ဒီမိုကေရစီအတြက္ ရုန္းကန္ၾက - အမွတ္စဥ္ (၁၀) မ်ိဳးသန္႕
|
9:37 AM |
No မွတ္ခ်က္ |
by Myo Thant on Sunday, December 23, 2012 at 9:36pm ·
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာ ဒီမိုကေရစီစနစ္၏ အဓိက ေက်ာရုိးျဖစ္တယ္။ စနစ္တခုဆိုဒါဟာ တရားဥပေဒအေပၚမွာ အေျခခံတည္ေဆာက္ထားရန္လိုအပ္တယ္။ အကယ္၍ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရန္ လိုအပ္လွ်င္ အမ်ားဆႏၵနဲ႕ အညီ တရားဥပေဒအတိုင္း ျပဳျပင္ရမွာပါ။ တကယ္လို႕မ်ား စနစ္တခုဟာ လူတဦးတေယာက္ (သို႕မဟုတ္) လူတစုအေပၚမွာသာ တည္ေဆာက္ထားခဲ့မယ္ ဆိုလ်င္ေတာ့၊ တမင္းတက္လ်င္ တမ်ဳိးေျပာင္းဆိုၿပီး၊ အာဏာရွင္စနစ္အျဖစ္ ႀကီးႏိုင္ ငယ္ညင္းျဖစ္သြားတတ္တယ္။
အနည္းဆံုး အယူအဆ (၂) မ်ဳိးတည္ရွိေနတယ္။ စည္းကမ္းတက် အယူအဆတြင္ - တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာ အခြင့္အေရးႏွင့္ မွ်တမႈအေပၚမွာ သံုးသပ္ လုပ္ေဆာင္ဒါမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြအတိုင္း တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးအတြက္ လိုက္နာေဆာင္ရြက္တယ္။
အရွိအတိုင္းအယူအဆမွာေတာ့ တိက်ေသာ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ား အပါအ၀င္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ေက်ာ္လြန္ေစတယ္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုေသာ စကားရပ္ကို ေနာက္ေၾကာင္းျပန္ေကာက္လ်င္ (၁၇) ရာစုႏွစ္က ျဖစ္လာပံုရတယ္။ ဒါေပမယ့္ (၁၉) ရာစုႏွစ္ေလာက္တြင္ ၿဗိတိသွ် တရားဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူႏွင့္ အေျခခံဥပေဒေရးရာ ဆင္ျခင္ေတြးေတာ ယူဆခ်က္ထုတ္သူ ဒီဗီ ဒိစ္စီ၏ စြမ္္းေဆာင္ခ်က္ေၾကာင့္ ပိုမို ေရပန္းစားလာခဲ့တယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဆိုေသာ အယူအဆက ေရွ႕ေဟာင္း အေတြးအေခၚ ပညာရွင္မ်ားေျပာၾကားထားမႈ႕တို႕ေၾကာင့္ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြ၏ ဥပေဒေရးရာသမိုင္းေၾကာင္းတြင္ ရင္းႏွီးၿပီးျဖစ္ေနခဲ့တယ္။ ဥပမာ- ဥပေဒျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္သင့္သည္ဟု အရစၥတိုတယ္လ္ (ဂရိ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္)က ေရးခဲ့တယ္။ ဆိုလိုသည္မွာ တရားဥပေဒဆိုဒါက ႏိုင္ငံသားတိုင္း ဥပေဒလိုက္နာရမယ္ ဆိုေသာ အယူအဆျဖစ္တယ္။
ဒီေနရာမွာ မတူညီေသာ အခ်က္တခုက အုပ္ခ်ဳပ္သူသည္ ဥပေဒအထက္တြင္ ရွိေနရမည္ဆိုေသာ အယူအဆမ်ဳိးေပါ့၊ ဘုရားသခင္ေပးထားေသာ အရာျဖစ္တယ္။ ဘုန္းကံႀကီးေသာေၾကာင့္... ရွင္ဘုရင္ျဖစ္ေနဒါ၊ ထို႕ေၾကာင့္ ဘုရင္အမိန္႕ကို ျပည္သူေတြက အစဥ္နာခံရမယ္။ အုပ္ခ်ဳပ္သူက ဥပေဒအထက္မွာရွိေနတဲ့ သေဘာေပါ့။
ဒါေပမယ့္ ၎၏ ဆန္႕က်င္ဘက္မွာ... တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ဆိုလိုသည္က ႏိုင္ငံသားတိုင္း မည္သူမဆို ဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာေရးျဖစ္တယ္။ ဥပေဒအထက္တြင္ မည္သူမွ် မရွိေစရ၊ မည္သူမွ် ဥပေဒေအာက္တြင္လည္း မည္သူမွ် မရွိေစရ အဓိပၸါယ္က လူတိုင္းဟာ အတူတူဘဲျဖစ္တယ္၊ ဥပေဒျဖင့္ လူတိုင္းကို ကာကြယ္ေပးထားျခင္းျဖစ္တယ္။
သမိုင္းေနာက္ခံ
ၿဗိတိသွ် တရားဥပေဒေရးရာ ကၽြမ္းက်င္သူႏွင့္ အေျခခံဥပေဒေရးရာ ဆင္ျခင္ေတြးေတာ ယူဆခ်က္ထုတ္သူ ဒီဗီ ဒိစ္စီကို အမွတ္ေပးရမည္ျဖစ္ေသာ္လည္း၊ တရားဥပေဒေရးရာကို ေရွ႕ေခတ္ဂရိ၊ တရုတ္၊ မက္ဆိုေတးနီယား၊ အိႏိၵယႏွင့္ ေရာမတို႕အပါအ၀င္ လူ႕ယဥ္ေက်းမႈ႕မ်ားေပၚေပါက္လာခ်ိန္မွာပင္ တစတစ တိုးတက္ဖံြ႕ၿဖိဳးလာ ခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္။
ႏိုင္ငံေရးသမားေတြ၊ တရားသူႀကီးေတြႏွင့္ ပညာရွင္ေတြက တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးကို ေဖၚျပၾကရာတြင္သိမ္ေမြ႕ေလးနက္မႈႈကိုေဆာင္ေၾကာင္း ေဖၚျပၾကတယ္။ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး ဆိုဒါက က်ယ္ျပန္႕တယ္၊ ကြဲျပားျခားနားေသာ အေျခေနေတြကို စည္းစနစ္ျဖင့္ ထိန္းေက်ာင္းၿပီး၊ တည္မတ္ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးတယ္။
ေရွ႕ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းကပင္
အေနာက္ႏိုင္ငံေတြတြင္ ေပၚထြန္းခဲ့သည့္ ေရွ႕ေခတ္ဂရိေတြးအေခၚပညာရွင္မ်ားက ေကာင္းမြန္ေသာ အစိုးရအုုပ္ခ်ဳပ္ေရး ပံုစံမ်ားကို ေဇာင္းေပးေျပာၾကားခဲ့တယ္။ ဂရိအေတြးအေခၚ ပညာရွင္ႏွင့္ သခၤ်ာပညာရွင္ပေလတို က အဲဒီေခတ္က ဥပေဒ အထက္တြင္ ရွိေနေသာ ဧကရာဇာ္တို႕ကို မိမိအက်ဳိးထက္ တိုင္းသူျပည္သားအားလံုး၏ အက်ဳိးကို ၾကည့္ေသာ (အေတြး အေခၚပညာျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) တိုင္ျပဳျပည္ျပဳမင္းမ်ားျဖစ္လာေစရန္ တိုက္တြန္းခဲ့တယ္။ ဆက္လက္၍ ပေလတို က ဧကရာဇာ္တို႕အေနျဖင့္ တည္ရွိေနေသာ ဥပေဒမ်ားကို ေလးစားလိုက္နာရန္ ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တယ္။
ဥပေဒသည္ အာဏာပိုင္ေတြ၏ ပါးစပ္ထဲမွာသာ ရွိေနလ်င္ တခ်ိန္တြင္ ၎ႏိုင္ငံဟာ ပ်က္စီးသြားမွာ ျဖစ္တယ္။ အကယ္၍ အစိုးရသည္ ဥပေဒအရ တည္ရွိေနၿပီး၊ ဥပေဒကို အရွင္သခင္အျဖစ္ သေဘာထားေလးစားလ်င္ ၎ႏိုင္ငံႏွင့္ ၎ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြအားလံုးအတြက္ အက်ဳိးရွိၿပီး၊ ဘုရားသခင္ကလည္း ေကာင္းႀကီးေပးမွာ ျဖစ္ေၾကာင္း ပေလတိုက ဆက္လက္၍ ရွင္းျပခဲ့တယ္။
ပေလတို ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္သည္ထက္ အရစၥတိုတယ္လ္ (ဂရိအေတြးအေခၚပညာရွင္) က အဆင့္ျမင့္ေသာ အာဏာပိုင္းေတြဟာ မိမိတို႕ႏိုင္ငံကို ထိိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈ႕မွ ပို၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ သတ္မွတ္ထားေသာ ဥပေဒက လဲြ၍ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ တျခားမည္သည့္ အရာကိုမွ် မလုပ္ေဆာင္ရန္ႏွင့္ အကယ္၍ လုပ္ေဆာင္မႈ႕မ်ားမွန္သမွ်ကို ဆန္႕က်င္ခဲ့တယ္။
အမိန္႕အာဏာ ဆိုဒါ ဥပေဒဆီက လာရမယ္၊ မည္သူ တဦးတေယာက္၊ တစုဆီမွ မလာေစရ။ အကယ္၍ လူတဦးတေယာက္၊ တစုကို အာဏာ ေပးရမယ္၊ (ဒါမွ မဟုတ္) အာဏာကို ရယူ ရမယ္ ဆိုလ်င္၊ ၎ ပုဂၢိဳလ္တို႕သည္ ဥပေဒ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ျဖင့္သာ ထိန္းသိမ္းေပးရမယ္။ ဆိုေသာ သေဘာျဖစ္တယ္။
ရုိမန္ႏိုင္ငံေခါင္းေဆာင္ စီဆီလို၏ အဆိုအရ ကၽြႏု္ပ္တို႕အားလံုးဟာ ဥပေဒ၏ အေစ့အပါးေတြသာျဖစ္တယ္။ ထိုအတြင္းမွာသာ လြတ္လပ္စြာ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ရိုမင္ရီပတ္ဘလစ္ (ခ္) ေခတ္က အျငင္းပြားဖြယ္ရာ ဥပေဒေရးရာကိစၥေတြကို သက္တမ္းကုန္သြားခ်ိန္မွာ တရားရုံးတင္ေလ့ရွိတယ္။ ရုိမင္အင္ပါယာေအာက္မွာဆိုလ်င္ အာဏာအျမင့္ဆံုးရွိသူတို႕အတြက္ ပုဂၢိဳလ္ေရးအရ အကာအကြယ္မ်ားရွိခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ မဟုတ္မမွန္လ်င္ တရားရင္ဆိုင္ရတယ္။
ခရစ္ေတာ္မေပၚမွီ ဘီစီ (၃) ရာစုေလာက္က တရုတ္ျပည္တြင္ ဥပေဒေက်ာင္းတခုက ဥပေဒကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိရိယာအျဖစ္ သံုးရန္ ေစာဒကတက္ခဲ့တယ္။ သူတို႕ေျပာခဲ့ဒါက ဥပေဒ၏ အထက္တြင္ အုပ္ခ်ဳပ္သူက ရွိေနရမယ္။ ဒါေပမယ့္ အေတြးအေခၚႏွင့္ ဘာသာေရးအစဥ္အလာရွိေသာ ေက်ာင္းေနာက္တခုကေတာ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူက ကိုယ္က်င့္သိကၡာရွိၿပီး၊ ဥပေဒျဖင့္သာ ရွိရမယ္လို႕ဆိုခဲ့တယ္။
အလယ္ေခတ္မွာ
(၁၂၁၅) ခုႏွစ္မွာ အက္ (ခ္) ဘိေရွာ့ စတီဖင္ လမ္ (ဂ္) တ (န္) က ျမင့္ျမတ္ေသာ လူတန္းစားမ်ား (ေျမပိုင္ရွင္မ်ား) ကို စုေ၀းကာ၊ ဂၽြန္ လက္ (ခ္) လန္ ဘုရင္ကို ဖိအားေပးၿပီး၊ အနာဂတ္ အဆင့္ျမင့္ေခါင္းေဆာင္မ်ားႏွင့္ အရပ္ဘက္ဥပေဒေရးရာ အရာရွိမ်ားအားလံုးကို တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕တြင္ရွိေစခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္မႈ႕အတြက္ အာဏာရွိသူေတြက မထင္လ်င္ မထင္သလို လုပ္ေဆာင္မႈ႕မ်ားမရွိေစရန္ျဖစ္၍ သက္ဦးစံပိုင္ဘုရင္စနစ္အတြက္ေတာ့ စိန္ေခၚမႈ႕တရပ္ အဂၤလန္မွာ ျဖစ္ေပၚခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်က္ အနာဂတ္မွာ စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စနစ္၏ အစျဖစ္ခဲ့ၿပီး၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ အဂၤလိပ္လက္ေအာက္မွ လြတ္ေျမာက္ေရးတြင္ ေရးဆဲြခဲ့ေသာ အေမရိကန္အေျခခံဥပေဒ၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္လည္းျဖစ္လာခဲ့တယ္။
မ်က္ေမွာက္ကာလမ်ားမွာ
အဂၤလန္မွာ ဘုရင့္ အာဏာကို ပါလီမန္၏ လက္ထဲသို႕ ေရာက္ရွိခဲ့ၿပီး၊ မ်ားမၾကာမီွမွာ (၁၆၀၇) ခုႏွစ္တြင္ အဂၤလန္ တရားေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ ဆာ အက္၀ပ္ ခုတ္ (ခ္) က ဘုရင္လည္း ဥပေဒေအာက္မွာ ရွိရမယ္ဟု ေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ဘုရင္သည္ လံုး၀ဥႆုံ အာဏာရွိသူ မဟုတ္ ဘုရားသခင္ကေပးလို႕ဘုရင္ျဖစ္ေနတယ္ဆိုလ်င္ေတာင္ ဘုရင္သည္လည္း ဥပေဒအတြင္းမွာ ရွိေနရမယ္၊ ဘုရင္အတြက္ေတာ့ မ်ားစြာ ခံျပင္းခဲ့ စရာပါ။
အရွင္မင္းတို႕၏ ဘိုးစဥ္ေဘာင္ဆက္က အုပ္စိုးခဲ့ေသာ ႏိုင္ငံေတာ္တြင္ လြတ္လပ္မႈနဲ႕သာယာ၀ေျပာမႈ ဆိုသည္ထက္ သာလြန္ေကာင္းမြန္ေသာ အရာဟူး၍ မရွိေပ။ ၎တို႕ကို ေရွ႕ေဆာင္လမ္းျပၿပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္ႏိုင္ေရးဟာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕ရွိမွသာ ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ အကယ္၍ တရားဥပေဒမဲ့ေသာ မေသခ်ာမေရရာသည့္ အစိုးရပံုစံျဖင့္ေတာ့ လံုး၀ႆုံ သာယာ၀ေျပာေသာ လူ႕ေဘာင္တရပ္အျဖစ္ ျဖစ္ မလာႏိုင္ပါ။
အေစာဆံုး တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို လုပ္ကိုင္လာဒါက အဂၤလန္က ပါလီမန္ေတြက (၁၆၁၀) ခုႏွစ္က ဂ်ိမ္း (စ္) ဘုရင္ကို ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွာသာ ရွိေနေစရန္ ျဖစ္ခဲ့တယ္။
(၁၆၄၄) ခုႏွစ္တြင္ ဆမ္ျမဴ ရုသာဖို႕(ဒ္) ၏ အစိုးရ အာဏာကို ကန္႕သတ္ၿပီး၊ ႏိုင္ငံသားမ်ား၏ လြတ္လပ္မႈကို ကာကြယ္ထားေသာ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အယူအဆကို မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အာဏာပိုင္ေတြအတြင္းမွာ အုတ္ျမစ္ခ်ခဲ့တယ္။ ဥပေဒ ကသာလ်င္ အရွင္သခင္ျဖစ္တယ္။ ဘုရင္ဟာ အရွင္သခင္ျဖစ္တယ္ ဆိုေသာ အစဥ္အလာကို ေျပာင္းျပန္လွန္ခဲ့တယ္။
ဂၽြန္ေလာ့ (ခ္) က (၁၆၉၀) ခုႏွစ္တြင္ ေဆြးေႏြးတင္ျပခ်က္တရပ္တြင္ အရပ္သားလူ႕အဖဲြ႕အစည္းကို အေျခခံထားၿပီး၊ ႏိုင္ငံတခု၏ သေဘာသဘာ၀ကို အစျပဳ၍တင္ျပခဲ့တယ္။ ေသာမတ္ (စ္) ဟာဘီ (စ္) ၏လူတဦးက တဦးကို တိုက္ပဲြဆင္ စစ္ျဖင့္မကင္းေသာ ႏိုင္ငံ ဟု ဆိုသည္ ထက္ ပိုမိုၿပီး၊ တည္ၿငိမ္ေသာ သေဘာမ်ားကို တင္ျပခဲ့တယ္။ ၎က လူတိုင္း လူတိုင္းသည္ တန္းတူ ညီမွ်စြာ ဘုရားသခင္က ဖန္တီးထားတယ္။
ေနာက္ၿပီး လူ႕ေဘာင္တရပ္တြင္ ယဥ္ေက်းမႈႏွင့္ ပိုင္ဆိုင္မႈေတြကို တည္ရွိေစၿပီး၊ အစိုးရတရပ္ဟာ ျပည္သူေတြ၏ သေဘာဆႏၵျဖင့္သာ တရား၀င္တည္ရွိခြင့္ ရွိတယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျပည္သူ႕ေတြ၏ သေဘာတူညီခ်က္မရွိဘဲနဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္၍ မရဟု ဆိုတယ္။ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ႏွင့္ ကၽြမ္းက်င္စြာ ေထာက္ျပေျပာဆိုႏိုင္ေသာ မူတ (စ္) (ခ္) က ဥပေဒ၏ အသက္ဝိညာဥ္ ျဖင့္ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ အယူအဆကို ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့တယ္။ ဆန္ျမဴ (လ္) ဂၽြန္ဆင္က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးစကားစုကို အဘိဓာန္ထဲတြင္ ထည့္သြင္းေရးသားခဲ့တယ္။
အမ်ဳိးအစားကဲြေသာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈမ်ား
မတူညီေသာ သူမ်ားက မတူညီစြာ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕ကို အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုခဲ့ၾကတယ္။ အေျခခံအားျဖင့္ (၃) မ်ဳိး (၃) စားရွိေနတယ္။ (၁) စည္းကမ္းတက် ခ်ဥ္းကပ္မႈ႕၊ (၂) အရွိအတိုင္း ခ်ဥ္းကပ္မႈ႕ႏွင့္ (၃) အလုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေစေသာ ခ်ဥ္းကပ္မႈ႕ တို႕ျဖစ္တယ္။
စည္းကမ္းတက် အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈ က အရွိအတိုင္း အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈ ထက္ က်ယ္ျပန္႕တယ္။ ဥပေဒဟာ အလားအလာေကာင္းေသာ၊ လူတိုင္းသိရွိထားရေသာ၊ ေယပူယ်က်ေသာ၊ အရည္အေသြးရွိေသာ၊ တိက်ေသခ်ာေသာ စရိုက္လဏၡာမ်ား ရွိေနရမယ္တဲ့။ ဥပေဒတြင္ပါ၀င္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားဟာ လို႕အပ္ခ်က္မ်ား မရွိေစရ။ ဥပေဒေတြက ဒီမိုကေရစီႏွင့္ တဦးခ်င္း အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးတယ္။ဒါေပမယ့္ ႏိုင္ငံအမ်ားျပားမွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးကို အသိအမွတ္ျပဳတယ္။ ဒါေတြက ဒီမိုကေရစီ (သို႕မဟုတ္) တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေသာ ဥပေဒရယ္လို႕ မဟုတ္ပါဘူး။
အရွိအတိုင္း အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈ႕ကေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕က တခ်ဳိ႕ (သို႕မဟုတ္) အားလံုးေသာ တဦးခ်င္းဆိုင္ရာ အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးတယ္။
အလုပ္ျဖစ္ေျမာက္ေစေသာ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုမႈ႕က တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕ဟာ လူတစ္ေယာက္က စိတ္တိုင္က်အုပ္ခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာ ရွိေနေသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕ျဖစ္တယ္။ အစိုးရအုပ္ခ်ဳပ္ေရး အရာရွိေတြမွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ရွိတယ္။ ထို႕တရားဥပေဒစိုးမိုးမ်ဳိးဟာ သိတ္အားရစရာမရွိေပ။ မတူညီခ်က္က အျခားတဖက္မွာေတာ့ တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈ႕ အဆင့္အတန္းဟာ ျမင့္မားစြာရွိေနတယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းရမယ့္အခ်ိန္မွာ တခ်ဳိ႕ေနရာမွာ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းစြာ ျဖစ္ေနတယ္။
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ ေရွ႕ေခတ္အယူအဆတရပ္က တရာဥပေဒစိုးမိုးမႈသည္ ဥပေဒျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏ ဂုဏ္အဂၤါရပ္ျဖစ္တယ္ ဟု ႏိုင္ငံေရးသိပၸံပညာရွင္ လီရွင္ဂါက ဆိုတယ္။ ဒါေပမယ့္ မတူညီေသာ အခ်က္က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးဟာ အာဏာကို အလဲြသံုးစားျပဳသူေတြကို အၿမဲဆန္႕က်င္ေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဥပေဒစိုးမိုးေရးတြင္ ဥပေဒကို အစိုးရတရပ္၏ ကိရိယာတခုအျဖစ္သံုး၍ ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြရွိေနတတ္တယ္။
တရားေရးဆိုင္ရာစနစ္တြင္ တည္ရွိေနေသာ အေျခအေန
တရားဥပေဒစိုးမိုးေရဟာ ႏိုင္ငံတခု၏ အရည္အေသြးျပည့္၀ေကာင္းမြန္ေသာ အစိုးရတရပ္ျဖစ္ေၾကာင္းကို ျပသသည့္ ေသာ့ခ်က္တခုျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံတခုတြင္ အစိုးရ၏ မူ၀ါဒမ်ား၊ ဥပေဒျပဳအဖဲြ႕အစည္းမ်ားႏွင့္ တရားရုံးေတြသည္ ေပၚေပါက္လာေသာ ကိစၥရပ္မ်ားကို ဘယ္လိုကိုင္တြယ္ ေျဖရွင္းေနၾကသည္ကို ႏိုင္ငံတကာ စံ ႏႈန္းမ်ားျဖင့္ တိုင္းတာရမွာပါ။
အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာေတာ့ သမၼတ၊ တရားသူႀကီးခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ အထက္ႏွင့္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္အသီးသီးအပါအ၀င္ အာဏာပိုင္အဖဲြ႕မ်ားအားလံုးက အေျခခံဥပေဒကို ပထမဦးစားေပး ကတိျပဳ အေလးထား ေထာက္ခံ ကာကြယ္ၾကတယ္။ ဆိုလိုသည္က တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္အဓိကအျဖစ္ ႏိုင္ငံကိုေခါင္းေဆာင္သူက သိျမင္ၿပီး၊ တခ်ိန္ထဲမွာ ျပည္ေထာင္စုအစိုး အေနျဖင့္ ဆင္ဆင္ျခင္ျခင္ရွိေနရၿပီ၊ လႊတ္ေတာ္အေနျဖင့္ အေျခခံဥပေဒကို ေပးထားေသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ကို က်င့္သံုး၍ အေျခခံဥပေဒက ကာကြယ္ျပဌာန္းထားေသာ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို ေလးစားရတယ္။
အာရွ
အေရွ႕အာရွတြင္ အေျခခံအားျဖင့္ ေက်ာင္းႏွစ္ေက်ာင္း၏ လႊမ္းမိုးမႈတို႕ရွိေနခဲ့တယ္။ တခုကကြန္ျဖဴရွပ္အယူအဆ (လူဟာ သင္ရတယ္၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏိုင္တယ္၊ မင္းတို႕အေနျဖင့္ က်င့္၀တ္ႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး) ႏွင့္ ေနာက္တခုကေတာ့ ဥပေဒအယူအဆ (လူတိုင္း ဥပေဒေအာက္မွာ ညီမွ်စြာရွိၿပီး၊ ဥပေဒႏွင့္အညီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္ၿပီး၊ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစား ဥပေဒကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္သူသာ ရွိေစျခင္း) တို႕ျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါေပမယ့္ ကြန္ျဖဴရွပ္၀ါဒကပင္း၊ ႏွစ္ေပါင္းရာေထာင္ေက်ာ္လႊမ္းမိုးေနတယ္။ ေဟာင္ေကာင္အေျခစိုက္ အာရွ၏ လူ႕အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္၏ မွတ္ခ်က္တခုကတာ့ အာရွႏိုင္ငံမ်ားတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး အေျခအေနကေတာ့ အားနည္းတယ္ (ဒါမွမဟုတ္) မရွိျဖစ္ေနတယ္ ဟု မွတ္ခ်က္ျပဳထားတယ္။
ႏိုင္ငံတကာတရားေရးရာ ေကာ္မရွင္
(၁၉၅၉) ခုႏွစ္တြင္ ႏိုင္ငံေပါင္း (၁၈၅) ႏိုင္ငံမ်ားရွိေသာ တရားသူႀကီးမ်ား၊ ေရွ႕ေနမ်ားႏွင့္ ဥပေဒေရးရာပါေမာက္ခမ်ားသည္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ ေဒလီၿမိဳ႕မွာ စုေ၀းၿပီး၊ ႏိုင္ငံတကာ တရားေရးရာေကာ္မရွင္၏ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၏ အေျခခံမူမ်ားကို ေဒလီေၾကညာစာတမ္းအျဖစ္ ထုတ္ျပန္ေၾကညာခဲ့တယ္။ ၎ ေဒလီေၾကညာစာတမ္းတြင္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးတြင္ တိက်ေသာ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တက်ေသာ လြတ္လပ္မႈ႕မ်ားရွိေနေၾကာင္း ထုတ္ေဖၚခဲ့တယ္။ လြတ္လပ္စြာ တရားစီရင္မႈ႕႔ ႏွင့္ အတူ လူတို႕၏ ဂုဏ္သိကၡာတို႕တြင္ လူမႈ႕ေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ ယဥ္းေက်းမႈ႕အေျခအေနမ်ားျဖင့္ ပံ့ပိုးေပးရန္ တင္ျပထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီေၾကညာခ်က္ထဲမွာေတာ့ ဥပေဒျပဳေရးကို တရားေရးရာမွ စစ္ေဆးေရးကိုေတာ့ မေဖၚျပထားေပ။
ကမၻာကုလသမဂၢ
ကမၻာ့ကုလသမဂၢ၏ အေျခခံရည္မွန္း ဗဟိုျပဳခ်က္သည္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးျဖစ္တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံတခုခ်င္အလိုက္မွ ႏိုင္ငံတကာ အဆင့္အထိ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး တည္ရွိေစရန္ ႀကိဳးစားေနဒါကို ေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ပဋိပကၡေတြ ခ်ဳပ္ၿငိမ္းၿပီးစ ႏိုင္ငံေတြႏွင့္ ဒီမိုကေရစီေရးအတြက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ေဆာင္ေနေသာ ႏိုင္ငံေတြတြင္ ထိေရာက္စြာ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးဖို႕ႏွင့္ ေရရွည္ခံေသာ စီးပြားေရး ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ႕တို႕ကို တည္ရွိေစရန္အလို႕ဌာ၊ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးဟာ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ေနဒါကို ေထာက္ျပထားတယ္။ ၎ကို အေျခခံမူအျဖစ္ တဦးခ်င္းအခြင့္အေရးမ်ားကို ႏိုင္ငံအစိုးရအေနျဖင့္ တရား၀င္လူသိရွင္ၾကားထုတ္ျပန္ၿပီး ဥပေဒအရ တာ၀န္ခံရန္၊ ဥပေဒမ်ားကို ညီမွ်စြာ လိုက္နာရန္ႏွင့္ တရားရုံးမ်ားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ၾကားနားစစ္ေဆးခြင့္ရရွိၿပီး၊ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္ရန္တို႕ျဖစ္တယ္။
ကမၻာ့ကုလသမဂၢအေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးခ်ဳပ္က တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ေအာက္ေဖာ္ျပပါအတိုင္း ရွင္းျပထားတယ္။
ဥပေဒျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ျခင္း၏ အေျခခံမူတခုက အစိုးရအပါအ၀င္ လူတိုင္း၊ အဖဲြ႕အစည္းအသီးသီး၊ အမ်ားႏွင့္ ပုဂၢလိက အားလံုးတို႕သည္ ဥပေဒကို လိုက္နာရမည္။ ၎တို႕သည္ ႏိုင္ငံတကာ လူ႕အခြင့္အေရး စံသတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအတိုင္း လူသိရွင္ၾကားလုပ္ေဆာင္ရမည္။၎တို႕ကို ညီမွ်စြာ လိုက္နာရမည္။ လြတ္လပ္စြာ သံုးသပ္ ဆံုးျဖတ္ရမည္။ ဥပေဒ၏ အေျခခံမူႏွင့္ အရည္အခ်င္းတို႕ျဖင့္ ကိုက္ညီျခင္း၊ ဥပေဒ၏ အတြင္းတြင္ အညီအမွ်ရွိျခင္းႏွင့္ ဥပေဒကို တာ၀န္ခံျခင္းတို႕ရွိရမည္။ ဥပေဒကို လက္ေတြ႕အသံုးျပဳရာတြင္ သန္႔ရွင္းမႈ႕ရွိျခင္း၊ အာဏာမ်ားကို ခဲြေ၀ထားျခင္း၊ ဆံုးျဖတ္ေဆာင္ရြက္မႈတို႕တြင္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ႕ရွိျခင္း၊ ဥပေဒေရးရာတြင္ တိက်ၿပီး၊ ဥပေဒမဲ့မႈ႕မ်ားမရွိေစျခင္းႏွင့္ ဥပေဒေရးရာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားသည္ ထင္သာျမင္သာရွိျခင္းတို႕ရွိ ရမည္ျဖစ္သည္။
ကမၻာ့တရားေရးရာ စီမံကိန္း၏ ေဖၚျပခ်က္တြင္ အဖဲြ႕အစည္းတရပ္အေနျဖင့္ အဓိဠာန္ျဖင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးျဖစ္လာေစေရးအတြက္ အေျခခံမူ (၄) ခ်က္ကို လိုက္နာရမွာ ျဖစ္တယ္ဟု အသိအလင္းေဖၚျပထားတယ္။
(၁) အစိုးရတရပ္၊ အစိုးရအရာရွိႀကီးမ်ားႏွင့္ အစိုးရဌာနဆိုင္ရာ အသီးသီးတို႕သည္ ဥပေဒေအာက္တြင္ မိမိတို႕ေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ား မွန္သမွ်ကို တာ၀န္ခံရမယ္၊ လူသိရွင္ၾကား ရွင္းျပရမယ္။
(၂) ဥပေဒမ်ားသည္ ရွင္းလင္းရမယ္၊ လူသိရွင္ၾကားျဖစ္ရမယ္၊ မွ်တၿပီး တည္မတ္ေနရမယ္၊ ႏိုင္ငံသား တဦးခ်င္းအလိုက္ႏွင့္ ၎တို႕၏ ပိုင္ဆိုင္မႈ႕တို႕ကို လံုၿခံဳစိတ္ခ်ေရးတို႕အပါအ၀င္ အေျခခံအခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးရမယ္။
(၃) ဥပေဒ၏ ျပဌာန္းခ်က္အတိုင္း လိုက္နာ စီမံ ေဆာင္ရြက္ရမယ္၊ ဥပေဒျဖင့္ အာဏာတည္ေစၿပီး၊ လက္ေတြ႕ သက္ေရာက္ရမယ္၊ ၎တို႕ကို လြယ္ကူစြာ လူတိုင္း သိရွိႏိုင္ ရမယ္၊ သန္႕ရွင္း ရမယ္၊ ျပည့္စံု ရမယ္။
(၄) တရားေရးတြင္ စံခ်ိန္နဲ႕ ကိုက္ညီေအာင္ လုပ္ေဆာင္ရမယ္၊ လြတ္လပ္ရမယ္၊ သိကၡာရွိေသာ ၾကားနာစစ္ေဆးမႈမ်ားျဖစ္ရမယ္၊ ေရွ႕ေန၊ ကိုယ္စားလွယ္ႏွင့္ တရားေရးဆိုင္ရာ အရာရွိ တို႕သည္ လံုေလာက္ေသာ အရည္အတြက္ျဖင့္ ထားရွိရမယ္၊ ျပည့္စံုေသာ အေထာက္အကူမ်ားကို ရရွိရမယ္၊ အေျခအေနအမွန္အတိုင္း ေရာင္ျပန္ဟတ္ရမယ္။ စသည္တို႕ျဖစ္တယ္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုေသာ္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ လူတိုင္း ဥပေဒအထက္ႏွင့္ ေအာက္တြင္ မည္သူမွ်မရွိေစေရးျဖစ္တယ္။ ဥပေဒအတြင္းမွာသာ လူတိုင္း သာတူ ညီမွ် ရွိေစေရးမ်ားျဖစ္တယ္။ ဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားတို႕၏ အက်ဳိးကိုကာကြယ္ေပးရမွာျဖစ္ၿပီး၊ လူေတြကို ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ထားဒါမ်ဳိး မရွိေစေရးျဖစ္တယ္။ ဥပေဒဆိုဒါ အုပ္ခ်ဳပ္သူေတြ၏ ပါးစပ္က ထင္သလို လုပ္၍ မရ၊ တရားဥပေဒက ခြင့္ျပဳခ်က္အရ အုပ္ခ်ဳပ္ရမွာျဖစ္တယ္။ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးသည္ ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြ၏ အေျခခံ လူ႕အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ တာ၀န္၀တၱရားမ်ားျဖစ္ၾက၍ အစိုးရက မိမိႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားမ်ား၏ အေျခခံႏွင့္ လူအခြင့္အေရးမ်ားကို ကာကြယ္ေပးရမည္သာ ျဖစ္တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ အေျခခံဥပေဒသည္ တရားဥပေဒစိုးမိုးကို အာမခံထားေသာ အေျခခံဥပေဒျဖစ္ရမည္သာ ျဖစ္တယ္။
ဆက္ရန္...ေမွ်ာ္..
မွတ္ခ်က္။ ။ ေအာက္ေဖၚျပပါ အေျခခံဥပေဒဟု ဆိုရာ၀ယ္ (၁) ႏွင့္ (၂) ကို ဆက္လက္ဖတ္ရႈပါရန္ လင့္ (ခ္) ကို ေပးထားပါတယ္။
အားလံုးကို ေက်းဇူးတင္လွ်က္ - မ်ဳိးသန္႕ -
0 comments:
Post a Comment