ေျမရွားျဒပ္စင္သတၱဳမ်ား ( Rare Earth Metals )

by Ter Tee on Tuesday, December 11, 2012 at 2:11am 

                                                  Lanthanum သတၱဳ

ေရးသူ - ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ညိဳ

  

ယေန႔ အင္မတန္အေရးပါလာတဲ႔ ေျမရွားျဒပ္စင္မ်ားလို႔ေခၚတဲ႔ Rare Earth Metals အေၾကာင္းတင္ျပသြား ပါ႔မယ္။ ေျမရွားျဒပ္စင္မ်ား Rare Earth Metals  ၁၇ ခုရိွတယ္။ သူတို႔ဟာ အလွည္႕မွန္ဇယား ( Periodic Table ) ရဲ႕ ေအာက္ဆံုးပိုင္းမွာရိွတဲ႔ လင္သႏိုဒ္အုပ္စုက ျဒပ္စင္ ၁၅ ခုအျပင္ စကင္ဒီယမ္ ( Yttrium ) တို႔လည္းပါ၀င္တယ္။

လူသိမ်ားျခင္းမရိွေသးတဲ႔ အဲဒီျဒပ္စင္ ၁၇ ခုဟာ ေခတ္မွီတိုးတက္တဲ႔ လူေနမႈစနစ္ႀကီး မွာ အင္မတန္ အေရးပါလ်က္ရိွပါတယ္။

ကြန္ျပဴတာေတြကို အရြယ္အစားေသးငယ္သြားေအာင္ ၊ နားက်ပ္ ( Headphone ) ေတြ

မိုကၠရိုဖုန္း ( microphone ) ေတြကို အင္အားေကာင္းၿပီးေသးငယ္သြားေအာင္

ဒီ Rare Earth Metals ေတြက ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးစပ္ Hybrid ကားေတြရဲ႕

ဘက္ထရီပါ၀ါေတြရေအာင္ ၊ ဟန္းဖုန္းေတြ smart ဖုန္းေတြ ၊ ေက်ာက္သင္ပုန္းကြန္ပ်ဴတာေတြ

Tablets ေတြအတြက္ ဓာတ္ခဲကအစ လိုအပ္တာေတြကို ဒီ Rare Earth Metals ေတြကိုသံုးကာ

ျပဳလုပ္ရတယ္။ ေလယာဥ္ အစိတ္အပိုင္းေတြ မ်က္မွန္ေတြ တီဗီြ X - ray ေတြအားလံုးမွာ

Rare Earth Metals ေတြဟာပါ၀င္ေနတယ္။

ဆိုလိုတာက ယေန႔ ကမာၻႀကီးေခတ္မွီတိုးတက္ေနေစဖို႔ ဒီေျမရွားျဒပ္စင္ Rare Earth Metals ဟာ

မရိွမျဖစ္ အေရးပါတယ္။

Rare Earth Metals ျဒပ္စင္မ်ား အင္မတန္ အသံုး၀င္တာေၾကာင္႔ အနာဂတ္မွာ ျပႆနာျဖစ္ဖို႔

အလားအလာ အမ်ားဆံုးေသာ ျဒပ္စင္မ်ားပဲလို႔ ဆိုၾကပါတယ္။ ၁၉၆၈ ခုႏွစ္ကတည္းက

တရုတ္ေခါင္းေဆာင္ တိန္႔ေရွာင္ပင္းက " အေရွ႕အလယ္ပိုင္းမွာ ေရနံရိွတယ္။

တို႔ဆီမွာလည္း Rare Earth Metals ေတြရိွတယ္ " လို႔ ပါတီ ကြန္ဂရက္မွာ ေျပာၾကားခဲ႔ဖူးပါတယ္။

တိန္႔ေရွာင္ပင္းဟာ Rare Earth Metals ေတြဟာ ေရနံလို လိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္ျဖစ္လာမွကို

အေစာႀကီးကတည္းက ေတြ႕ျမင္ခဲ႔ပါတယ္။ ယေန႔ကမာၻမွာလိုအပ္တဲ႔ Rare Earth Metals ပမာဏရဲ႕

၉၂%ကို တရုတ္က ထုတ္လုပ္တင္ပို႔ေရာင္းခ်ေနပါတယ္။ ဒီေတာ႔တရုတ္ဟာ Rare Earth Metals ကို

သူေရာင္းခ်င္တဲ႔သူမွ ေရာင္းလို႔ရတယ္။ ေရာင္းခ်င္တဲ႔ေစ်းနဲ႔ေရာင္းေနတယ္။

၀ယ္လိုအားမ်ားေနတဲ႔အတြက္လည္း ႀကိဳက္သလိုေစ်းႏႈန္းျမွင္႔တင္ေရာင္းခ်ႏိုင္တယ္။

ဒါေၾကာင္႔ Rare Earth Metals သတၱဳေတြဟာ ေရႊလို တန္ဖိုးႀကီးမားလာေတာ႔တာပါပဲ။

ဒီအတြက္ ၿပီးခဲ႔တဲ႔အပတ္က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၊ အီးယူနဲ႔ ဂ်ပန္တို႔က တရုတ္ရဲ႕

ကုန္သြယ္ေရးမညီမွ်မႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သံုးသပ္ေစဖို႔ ကမာၻ႕ကုန္သြယ္ေရးအဖြဲ႔ WTO ထံ

တိုင္ၾကားထားပါတယ္။ အမွန္မွာ Rare Earth Metals ကို ကမာၻတစ္၀ွန္းလံုး ေနရာအႏွံ႔မွာ

ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ Rare Earth အမ်ားဆံုးရိွတာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာပါပဲ။

ဒါေပမယ္႔ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ထုတ္လုပ္စရိတ္ တြက္ေျခမကိုက္လို႔ မထုတ္လုပ္ျဖစ္ေတာ႔ဘဲ

၀ယ္ယူသံုးစြဲေနတာျဖစ္တယ္။ ယေန႔မွာ အေမရိကန္ကုမၸဏီေတြဟာ ကာလီဖိုးနီးယားက Mountain Pass မွာ

ျပန္လည္ ထုတ္လုပ္ဖို႔ စိုင္းျပင္းေနပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ စက္ကိရိယာတပ္ဆင္ၿပီး

အျမတ္ရေအာင္ ထုတ္လုပ္ႏိုင္ဖို႔ ၂ ႏွစ္ေလာက္ေတာ႔ ၾကာဦးမွာျဖစ္ပါတယ္။ 

တရုတ္ကေတာ႔ Rare Earth ကို သံထုတ္လုပ္ရာက ေဘးထြက္ပစၥည္းအေနနဲ႔ ထုတ္တာမို႔

အဆင္ေျပ တြက္ေျခကိုက္လွပါတယ္။

 Rare Earth ေတြဟာ ေျမႀကီးထဲမွာ သတၱဳေအာက္ဆိုဒ္အေနနဲ႔သာတည္ေနၾကၿပီး

သတၱဳအျဖစ္ ခြဲထုတ္ဖို႔ေတာ႔ခက္ခဲပါတယ္။ ပထမဦးဆံုး သတၱဳေအာက္ဆိုဒ္ကေန

သတၱဳအျဖစ္ခြဲထုတ္ယူႏိုင္ခဲ႔တဲ႔ သတၱဳကေတာ႔ လင္သနမ္ပါပဲ။ လင္သနမ္ကို

၁၈၉၃ ခုႏွစ္ကတည္းက ေတြ႕ရိွခဲ႔တယ္။ Lanthanum ဆိုရင္ ေငြထက္လည္းေပါတယ္။

ခဲသတၱဳထက္လည္း ေပါတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ႔ အဲဒီအခ်ိန္က သူ႔ကိုဘယ္လိုသံုးရမယ္ဆိုတာ

မသိၾကပါဘူး။ ယေန႔မွာေတာ႔ သူ႔အသံုးကို ေတြ႕သြားပါၿပီ။ယေန႔လူႀကိဳက္မ်ားတဲ႔

Toyota Pirus မ်ိဳးစပ္ Hybrid ကားမွာ လင္သနမ္ ၁၀ ေပါင္ သို႔မဟုတ္ သံုးပိႆာခန္႔

ပါ၀င္ေနတယ္။ ဒါေပမဲ႔ ပိုင္ရွင္ေတြကေတာ႔ ဒါကိုမသိဘူး။  ဘာေၾကာင္႔ဆိုေတာ႔

ကားဘတၳရီကို နီကယ္သတၱဳစပ္လို႔ပဲ ေရးထားတာကိုး။ အဲဒီစပ္ထားတဲ႔ သတၱဳဆိုတာဟာ

လင္သနမ္ပါပဲ။ လင္သနမ္ဘတၳရီဟာ ယေန႔ကားေတြမွာသံုးတဲ႔ ခဲဘတၳရီေတြထက္

ႏွစ္ဆေလာက္ပိုၿပီး အစြမ္းထက္ပါတယ္။ ဒီေတာ႔ ေပါ႔ေပါ႔ပါးပါး သယ္ယူႏိုင္တဲ႔အစြမ္းထက္

လင္သနမ္ဘကၳရီဟာအေရးပါေတာ႔တာပဲေပါ႔။ ဒါေၾကာင္႔ လင္သနမ္ကို

အေျမာက္အျမား လိုအပ္ပါတယ္။ 

 

Toyota Pirus Hybrid Car

Toyota Pirus Hybrid Engine

Toyota Pirus Hybrid Battery

တကယ္တမ္း ယေန႔ထြက္တဲ႔ လင္သနမ္ပမာဏဟာ မ်ိဳးစပ္ကားေတြရဲ႕ ဘကၳရီေတြသံုးဖို႔အတြက္

အလံုအေလာက္မေပးႏိုင္ေသးတာကို ေတြ႕ရတယ္။ iPhone မွာသံုးတဲ႔ ဘကၳရီလည္း ဒီပံုစံပါပဲ။

  

iPhone Battery

Rare Earth သတၱဳ ၁၇ လံုးရဲ႕ တစ္မ်ိဳးစီမွာ ထူျခားတဲ႔အစြမ္းေတြရိွတယ္။

ေပါင္းစပ္ၿပီးေတာ႔လည္း သူတို႔ဆီမွာရိွတာေတြထက္ ထူးျခားတဲ႔ သတၱိကို ေတြ႕ရျပန္တယ္။

သူတို႔ရဲ႕အသံုး၀င္ပံုအခ်ိဳ႕ကို တင္ျပလိုပါတယ္။

တြင္းထြက္ပစၥည္းေတြျဖစ္တဲ႔ Rare Earth ေတြဟာ ကြန္ျပဴတာ Hard Disc Drive ေတြကအစ

ယေန႔သံုးေနတဲ႔Smart Phone ေတြမွာ မရိွမျဖစ္ပစၥည္းေတြပါပဲ။

အီလက္ထရြန္နစ္ လုပ္ငန္းတစ္ခုလံုးမွာ Rare Earth ေတြပါ၀င္တယ္။ LED ေတြအတြက္လည္း

သံုးရတယ္။ အရင္က ပတၱျမားက အနီေရာင္ေလဆာကို ထုတ္ေပးႏိုင္ေပမယ္႔

Rare Earth တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ Europium ဆိုရင္ အနီေရာင္ ေတာက္ေတာက္ပပကို

ထုတ္ေပးႏိုင္တဲ႔ သတၱဳျဖစ္ေနပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔သူ႔ကို တီဗီြ ေတြမွာသံုးတယ္။

အနီေရာင္မီးသီး red LED ေနရာမွာ သံုးတာပါပဲ။

ယေန႔မွာ မေလးရွားႏိုင္ငံသား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာဟာ လင္းနပ္စ္ ( Lynas ) ရဲ႕

Rare Earth ထုတ္လုပ္ေရးစက္ရံုကို ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပေနၾကတယ္။

မေလးႏိုင္ငံသားေတြဟာ မေလးအစိုးရနဲ႔ ၾသစေၾတလ်ားအစိုးရတို႔ရဲ႕

Rare Earth ထုတ္လုပ္ဖို႔ သေဘာတူညီစာခ်ဳပ္ကို ဖ်က္သိမ္းဖို႔ ဆႏၵျပတာပါပဲ။

အဓိက ကေတာ႔ ဒီ Rare Earth ထုတ္လုပ္မႈဟာ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို

ထိခိုက္ေစတဲ႔အခ်က္ေၾကာင္႔ပါပဲတဲ႔။

Rare Earth ေတြကို ထုတ္လုပ္တဲ႔အခါ အက္ဆစ္ေတြ အယ္ကာလီေတြ

အမ်ားႀကီးသံုးရတယ္။ ေက်ာက္မီးေသြးေတြလည္း သံုးရပါတယ္။ ဒါ႔အျပင္

ၾကြင္းက်န္တဲ႔ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြမွာ အဏုျမဴသတၱိၾကြေနတာကို ေတြ႕ရတတ္တယ္။

ဘာေၾကာင္႔လဲဆိုေတာ႔ Rare Earth ေတြနဲ႔အတူThorium လို

အဏုျမဴသတၱိၾကြပစၥည္းေတြပါလာတတ္လို႔ပါပဲ။

အဏုျမဴသတၱိၾကြေသာ Thorium သတၱဳ

၁၉၉၂ ခုႏွစ္က ဂ်ပန္ကုမၸဏီ တစ္ခုျဖစ္တဲ႔ မစ္ဆူဘီရွိ ေဆးကုမၸဏီဟာ

မေလးရွားမွာ အပိတ္ခံလိုက္ရတယ္။ အေၾကာင္းကေတာ႔ စက္ရံုတစ္၀ိုက္

ေဒသမွာေနထိုင္တဲ႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ်ားဟာ သေႏၶသား ပ်က္စီးျခင္း ၊

မသန္မစြမ္းကေလးမ်ား ေမြးဖြားလာျခင္းေတြျဖစ္ပြားၿပီး လူအမ်ားဟာ

လူကီးမီးယားလို႔ေခၚတဲ႔ ေသြးကင္ဆာျဖစ္မႈႏႈန္း မ်ားလာျခင္းတို႔ေၾကာင္႔ပဲလို႔ဆိုတယ္။

Lynas ကေတာ႔ သူတို႔ကုမၸဏီက ဒီလိုမျဖစ္ႏိုင္ဘူးလို႔ဆိုတယ္။

သူတို႔ဟာ တရုတ္ရဲ႕ Rare Earth ေတြေစ်းႀကီးႀကီးနဲ႔ ေရာင္းေနတာကို

ယွဥ္ၿပိဳင္ေရာင္းခ်ေစ်းခ်ပစ္ဖို႔ေဆာင္ရြက္ေနတယ္လို႔ဆိုတယ္။

ဒါေပမယ္႔ တစ္ဖက္က သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ထိခိုက္ေစတဲ႔ ဆိုးက်ိဳးေတြကိုလည္း

သတိျပဳသင္႔ပါတယ္။ Rare Earth ျပႆနာမွာ ႏိုင္ငံေရးေတြ အမ်ားႀကီး ပါ၀င္ေနတယ္။

တိုးတက္မႈနဲ႔ ပက္သက္ၿပီး ေပးဆပ္ရတာေတြ အမ်ားႀကီး ရိွတတ္ပါတယ္။

ဒါကို ျပည္သူမ်ားႏွင္႔တကြ အစိုးရေတြကလည္း သတိျပဳဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ 

ေဒါက္တာခင္ေမာင္ညိဳ

ကလ်ာမဂၢဇင္း ၊ ဇြန္ ၊ ၂၀၁၂

( စာမ်က္ႏွာ ၈၉ ၊ ၉၀ ၊ ၉၁ )