အီဂ်စ္အေၾကာင္း ျမန္မာေတြ ေလ့လာေကာင္းတယ္။ မ်ဳိးသန္႕

by Myo Thant on Saturday, February 9, 2013 at 9:19pm ·

           
အာရပ္ေႏြဦးလို့ ေခၚတဲ့ အာရပ္ကမၻာက အာဏာရွင္ေတြကို ဆန့္က်င္တဲ့ ေတာ္လွန္ေရးဟာ အာရပ္ကမၻာမွာ ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႕ တည္ရွိေနေသာ အာဏာရွင္ေတြဆီကို လ်င္ျမန္စြာ ပ်ံ့ႏွံ့လာခဲ့တယ္။ ဒီေတာ္လွန္ေရးဟာ က်ူနီးရွားနိုင္ငံက လမ္းေဘးေဈးသည္ေလး တေယာက္က မိမိကိုယ္ကို ေသေၾကာင္းႀကံရာေန စခဲ့ဒါပါ။ ျမန္မာေတြအတြက္ စိတ္၀င္စားစရာတခုက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအတြင္းက ျဖစ္ပ်က္ေတြ ျဖစ္တယ္။ (၁၉၅၂) ခုႏွစ္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံတြင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့မႈက ျမန္မာႏိုင္ငံမွလည္း (၁၉၆၂) ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းခဲ့မႈထက္ (၁၀) ႏွစ္ ေလာက္ေစာခဲ့ေပမယ့္ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ခ်င္း တူေနဒါမို႕ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ အျဖစ္အပ်က္ေတြကို ေလ့လာေကာင္းတယ္လို႕ စာေရးသူက ယူဆတယ္။



ေနာက္ခံ
အီဂ်စ္ႏိုင္ငံဟာ အာဖရိကႏွင့္ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းတို႕တြင္တည္ရွိေနၿပီး၊ ကမၻာေပၚတြင္ နံပတ္ (၁၅) ေျမာက္ လူဦးေရ အမ်ားဆံုး ႏိုင္ငံတခုျဖစ္တယ္။ မ်က္ေမွာက္ႏိုင္ငံေတြထဲမွာ ရွည္လ်ားေသာ သမိုင္းေၾကာင္း ရွိေနသည့္ ႏိုင္ငံတခုျဖစ္ၿပီး၊ ပလီတိုမက္၊ ရုိမန္နဲ႕ ေအာ္တိုမန္ တူရကီအင္ပါယာ လက္ေအာက္မ်ားသို႕ က်ေရာက္ ခဲ့ဖူးတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့- ျပင္သစ္အင္ပါယာကို ထူေထာင္ခဲ့သူ နပိုလီယံ၏ က်ဴးေက်ာ္မႈႏွင့္ ၿဗိတိသွ်ေတြ၏ လႊမ္းမိုးျခယ္လွယ္မႈ ကိုလည္း ႀကံဳခဲ့ရတယ္။

မိုဟာမက္အလီ ပါရွား (၁၈၀၅ - ၁၈၄၈) http://www.touregypt.net/images/touregypt/muhammadali1.jpg

ေအာ္တိုမန္အင္ပါယာတြင္ စစ္သူႀကီး ျဖစ္ခဲ့သူ (အရွင္သခင္) မိုဟာမက္အလီ ပါရွား (၁၈၀၅ - ၁၈၄၈) ၏ မင္းဆက္ (၁၂) ဆက္ အတြင္းတြင္ (၁၈၇၉) ခုႏွစ္မွ (၁၉၃၅) ခုႏွစ္အတြင္းတြင္ စုစုေပါင္း အေျခခံဥပေဒ (၄) ခုကို ေပၚေပါက္ ျပဌာန္းခဲ့တယ္။ (၁၈၇၉) အေျခခံဥပေဒ၊ (၁၈၈၂) အေျခခံဥပေဒ၊ (၁၉၂၃) အေျခခံဥပေဒႏွင့္ (၁၉၃၀) အေျခခံဥပေဒတို႕ျဖစ္တယ္။

ဘုရင္စနစ္ ျဖဳတ္က်သြားၿပီးေနာက္ (၁၉၅၇) ခုႏွစ္ သမၼတႏိုင္ငံျဖစ္လာေသာ အခ်ိန္မွ စ၍ ယေန႕အခ်ိန္အထိ - ယာယီ အေျခခံဥပေဒ (၂)ခုႏွင့္ (၂၀၁၂) အေျခခံဥပေဒအပါအ၀င္ အေျခခံဥပေဒေပါင္း (၆) ခုေပၚေပါက္ခဲ့ၿပီးျဖစ္တယ္။ (၁၉၅၆) အေျခခံဥပေဒ၊ ညီညြတ္ေသာ အာရပ္ သမၼတ ႏိုင္ငံ၏ အေျခခံဥပေဒ (ဆီရီးယားႏွင့္ေပါင္းစည္းျခင္း)၊ (၁၉၆၃) ယာယီ အေျခခံဥပေဒ၊ (၁၉၇၁) အေျခခံဥပေဒ၊ (၂၀၁၁) ယာယီ  အေျခခံဥပေဒႏွင့္ (၂၀၁၂) အေျခခံဥပေဒတို႕ျဖစ္တယ္။

သမၼတေဟာင္း မူဘာရက္ http://i.telegraph.co.uk/multimedia/archive/01294/Hosni_Mubarak_1294158c.jpg

ဒီေနရာမွာ အေျခခံဥပေဒတခု ရွိတယ္ဟု- ဆိုတိုင္း ဒီမိုကေရစီႏွင့္ ႏိုင္ငံသားေတြ၏ အေျခခံအခြင့္အေရးေတြ ရရွိေနၿပီလို႕ ေျပာရန္ ခက္တယ္။ အေၾကာင္းက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာ အေျခခံဥပေဒအရ သမၼတ တဦးတည္းကသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ႏွစ္ေပါင္း (၄၃) အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ အီဂ်စ္ဘုရင္ မိုဟာမက္ အလီ ပါရွား ၿပီးလ်င္ - သမၼတေဟာင္း မူဘာရက္က ႏွစ္ေပါင္း (၃၀) ၾကာစြာ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့၍ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံေရးသမိုင္းမွာ ဒုတိယ အၾကာဆံုး အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူျဖစ္ေနတယ္။


(၁၉၅၂)ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္က အာဏာသိမ္းမႈ
အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအေနျဖင့္ ျပင္ပမွ ဖိအားမ်ားစြာကို ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတယ္။ စစ္ေအးေခတ္ျဖစ္ေနဒါေၾကာင့္ အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ အေနာက္အုပ္စုႏွင့္ ဆိုဗီယက္အုပ္စုတို႕၏ ဖိအားေတြက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအေပၚ မ်ားစြာ ရွိခဲ့တယ္။ ဒီအျပင္ အစၥေရးတို႕ႏွင့္ပါ စစ္ပြဲမ်ားျဖစ္ခဲ့ရၿပီး၊ ၿဗိတိသွ်ေတြကိုလည္း ႏိုင္ငံမွ ထြက္သြားေအာင္လုပ္ေဆာင္ရေသးတယ္။ ေနာက္ပိုင္းတြင္ ဆူဒန္ကို အီဂ်စ္က လက္လႊတ္ရေသာ အေျခအေနေတြပါ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။

ထိုသို႕ေသာ အေျခအေနေတြ အၾကားတြင္ စစ္တပ္ထဲမွ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလိုေသာ စစ္အရာရွိေတြက (၁၉၄၈) ခုႏွစ္ အစၥေရးႏွင့္ ျဖစ္ပြားေသာ စစ္ပဲြတြင္ ဘုရင္၏ ကိုင္တြယ္ေဆာင္ရြက္မႈ ညံ့ဖ်င္းမႈရွိခဲ့တယ္ဟု အပစ္တင္ကာ အက်င့္ပ်က္လဒ္စားၿပီး၊ ၿဗိတိသွ်တို႕၏ ၾသဇာခံ ရုပ္ေသးအစိုးရအျဖစ္ အျမင္ခံေနရေသာ ဘုရင္ကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႕အထိ ျဖစ္လာခဲ့ေတာ့တယ္။

(၁၉၅၄) ခုွႏွစ္ စစ္အာဏာသိမ္းေခါင္းေဆာင္ (၂) ဦး ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မိုဟာမက္ နဂ်ာႏွင့္ ဗိုလ္မွူးႀကီး ဂါမာ အဒူလား နဇာတို႕ ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ဘုရင္ႏွင့္ အတူ အီဂ်စ္သမၼတ၏ ဧည့္ရိပ္သာတြင္ အတူတကြေတြ႕ရစဥ္ http://weekly.ahram.org.eg/2009/969/cov05.jpg

ဇူလိုင္လ (၂၃) ရက္ (၁၉၅၂) ခုႏွစ္တြင္ စစ္တပ္မွ လြတ္ေျမာက္ေရးအတြက္ အရာရွိတို႕၏ လႈပ္ရွားမႈ တရပ္ေပၚေပါက္ခဲ့တယ္။ ဘုရင္စနစ္ကို ေတာ္လွန္ရန္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မိုဟာမက္ နဂ်ာႏွင့္ ဗိုလ္မွူးႀကီး ဂါမာ အဒူလား နဇာတို႔ ဦးေဆာင္ေသာ စစ္တပ္မွ အရာရွိေတြက အီဂ်စ္ဘုရင္ မိုဟာမက္ အလီ၏ မင္းဆက္ျဖစ္ေသာ ဖာလို (ခ္) ဘုရင္ (၁) ႏွင့္ (၂) တို႕ကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး၊ စစ္ေကာင္စီက အာဏာရရွိလာခဲ့တယ္။

စစ္ေကာင္စီက အာဏာရရွိလာၿပီးေနာက္ ဇန္န၀ါရီလ (၁၆) ရက္ေန႔ (၁၉၅၃) တြင္ ႏိုင္ငံေရးပါတီေတြအားလံုးကို တားျမစ္ ဖ်က္သိမ္းခဲ့ၿပီး၊ အထူူးသျဖင့္ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕ကို ျဖစ္တယ္။ အသြင္ကူးေျပာင္းေရးကာလကို (၃) ႏွစ္ သတ္မွတ္ေၾကာင္းႏွင့္ စစ္ေကာင္စီမွ ႏိုင္ငံေတာ္၏ အာဏာကို ဆက္လက္ ရယူထားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္းေၾကညာလာခဲ့တယ္။

အာဏာသိမ္းေကာင္စီအတြင္း အရပ္သားအစိုးရဖဲြ႕စည္းေပးၿပီး၊ အာဏာလဲြေျပာင္းေရးကိစၥအေပၚ သေဘာထားကဲြလာခဲ့တယ္။ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မိုဟာမက္ နဂ်ာက အရပ္သားအစိုးရကို ဖဲြ႕စည္းေပးကာ အာဏာလဲြေျပာင္းေပးေရးကို လိုလားေပမယ့္ ဗိုလ္မွူးႀကီး ဂါမာ အဒူလား နဇာကေတာ့ စစ္ေကာင္စီ၀င္ေတြကဘဲ အာဏာကို ဆက္လက္ဆုပ္ထားလိုတယ္။

၎တို႕ေခါင္းေဆာင္ႏွစ္ဦးအၾကားရွိ ျပႆနာသည္ အာဏာသိမ္းစစ္ေကာင္စီအတြင္းမွာ ေနာက္လိုက္အင္အားေကာင္းေကာင္း ရရွိခဲ့သူ ဗိုလ္မွူးႀကီး ဂါမာ အဒူလား နဇာက ေနာက္ဆံုးတြင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ မိုဟာမက္ နဂ်ာကို အဓမၼရာထူးက ဆင္းေစခဲ့တယ္။ ဗိုလ္မွူးႀကီး ဂါမာ အဒူလား နဇာသည္ စစ္ေကာင္စီအတြင္း ၾသဇာအာဏာႀကီးထြားလာရာ ေနာက္ဆံုးတြင္ စစ္ေကာင္စီကို ဖ်က္သိမ္း၍ ဇူလိုင္လ (၂၄) ရက္ေန႕ (၁၉၅၄) ခုႏွစ္တြင္ စစ္ေကာင္စီ၏ ေတာ္လွန္းေရးလည္းၿပီးဆံုးေၾကာင္းေၾကညာခဲ့တယ္။

ဗိုလ္မွူးႀကီး ဂါမာ အဒူလား နဇာက အာဏာကို ၿပိဳင္ဘက္မရွိ ရရွိသြားရာ ေနာက္ဆံုးမွာ တပါတီစနစ္ျဖင့္ စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ အစိုးရစနစ္ကို တည္ေထာင္လာခဲ့တယ္။ သမၼတအေနျဖင့္ အစိုးရအဖဲြ႕၀င္ေတြကို ခန္႕အပ္ခြင့္ႏွင့္ ျဖဳတ္ခ်ခြင့္တို႕ကို ရရွိၿပီး၊ (၁၉၅၆) ခုေရြးေကာက္ပဲြတြင္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံသမိုင္းမွာ ပထမဦးဆံုးအျဖစ္ အမ်ဳိးသမီးေတြကို ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ မဲေပးခြင့္ေပးခဲ့တယ္။

ဘုရင္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ စနစ္ကေန သမၼတႏိုင္ငံျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ေရြးေကာက္ပဲြမ်ားအလီလီ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ္လည္း၊ ၎အာဏာသိမ္း စစ္ဗိုလ္ေတြထဲကဘဲ ႏိုင္ငံ၏ သမၼတျဖစ္ခဲ့တယ္။ အာဏာရ စစ္ေကာင္စီ၀င္ အခ်င္းခ်င္းလည္း အာဏာလု ျဖုတ္ထုတ္ရင္းနဲ႕ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံတြင္ (၁၉၅၆) အေျခခံဥပေဒကို ေရးဆဲြ ျပဌာန္းလာခဲ့တယ္။ ယေန႕တိုင္ စစ္တပ္၏ ႏိုင္ငံေရးတြင္ ၾသဇာႀကီးမားေနမႈကို မည္သူကမွ  မေက်ာ္လႊာႏိုင္ေသးဒါကိုလည္း ေတြ႔ႏိုင္တယ္။


အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏စစ္တပ္
အီဂ်စ္ႏိုင္ငံစစ္တပ္ကို (၁၉၂၂) မွာ စတင္ဖဲြ႕စည္းထားခဲ့ၿပီး၊ ယေန႕တြင္ ကမၻာမွာ နံပတ္ (၁၀)ေျမာက္ အင္အားေတာင့္တင္းေသာ စစ္တပ္ျဖစ္ေနတယ္။ အၿမဲတမ္းတပ္ဖဲြ႕၀င္ေပါင္း (၄) သိန္း (၅) ေသာင္းရွိၿပီး၊ အစၥေရးႏိုင္ငံမွာ ရွိသည့္ ေခတ္မွွီ စစ္ေလယာဥ္မ်ား ရွိေနသလို- အီဂ်စ္ႏိုင္ငံတြင္လည္း ေလတပ္အတြက္ ေခတ္မွီေသာ စစ္ေလယာဥ္မ်ားစြာ ရွိေနတယ္။ ေခတ္မီွ တင့္ကား၊ တာေ၀းပစ္ႏွင့္ ေလယာဥ္ပစ္ လက္နက္ေတြပါ ရွိေနသည္ဟု အစၥေရးေတြက ယံုၾကည္ထားတယ္။

အီဂ်စ္ႏိုင္ငံတြင္လည္း ေထာက္လွမ္းေရး ၿ႔ဂိဳလ္တုရွိေနၿပီး၊ ေဒသတြင္းမွ ဒုတိယေျမာက္ ေထာက္လွမ္းေရးၿဂိဳလ္တုအမ်ားဆံုး ပိုင္ဆိုင္ထားတယ္။ (၁၉၈၀) ခုႏွစ္ေနာက္ပိုင္း ဆိုဗီယက္ေတြနဲ႕ အၿပီးအပိုင္လမ္းခဲြခဲ့ၿပီး၊ အေမရိကန္နဲ႕ နီးကပ္စြာ ဆက္ဆံလာေသာေၾကာင့္ စစ္တပ္တြင္ ဆိုဗီယက္လုပ္ စစ္လက္နက္ပစၥည္းေတြကို ဖယ္ရွားကာ- အေမရိကန္၊ ျပင္သစ္ႏွင့္ ၿဗိတိန္လုပ္ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းေတြျဖင့္ အစားထိုးလာခဲ့တယ္။ မၾကာေသးမွီႏွစ္မ်ားအတြင္း အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ တပ္မေတာ္ကို ပိုမိုေခတ္မီွေအာင္ဆိုၿပီး၊ စစ္တပ္ကို ႀကီးမားစြာ ျပဳျပင္တည္ေဆာက္ေရးကို အႀကီးအက်ယ္ျပဳလုပ္ခဲ့ေသးတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေလတပ္ကို အႀကီးမားဆံုးျဖစ္ေအာင္ တည္ေဆာက္ထားတယ္။ ေနာက္ၿပီး အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ႏွစ္စဥ္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ စစ္တပ္ကို ေဒၚလာ ဘီလီယံနဲ႕ ခ်ီၿပီး ေထာက္ပံ့ ထားတယ္။

စစ္တပ္အေနျဖင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ား၊ ခရီးသြားလာေရး၊ အိမ္ရာတည္ေဆာက္ေရး၊ အ၀တ္အစား၊ အစားအေသာက္၊ ေမာ္ေတာ္ကားမ်ား၊ ေက်ာက္မ်က္ရတနာ၊ ဟိုတယ္ႏွင့္ ခရီးသြားလာေရး စေသာ လုပ္ငန္းေတြအပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ စီးပြားေရး၏ (၄၀) ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ကို စစ္တပ္က ပိုင္ဆိုင္ထားတယ္ လို႕ သံုးသပ္သူတခ်ဳိ႕က ယံုၾကည္ထားတယ္။ စစ္တပ္ႏွင့္ ပတ္သတ္သည္ သတင္းအခ်က္အလက္မ်ားကို ျပင္ပက လူမ်ား ရရွိႏိုင္ရန္ အင္မတန္ခက္ခဲ့တယ္။

စစ္တပ္သည္ အထင္ကရႏွင့္ လြတ္လပ္စြာ တည္ေနၿပီး - ထိပ္တန္း စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႕ ဖဲြ႕စည္းေသာ လက္နက္ကိုင္ တပ္ေပါင္းစံုတို႕၏ ထိပ္တန္းေကာင္စီက စစ္တပ္အားလံုးကို အုပ္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတယ္။ (၂၀၁၁) အီဂ်စ္ႏိုင္ငံအတြင္ အာဏာရွင္ေတာ္လွန္ေရးေၾကာင့္ သမၼတ မူဘာရက္ ရာထူးကေန ဆင္းေပးရေသာအခါတြင္ - ၎၏ သမၼတအာဏာကို လက္နက္ကိုင္တပ္ေပါင္းစံု၏ ထိပ္တန္းေကာင္စီသို႕ လဲြေျပာင္းေပးအပ္ခဲ့ရတယ္။ အေျခခံဥပေဒထဲတြင္ စစ္တပ္၏ အခန္းက႑ကို ကာကြယ္ေပးရန္ ေတာင္းဆိုခဲ့ရာ - ယခင္က ရရွိထားေသာ အခြင့္အေရးေတြအတိုင္း (၂၀၁၂) အေျခခံဥပေဒထဲတြင္ တရား၀င္ ထည့္သြင္းေပးထားရတယ္။

သမၼတ မူဘာရက္ႏုတ္ထြက္ၿပီး၊ ႏွစ္ေပါင္း (၃၀)အတြင္း တည္ရွိခဲ့ေသာ အေရးေပၚဥပေဒေတြကို အဆံုးသတ္ခဲ့တယ္။ ပါလီမန္ကို ဖ်က္သိမ္း၍ အေျခခံဥပေဒကို ရပ္ဆိုင္းကာ လက္နက္ကိုင္တပ္ေပါင္းစံုတို႕၏ ထိပ္တန္းေကာင္စီက အာဏာကို ထိန္းထားလ်က္၊(၂၀၁၂) ခုႏွစ္တြင္ ေရြးေကာက္ပဲြေတြကို က်င္းပ ေပးခဲ့တယ္။ ျပည္သူေတြက ေရြးေကာက္ တင္ေျမာက္ေသာ အစိုးရလက္ထဲသို႕ အာဏာ လဲြေျပာင္းေပးခဲ့တယ္။


မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕
အာရပ္ကမၻာမွာ ၾသဇာရွိၿပီး အင္အားအေကာင္းဆံုး အဖဲြ႕တခုျဖစ္ၿပီး - အာရပ္ႏိုင္ငံမ်ားစြာမွာ ေဒသခံ အဖဲြ႕ခဲြမ်ားစြာ တည္ရွိေနတယ္။ ယေန႕ဆိုလ်င္ - အာရပ္ႏိုင္ငံအသီးသီးရွိ အစိုးရအဖဲြ႕ေတြထဲတြင္ မပါလ်င္ေတာင္မွ လႊတ္ေတာ္ေတြထဲမွာ အနည္းနဲ႕ အမ်ားဆိုသလို မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕၀င္ အမတ္မ်ား ရွိေနၾကၿပီ ျဖစ္တယ္။

မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕ကို (၁၉၂၈) ခုႏွစ္တြင္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ ကိုင္ရိုၿမိဳ႕မွာ စတင္ဖဲြ႕စည္းလာခဲ့ဒါပါ။ ဒုတိယကမၻာစစ္ အၿပီးတြင္ အဖဲြ႕၀င္ေပါင္း (၂) သန္းေက်ာ္အထိ တိုးပြားလာခဲ့တယ္။ ၎တို႕၏ ဘာသာေရးအေျခခံ အယူအဆေၾကာင့္ ေထာက္ခံ သူမ်ား မ်ားျပားလာတယ္။ ေခတ္သစ္ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ လႈပ္ရွားမႈေတြနဲ႕ ကုသိုလ္ျဖစ္လုပ္ငန္းေတြတို႕ေပါင္းစပ္ထားေသာေၾကာင့္ အျခားမြတ္စလင္အုပ္စုေတြ အေပၚမွာ မ်ားစြာ ၾသဇာလႊမ္းမိုးထားႏိုင္တယ္။

ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြက ကုရမ္ႏွင့္ စူနာ (ေခၚ) တမာန္ေတာ္ မိုဟာမက္၏ ဆံုးမေတာ္မ်ားႏွင့္အညီ မြတ္စလင္ မိသားစုမ်ား၊ တဦးခ်င္းဆီ၊ လူမ်ားႏွင့္ ႏိုင္ငံေတာ္အထိပါ ေနထိုင္ႏိုင္ေရးျဖစ္တယ္။ ယခုလို လႈပ္ရွားမႈေတြ၏ ရည္မွန္းခ်က္ေရာက္ရန္အလို႕ဌာ- အၾကမ္းဖက္ၿပီး ေဆာင္ရြက္ဒါမ်ဳိးကို ဆန္႕က်င္တယ္။ သို႕ေသာ္လည္း တခ်ိန္တုန္းက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ - မိုဟာမက္ အန္ ႏုလားရွီ ပါရွားကို မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕၏ လက္နက္ကိုင္ေတြက လုပ္ႀကံသတ္ျဖတ္ခဲ့ဖူးတယ္။

ဘာသာေရးဆိုင္ရာ လူမႈေရးအဖဲြ႕အျဖစ္ စတင္ခဲ့ၿပီး - အစၥလာမ္သာသနာ ျပန္႕ပြားေရးအတြက္ သင္ၾကားေပးျခင္း၊ စာမတတ္ သူမ်ားကို စာသင္ေပးျခင္း၊ ေဆးရံုေဆးခန္းမ်ားကို တည္ေဆာက္ေပးျခင္းႏွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို တည္ေထာင္ေပးျခင္းတို႕ ျပဳလုပ္ေပးတယ္။ ထိုသို႕ျဖင့္ ၎တို႕၏ ၾသဇာလႊမ္းမိုးမႈေတြက တိုးပြားက်ယ္ျပန္႕လာတယ္။

အဲဒီလို (၁၉၃၆) ခုႏွစ္ေရာက္လာေတာ့ - အီဂ်စ္ျပည္ကို ၿဗိတိသွ်အုပ္ခ်ဳပ္ေနမႈကို စတင္ ဆန္႕က်င္လာခဲ့တယ္။ ေနာက္ပိုင္း အီဂ်စ္အမ်ဳိးသားေရးလႈပ္ရွားသူေတြက မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕သည္ အၾကမ္းဖက္သတ္ျဖတ္မႈ မ်ားစြာကို ျပဳလုပ္ လာတယ္ဟု စြပ္စဲြခဲ့တယ္။

(၁၉၅၂) ခုႏွစ္တြင္ ဘုရင္စနစ္အား ေတာ္လွန္ေရးကို ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္ - ေနာက္ပိုင္း သမၼတကို လုပ္ႀကံရန္ ႀကိဳးစားမႈေတြေၾကာင့္ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕အား ေနာက္တခါ အစိုးရ၏ ပိတ္ပင္တားဆီးျခင္းကို ခံခဲ့ရၿပီး၊ ဆက္လက္၍ အစိုးရ၏ ႏွိပ္ကြပ္မႈမ်ားကို ခံခဲ့ရတယ္။

ထို႕နည္းတူစြာဘဲ - အျခားႏိုုင္ငံေတြမွာရွိသည့္ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕ေတြလည္း တားျမစ္ပိတ္ပင္ ခံခဲ့ရၿပီး ႏွိပ္ကြပ္မႈေတြ ခံခဲ့ရတယ္။ အထင္ရွားဆံုးကေတာ့ (၁၉၈၂) ခုႏွစ္တြင္ ဆီးရီယားႏိုင္ငံရွိ ဟမာၿမိဳ႕တြင္ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕၀င္ေတြက အစိုးရကို ေတာ္လွန္ေသာေၾကာင့္  ဆီးရီယားစစ္တပ္တို႕၏ အစုလိုက္ အၿပံဳလိုက္ သတ္ျဖတ္ျခင္းကို ခံခဲ့ရတယ္။

မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕၏ လႈပ္ရွားမႈမ်ားအတြက္ အဖဲြ႕၀င္ေတြ၏ ေငြေၾကးထည့္၀င္ေပးမႈျဖင့္ ရပ္တည္ေနတယ္။ တခ်ဳိ႕ရန္ပံုေငြေတြက ေဆာ္ဒီအာေရဗ်ႏုိင္ငံႏွင့္ အျခားေသာ ေရနံၾကြယ္၀ေသာ ႏိုင္ငံေတြတြင္ အလုပ္လုပ္ေနၾကသူမ်ားျဖစ္ၾကတယ္။

(၂၀၀၅) ခုႏွစ္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕သည္ တရား၀င္ရပ္တည္ခြင့္ မရွိခဲ့၍ သီးျခား ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအျဖစ္ အေရြးခံခဲ့ရာ ေနရာေပါင္း (၈၈) ေနရာကို ရရွိခဲ့ၿပီး၊ တရား၀င္အတိုက္အခံပါတီကေတာင္ (၁၄) ေနရာဘဲ ရရွိခဲ့တယ္။

(၂၀၁၁) ခုႏွစ္ ေတာ္လွန္ေရးႏွင့္ ေနာက္ပိုင္း မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕သည္ တရား၀င္အျဖစ္ ရပ္တည္ႏိုင္ရန္ - လြတ္လပ္ၿပီး၊ တရားမွ်တေသာ ပါတီကို ဧၿပီလ (၃၀) ရက္ေန႕တြင္ ဖဲြ႕စည္းခဲ့တယ္။ မတ္လ (၂၀၁၁) ခုႏွစ္တြင္ လစ္ဘရယ္ေတြက ဆန္႕က်င္ၿပီး၊ စစ္တပ္က ေထာက္ခံထားေသာ အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ ျပည္သူ႕ဆႏၵခံယူပဲြကို လုပ္ရန္ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕ကလည္း ေထာက္ခံခဲ့တယ္။

အီဂ်စ္သမၼတ ေမာ္စီ http://topnews.in/law/files/mohamed-morsi-15.jpg

မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕က စက္တဘၤာလတြင္ ပါလီမန္ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ၎တို႕ ပါလီမန္ေနရာ၏ ထက္၀က္ေက်ာ္တြင္ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ၿပိဳင္ရန္ျပင္ဆင္ခဲ့တယ္။ သမၼတကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းကို ေရြးျခယ္ရာတြင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ လူနည္းစု ခ( ခ္) ထ (စ္) ခရစ္ယာန္မ်ားကို ၎တို႕၏ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအျဖစ္ေရြးျခယ္ရန္ ျငင္းပယ္ခဲ့ၿပီး၊ မိုဟာမက္ေမာ္စီကို သမၼတေလာင္းအျဖစ္ ေရြးခ်ယ္ခဲ့တယ္။ (၂၀၁၂) သမၼတေရြးေကာက္ပဲြတြင္ မဲေပးပိုင္ခြင့္ သန္း (၃၀) ထဲမွ (၆၀) ရာခိုင္ႏႈန္း မဲလာ ထည့္ခဲ့တယ္။ မြတ္စလင္ ညီအကိုေတာ္မ်ား အဖဲြ႕မွ မိုဟာမက္ေမာ္စီက (၅၁) ဒသမ (၇၅) ရာခိုင္ႏႈန္း ရရွိၿပီး၊ ပထမအႀကိမ္ ဒီီမိုကေရစီနည္းက် အရပ္သားသမၼတျဖစ္လာတယ္။


(၂၀၁၂) အေျခခံဥပေဒ
ဧၿပီလတြင္ တရားရုံးခ်ဳပ္က ပါလီမန္သည္ အေျခခံဥပေဒနဲ႕မညီညြတ္ေၾကာင္း မဆံုးျဖတ္ေသးမွီ မတ္လအတြင္းတြင္ အေျခခံဥပေဒေရးဆဲြေရးညီလာခံအား ပါလီမန္က တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့တယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ညီလာခံကို ပါလီမန္က ေႏြရာသီမွာ ထပ္မံ တာ၀န္ေပးအပ္ခဲ့ရာ ပုဒ္မေပါင္း (၂၃၄) ပါ၀င္ေသာ အေျခခံဥပေဒ(အၾကမ္း)ကို ေရးဆဲြႏိုင္ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံတကာစံႏႈန္းေတြကို လက္ခံၿပီး စံခ်ိန္မီွေအာင္ေရးဆဲြရန္ ျငင္းပယ္လ်က္ - ႏို၀င္ဘာ (၂၉) ရက္ေန႕တြင္ ပုဒ္မတခုခ်င္းစီ အလိုက္ (၁၉) နာရီၾကာေအာင္ စစ္ေဆးၿပီး အတည္ျပဳခဲ့တယ္။

သမၼတတြင္ အာဏာကို စုပံုထားေနမႈကို အဆံုးသတ္ထားၿပီး၊ ပါလီမန္ကို အားေကာင္းေအာင္လုပ္ထားဒါကိုေတြ႕ရွိႏိုင္တယ္။ တရားရုံးမတင္ဘဲ ဖမ္းဆီး၊ ႏိုပ္စက္ဒါေတြကို ဆန္႕က်င္ထားတယ္။ ဒါေပမယ့္ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြ၏ အာဏာမ်ားႏွင့္ အခြင့္အေရးမ်ားကိုေတာ့ ဆက္လက္အသိအမွတ္ျပဳထားဒါကို ေတြ႕ႏိုင္တယ္။

လူ႕အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္ေရးအဖဲြ႕က ဥပေဒမဲ့ ဖမ္းဆီးမႈကို မရွိေအာင္ ကာကြယ္ေပးထားေပမယ့္ အရပ္သားေတြေနျဖင့္ စစ္တပ္ကို ထိခိုက္ေစေသာ လုပ္ေဆာင္ခ်က္မ်ားရွိလာလ်င္ စစ္တပ္မွ စစ္ခံုရုံးတင္ ႏိုင္မႈတို႕ကိုေတာ့ အဆံုးသတ္ထားျခင္း မရွိေၾကာင္းကို ေထာက္ျပေ၀ဖန္ထားတယ္။ အစၥလာမ္ႏွင့္ အီဂ်စ္ဥပေဒေတြ ဆက္စပ္ရွိေနပံုကို ေဖၚျပ၍ - အေျခခံအားျဖင့္ ယခင္အေျခခံဥပေဒအေဟာင္းအတိုင္းဆက္လက္ရွိေနၿပီး၊ အစၥလာမ္ဥပေဒေတြအေပၚမွာ အေျခခံထားတယ္။

ခဲြျခားဆက္ဆံေရးမွ ကင္းလြတ္ရမည္ဆိုထားေသာ္လည္း အမ်ဳိးသမီးမ်ားနဲ႕ လူနည္းစုဘာသာ၀င္ေတြ (ခရစ္ယန္ႏွင့္အျခား မူဆလင္မဟုတ္သူမ်ား)ကို အေျခခံဥပေဒတြင္ ကာကြယ္ေပးထားဒါကို မေတြ႕ရေပ။

သမၼတကို ေလးႏွစ္ သက္တမ္းကို (၂) ႀကိမ္သာ ထမ္းေဆာင္ရမည္ဆိုထားေသာ္လည္း၊ သမၼတအာဏာအေပၚ စမ္းစစ္ထားတယ္ ဆိုဒါကေတာ့ မရွင္းလင္းေပ။ ကာကြယ္ေရး ၀န္ႀကီးကို ထိပ္တန္းစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြက ေရြးခ်ယ္ရမယ္တဲ့။ ထိပ္တန္းစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေတြနဲ႕ ဖဲြ႕စည္းထားေသာ အထူးေကာင္စီက စစ္တပ္ေရးရာကိစၥႏွင့္ ကာကြယ္ေရးဆိုင္ရာဘဂ်က္တို႕ကို စိစစ္ ႀကီးၾကပ္ခြင့္ ရွိေနတယ္။ ဗဟိုအစိုးရက ခန္႕အပ္ထားေသာ ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴးမ်ား၏ လက္ထဲတြင္ အာဏာမ်ားစြာ ရွိေနျခင္းျဖင့္ အစိုးရအေန၏ ဒီမိုကေရစီတည္ထြန္းေရးအတြက္ ထိေရာက္စြာ လုပ္ကိုင္ႏိုင္ေသာ အေျခအေနႏွင့္ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို စိစစ္တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ေရးတို႕အတြက္ အာမခံထားျခင္း မရွိေပ။


အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုလ်င္ - အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ၏ စိန္ေခၚမႈ႕က စစ္တပ္ႏွင့္ အစၥလာမ္၀ါဒီေတြအၾကား အားၿပိုင္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ လူနည္းစု ခ( ခ္) ထ (စ္) ခရစ္ယာန္မ်ား၏ စိုးရိမ္မႈႏွင့္ လစ္ဘရယ္ေတြ၏ မေက်နပ္မႈ စသည့္ေတြက အီဂ်စ္ႏိုင္ငံ တည္ၿငိမ္မႈအတြက္ စိန္ေခၚမႈ႕ တရပ္ ျဖစ္ေနတယ္။

ႏိုင္ငံတခု၏ အေျခခံအက်ဆံုးႏွင့္ အေရးအႀကီးဆံုးျဖစ္သည့္ အေျခခံဥပေဒအတြင္းတြင္ ေလာကပါလတရား (၃) ပါးျဖစ္တဲ့ တရားမွ်တျခင္း၊ လြတ္လပ္ျခင္းႏွင့္ ညီမွ်ျခင္းဆုိတာကို စာရြက္ေပၚမွာ ေရးထားရုံေလာက္မဟုတ္ဘဲ - ရွင္းလင္း တိက်စြာ ေဖၚျပၿပီး၊ အစိုးရအေနျဖင့္ လက္ေတြ႕ အေကာင္အထည္ေဖၚေပးႏိုင္ျခင္းတို႕ကို အေျချပဳထားျခင္း မရွိျခင္း၊ အာဏာကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးႏွင့္ တရားစီးရင္ေရးဟူး သီးသီးျခားျခားသတ္မွတ္ထားၿပီး - လြတ္လပ္စြာ လုပ္ပိုင္ခြင့္တို႕ကို ရွင္းလင္းစြာ ေဖၚျပထားျခင္း မရွိျခင္း၊ ၎အာဏာ (၃) ရပ္ကို အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းထားေသာ စနစ္ မရွိျခင္း၊ စသည့္တို႕ျဖင့္ ၎ အေျခခံဥပေဒကိုပါ လူေတြက အယံုအၾကည္မရွိျခင္းတို႕ ျဖစ္ေနတယ္။

- ၿပီးပါၿပီ -

ဖတ္သည့္အတြက္ အထူးေက်းဇူးတင္လ်က္ -
မ်ဳိးသန္႕