္းအကု သုိလ္ကင္းရန္ ကိေလသာကင္းရန္ေနထုိင္နုိင္ရန္မလြယ္ကူနုိင္ပါ။ရုပ္ရွင္မင္းသားႀကီးဦး  ေက်ာ္ဟိန္းဘ၀ မွ သာႆနေဘာင္၀င္သြားေသာ ဦးကိတၱိသာရ ထုတ္ေ၀ေသာစာအုပ္ ေခါင္းစဥ္ ေခတၱငွါးသုံးရေသာ္ အသိႏွင့္ သတိ ကပ္ေနရန္လုိအပ္ပါသည္။ အေကာင္းအဆုိး ခဲြျခားသိေသာဥာဏ္(အသိ)ေလးရွိေနျပီး အဲဒီအသိေလးကုိက်င့္နုိင္ရန္တြန္းအားေပးေသာ (သတိ)ေလးကပ္ေနလွ်င္ သာမန္ေပါ့ေပါ့ဆဆေနသူထက္ပုိ၍ စိတ္ေကာင္းရွိပုိ၍ ကုသိုလ္ရ ေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ဒါ့ေၾကာင့္ေန႔စဥ္ဘ၀၏ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားေဆာင္ရြက္ရာတြင္ စိတ္ ထားေကာင္းသူတစ္ဦးအျဖစ္ရပ္တည္လုိပါက မိမိ၏အျပဳအမူတုိင္းကုိ မိမိဘာသာေစာင့္ ၾကည့္ႏွလုံးသြင္းေနရန္လုိအပ္ပါမည္။ အခ်ဳိ႔ကဆုိပါတယ္ ငါတုိ႔က စကားေတာ့ခ်ဳိခ်ဳိမေျပာ တတ္ဘူးစိတ္ေတာ့ျဖဴတယ္စသျဖင့္ တခ်ဳိ႕ကေတာ့ကုိယ္အမူအရာၾကမ္းတမ္းေပမယ့္ စိတ္ေကာင္းရွိပါတယ္စသျဖင့္ေျပာ တတ္ၾက ပါတယ္ တခါတရံမွန္တတ္ေပမယ့္အျမဲမမွန္ပါဘူး မိမိလုပ္တဲ့လုပ္ရပ္တုိင္းမွာစိတ္၏ေစစားခ်က္ မပါပဲလုပ္မိတာ ရွားပါတယ္ကယကံရွင္ကုိယ္တုိင္ သတိမထားမိခင္မွာျဖစ္သြားတဲ့စိတ္ေတြအမ်ားႀကီးပါ။စိတ္ဟာလက္ျဖစ္တစ္တြတ္လွ်ပ္တစ္ျပတ္အတြင္းမွာကုေဋတစ္သိန္းခန္႔ျဖစ္ပ်က္တယ္လုိ႔က်မ္းဂန္ေတြမွာဆုိပါတယ္။လုပ္ရပ္ေပၚမွာ ၾကည့္ဆုံးျဖတ္တာထက္စိတ္ရင္းေစတနာကုိ(ရည္ရြယ္ခ်က္)ၾကည့္ျပီးဆုံးျဖတ္ရပါတယ္ ဥပမာအားျဖင့္ နာက်င္ေအာင္လုပ္တာျခင္းအတူတူ ဆရာ၀န္ကခဲြစိတ္ေပးတာႏွင့္ လူဆုိးလူမုိက္ကဓါးွနင့္ထုိးတာ မတူပါဘူး ဆရာ၀န္က ကုသုိလ္ရျပီးလူမုိက္က အကုသုိလ္ပါ နာက်င္ေအာင္ရုိက္ႏွက္တာျခင္းအတူတူ ဆရာမိဘက အကုသုိလ္မျဖစ္ပဲ လူဆုိးကသာ အကုသုိလ္ျဖစ္တာပါ ဒါ့ေၾကာင့္လုပ္ရပ္ႏွင့္ေဖၚျပတာထက္ စိတ္ရင္းေစတနာေကာင္းထား တာသာလွ်င္ အက်ဳိးသက္ေရာက္ မွဳေကာင္းရနုိင္တယ္ဆုိတာေပၚလြင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ စိတ္ေကာင္းထားရန္ေန႔စဥ္ေလ့က်င့္ သြားျခင္းျဖင့္ အလုိအေလ်ွာက္လွဳပ္ရွားမွဳအျဖစ္(second nature)အျဖစ္သုိ႔ေရာက္သြားရင္အမွန္တကယ္ စိတ္ေကာင္းရွိသူတစ္ေယာက္ျဖစ္ လာမွာပါ အမွဳမဲ့အမွတ္မဲ့ေနသြားရင္ျဖစ္မလာနဳိင္ပါဘူး ။
3.           သာမန္အားျဖင့္မေကာင္းမွဳေတြမလုပ္ရင္ကုသုိလ္ရတယ္ထင္ၾကပါတယ္ဥပမာအိပ္ေနရင္မေကာင္းတာေတြမလုပ္ဘူး ဆုိေပမယ့္က်ဳိးစားအားထုတ္မွဳမရွိတဲ့ေမာဟစိတ္ သာရွိတဲ့အတြက္ကုသုိလ္မရပါဘူး က်န္အခ်ိန္ေတြမွာလည္း ေကာင္းေသာ အာရုံတစ္ခုမွာမစူး စုိက္နုိင္သေရြ႔ ျပန္႔လြင့္ေနေသာစိတ္ဟာ အကုသုိလ္ဘက္ကုိသာ အေလးသာပါတယ္ ဒါ့ေၾကာင့္စိတ္ တည္ျငိမ္ေအာင္ သမထအက်င့္ေတြက်င့္ရင္း ကုသုိလ္ရထုိမွတဆင့္ ၀ိပႆနာ ဖက္ကုိပါက်ဳိးစားအားထုတ္ၾကတာပါ။အဆုိ အမိန္႔တစ္ခုမွာႏြားမသည္လူတုိ႔အားေန႔စဥ္ ႏြားနုိ႕ကုိေပး ေသာ္လည္းအသိစိတ္ ေစတနာမပါသျဖင့္ ဒါနအက်ဳိးမရနုိင္ ႏြားထီးသည္ လူတုိ႔ကဲ့သုိ႔ သူ႔အသက္မသတ္ သူ႕ဥစၥာမခုိး လိမ္မေျပာ သူအိမ္ယာမျပစ္မွား ေသရည္ ေသရက္မေသာက္ ေသာ္လည္း အသိမပါ(ေစတနာ)မပါသျဖင့္ သီလအက်ဳိး မခံစားရ နုိင္လုိ႔ဆုိပါတယ္။
4.             သူတပါး၏အက်ဳိးကုိေဆာင္ရြက္ေနျခင္း(သုိ႔) သူတပါးအက်ဳိးပ်က္စီးေအာင္မလုပ္  ျခင္းေတြက သာမန္စိတ္ေကာင္း ရွိမွဳကုိသာေဖၚျပနုိင္ျပီး အမွန္တကယ္ စိတ္ရင္း ေကာင္းထား လုိေသာ ယုံၾကည္သဒၶါရွိသူမ်ားအေနျဖင့္ စိတ္ရင္းေကာင္းကုိရွာေဖြ သိရွိကာေန႕စဥ္ ေမြးျမဴ သြားရန္ လုိအပ္ပါေၾကာင္းစကားလက္ေဆာင္ပါးပါရေစ။
5.     ဒီအယူအဆေတြဟာက်ြန္ေတာ္ကုိယ္ပုိင္အေတြးအေခၚျဖစ္တဲ့အတြက္ျပည့္စုံခ်င္မွျပည့္စုံမွာပါ လုိအပ္သည္မ်ားရွိပါက ျဖည့္စြက္ျပင္ဆင္ေပးနုိင္ပါတယ္။