ခင္ေမာင္ရင္၏ ကမာၻ၊ ကမာၻ၏ ခင္ေမာင္ရင္ စာအုပ္ရီဗ်ဴး (မဇၥ်ိမ ဂ်ာနယ္)

by Ko Ko Aung on Friday, February 22, 2013 at 1:27am ·

 

ပန္းခ်ီဆရာ ခင္ေမာင္ရင္သည္ တဲၾကီးတစ္လံုး ထဲတြင္ တေစၦမ်ားႏွင့္ ေနထိုင္သူျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုသည္။ သူ၏တဲထဲတြင္ ပန္းခ်ီကားေတြက ရႈပ္ပြေနသည္။ “ထိုင္ေနေသာ ကေခ်သည္”ကားမ်ားႏွင့္ abstract ကားအနည္းငယ္ရွိမည္။ မလွမပမ်က္ႏွာႏွင့္ ကေခ်သည္မ်ား၊ ပိန္ကပ္ေနေသာ၊ ႏႈတ္ခမ္းနီရဲႏွင့္ ကေခ်သည္မ်ား။
သူ၏ တဲၾကီးထဲတြင္ ဗီဗယ္ဒီ၊ ဂ်က္ဆင္ပိုးေလာ့၊ မာလာ၊ ေပၚဦးသက္ရွိသည္။ ေပၚဦးသက္ က ေထာင့္တစ္ေထာင့္တြင္ ေဆးလိပ္ဖြာလို႕။ ျပီး ပန္းခ်ီဆရာက အသည္းေက်ာ္ “ရွဴးဘတ္” ၏ ေခြတစ္ေခြကို နားေထာင္ေနမည္။
လမ္းေဘးက ၀ယ္လာေသာေခြျဖစ္မည္။ ဖြင့္လိုက္ေတာ့ “ရွဴးဘတ္”၏ Unfinished Symphony။ ပန္းခ်ီဆရာစိတ္ထဲတြင္ ဘီသိုဘင္၊ မိုးဇတ္၊ ပဂါနီနီ၊ ရႈိပင္တို႕လည္း ရွိေသးသည္။ သူ၏ ပန္းခ်ီကားထဲတြင္ German Expressionists ေခါင္းေဆာင္မ်ားျဖစ္သည့္ ဖရန္႕ဇ္္မက္ ႏွင့္ၾသဂတ္စ္မက္ေကးတို႕ကို အေငြ႕အသက္တို႕ကို ေတ႕ြရသည္။ ထိုပန္းခ်ီ ဆရာမ်ားကို ပန္းခ်ီဆရာ ခင္ေမာင္ရင္က လႊတ္ၾကိဳက္သည္။
ပန္းခ်ီႏွင့္ ပတ္သက္ျပီး သူအၾကိဳက္ဆံုးမွာ Abstrace Expressionism ျဖစ္ျပီး၊ ဗန္ဂိုး၊ ေ၀ကန္း၊ မိုဒီလ်ာနီ၊ စသည့္ ပန္းခ်ီေက်ာ္ေတြကို သူ အလြန္ရူးသြပ္ခဲ႕သည္။ ရုရွပန္းခ်ီဆရာ ကန္ဒင္းစကီးကိုလည္း သူၾကိဳက္သည္။ “ သူက ကိုယ့္ဆရာပဲ” ဟု ကန္ဒင္စကီးပတ္သက္ျပီး သူေျပာခဲ႕သည္။ ပန္းခ်ီဆရာ ခင္ေမာင္ရင္ သည္ ဂႏၱ၀င္ဂီတကို မိုးလင္းမိုးခ်ဳပ္နားေထာင္သည္။ နားမေထာင္လည္း ဖြင့္ထားသည္။ သူကစာလည္းေရးသည္။ ပန္းခ်ီဆရာေတြအေၾကာင္း ဘာသာျပန္သည္။ သူက ဂ်ိမ္းဂြ်ိဳက္၏ ဒပ္ဖလင္ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားမ်ားကို မူရင္းမွ ၾကိဳက္သည္။“ ကျမဴးကို ၾကိဳက္ျပီး၊ ယန္းေပါဆတ္ကို မဖတ္ဘူး” ဆိုသူျဖစ္သည္။ ညမအိပ္ခင္ ကပ္ဖကာဖတ္ျပီး၊ ဟာမန္ဟတ္စ္ကို ၾကိဳက္သူလည္းျဖစ္သည္။ တခ်ိဳ႕၀တၳဳေတြဖတ္ျပီးသူက ငို၏။ ဥပမာ- ဟဲမင္းေ၀း၏ ' The Snows of Kilimanjaro' ။ ဤသည္တို႕က ဆရာေအာင္ခင္ျမင့္၏ “ခင္ေမာင္ရင္၏ ကမာၻ” ဟူေသာေဆာင္းပါးထဲမွ စုတ္ခ်က္တခ်ိဳ႕တို႕ျဖစ္သည္။ ခပ္က်ဲက်ဲေရးထားေသာ ၀ါက်မ်ား။ အမွတ္ရခ်က္မ်ား ျပည့္ေသာ တမ္းခ်င္းတစ္ပုဒ္လည္းျဖစ္သည္။
ဆရာခင္ေမာင္ရင္က သူကိုယ္တိုင္လည္း “ေပၚဦးသက္အလည္ လာျခင္း” “အႏုပညာ…စာ”ဟူေသာ စာအုပ္မ်ား ေရးဖူးသည္။ ဆရာေအာင္မင္းကလည္း  “ခင္ေမာင္ရင္ ၇၂” ဟူေသာ ဆရာခင္ေမာင္ရင္အေၾကာင္း စာအုပ္ေရးသားဖူးသည္။ ယခုလည္း ဆရာေအာင္ခင္ျမင့္၊ မိုးဇံ၊ စိုင္း၀င္းျမင့္၊ ေဇယ်ာလင္းတို႕က ပန္းခ်ီဆရာကို သူတို႕ထိေတြ႕ခဲ႕ေသာ၊ နဖူးေတြ႕ ဒူးေတြ႕ အရွင္လတ္လတ္ေတြ႕ခဲ႕ေသာ လူသားတစ္ဦးကို တို႕ထိထားသည္။“ ခင္ေမာင္ရင္၏ ကမာၻ၊ ကမာၻ၏ ခင္ေမာင္ရင္” ဟူေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ျဖင့္။ေကာက္ေၾကာင္းမ်ား၊ မ်ဥ္းမ်ား၊ အေရာင္မ်ားၾကားမွ လူသားကို သူတို႕က စကားလံုးမ်ားျဖင့္ အေရာင္ခ်ယ္ ထားသည္။ တို႕ခ်က္မ်ားႏွင့္ လူကို သူတို႕က ထပ္မံတို႕ထိထားျခင္းျဖစ္သည္။ စာအုပ္ထဲတြင္ ပန္းခ်ီ ခင္ေမာင္ရင္ အေၾကာင္းသာမက ဦးခင္ေမာင္ရင္၏ ပန္းခ်ီႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ခံယူခ်က္၊ အယူဆ၊ အေရာင္မ်ားေပၚထားေသာ သေဘာထားသာမက ပန္းခ်ီအေၾကာင္းပါ ထိေတြ႕ႏိုင္သည္။ တနည္း ခင္ေမာင္ရင္ ကမာၻထဲ တိုး၀င္သြားႏိုင္သည္။ အေရာင္ႏွင့္ လူသားတစ္ဦးကို အေ၀းျမင္ကြင္းတင္မက၊ အနီးျမင္ကြင္းပါ ခပ္းပါးပါး ျမင္ႏိုင္သည္။
ကမၻာမွာေရာ၊ ျမန္မာမွာပါ ပန္းခ်ီဆရာေပါင္းမ်ားစြာ ကမာၻၾကီးက အန္ထုတ္ေမြးဖြားေပးခဲ႕သည္။ ပီကာဆို၊ ဗန္ဂိုး၊ ေဂၚဂင္၊ ေဇဇန္းစသည့္ ကမာၻကို အေရာင္ခ်ယ္သူမ်ား၊ အေရာင္စံုေအာင္ခ်ယ္သသြားသူမ်ား ကိုယ္ထင္ျပသြားဖူးခဲ႕သည္။ ပန္းခ်ီအတြက္ ဘ၀ကိုေပးခဲ႕သူမ်ားျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္လည္း သူတို႕ကို ကမာၻက ဂုဏ္ျပဳခဲ႕သည္။ ေဂၚဂင္အေၾကာင္းကို “The moon and sixpence” ဆိုျပီး ဆန္းမာဆက္မြန္က ေရးခဲ႕သလို၊ ဗန္ဂုိးအေၾကာင္းကိုလည္း “ Lust for life” ဆုိျပီး အာဗင္စတံုး ကေရးခဲ႕ဖူးသည္။ ျပင္သစ္ျပည္ ပါရီမွ မြန္မာထရီလမ္းမၾကီးရွိ ပန္းခ်ီျပခန္းေတြေပၚေလ်ာက္ဖို႕ အက္စင္းျပည္နယ္ရွိ ေျမတ၀က္ေလာက္ပိုင္ေသာ ေျမပိုင္ရွင္ႏွင့္ ဘဏ္သေ႒းသား ေဇဇန္းက ဘဏ္သေဌးသားမလုပ္ဘဲ ရွဴးဖိနပ္ကို ေခါင္းအံုးအိပ္ကာ ပန္းခ်ီေတြ ဆြဲခဲ႕သည္။ ပန္းခ်ီဆရာ အျဖစ္ တိတိက်က်ၾကီးေနသြားသူမ်ားက ဘ၀ၾကီးကိုပင္ေပး၍ ေနသြားခဲ႕ၾကသည္။ သူတို႕သည္ အႏုပညာအတြက္ ရွင္သန္သူမ်ားျဖစ္သည္။
ပန္းခ်ီဆရာတစ္ေယာက္အတြက္ အေရးၾကီးေသးသည္မွာ ေဆးလည္း ဆိုင္ေသးသည္။ ဆီေဆး၊ေရးေဆး စသည္။ ဆရာခင္ေမာင္ရင္ကလည္း သူပန္းခ်ီစဆြဲစက ပန္းခ်ီေဆးႏွင့္ပတ္သက္ျပီးျဖစ္ခဲ႕ေသာ ျပႆနာကို “ဂ်က္ဆင္ပိုးေလာ့က ပန္းခ်ီေဆးေတြကို မသံုးဘဲ အီနာမယ္(လ္)ပိန္႕ျဖစ္ေသာ ျမန္မာအေခၚ သေဘာၤေဆးကို လြတ္လြတ္လပ္လပ္တန္ဖိုးထားျပီး ပန္းခ်ီဆြဲခဲ႕ပါတယ္။ ပန္းခ်ီဆရာဟာ သူဆြဲမဲ႕ေဆးကို အလြန္စိတ္၀င္စားတယ္။ ေခတ္အဆက္ဆက္ ပန္းခ်ီေဆးထုတ္လုပ္သူကတစ္ဦး၊ ပန္းခ်ီဆြဲသူက တစ္ဦး။ ကြ်န္ေတာ္ ပန္းခ်ီဆြဲစဥ္တုန္းက “မည္သည့္ေဆးႏွင့္ ဆြဲရမည္နည္း” ဆိုသည့္ ျပႆနာေပၚေပါက္ခဲ႕တယ္။ ထိုျပႆနာကို ပန္းခ်ီဆရာၾကီး ဦးနန္းေ၀က ဘတ္စ္ကားေပၚမွာ ေျဖရွင္းေပးခဲ႕တယ္။ ကြ်န္ေတာ္အဲ႕ဒီေတာ့မွ စိ္တ္ရွင္းသြားတယ္။ ဂ်က္ဆင္ပိုးေလာ့ရဲ႕ ျပႆနာဟာ ပန္းခ်ီေဆးျပႆနာ ျဖစ္ခဲ႕တယ္။ သူဟာထိုျပႆနာကို ရဲရဲ၀ံံ့၀ံ့ ေျဖရွင္းခဲ႕တယ္။သူ႕တကၠနစ္က ၁၉၄၅။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ပန္းခ်ီစဆြဲတာက ၁၉၆၂ခု။ မတူဘူး။ သူ႕ပံုဆြဲနည္းဟာ ကြ်န္ေတာ့္အတြက္ အလြန္ေပ်ာ္စရာေကာင္းတာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ သူ႕နည္းသူ႕ဟန္ကို ကြ်န္ေတာ္ဟာ ၁၉၆၄ခုႏွစ္ေလာက္မွ စတင္ဆြဲခဲ႕ဖူးတယ္။ အဲ့ဒါ သူ႕နည္း။ ကြ်န္ေတာ့္နည္းမဟုတ္။ ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္သူမွ ဒီလိုနည္းနဲ႕ မေရးဆြဲေသးဘူးလို႕ ကြ်န္ေတာ္ ထင္တယ္” ဟု ေျပာခဲ႕သည္။
သည္စာအုပ္ဖတ္ရင္း Drip technique အေၾကာင္း၊ Neoplasticism အေၾကာင္းဆ၀ါးႏိုင္သည္။ ခပ္ပါးပါးရိပ္မိႏိုင္သည္။ Abstract Expression ႏွင့္ ပတ္သတ္ျပီးလည္း ဆရာခင္ေမာင္ရင္ “Abstract Expressionဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္ အလြန္ၾကိဳက္တဲ႕ ပန္းခ်ီဆြဲနည္းပါ။ ၁၉၄၀ျပည့္ႏွစ္ေလာက္ကစျပီး နယူးေယာက္မွာ စတင္ေရးဆြဲတဲ႕ ပန္းခ်ီဆရာမ်ားရဲ႕လုပ္ရပ္ကို ေျပာတာပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ပန္းခ်ီဆရာၾကီး ဦးခင္ေမာင္ကေတာ့ အဆီအႏွစ္လို႕ ဘာသာျပန္ပါတယ္။ အခုလူေတြေျပာေနတာကေတာ့ “ျဒပ္မဲ႕ပန္းခ်ီ” ဒီစကားက ဘယ္ကလာသလဲဆိုေတာ့ “အခုအခါမွာတဲ႕ ပန္းခ်ီႏွစ္မ်ိဳးရွိတယ္တဲ႕” Represenative Art and Non Representative Art ” ပထမဟာက ေလာကရွိ ျဒပ္၀တၱဳတစ္ခုခုကို ပံုေဖာ္တယ္။ ဒုတိယဟာက ေလာက၌ မရွိေသာအရာကို ပံုေဖာ္တယ္။ အဲ႕ဒီေတာ့ Abstract Expression ဆိုတာ ဘာပံုမွ ေရးဆြဲျခင္းမဟုတ္ဆို လံုေလာက္ေရာေပါ့။  Expression ဆိုတဲ႕စကားေလးကို ေျပာရေအာင္။ မိမိစိ္တ္ထဲ၌ ရွိျခင္းကို တစ္နည္းနည္းနဲ႕ ေဖာ္ထုတ္တာကို Express လုပ္တာဟု အဓိပၸာယ္ရတယ္။ ဆိုေတာ့ Abstract Expression ဆိုသည္မွာ ပန္းခ်ီဆရာသည္ မိမိစိတ္ထဲရွိ ခံစားခ်က္ကို Canvas ေပၚမွာ မိမိႏွစ္သက္ရာ အေရာင္မ်ားႏွင့္ ေဖာ္ထုတ္ျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယူဆလိုက္ပါတယ္။”
ပန္းခ်ီကို ခ်စ္သူမ်ား၊ ဆရာခင္ေမာင္ရင္ကို ခ်စ္သူမ်ားအေနျဖင့္ သူ႕အျမင္ႏွင့္ အယူဆမ်ား ၊သေဘာထားမ်ားကို ေတြ႕ခြင့္ရေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္သည္။
ဤစာအုပ္ကို ေက်ာ္ေမႊးစာအုပ္တိုက္မွ ထုတ္ေ၀ျပီး တန္ဖိုးမွာ ၂၀၀၀ က်ပ္ျဖစ္ပါသည္။
ကြ်န္ေတာ္ စာအုပ္ေတြကို မက္ေရစပ္ေရ ၾကိဳက္ပါတယ္၊ အူလိႈ္က္သဲလိႈက္ျမတ္ႏိုးပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ရီးဗ်ဴးလုပ္တဲ႕ အထဲက ကြ်န္ေတာ္အားရတဲ႕ ရီဗ်ဴးေတြ ေ၀မွ်တာပါ ေ၀ေနယ်မ်ား ခင္ဗ်ားးးး  ပံု- စာအုပ္ ၾကိဳက္တဲ႕ ေမာင္  ကိုေအာင္