လင္ခန္း၊ မယားခန္း (ျဖစ္ျခင္း)

July 17, 2013 at 3:17am

ျပည္ေထာင္စုျမန္မာႏိုင္ငံ ဗုဒၶဘာသာသာသနာသည္ ႏိုင္ငံသားအမ်ားဆံုးကိုးကြယ္ရာ ဘာသာသာသနာ ျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မ်ား၏ လက္ထပ္ထိမ္းျမားေရး၊ အေမြခြဲေ၀ေရး၊ သားသမီးေမြးစားေရး စသည့္ မိသားစုကိစၥ၊ အိမ္ေထာင္မႈကိစၥမ်ားကို ျမန္မာဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒအရ ဆံုးျဖတ္ရသည္။
အလားတူပင္ အမႈသည္မ်ားသည္ မိုဟာေမဒင္ဘာသာ၀င္ ျဖစ္လွ်င္ မိုဟာေမဒင္တရားဥပေဒအရ လည္းေကာင္း၊ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ျဖစ္လွ်င္ ဟိႏၵဴတရားဥပေဒအရလည္းေကာင္း၊ ခရစ္ယာန္ဘာသာ၀င္ျဖစ္လွ်င္ ခရစ္ယာန္တရားဥပေဒ အရလည္းေကာင္း၊ ဆံုးျဖတ္ၾကရသည္။ အမႈသည္မ်ား၏ ယံုၾကည္ကိုးကြယ္ရာဘာသာကိုလိုက္ ဆံုုးျဖတ္ရေသာ ေၾကာင့္ ၄င္းဥပေဒကို ပုဂၢလိကဆိုင္ရာ ဥပေဒဟုေခၚသည္။


ျမန္မာဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒသည္ ႏိုင္ငံေတာ္က ပုဒ္ထီးပုဒ္မမ်ားျဖင့္ ျပ႒ာန္းထားေသာ ဥပေဒမ်ဳိးမဟုတ္ေခ်၊ ျပည္သူအခ်င္းခ်င္းၾကားတြင္ ႏွစ္ရွည္လမ်ားစြဲၿမဲစြာ အျမစ္တြယ္လာခဲ့ေသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းအစဥ္အလာမ်ား၊ သေဘာတူညီ ခ်က္မ်ား၊ လူမႈေရးစည္းကမ္းမ်ား၊ က်င့္၀တ္မ်ားျဖစ္သည္။ ၄င္းတို႔ကို ေခတ္ႏွင့္ေလ်ာ္ညီစြာ ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ လိုက္နာ ၾကရသည့္ ဥပေဒမ်ဳိးျဖစ္သည္။

မည္သူမဆို အသက္အရြယ္အေလ်ာက္ ဘ၀မ်ဳိးစံုကို ျဖတ္သန္းခဲ့ၾကရသည္။ သားငယ္၊ သမီးငယ္ဘ၀၊ ေက်ာင္းသားဘ၀၊ သတို႔သမီးဘ၀၊ အိမ္ေထာင္သည္ လင္ႏွင့္မယားဘ၀၊ အေမြစားအေမြခံဘ၀၊ မိဘဘ၀၊ ဘိုးဘြားဘ၀၊ အေမြရွင္ဘ၀တို႔ကို မလြဲမေသြျဖတ္သန္းၾကရသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိဘ၀ မိမိပါ၀င္ကျပရမည့္ အခန္းက႑ႏွင့္ သက္ဆိုင္ ေသာ ျမန္မာဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒပါ မူသေဘာတရားမ်ားကို ရွင္းရွင္းလင္းလင္း သိထားသင့္သည္။
ဥပမာ- သားသမီး အမ်ဳိးမ်ဳိးအေၾကာင္း၊ ၄င္းတို႔၏ အဆင့္အတန္းႏွင့္အခြင့္အေရးမ်ား ထိမ္းျမားလက္ထပ္ရန္ ကတိျပဳျခင္း၊ လက္ထပ္ျခင္း၊ ကြာရွင္းျပတ္စဲျခင္း၊ ပစၥည္းခြဲေ၀ျခင္း၊ သားသမီးမ်ားထြန္းကားျခင္း၊ အေမြဆက္ခံျခင္း၊ မိမိပစၥည္းမ်ားကို ေပးကမ္းျခင္း၊ လွဴဒါန္းျခင္း၊ မိသားစုစီမံခန္႔ခြဲျခင္းတို႔ကို သိထားသင့္ပါသည္။

မိမိတို႔၏ ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒကို မသိနားလည္သျဖင့္လည္းေကာင္း၊ သူေျပာလူေျပာ၊ ၾကားဖူးနား၀၊ ေယာင္း၀ါး၀ါး အဆင့္မွ်သာ သိၾကသျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားသည္ တရားရံုးမ်ား၌ အေမြမႈ စြဲဆိုမႈမ်ား တစ္ေန႔ထက္တစ္ေန႔ မ်ားျပားလာေနသည္။ ထိုအခါ ေရွ႕ေနႀကီးမ်ားသည္ ထိုအေမြမႈအဆီတံုးႀကီးကို ၿမိန္ယွက္စြာ စားသံုးကာ မိမိတို႔၏ သားသမီး မ်ားကို အဂၤလန္သို႔ ေရွ႕ေန၀တ္လံုဘြဲ႕ယူရန္ ေစလႊတ္ၾကလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာလူမ်ဳိးတိုင္း မိမိတို႔၏ မိသားစု ဥပေဒပါျပ႒ာန္းခ်က္ အရိွတရား၊ ပကတိတရားတို႔ကို နားလည္ၾကၿပီးလွ်င္ မျဖစ္သင့္ေသာအမႈကိစၥမ်ားကို ေရွာင္ႏိုင္ရွားႏိုင္ ၾကပါမည္။

ဥပေဒ၏ အရင္းအျမစ္မ်ား

ျမန္မာဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒ၏ အရင္းအျမစ္(၄)ခုရိွသည္။ ၄င္းတို႔မွာ -

(က) ဓမၼသတ္မ်ား
ဥပမာ - မႏုက်ယ္ဓမၼသတ္၊ ကင္း၀န္မင္းႀကီးဦးေကာင္း၏ အေမြမႈခန္းဓမၼသတ္

( ခ) စီရင္ထံုးမ်ား
ႏုိင္ငံ၏ အျမင့္ဆံုးတရားရံုးမ်ားျဖစ္ေသာ၊ တရားလႊတ္ေတာ္၊ တရားရံုးခ်ဳပ္၊ ဗဟိုတရားရံုး တရား လႊတ္ေတာ္ခ်ဳပ္က ဆံုးျဖတ္ ထံုးဖြဲ႕ထားသည့္ စီရင္ထံုးမ်ား။

( ဂ) ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား
ျပည္သူတို႔၏ ရွင္သန္ႏုပ်ဳိေျပာင္းလဲတိုးတက္ေနေသာ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား။

(ဃ) ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ား
တစ္ခါတစ္ရံ ႏိုင္ငံေတာ္က ၀င္ေရာက္ ဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းေပးျခင္းသည္လည္း အရင္းအျမစ္တစ္ခုျဖစ္ သည္။
ဥပမာ - ၁၉၃၉ ခုႏွစ္ ကိတိၱမသားသမီးေမြးစားျခင္း မွတ္ပံုတင္အက္ဥပေဒ၊ ၁၉၅၄ ခုႏွစ္၊ ဗုဒၼဘာသာမိန္းမ မ်ား အထူးထိမ္းျမားေရးႏွင့္ အေမြဆက္ခံေရးအက္ဥပေဒ စသည္တို႔ျဖစ္ပါသည္။

ဥပေဒႏွင့္သက္ဆိုင္သူမ်ား

ျမန္မာဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒသည္ ေအာက္ပါပုဂိၹဳလ္မ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သည္။

(က) ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ေနထိုင္ၿပီး ဗုဒၼဘာသာကိုးကြယ္သူ တိုင္းရင္းသား (ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကယား၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ဗမာ၊ ရခိုင္၊ ရွမ္း စသည္)အားလံုး။

( ခ) ဤႏိုင္ငံရိွ မည္သည့္လူမ်ဳိးျဖစ္ေစ၊ မည္သည့္------------ျဖစ္ေစ၊ ဗုဒၶဘာသာကိုးကြယ္သူ လူမ်ဳိးျခား အားလံုး။

( ဂ) ျမန္မာလူမ်ဳိး၊ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မိန္းမအား မယားအျဖစ္ေပါင္းဖက္ထားေသာ ဗုဒၶဘာသာ၀င္မဟုတ္သူ (ခရစ္ယာန္၊ မဟာေမဒင္၊ ဟိႏၵဴ) ဘာသာျခား ေယာက်္ားအားလံုး။

ထို႔ေၾကာင့္ ဗုဒၼဘာသာ၀င္မိန္းမအား မယားအျဖစ္ေပါင္းဖက္ထားေသာ ဘာသာျခားေယာက်္ားမ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏ ဘာသာတရားဥပေဒ ဘုရားက်မ္းစာမ်ား၌ မည္သို႔ပင္ျပ႒ာန္းထားေစကာမူ ဤႏိုင္ငံ၌ ၄င္းတို႔ ဥပေဒအက်ဳိး မသက္ ေရာက္ေခ်။ ၄င္းတို႔၏ ဥပေဒအရ အဆံုးအျဖတ္မေပးရေခ်။ ဤႏိုင္ငံ၏ ဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒအရသာ ဆံုးျဖတ္ရသည္။ ဤဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္ကို ျမန္မာအမ်ဳိးသမီးမ်ား မသိၾကသျဖင့္ လင္၏ဘာသာသို႔ ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္မွသာ လင္မယား အျဖစ္ တရား၀င္မည္ဟု ထင္ခဲ့ၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိမိတို႔၏ မိရိုးဖလာ ဗုဒၼဘာသာကို စြန္႔ကာ ဘာသာျခားသို႔ကူးေျပာင္း ကိုးကြယ္မႈမ်ားရိွလာခဲ့သည္။
ထိုျဖစ္စဥ္မ်ားေၾကာင့္ စာဆို “ဒဂံုဆရာတင္” က ေအာက္ပါစာပိုဒ္ကို ေရးစပ္၍ သတိေပးဟန္႔တားခဲ့ဖူးသည္။

“ေငြကိုယူသည္ ေရႊကိုယူသည္၊ ၿပီးေတာ့ လူကိုပါယူသည္ အမ်ဳိးေပ်ာက္မွ စိုးေၾကာက္လွသည္” (ဒဂံုဆရာတင္)

ဥပေဒကို သိနားလည္လွ်င္ ဥပေဒျပ႒ာန္းခ်က္သည္ ဤအတိုင္းမဟုတ္ပါ။ ဗုဒၼဘာသာ၀င္မိန္းမမ်ားသည္ ဘာသာ ျခားလင္ကို လက္ထပ္ေသာအခါ၌ မိမိတို႔ဘာသာကို စြန္႔ရန္လည္းမလိုပါ။ လင္၏ ဘာသာျခားသုိ႔ ကူးေျပာင္းကိုးကြယ္ ရန္လည္း မလိုပါ။ မိမိႏွင့္ ဘာသာျခားလင္တို႔သည္ ျမန္မာဓေလ့ထံုးတမ္းဥပေဒႏွင့္ သက္ဆိုင္သူမ်ားျဖစ္ၾကသျဖင့္ ႏွစ္ဦး စလံုး ဗုဒၼဘာသာ၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသကဲ့သို႔ တရား၀င္ပါသည္။ အက်ဳိးခံစားခြင့္ရိွပါသည္။

ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္း (လင္မယားျဖစ္ျခင္း)

“အိမ္ေထာင္မႈ ဘုရားတည္
ေဆးမင္ရည္စုတ္ထိုး
ဤသံုးမ်ဳိး ခ်က္မပိုင္လွ်င္
ေနာင္ျပင္ႏိုင္ ခဲသည့္အမ်ဳိး။” (ျမ၀တီမင္းႀကီးဦးစ)

၁။ ျမန္မာတို႔၏ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ျခင္းသည္ ဘာသာေရးႏွင့္ လံုး၀မပတ္သက္ေခ်။ ေလာကီေရး၊ လူမႈေရး၊ ျမန္မာမႈသက္သက္ ျဖစ္သည္။

၂။ ထိမ္းျမားျခင္းတရား၀င္ေစရန္ ဘာသာေရး အခမ္းအနားမလို၊ လူမႈေရးအခမ္းအနားလည္းမလို၊ အခမ္း အနားမလုပ္လွ်င္လည္း တရား၀င္သည္။ သို႔ေသာ္ ျမန္မာတို႔သည္ ဧည့္ခံေကြၽးေမြးျခင္း၊ အလွဴအတန္း ျပဳျခင္းစေသာ ဓေလ့ထံုးစံမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ရိွသည္။ (ဟိႏၷဴခရစ္ယာန္တို႔၌ လက္ထပ္စဥ္က ဘာသာေရး အခမ္းအနား မျပဳလုပ္ခဲ့လွ်င္ ရွစ္ႏွစ္၊ ၁၀ ႏွစ္ၾကာ ေပါင္းသင္းကာ ကေလးေျခာက္ေယာက္၊ ရွစ္ေယာက္ ရေသာ္လည္း ၄င္းတို႔သည္ တရား၀င္လင္မယား မေျမာက္ေခ်။)

၃။ ေယာက်္ား၏အသက္
လက္ထပ္မည့္ ေယာက်ာ္းေလး၏ အသက္ကို ကန္႔သတ္ထားျခင္းမရိွေခ်။ ထို႔ျပင္ မိဘ၏ သေဘာတူညီခ်က္လည္း မလိုေခ်။ သို႔ေသာ္ မိန္းမယူႏိုင္သည့္ လူပ်ဳိေဖာ္၀င္ရန္၊ က်န္းမာသန္စြမ္း၊ အားေကာင္းေမာင္းသန္ ျဖစ္ရန္လိုသည္။

၄။ မိန္းမ၏အသက္

• (က) မိန္းမသည္ (၁၄)ႏွစ္ထက္ မငယ္ရ၊ ကေလးသူငယ္မ်ား ထိမ္းျမားမႈတားျမစ္ေရး အက္ဥပေဒက တားျမစ္ထားျခင္းျဖစ္သည္။
• ( ခ) (၁၄-၂၀)ႏွစ္အၾကားျဖစ္လွ်င္ မိဘသေဘာတူညီခ်က္လိုသည္။ အေၾကာင္းမွာ - ကင္း၀န္မင္းႀကီး ဦးေကာင္း၏ (၃၄)ေစာင္တြဲ အိမ္မႈခန္းဓမၼသတ္၌ သားသမီးေက်းကြၽန္တို႔ကို (၁၅)ႏွစ္၊ (၁၆)ႏွစ္ အရြယ္ေရာက္လွ်င္ အိမ္ေထာင္ခ်ေပးရမည္။ အကယ္၍ ထိုအရြယ္တြင္ အိမ္ေထာင္ခ်မေပး ေသာေၾကာင့္ သားသမီးမ်ားက မသင့္ေလ်ာ္သည့္ အမူျပဳမိေသာ္ သားသမီးတို႔၏ အျပစ္မဟုတ္၊ မိဘတို႔၏ အျပစ္ျဖစ္သည္  ဟု ေရးသားထားသည္။
• ( ဂ) အသက္(၂၀)ေက်ာ္လွ်င္ မိဘသေဘာတူညီခ်က္ ယူရန္မလိုေတာ့ေခ်။ အေၾကာင္းမွာ ရာဇဗလ ဓမၨသတ္၌ မိန္းမအရြယ္ႏွစ္ဆယ္၊ အသက္လြန္မႈကား၊ ေစာင့္ထိန္းအုပ္ခ်ဳပ္သူ အလိုမတူေသာ္လည္း ႀကိဳက္ေသာ ေယာက်္ားႏွင့္ အိမ္ေထာင္သင့္ေနပိုင္၏။ အဘယ္ေၾကာင့္ဟူမႈကား အခ်ိန္အရြယ္ရိွခိုက္ ေစာင့္ထိန္းအုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔ အိမ္ေထာင္မခ်ေပးေသာေၾကာင့္တည္း ဟု ပါရိွ ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
• (ဃ) မုဆိုးမ၊ တစ္လင္ကြာျဖစ္ခဲ့ၿပီးလွ်င္ မိဘ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ ထပ္ယူရန္မလို၊ 

ဥပမာ ပုစၥာ။ ။ (၁၆)ႏွစ္ မမိေအးသည္ မိဘသေဘာတူညီခ်က္အရ ေမာင္တုတ္ႏွင့္လက္ထပ္ခဲ့သည္ (၁၇)ႏွစ္အရြယ္၌ ေမာင္တုတ္ႏွင့္ ကြာရွင္းသည္။ (၁၈)ႏွစ္အရြယ္၌ မိေအး ေမာင္ထြားႏွင့္ထပ္ယူသည္။ မိဘမ်ား က သေဘာမတူဟုဆိုကာ ကန္႔ကြက္ၾကသည္။ မိေအးသည္ မိဘခြင့္ျပဳခ်က္ ထပ္ယူရန္ မလိုေခ်။ အေၾကာင္းမူ - မိေအးသည္ မိဘထံမွ ယခင္က လက္ထပ္ခြင့္(လိုင္စင္)ရရိွခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ ေနာက္ထပ္လိုင္စင္အသစ္ ထပ္ယူရန္မလို။

၅။ မိန္းမ၌ မျပတ္စဲေသးေသာ လင္မရိွရ
ဤႏိုင္ငံ၌ မိန္းမမ်ားအား လင္အမ်ားအျပားယူခြင့္ ျပဳမထားေခ်။ မိန္းမ၌ ယခင္လင္ရိွေနပါက ေနာက္လင္အား တရား၀င္ထိမ္းျမားျခင္းမျပဳႏိုင္ပါ။ ထိမ္းျမားလွ်င္ ထိုသူႏွစ္ဦးစလံုးသည္ ျပစ္မႈဆိုင္ရာ ဥပေဒပုဒ္မ-၄၉၄-၄၉၇ အရ အျပစ္ ေပးခံရမည္။ မိန္းမ၌ တည္ဆဲလင္မရိွမွသာ ေနာက္လူက ရွင္းရွင္းလင္းလင္း လက္ထပ္ႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ မီးပြိဳင့္မ်ား၌ မီးစိမ္းျပမွသာ အႏၱရာယ္ကင္းပါသည္။ ယခင္လင္ႀကီးငုတ္တုတ္ရိွေနပါက လမ္းမရွင္း အႏၱရာယ္မကင္းပါ။ မီးနီျပထားသလို ျဖစ္ပါသည္။ မီးနီကို ဇြတ္ျဖတ္၍  ေမာင္းႏွင္ပါက ေမာင္းသူသည္ လူမိုက္ျဖစ္ေစ၊ အာဏာရွင္ျဖစ္ေစ၊ ကြန္ျမဴနစ္ျဖစ္ေစ၊ ဥပေဒက ျပစ္ဒဏ္ခ်မည္။ ငုတ္တုတ္လင္ႀကီးက ရိုက္လိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မိန္းမ၌ လင္မရိွမွ၊ မီးစိမ္းျပမွ ထိမ္းျမားႏိုင္ပါ သည္။ အမႈတစ္ခုတြင္ ေဒၚနန္းက ဦးခြန္အား လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းလိုမႈ(လင္ေခၚလိုမႈ) စြဲဆိုသည္။ အမႈ၌ ေဒၚနန္းတြင္ တည္ဆဲလင္ ဦးစန္းရိွေနေၾကာင္း ေပၚေပါက္ရာ ေဒၚနန္း၏အမႈကို အရံႈးေပးခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ မိန္းမ တစ္ေယာက္၌ တည္ဆဲလင္ရိွေနပါက ေနာက္ထပ္လင္ထပ္ယူႏိုင္သည့္ ဓေလ့ထံုးတမ္း ဤႏိုင္ငံ၌ လံုး၀မရိွေသာေၾကာင့္ တည္း။
သို႔ေသာ္ ေယာက်္ားႏွင္႔ မျပတ္စဲေသးေသာ မယား၊ တည္ဆဲမယားမရိွရဟု ျပ႒ာန္းခ်က္မရိွေခ်။ အထက္ပါ မိန္းမ အတြက္ ျပ႒ာန္းခ်က္သည္ ေယာက်္ားမ်ားႏွင့္မသက္ဆိုင္ေခ်။ အေၾကာင္းမွာ ေရွးဓမၼသတ္မ်ား၌ ေယာက်္ားအား မယား အမ်ားယူသည္ကို ခြင့္ျပဳထားေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ (ေယာက်္ားေကာင္း ေမာင္းမတစ္ေထာင္)။ ထို႔ေၾကာင့္ ေရွးဘုရင္ မ်ား၊ လူဂုဏ္တန္မ်ား၊ ခ်မ္းသာသူမ်ားသည္ မယားအမ်ားအျပား ယူခဲ့ေၾကာင္းေတြ႕ရသည္။
သို႔ေသာ္ သာမန္ျပည္သူျပည္သားမ်ားသည္ တစ္လင္တစ္မယားစနစ္ကိုသာ က်င့္သံုးသည့္ ဓေလ့ထံုးတမ္းေတြ႕ ရသည္။ မယားအမ်ားယူျခင္းကို လူ႔အသိုက္အ၀န္း (ျပည္သူ႔သေဘာထား)က လက္မခံေခ်။

ေယာက်္ားတစ္ဦး တရား၀င္ ယူႏိုင္သည့္ မယားအေရတြက္ ႏိႈင္းယွဥ္ခ်က္ကို ေအာက္တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။

• ဟိႏၷဴေယာက်္ား - ဘာသာတူ၊ ဇာတ္တူ မိန္းမ(၁)ဦး၊ 
• ခရစ္ယာန္ေယာက္်ား - ဘာသာတူ မိန္းမ(၁)ဦး၊ 
• မဟာေမဒင္ေယာက်္ား- ဘာသာတူ မိန္းမ(၄)ဦး၊ 
• ဗုဒၼဘာသာေယာက်ာ္း- လူမ်ဳိးမေရြး၊ ဘာသာမေရြး၊ မိန္းမအကန္႔အသတ္မရိွ ယူႏိုင္သည္။

၆။ လက္ထပ္ေပါင္းသင္းမည့္ ပုဂိၹဳလ္(ေယာက်္ား၊ မိန္းမ)တစ္ဦးဦးျဖစ္ေစ၊ ႏွစ္ဦးစလံုးျဖစ္ေစ ရူးသြပ္သူ မျဖစ္ေစရ။ အေၾကာင္းမွာ ရူးသြပ္သူမ်ားသည္ တရား၀င္သေဘာတူညီခ်က္ မေပးႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္ (အရူးမယားႏွင့္ အရူးမလင္ - တရားမ၀င္)

၇။ လင္မယားအျဖစ္ ေပါင္းသင္းရန္ ကာယကံရွင္ ေယာက်္ားႏွင့္မိန္းမတို႔၏ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာတူညီ ခ်က္ ရိွရမည္။ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ား ကင္းရွင္းစြာျဖင့္ သေဘာတူညီမွသာ လြတ္လပ္ေသာ သေဘာတူညီခ်က္ဟု ေခၚသည္။
(က) အႏိုင္အထက္ျပဳျခင္း၊ (ခ) မတရားၾသဇာသံုးျခင္း၊ (ဂ) လိမ္လည္ျခင္း၊ (ဃ) အလြဲေျပာဆိုျခင္း၊ (င) မွားယြင္းျခင္း

၈။ မိန္းကေလး၏ မိဘမ်ားက သေဘာတူညီေသာ္လည္း ကာယကံရွင္မိန္းကေလးက သေဘာမတူညီလွ်င္ ထိုထိမ္းျမားျခင္းသည္ တရားမ၀င္၊ ထိမ္းျမားမည့္ မိန္းကေလး၏ သေဘာဆႏၵ အေရးပါမႈအေပၚ ေရွးဓမၨသတ္မ်ား၊ စီရင္ ထံုးမ်ား၊ ဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ား၊ အစဥ္တစိုက္ ေျပာင္းလဲလာပံုကို ေခတ္သံုးေခတ္¸ ေအာက္ပါအတိုင္းေတြ႕ရသည္။

• (က) ပထမေခတ္(ပုဂံေခတ္) = မိဘသေဘာ သမီးလိုက္ရေသာေခတ္၊ သမီးမ်ားသည္ မိဘေပးစားေသာ ေယာက်္ားကို ျငင္းဆိုခြင့္မရိွဘဲ ထိမ္းျမားလက္ထပ္ၾကရသည္။ ထိုေခတ္¸ သမီး၏ သေဘာဆႏၵကိုလံုး၀ မစဥ္းစား လစ္လ်ဴရႈခဲ့ၾကသည္။ (မိဘသေဘာေခတ္)
• ( ခ) ဒုတိယေခတ္ (ကုန္းေဘာင္ေခတ္) = မိဘအစီအစဥ္ကို သမီးက ျငင္းဆိုခြင့္ရလာေသာေခတ္၊ (သမီး ငယ္ပါေသးတယ္၊ မိဘကို လုပ္ေကြၽးခ်င္ပါေသးတယ္၊ အဲဒီအဘိုးႀကီးကို ေၾကာက္လြန္းလို႔ပါ - စသည့္)
• ( ဂ) တတိယေခတ္ (ယေန႔ေခတ္) = သမီး ႏွစ္သက္သူကို မိဘက ေပးစားရေသာေခတ္(သမီးသေဘာေခတ္) (အေမ သမီးကို ရန္ေအာင္နဲ႔ ေပးစားပါ၊ မေပးစားရင္လိုက္ေျပးမွာပဲ) (အိုသမီးရယ္ ၀ါကြၽတ္တဲအထိ ခဏေအာင့္ထား ပါဦးေနာ္)

အထက္ပါ ေခတ္သံုးေခတ္၌ ျပည္သူမ်ား၏ အေတြးအေခၚ ဓေလ့ထံုးတမ္းတို႔သည္ အစဥ္အၿမဲ တိုးတက္ေျပာင္းလဲ ေနေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ ထို႔ျပင္ ျပည္သူမ်ား၏ ဆႏၵအရ ေရွးဓမၨသတ္မ်ား၊ စီရင္ထံုးမ်ား၊ ေရွးဓေလ့ထံုးတမ္းမ်ားႏွင့္ ျပ႒ာန္းဥပေဒမ်ားကို ျပင္ဆင္ျခင္း၊ ပယ္ဖ်က္ျခင္း၊ အစားထိုးျခင္းတို႔ အစဥ္တစိုက္ ျပဳေလ့ရိွေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။

၉။ လင္မယားေျမာက္ရန္ ေပါင္းသင္းစပ္ယွက္ လို-မလို ျပႆနာ

• ၁၉၃၀ ခုႏွစ္¸ ျဖစ္ပြားေသာ မလွမယ္ႏွင့္ ေမာင္လွေဘာ္အမႈတြင္ ၄င္းတို႔ႏွစ္ဦး သေဘာတူ၍ ထိမ္းျမားမဂၤလာ ျပဳသည္။ မဂၤလာအခမ္းအနားအၿပီး၌ လက္ဖြဲ႕ေငြကိစၥအျငင္းပြားရာမွ တစ္ညမွမေပါင္းလိုက္ရဘဲ ကြဲကြာသြားသည္။ ေနာင္ ေမာင္လွေဘာ္ က မလွမယ္အား မယားေခၚလိုမႈစြဲဆိုရာ တရားလႊတ္ေတာ္တရား၀န္ႀကီး ”ဘဂၹဳေလ“ က ဓမၨသတ္ (၃)ေစာင္ပါမႈ (အံုးအိပ္ရာစက္-ကာမဂုဏ္ဆက္ဆံ-ကာမစပ္မိ)ကို ကိုးကား၍ လင္မယားေျမာက္ရန္ျဖစ္သည့္ (စပ္ယွက္မႈ) လိုသည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ထိုမႈအတိုင္း ေနာင္ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ လိုက္နာခဲ့ရသည္။
• ၁၉၇၂ ခုႏွစ္¸ ျဖစ္ပြားေသာ ေဒၚခင္ျမမာ (ခ)၊ မာမာႏွင့္ ဦးညြန္႔လိႈင္အမႈတြင္ ၄င္းတို႔ထိမ္းျမားလက္ထပ္ၿပီး (၅)ရက္ခန္႔ အတူေနၾကသည္။ ေနာင္ ေဒၚခင္ျမမာ က ၄င္း၏ ေဆြမ်ဳိးမ်ားအိမ္ ဆင္းသြားသျဖင့္ ဦးညႊန္႔လိႈင္က “မယား ေခၚလိုမႈ” စြဲဆိုရာ ေဒၚခင္ျမက ၄င္းတို႔ေပါင္းသင္းစပ္ယွက္မႈမရိွေသး၍ လင္မယားမေျမာက္ေၾကာင္း၊ ၄င္း၏ ေဆး သက္ေသခံခ်က္ႏွင့္ ဆရာ၀န္မႀကီး ႏွစ္ဦးတင္ျပ၍ အခိုင္အမာထုေခ်သည္။ ဦးညႊန္႔လိႈင္က ဟိုဟာျပဳၿပီးေၾကာင္း ေျပာေသာ္လည္း သက္ေသမရိွ၊ တရားရံုးခ်ဳပ္က သေဘာတူလက္ထပ္ၿပီးလွ်င္ စပ္ယွက္မႈမရိွေသာ္လည္း လင္မယား ေျမာက္သည္။ ထို႔ျပင္ မလွမယ္ႏွင့္ ေမာင္လွေဘာ္ စီရင္ထံုးကို ပယ္ဖ်က္လိုက္သည္ဟု ဆံုးျဖတ္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ယခုအခါ လက္ထပ္ၿပီး ဟိုဟာမျပဳေသးေသာ္လည္း လင္မယားေျမာက္ေၾကာင္း ေတြ႕ရသည္။ (အေၾကာင္းမွာ မဂၤလာဦး ည၌ ႇ၄င္းတို႔ ဟိုဟာျပဳ-မျပဳ ျပည္သူမ်ားမသိႏိုင္၊ သန္းေခါင္ေက်ာ္၌ သတို႔သားက (ေအာင္ၿပီ)(ေအာင္ၿပီ)ဟု ထ၍ ေအာ္လွ်င္ သိႏိုင္ေပမည္။)

စာဖတ္သူအတြက္ ပုစၥာ။ ။ ေမာင္ကံဆုိးႏွင့္ မျဖဴတို႔တရားရံုး၌ လက္ထပ္ၾကသည္။ တရားရံုးမွ ျပန္အလာလမ္းတြင္ ကားတိုက္၍ ေမာက္ကံဆိုး ေသသည္။ မျဖဴႏွင့္ ေမာင္ကံဆိုးတို႔ လင္မယား ေျမာက္ မေျမာက္၊ ေမာင္ကံဆိုး၏ အေမြကို မျဖဴရႏိုင္၊ မရႏိုင္ စီရင္ထံုးကိုးကား၍ ေျဖဆိုပါ။

(လင္ခန္း မယားခန္း ျပတ္ျခင္းကို ဆက္လက္ေဖာ္ျပပါမည္)

UTK (မဟာဝိဇၨာ၊ သိပၸံ၊ ဥပေဒ)
ဥပေဒ ဒိုင္ယာရီ

လင္ခန္း မယားခန္း ျပန္စဲျခင္း
https://www.facebook.com/notes/u-tun-kyi/%E1%80%9C%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%94%E1%80%B9%E1%80%B8-%E1%80%BB%E1%80%95%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%85%E1%80%B2%E1%80%BB%E1%80%81%E1%80%84%E1%80%B9%E1%80%B8/220128148138002?comment_id=752043&offset=0&total_comments=1&ref=notif&notif_t=note_comment