12.12.2012 ေန႔ဖတ္ရန္သတင္းမ်ား

by Myanmar Journal on Tuesday, December 11, 2012 at 4:31pm ·

ဦးသန္႔ အေရးအခင္း ၿဖိဳခြဲမႈ အထိမ္း အမွတ္ က်င္းပ

ဦးသန္႔ အေရး အခင္း ၿဖိဳခြဲမႈ ၃၈ ႏွစ္ အခမ္း အနား က်င္းပ

ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ ေနရာမွာ ထားရွိတဲ့ ကုလသမဂၢ အတြင္း ေရးမႉး ခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန္႔ရဲ႕ အုတ္ဂူကို ၁၉၇၄ ခုႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔က ကန္ေတာ္မင္ ပန္းၿခံဆီ အာဏာပိုင္ေတြ ေ႐ႊ႕ေျပာင္း ခဲ့တဲ့ ေန႔၊ ေက်ာင္းသား ေတြကို အင္အားသုံးၿပီး ၿဖိဳခြင္းခဲ့တဲ့ ေန႔ အထိမ္း အမွတ္ အခမ္းအနားကို ဒီကေန႔ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေပါက္ေစတီ ေက်ာင္းမွာ က်င္းပခဲ့ ပါတယ္။

ဦးသန္႔ အေၾကာင္း မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ ပိုမို သိရွိေအာင္ က်င္းပတာ ျဖစ္တယ္လို႔ အဲဒီ အခမ္း အနားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စီစဥ္သူ တစ္ေယာက္ လည္း ျဖစ္၊ ၁၉၇၄ ဦးသန္႔ အေရး အခင္းမွာ ပါဝင္ခဲ့သူ ေက်ာင္းသားေဟာင္း ဦးလွျမင့္က ေျပာ ပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ၃၈ ႏွစ္ ဒီဇင္ဘာလ ၁၁ ရက္ေန႔ မနက္ ၂ နာရီက တကၠသိုလ္ဝန္း တစ္ခုလုံးကို စစ္တပ္က ဝိုင္းထားခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ေက်ာင္းသား သမဂၢ ေနရာက ဦးသန္႔ အုတ္ဂူကို ေျမတူးစက္ေတြနဲ႔ လွန္တူးၿပီး တကၠသိုလ္ ဝန္းထဲမွာ ရွိတဲ့ ေက်ာင္းသား ေတြနဲ႔ ေစ်းသည္ေတြပါ မက်န္ ဖမ္းဆီး သြားခဲ့တယ္လို႔ ဦးလွျမင့္က ေျပာ ပါတယ္။

ဦးသန္႔ အေရး လႈပ္ရွားမႈ အပါအဝင္ အရင္တုန္းက ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ ေတြကို အာဏာပိုင္ေတြက အင္အားသုံး ၿဖိဳခြင္း ခဲ့ေလ့ ရွိတာေၾကာင့္ အခုလို ႏိုင္ငံေရး အရ တိုးတက္ ေျပာင္းလဲလာၿပီ ဆိုတဲ့ အခ်ိန္ မ်ိဳးမွာ ေက်ာင္းသား လႈပ္ရွားမႈ ေတြကို လြတ္လြတ္ လပ္လပ္ လုပ္ႏိုင္ လာၿပီလားလို႔ ဘီဘီစီက ေမးတာကိုေတာ့ မလုပ္ႏိုင္ေသးဘူးလို႔ သူက ေျပာပါတယ္။

လႈပ္ရွားမႈ ဆိုရာမွာ သမဂၢေတြ ဖြဲ႕စည္း တာမ်ိဳးကို လုပ္ႏိုင္ၾက ေပမဲ့ ဆန္႔က်င္တဲ့ လႈပ္ရွားမႈ လုပ္လို႔ မရေသးဘူး၊ ဒါဟာလည္း ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးလွျမင့္က ေျပာ ပါတယ္။

အီဂ်စ္က ဆန္႔က်င္ဘက္ ဆႏၵျပမႈ ပိုတင္းမာလာ

ကိုင္႐ိုက ဆႏၵျပမႈႀကီး

အီဂ်စ္ႏိုင္ငံမွာ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ မူၾကမ္းသစ္အေပၚ လူထု ဆႏၵခံယူပြဲ က်င္းပေရးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေထာက္ခံသူေတြနဲ႔ ကန္႔ကြက္သူေတြအၾကား အၿပိဳင္အဆိုင္ စု႐ုံး ဆႏၵထုတ္ေဖၚမႈေတြ ဒီကေန႔ ျပဳလုပ္ေနၾကပါတယ္။

အတိုက္အခံ NSF National Salvation Front အဖြဲ႕က ဒီဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒမူၾကမ္းဟာ သမၼတ ေမာ္စီရဲ႕ အစၥလာမ္ဝါဒီ မဟာမိတ္ေတြ ႀကီးစိုးတဲ့ လႊတ္ေတာ္က ေရးဆြဲခဲ့တာမို႔ သူတို႔အေနနဲ႔ အသိအမွတ္ မျပဳဘူးဆိုၿပီး ကန္႔ကြက္ေနတာပါ။

ဒီဥပေဒမူၾကမ္းဟာ အီဂ်စ္ျပည္သူေတြရဲ႕ အေျခခံ ရပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ လြတ္လပ္ခြင့္ကို တားဆီး ပိတ္ပင္ထားတဲ့ အတုအေယာင္ ဥပေဒမူၾကမ္း ျဖစ္တယ္လို႔ NSF ၫွိႏႈိင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ မိုဟာမက္ အယ္လ္ ဘာရာေဒးက ဘီဘီစီကို ေျပာပါတယ္။

စေနေန႔မွာ က်င္းပဖို႔ စီစဥ္ထားတဲ့ လူထုသေဘာထား ေကာက္ခံပြဲႀကီး ဖ်က္သိမ္းေပးဖို႔ အထိ သူ႕အေနနဲ႔ ေတာင္းဆိုမွာ မဟုတ္ေပမယ့္ အခု ဒီကေန႔ လုပ္တဲ့ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပမႈေတြေၾကာင့္ သမၼတ ေမာ္စီအေနနဲ႔ ဒီမိုကေရစီနည္းက်တဲ့ ဖြဲ႕စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒတခု ေပၚေပါက္လာေရး အတြက္ ေတြ႕ဆုံ ၫွိႏႈိင္းၿပီး အမ်ားသေဘာဆႏၵတခုရလာတဲ့အခ်ိန္အထိ ဒီလူထုသေဘာထား ေကာက္ခံပြဲကို ေ႐ႊ႕ဆိုင္းထားေပးဖို႔ ေမၽွာ္လင့္ေနတယ္လို႔ မစၥတာ ဘာရာေဒးက ေျပာပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ သမၼတေမာ္စီကို ေထာက္ခံတဲ့ Muslim Brotherhood ပါတီကေတာ့ ဒီလူထု သေဘာထား ေကာက္ခံပြဲက်င္းပတာကို ေထာက္ခံအားေပးေၾကာင္း ျပသတဲ့အေနနဲ႔ ဒီကေန႔မွာပဲ လူႏွစ္သန္း စုေဝးခ်ီတက္ဖို႔ ႏႈိးေဆာ္ထားပါတယ္။

အခု ဒီဆႏၵ ျပမႈေတြ ေတြ႕ရတဲ့အခါ မႏွစ္တုန္းက သမၼတ ေဟာ့စနီ မူဘာရက္ ကို ျဖဳတ္ခ်ဖို႔ ေတာင္းဆိုခဲ့တဲ့ ကိုင္႐ိုၿမိဳ႕ တာဟီရာ ရင္ျပင္က ဆႏၵျပမႈေတြကို ျပန္အမွတ္ရလာေစမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ အခု စုေဝး ေရာက္ေနတဲ့ လူအုပ္ႀကီးထဲမွာေတာ့ ႏွစ္ပိုင္းကြဲေနၿပီး အတိုက္အခံတခ်ိဳ႕ဆိုရင္ သမၼတ ေမာ္စီဟာ ဒီမိုကေရစီနည္းအရ ေ႐ြးေကာက္တင္ေျမႇာက္ထားတာ ျဖစ္တယ္။ လူကို မႀကိဳက္တာ မဟုတ္ဘူး၊ မူကို မႀကိဳက္လို႔ ဆႏၵျပမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေျပာေနပါတယ္။

ဒါေပမယ့္လည္း တခ်ိဳ႕က်ေတာ့လည္း သမၼတ ေမာ္စီဟာ သမၼတအျဖစ္ က်မ္းက်ိန္ သစၥာဆိုတုန္းက အီဂ်စ္ျပည္သူေတြရဲ႕ အက်ိဳးအတြက္ ေဆာင္႐ြက္ေပးမယ္လို႔ ကတိျပဳသြားခဲ့ေပမယ့္ တကယ္တမ္းမွာ Muslim Brotherhood ပါတီနဲ႔ တျခား အစၥလာမစ္ေတြရဲ႕ အက်ိဳးအတြက္ပဲ ကိုယ္စားျပဳ ေဆာင္႐ြက္ေနတယ္လို႔ ခံစားမိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

အခုအခါ ကိုင္႐ိုၿမိဳ႕မွာ စစ္တပ္နဲ႔ လုံၿခဳံေရး တပ္ဖြဲ႕ေတြ ခ်ထားလိုက္တာေၾကာင့္ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံဟာ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေအာက္မွာ ျပန္ေရာက္သြားၿပီလားဆိုတဲ့ စိုးရိမ္မႈေတြလည္း ႀကီးထြားလာေနပါတယ္။

သမၼတ ေမာ္စီကေတာ့ လူထု သေဘာထားေကာက္ခံပြဲကို မျဖစ္မေန ေရွ႕တိုးက်င္းပမယ္လို႔ ေျပာေနၿပီး စေနေန႔မွာ က်င္းပမယ့္ လူထုသေဘာထား ေကာက္ခံပြဲ ရလဒ္ေတြ မရမခ်င္း စစ္တပ္ကို ဖမ္းဆီးထိန္းသိမ္းခြင့္ အာဏာေတြ ေပးအပ္ထားပါတယ္။

အတိုက္အခံေတြက သမၼတ ေမာ္စီဟာ အာဏာရွင္တေယာက္လို႔ ျပဳမူလာေနၿပီလို႔ ေဝဖန္ ေျပာဆိုေနၾကပါတယ္။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ့ အခုလို အၿပိဳင္အဆိုင္ စု႐ုံး ဆႏၵျပမႈေတြၾကားမွာ ရလဒ္ အေျဖတခု ထြက္ေပၚလာမယ့္ ပုံမ်ိဳး မေတြ႕ရေသးဘူးလို႔ ဘီဘီစီသတင္းေထာက္ Jon Leyne က သုံးသပ္ထားပါတယ္။

ေကအိုင္ေအနဲ႔ အစိုးရ တိုက္ပြဲဆက္

အစိုးရ ဘက္က ေနာက္ထပ္ ရဟတ္ယာဥ္ သုံးၿပီး တိုက္ခိုက္ တာေတြ ရွိတယ္လို႔ ေကအိုင္ေအ ေျပာ

ကခ်င္ ျပည္နယ္ ပန္ဝါ ေဒသမွာ အစိုးရနဲ႔ ေကအိုင္ေအ ကခ်င္ လြတ္လပ္ေရး တပ္ဖြဲ႕တို႔ အၾကား တိုက္ပြဲ အျပင္း အထန္ ဆက္လက္ ျဖစ္ေနရာ၊ အစိုးရ ဘက္ကေန ေနာက္ထပ္ ရဟတ္ယာဥ္ သုံးၿပီး တိုက္ခိုက္ တာေတြ ရွိတယ္လို႔ ေကအိုင္ေအက ဆိုပါတယ္။

အဂၤါေန႔ မနက္ပိုင္းက ရဟတ္ယာဥ္ ႏွစ္စင္း တက္လာၿပီး ေကအိုင္ေအ ဘက္ကို ဒုံးေတြ နဲ႔ ပစ္ခတ္ သြားတာ ျဖစ္တယ္လို႔ ေကအိုင္အို ေျပာခြင့္ ရသူ ဦးလနန္းက ေျပာပါတယ္။

ဒီဇင္ဘာလ တိုက္ခိုက္မႈေတြ အတြင္း အခု တႀကိမ္နဲ႔ ဆိုရင္ ရဟတ္ယာဥ္နဲ႔ တိုက္ခိုက္ တာဟာ ၃ ႀကိမ္ ရွိသြားၿပီ ျဖစ္တယ္လို႔ ဦးလနန္းက ေျပာပါတယ္။

အဲဒီ ပန္ဝါ ေဒသမွာ အရင္က ဦးစခုန္တိမ့္ယိမ္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့ အန္ဒီေအေက ကခ်င္ အဖြဲ႕က ထိန္းခ်ဳပ္ ခဲ့ၿပီး ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ မွာ အန္ဒီေအေက ကို နယ္ျခားေစာင့္ တပ္ အျဖစ္ အစိုးရက ေျပာင္းလဲ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ ပါတယ္။

ေကအိုင္အိုနဲ႔ အစိုးရ အၾကား အပစ္ အခတ္ ရပ္စဲေရး ပ်က္ျပား သြားခဲ့ ၿပီးေနာက္ ေကအိုင္အိုက ဒီေဒသကို သူတို႔ အရင္တုန္း ကတည္းက ထိန္းခ်ဳပ္ ထားခဲ့တာ ျဖစ္တယ္ ဆိုၿပီး ဝင္ေရာက္ ေနရာ ယူခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

မာလီဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရာထူးကႏႈတ္ထြက္

ဘာေၾကာင့္ ရာထူးက ႏႈတ္ထြက္ ရတယ္ ဆိုတာ၊ မစၥတာ ဂ်ာရားက ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆို ျခင္း မရွိပါ

မာလီႏိုင္ငံ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရွိတ္ မိုဒီဘို ဂ်ာရားကို စစ္တပ္ ကေန ဖမ္းဆီး လိုက္ၿပီး နာရီပိုင္း မွာပဲ မစၥတာ ဂ်ာရားက ရာထူး ကေန ႏႈတ္ထြက္ ေၾကာင္း ႐ုပ္သံ ကေန ေၾကညာ သြားခဲ့တဲ့ အေပၚ ဒါဟာ အတင္း အက်ပ္ ဖိအားေပး ႏႈတ္ထြက္ခိုင္းတာ ဆိုၿပီး ျပင္သစ္ ႏိုင္ငံက ႐ႈတ္ခ် ေျပာဆို လိုက္ပါတယ္။

ဘာေၾကာင့္အ ခုလို ႏႈတ္ထြက္ ရတယ္ ဆိုတာ ကိုေတာ့ မစၥတာ ဂ်ာရားက ထုတ္ေဖၚ ေျပာဆိုျခင္း မရွိခဲ့ပါ။

မစၥတာ ဂ်ာရားကို ကို ဖမ္းဆီး လိုက္တဲ့ တပ္ဖြဲ႕ ေတြဟာ အခုႏွစ္ အေစာပိုင္း အာဏာသိမ္း ခဲ့တဲ့ တပ္ဖြဲ႕ေတြ ျဖစ္ၾက ပါတယ္။

အဲဒီ အာဏာသိမ္း တပ္ဖြဲ႕ ေျပာခြင့္ရသူ ဘာကရီ မာရီကို က ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ဟာ အဓိက တာဝန္ တခု ျဖစ္တဲ့ ေျမာက္ပိုင္း မာလီ လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ တရား မၽွတတဲ့ ေ႐ြးေကာက္ပြဲ က်င္းပဖို႔ ကို မေဆာင္႐ြက္ ႏိုင္ခဲ့ တာေၾကာင့္ တာဝန္ေတြ လစ္ဟင္း ခဲ့တယ္လို႔ ေျပာပါတယ္။

ဒီမိုကေရစီ လမ္းေၾကာင္း ေပၚမွာ တည္တည္ ၿငိမ္ၿငိမ္ ရွိခဲ့ဖူးတဲ့ မာလီ ႏိုင္ငံဟာ မတ္လက စစ္တပ္ အာဏာ သိမ္းၿပီး ေနာက္ပိုင္း တိုင္းျပည္ဟာ မတည္ မၿငိမ္ ျဖစ္လာခဲ့ တာပါ။

အဲလ္ခိုင္းဒါး အဖြဲ႕နဲ႔ ဆက္စပ္ မႈေတြ ရွိေနတဲ့ သေဘာထား တင္းမာသူ အစၥလာမ္မစ္ေတြ ဟာ ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ေနရာ အမ်ားစုကို အခု ထိန္းခ်ဳပ္ ထားၿပီ ျဖစ္ပါ တယ္။

မစၥတာ ဂ်ာရားဟာ အရပ္သား ၾကားျဖတ္ အစိုးရ အဖြဲ႕ကို ဦးေဆာင္ ခဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး၊ အစၥလာမ္မစ္ ေတြကို ႏိုင္ငံ ကေန ေမာင္းထုတ္ဖို႔ အတြက္ အေနာက္ အာဖရိက တပ္ဖြဲ႕ ေတြ ၾကားဝင္ ေဆာင္႐ြက္ဖို႔ ကိုလည္း ေထာက္ခံခဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။

ကုလသမဂၢ ကေတာ့ မာလီ ႏိုင္ငံဟာ ကမၻာ ေပၚမွာ အုံႂကြ ေပါက္ကြဲ မႈေတြ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ရွိတဲ့ ႏိုင္ငံ တခု အျဖစ္ တနလၤာေန႔က ေၾကညာ ေျပာဆို လိုက္ပါတယ္။

လက္ပံေတာင္းမီးသင့္သံဃာ ထုိင္းႏိုင္ငံမွာ ေဆးကုသေရးစီစဥ္

လက္ပံေတာင္းေတာင္သပိတ္ၿဖိဳခြင္းခံရမႈမွာ ဒဏ္ရာ အျပင္းထန္ဆံုးရသြားခဲ့တဲ့ ဆရာေတာ္ ဦးတိကၡ ဉာဏကို ထိုင္းနိုင္ငံမွာ သြားေရာက္ ေဆးကုသနိုင္ဖုိ႔အတြက္ မိသားစုက ျပင္ဆင္ေနပါတယ္။ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ကိုသြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔ သားျဖစ္သူက VOA ကိုေျပာပါတယ္။ ခုလို ဆရာေတာ္သြားေရာက္ ကုသမႈအဆင္ေျပခဲ့ရင္ မႏၱေလးေဆး႐ံုမွာ ကုသေနဆဲ ဆရာေတာ္ တခ်ိဳ႕ ကိုလည္း နိုင္ငံျခားမွာ ေဆးကုသနိုင္ဖုိ႔ ႀကိဳးစားမယ္လို႔ လက္ပံေတာင္းသံဃာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈေကာ္မတီက ေျပာပါတယ္၊ အျပည့္အစံုကို စံုစမ္းထားတဲ့ ဘန္ေကာက္႐ံုးက မစုျမတ္မြန္က တင္ျပေပးထားပါတယ္။ 

သံဃာေတာ္ ရာနဲ႔ခ်ီ မီးေလာင္ဒဏ္ရာေတြ ရသြားခဲ့ၾကတဲ့ မံုရြာခ႐ိုင္ထဲက လက္ပံေတာင္းသပိတ္ စခန္း ၿဖိဳခြဲမႈအတြင္း အဆိုးဆံုး မီးေလာင္ ဒဏ္ရာရရွိထားတဲ့ ဆရာေတာ္ ဦးတိကၡဉာဏကို ထိုင္းႏိုင္ငံ၊ ဘန္ေကာက္ေဆး႐ံုမွာ သြားေရာက္ေဆးကုသေပးမယ့္အေၾကာင္း သားျဖစ္သူ ေဒါက္တာ ေနသူရိန္ က VOA ကို ခုလို ေျပာျပပါတယ္။

“ဘုန္းဘုန္းႀကီးက ၂၉ ရက္ေန႔က ျဖစ္တာဆိုေတာ့ေလ- ဒီေန႔ပဲ (၁၃) ရက္ေျမာက္ရွိေနၿပီ။ ရွိတဲ့ အခါက်ေတာ့ အေရျပားေတြက တခ်ဳိ႕ကက်ေတာ့ အေရျပား အစားထုိးကုတာတို႔ ဘာတုိ႔ လိုအပ္မွာ ဆိုတဲ့အခါက်ေတာ့ေလ- အဲဒါေတြေၾကာင့္ပါခင္ဗ်။ ေနာက္ ဆီးခ်ဳိလည္း နည္းနည္းရွိေတာ့ေလ- တတ္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ဒီမွာလည္း ေကာင္းၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ပိုေကာင္းမယ့္ေနရာကို သြားခ်င္ပါတယ္ ခင္ဗ်။”

ဆရာေတာ္ ဦးတိကၡဉာဏဟာ မ်က္ႏွာကလြဲလို႔ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တကုိယ္လံုးနီးပါး မီးေလာင္ဒဏ္ ရာ ေၾကာင့္ မႏၱေလးေဆး႐ံုႀကီးကို ပထမဆံုးေရာက္လာသူျဖစ္ပါတယ္။ အခုလို ထိုင္းႏိုင္ငံမွာ သြားၿပီး ေဆးကုသႏိုင္ဖုိ႔ မိသားစုအျပင္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီအဖဲြ႔ခ်ဳပ္ ဥကၠ႒ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အပါအဝင္ ေစတနာရွင္ေတြက ဝိုင္းၿပီးစီစဥ္ေပးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ “အေမေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က စီစဥ္ေပးပါတယ္ဗ်။ အစိုးရကေတာ့ က်ေနာ္ မသိဘူး။ အေမ ကေတာ့ ေဒၚလာ ၃,၅၀၀ ေထာက္ပံ့ပါတယ္ခင္ဗ်။ မႏၱေလး-လက္ပံေတာင္းေတာင္ မီးေဘးသင့္ ကူညီေရး ေကာ္မတီက သိန္းငါးဆယ္ ကူညီပါတယ္ခင္ဗ်။ အရင္ကေတာ့ ဘန္ေကာက္ေဆး႐ံုႀကီး ကိုပဲ ေဆးကုဖို႔ ျပင္ထားတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ မေန႔က ဆရာဦးတင္မ်ဳိးဝင္း ဆိုတာ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္ ရဲ႕ဆရာဝန္ႀကီးပါခင္ဗ်။ သူက ယုိးဒယားသံအမတ္ႀကီးကို ေမးၾကည့္ၿပီး ဘယ္ေဆး႐ံု အဆင္ေျပလဲ ဆိုတာ- သူက ဒီေဆး႐ံုႀကီးပဲ အဆင္ေျပတယ္ဆိုေတာ့ က်ေနာ္တို႔လည္း ဒီေဆး႐ံုကိုပဲ ျပန္ဆင္ပါတယ္ ခင္ဗ်။ ဘန္ေကာက္ေဆး႐ံုႀကီးပဲ ျပန္စီစဥ္ထားတာပါ။”

ဒီဇင္ဘာလ ၁၃ ရက္ေန႔မွာ ဘန္ေကာက္ၿမိဳ႕ကို သြားဖုိ႔ စီစဥ္ထားတယ္လို႔ ဆရာေတာ္ ဦးတိကၡဉာဏ ရဲ႕ သား ေဒါက္တာေနသူရိန္က ဗီြအုိေအ ျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။ ခုလို သြားေရာက္ကုသမႈ အဆင္ေျပတယ္ဆိုရင္ ေနာက္ထပ္ သံဃာ ၅ ပါး ႏိုင္ငံျခားမွာ ေဆးကုဖို႔ အစီအစဥ္ရွိတယ္လို႔ လက္ပံေတာင္း သံဃာေတြအတြက္ ဖြဲ႔ထားတဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ေကာ္မတီက ဆရာေတာ္ ဦးဝီရသူက မိန္႔ပါတယ္။

“ပထမဦးဆံုးတစ္ပါး သြားလို႔ အဆင္ေျပရင္ေတာ့ က်န္တာ အကုန္သြားလို႔ ရမွာပဲ၊ ဆရာေတာ္ႀကီး ဦးတိကၡၿပီိးရင္ အဆိုးဆံုး ငါးပါး ရွိတယ္ဗ်။ သူတို႔က မ်က္ႏွာနဲ႔ ေမး႐ိုးမွာေလ။ တကုိယ္လံုးကို ေလာင္ သြားတဲ့သူေတြေရာ၊ ေအာက္ပိုင္းတပုိင္းလံုး ေလာင္သြားတဲ့သူေတြ ငါးပါးေလာက္ ရွိေသးတယ္။”

ေမး။ ။ သူတို႔အေျခအေနေရာ သက္သာလာလား ဘုရာ့။

“သက္သာပါတယ္။ ေဆးေကာင္းဝါးေကာင္းေတြေတာ့ သံုးတယ္ဗ်။ လူနာရွင္ေတြနဲ႔  ျပည္သူလူထုရဲ႕ စိုးရိမ္မႈေၾကာင့္လား၊ ႏိုင္ငံျခားက---ေဆး႐ံုက အာမခံမႈေတာ့ ေတာ္ေတာ္ ရဲတယ္။”

ေလာေလာဆယ္ မႏၱေလးေဆး႐ံုႀကီးမွာ သံဃာ ၂၅ ပါး၊ ကန္ေတာ္နဒီ ေဆး႐ံုမွာ ၂၅ ပါး စုစုေပါင္း သံဃာ အပါး ၅၀ ေဆးကုသမႈ ခံေနဆဲျဖစ္ပါတယ္။ ခုလို သံဃာေတြ ဒဏ္ရာ အနာတရျဖစ္ေအာင္ သပိတ္စခန္းေတြကို အင္အားသံုး ၿဖိဳခြင္းခဲ့တာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဒဏ္ရာရသံဃာေတြကို တိုက္႐ိုက္ ေတာင္းပန္ျခင္းမရွိဘူးဆိုရင္ ဗုဒၶဟူးေန႔ ဒီဇင္ဘာ ၁၂ ရက္ေန႔မွာ သံဃာေတြ သပိတ္ေမွာက္ၾကဖုိ႔ ျမန္မာႏုိင္ငံလံုးဆိုင္ရာလႈပ္ရွားမႈ သံဃာ့ဦးေဆာင္ေကာ္မတီက ေဆာ္ၾသမႈေတြ ထြက္ေပၚေနတယ္လို႔ မႏၱေလးၿမိဳ႕မွာရွိတဲ့ သံဃာေတြက မိန္႔ပါတယ္ရွင္။

သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ ျမန္မာအျပည့္မရေသး

ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေဖာ္ေဆာင္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖိႏွိပ္မႈေတြ ေလ်ာ့ပါး လာေနတယ္ လို႔ ႏိုင္ငံတကာ စာနယ္ဇင္းသမားကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးအဖြဲ႔ CPJက အဂၤါေန႔က အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ျမန္မာ့သတင္းမီဒီယာ ေလာကမွာေတာ့ စာနယ္ဇင္း လြတ္လပ္ခြင့္နဲ႔ သတင္းသမားေတြအေပၚ ဖိႏွိပ္ကန္႔သတ္မႈေတြ ရွိေနဆဲပဲလို႔ ျပည္တြင္း သတင္း သမားေတြက သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ အေသးစိတ္ကို ဆက္သြယ္စံုစမ္းထားတဲ့ မဆုမြန္က ဆက္ေျပာျပေပးပါမယ္ရွင္။

ကမၻာတဝွန္း စာနယ္ဇင္းသမားေတြအေပၚမွာ ဖိႏွိပ္မႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ရွိေနဆဲပဲ ျဖစ္ေပမဲ့ ျမန္ မာႏိုင္ငံရဲ႕ အရပ္သား အစိုးရလက္ထက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ လုပ္ေနတဲ့ ျမန္မာ့ စာနယ္ဇင္း အေျခအေနကေတာ့ တိုးတက္မႈ အေနအထားတခ်ိဳ႕ကို ေတြ႔ျမင္ေနရတယ္လို႔ သတင္းလြတ္လပ္ ခြင့္ ေစာင့္ၾကည့္အကဲခတ္အဖြဲ႔ CPJက ေျပာလိုက္ပါတယ္။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စစ္အာဏာရွင္စနစ္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈလက္ေအာက္ကေန အရပ္သားအစိုးရ တရပ္အျဖစ္ အသြင္ကူး ေျပာင္းလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ၿပီးခဲ့တဲ့ တစ္ႏွစ္အတြင္း အစိုးရကေန ႏိုင္ငံေတာ္ လြတ္ၿငိမ္း ခ်မ္းသာခြင့္ ေပးခဲ့တာေၾကာင့္ အဖမ္းဆီးခံထားရတဲ့ စာနယ္ဇင္းသမား ၁၂ ေယာက္ထက္ မနည္း လြတ္ေျမာက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

၁၉၉၆ ခုႏွစ္ကစလို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီး မထားတဲ့ ႏို္င္ငံ တခုအျဖစ္ မွတ္တမ္းတင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္လို႔ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕အေျခစိုက္ စာနယ္ဇင္း သမား ကာကြယ္ ေစာင့္ ေရွာက္ေရး ေကာ္မတီ (CPJ) ရဲ႕ အဂၤါေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္တဲ့ အစီရင္ခံစာ မွာ ေဖာ္ျပပါရွိခဲ့ပါတယ္။

ဒီလိုမ်ဳိး ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီးမႈေတြမရွိေပမဲ့လို႔  အရပ္သားအစိုးရ လက္ထက္မွာ ျပည္တြင္း စာနယ္ဇင္းသမားေတြနဲ႔ ဝန္ႀကီးဌာနတခ်ိဳ႕အၾကား သတင္းေဖာ္ျပမႈနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး တရားစြဲဆိုမႈေတြ ေတြ႔လာရသလို သတင္းအခ်က္အလက္ ရယူမႈေတြနဲ႔ သတင္း အခ်က္အလက္ဆိုင္ရာ ေဖာ္ျပခြင့္ေတြမွာေတာ့ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ကို အျပည့္အဝ မရေသးပါဘူး လို႔  ျပည္တြင္းသတင္းသမားတစ္ဦးျဖစ္တဲ့ ျမန္မာ့ ဂ်ာနယ္လစ္ ကြန္ယက္အဖြဲ႔ရဲ႕ အေထြေထြ အတြင္းေရးမႉး ဦးျမင့္ေက်ာ္က ဗီြအိုေအျမန္မာပိုင္းကို ေျပာပါတယ္။

“ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံလိုေတာ့ အျပည့္အဝလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိေသးပါဘူး။ တခ်ဳိ႕သတင္းသမားေတြ သတင္း လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ သတင္းလြတ္လပ္ခြင့္ မရွိတာေပါ့ေနာ္။ စိစစ္ေရးေတြ မရွိေတာ့ဘူးဆိုေပမဲ့ တခ်ဳိ႕အေၾကာင္းေတြ က်ေတာ့ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြကို တကယ္ကို ေလးေလး နက္နက္ ေဝဖန္ ဆန္း စစ္ၿပီး ေဖာ္ျပဖို႔ ခက္ခဲေနတဲ့ ဟာေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။

ဒါ့အျပင္ ဝန္ႀကီးဌာနေတြနဲ႔ အမ်ားျပည္သူနဲ႔ဆိုင္တဲ့ေနရာေတြမွာ သတင္းရယူခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္ တြင္း သတင္းေထာက္ေတြအေပၚမွာ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ရွိေနဆဲပဲ ျဖစ္တယ္လို႔လည္း ျမန္မာ ဂ်ာနယ္လစ္ ကြန္ယက္ အဖြဲ႔က ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“ဥပမာ - မေကြးမွာဆိုရင္ သတင္းေထာက္ကို တရားစဲြထားတယ္ေပါ့ေနာ္။ ပညာေရးမႉး႐ံုးထဲသြားၿပီး သတင္းယူ တယ္။ ဟုိက သူတို႔ကို ခြင့္မေတာင္းခင္ ဗီြဒီယို႐ုိက္တယ္၊ ဓာတ္ပံု ႐ိုက္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ အဲဒီမွာ တရားစဲြထားတဲ့ ကိစၥေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္။ ဆိုေတာ့- အဲဒီဟာေတြကလည္း တခ်ဳိ႕ ျမန္ မာျပည္ထဲမွာေတာင္မွပဲ ျပည္နယ္ တခုနဲ႔တခု ေနရာ ေဒသတခုနဲ႔တခု အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ဌာနပိုင္းကို မူတည္ၿပီးေတာ့ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြက မတူပါဘူး။ မေကြးဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္ေလး လုပ္ရကိုင္ရတာ က်ပ္တည္းတယ္လို႔ နာမည္ႀကီးတယ္ေပါ့ေနာ္။”

အရပ္သားအစိုးရလက္ထက္ ျပည္တြင္းမီဒီယာသတင္းဌာနေတြမွာေတာ့ လက္ရွိ ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ သတင္းေတြနဲ႔ ေနာက္ ႏို္င္ငံတကာသတင္းေတြကို လြတ္လပ္စြာ သတင္းထုတ္ေဖာ္ တင္ျပခြင့္ေတြ ရွိလာတယ္ လို႔လည္း သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုမ်ိဳး မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ရၿပီး လြတ္လပ္စြာ စာေပေရးသားခြင့္ ရလာတဲ့အေပၚမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြအေနနဲ႔လည္း စာနယ္ဇင္း က်င့္ဝတ္နဲ႔အညီ  ဂ႐ုျပဳ ေရးသားဖို႔ လိုတယ္လို႔လည္း ဦးျမင့္ေက်ာ္က ေျပာပါတယ္။

“အရင္ စိစစ္ေရးက ကန္႔သတ္ထားတဲ့ အေျခအေနနဲ႔ စာရင္ေတာ့ အမ်ားႀကီး လြတ္လပ္လာၿပီ လို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီ လြတ္လပ္လာတဲ့အခါမွာ က်ေနာ္တို႔ မီဒီယာသမားေတြက သိလ်က္နဲ႔ျဖစ္ေစ၊ မသိဘဲနဲ႔ ျဖစ္ေစေပါ့ေနာ္- တစံုတခုကို ထိခုိက္ႏုိိင္တဲ့ဟာမ်ဳိး- တခါတေလ သာမန္လူတေယာက္ရဲ႕ ခြင့္မျပဳဘဲျဖစ္ေစ- အဲလို ထိခုိက္ႏိုင္တဲ့ဟာမ်ဳိးေတြလည္း က်ေနာ္တို႔ သတိထားဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီဟာေတြအတြက္ မီဒီယာ သမားေတြအေနနဲ႔ က်င့္ဝတ္ေပါ့ေနာ္။ အခု စာနယ္ဇင္း ေကာင္စီကလည္း က်င့္ဝတ္ကို ထုတ္ျပန္ထားတာ ရွိတယ္ဆိုေတာ့ ဘယ္လုိဟာေတြက အဲဒီက်င့္ဝတ္ကို ေဖာက္ဖ်က္ရာက်တယ္၊ ဘယ္လိုဟာေတြကေတာ့ ေဖာက္ဖ်က္ရာမက်ဘူး- အဲဒါေတြ အားလံုးသိဖို႔ေပါ့ေနာ္။ ဥပမာ ဒီ မီဒီယာေတြမွာ တာဝန္ယူေနတဲ့ တဦးခ်င္း အျပင္ကို အယ္ဒီတာတို႔လို အဲဒီလိုမ်ဳိး တကယ္ တာဝန္ယူႏုိင္တဲ့သူေတြ သူတို႔ သိဖို႔ ပိုအေရးႀကီးတာေပါ့ေနာ္။

အဲလိုဟာမ်ဳိးေတြကလည္း ကိုယ့္မီဒီယာေလာက ကလည္း ကိုယ့္ဖာသာကုိယ္ သိေအာင္ ႀကိဳးစားရမယ္၊ ကိုယ့္ဘက္ကလည္း ထိန္းသိမ္းစရာရွိတာေတြ ထိန္းသိမ္းရမယ္။ ဒါေပမဲ့ တဘက္မွာ လြတ္လပ္ခြင့္ ရွိတာကိုေတာ့ က်န္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔သြားၿပီး ကန္႔သတ္တာမ်ဳိးေတာ့ ဘယ္သူမွ သေဘာမတူပါဘူး။ တာဝန္ယူၿပီိး ေရးသားတာမ်ဳိးေတာ့ ျဖစ္ရမွာေပါ့ေနာ္။”

အခုလို ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ စာနယ္ဇင္းသမားေတြ မီဒီယာလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ရွိလာၿပီ ဆိုႏို္င္ေပမဲ့ ကမၻာနဲ႔ တဝွန္း စာနယ္ဇင္းသမားေတြကို ဖမ္းဆီးအေရးယူမႈေတြကေတာ့ စံခ်ိန္ခ်ိဳးေလာက္ေအာင္ ႀကံဳေန ရတယ္လို႔လည္း CPJ ရဲ႕ အစီရင္ခံစာသစ္က ေဖာ္ျပခဲ့ပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ကမၻာတဝွန္း ဖမ္းဆီး ခံထားရတဲ့ သတင္းသမား ၂၃၂ ေယာက္ အထိ ရွိလာေနတာကို ေတြ႔ရတဲ့အတြက္ ဒါဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္ကထက္ ၅၃ ေယာက္ ပိုမ်ား လာတယ္လို႔ စာနယ္ဇင္းသမား ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေရးေကာ္မတီ (CPJ) က ေျပာပါတယ္ရွင္။

ခဲမျဖဴမိုင္း ဆိုးက်ဳိးမ်ား မိုလို အမ်ဳိးသမီးအဖဲြ႔ ေထာက္ျပ

ကယားျပည္နယ္္ ေတာင္ပိုင္းမွာရွိတဲ့ ေမာ္ခ်ီး ခဲမျဖဴသတၳဳတြင္း လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ ေဒသတြင္းမွာ ရွိတဲ့ ျပည္သူေတြ-အထူးသျဖင့္ အမ်ဳိးသမီးေတြအေနနဲ႔ သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းေတြရဲ႕ အက်ဳိး ဆက္ေတြကို ခံစားေနၾကရတယ္လို႔ မိုလိုအမ်ဳိးသမီးမ်ား သတၳဳတြင္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး ကြန္ယက္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ခဲမျဖဴသတၳဳတူးေဖာ္ေရးေတြေၾကာင့္ ေျမၿပိဳမႈေတြ၊ သန္႔ရွင္းေရ ရရွိမႈနည္းလာတဲ့ အေျခအေနေတြကို ေဖာ္ျပထားၿပီး ဒီသတၳဳတူးေဖာ္ေရးကေန ေဒသခံေတြ အက်ဳိးအျမတ္ခံစားႏိုင္တဲ့ အခြင့္အလမ္းေတြကို ေတာင္းဆိုထား ပါတယ္။ အျပည့္အစံု အစီရင္ခံစာျပဳစုသူနဲ႔ ဆက္သြယ္ေမးထားတဲ့ ဘန္ေကာက္႐ံုးက မစုျမတ္မြန္က တင္ျပပါမယ္။

ကယားျပည္နယ္၊ ဖားေဆာင္းၿမိဳ႕နယ္ထဲက ခန္႔မွန္းေျခ လူဦးေရ ၈, ၀၀၀ ေက်ာ္ရွိတဲ့ ေမာ္ခ်ီးေဒသ မွာ ေမာ္ခ်ီးခဲမျဖဴသတၳဳ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေတြေၾကာင့္ ေဒသခံေတြႀကံဳေတြ႔ေနၾကရတဲ့ အခက္ အခဲေတြ၊ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္မႈ ဂယက္ေတြကို မိုလုိအမ်ဳိးသမီးမ်ား သတၳဳ တြင္းေစာင့္ၾကည့္ ေလ့လာေရး ကြန္ယက္က အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္လိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ အစီရင္ခံစာထဲမွာ အဓိက ေျပာျပထားတဲ့ အေၾကာင္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ေလ့လာေရး ကြန္ယက္ က ေနာ္အားမူက VOA ျမန္မာပိုင္းကို ခုလို ေျပာပါတယ္။

“ဒီသတၳဳတြင္းေတြေၾကာင့္ ေမာ္ခ်ီးေဒသမွာရွိတဲ့ ေဒသခံျပည္သူေတြ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ျပႆနာ ကေတာ့ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမႈ ေပါ့ေနာ္။ ေန႔စဥ္ ေန႔တိုင္းလိုလို ေျမၿပိဳတာ ႀကံဳေတြ႔ရတယ္။ ၿပီးေတာ့ သစ္ေတာျပဳန္းတီးတာ၊ သန္႔ရွင္းတဲ့ေရကိုလည္း သူတို႔ေတြ မရရွိဘူး။ ေနာက္တခုက သူတို႔ေဒသမွာ ထြက္ေနတဲ့ ခဲမျဖဴသတၳဳကေနၿပီး ေဒသခံလူထုက အက်ဳိးအျမတ္ကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ မခံစားရဘူးေပါ့။”

ခုလုိ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ရေလာက္ေအာင္ ေမာ္ခ်ီးခဲမျဖဴသတၳဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ ဆိုးက်ဳိးေတြက ဘယ္ေလာက္မ်ားေနလို႔ပါလဲ။

“အဓိက ေမာ္ခ်ီိးသတၳဳတြင္းမွာ တြင္းႀကီးကေတာ့ အသစ္ ျပင္ၿပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ အသစ္လုပ္တဲ့ ကုမၸဏီနဲ႔ဆို ကိုးက်င္းေပါ့ေနာ္။ အဲဒီ ကိုးက်င္းမွာမွ လုပ္ကြက္ေပါင္းက ၂၆၄ ကြက္ ရွိတယ္။ လုပ္ကြက္တစ္ကြက္မွာဆိုရင္ က်မတို႔ခန္႔မွန္းေျခအရ လစဥ္ ခဲမျဖဴက ပိႆာ (၁၅၀) ထြက္တယ္။ က်င္းထဲက ထြက္လာတဲ့ ေျမစာတို႔၊ အသံုးမလိုတဲ့ ေျမခဲေတြကို ေတာင္ေစာင္းကေနၿပီးေတာ့မွ ပစ္ခ်တယ္။ ေခ်ာင္းထဲ၊ ေျမာင္းထဲကို ဒီအတိုင္းပဲ စြန္႔ပစ္တဲ့အတြက္ ေခ်ာင္းေရေတြက အရမ္း ညစ္ညမ္းလာတယ္။ အဲလို ညစ္ညမ္းလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေခ်ာင္းေအာက္ပိုင္းမွာ ေနထိုင္တဲ့ ခဲမျဖဴေက်းရြာ၊ --- ေက်းရြာေတြကဆိုရင္ ဒီေခ်ာင္းေရကို လံုးဝ အသံုးျပဳလို႔ မရေတာ့ဘူး။ ”

သန္႔ရွင္းေရအရင္းအျမစ္ ရွားပါးလာတာဟာ ေဒသခံ အမ်ဳိးသမီးေတြအတြက္ အထူး အခက္အခဲ ျဖစ္ေစတယ္လို႔ အစီရင္ခံစာထဲမွာ ဆိုထားပါတယ္။ ဒီအစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္ဖုိ႔အတြက္ မိုလိုအမ်ဳိးသမီးမ်ား သတၳဳတြင္းေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးကြန္ယက္က သတၳဳတြင္းေတြရွိတဲ့ ေဒသကို သြားေရာက္ၿပီး အစီရင္ခံစာကို ျပဳစုခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။

“က်မတို႔ ေမာ္ခ်ီးေဒသမွာ တလေလာက္သြားၿပီးေတာ့ အခ်က္အလက္ေတြ ေကာက္ခံခဲ့ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ေဒသခံေတြကိုပဲ ေမးတယ္။ ေဒသခံထဲမွာမွ ေမာ္ခ်ီးသတၳဳတြင္းစီမံကိန္းမွာ အလုပ္လုပ္ခဲ့ဖူးသူေတြေပါ့ေနာ္။ ဒါေပမဲ့ နယ္စပ္ကို ျပန္ေရာက္လာေတာ့ စာအုပ္တအုပ္ျဖစ္ဖို႔ က်ေတာ့ တခ်ဳိ႕ information ေတြက မလံုေလာက္ဘူး။ ---- နဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကေတာ့ ကိုးလေလာက္ ၾကာသြားတယ္ရွင့္။”

အမွတ္ (၂) သတၳဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ႕ ဦးပိုင္ လိမိတက္လုပ္ငန္းတို႔ ပူးတြဲခ်ဳပ္ကိုင္ ထားတဲ့ ေမာ္ခ်ီး-ခဲမျဖဴသတၳဳတြင္းကို ကယား ျပည္နယ္ သတၳဳကုမၸဏီက တူးေဖာ္လုပ္ကိုင္ေနတာျဖစ္တယ္လို႔ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္တဲ့ ကြန္ယက္အဖဲြ႔က ေျပာပါတယ္။ သတၳဳတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းက အက်ဳိးအျမတ္ေတြကို ေဒသခံျပည္သူေတြက ခံစားႏိုင္ခြင့္မရွိတဲ့ ကိစၥကိုလည္း အမ်ားသိေစခ်င္တာျဖစ္တယ္လို႔ ေနာ္အားမူက ေျပာပါတယ္။

“ေဒသခံလူထုရဲ႕ ဘဝလံုၿခံဳမႈေတြကို အကာအကြယ္ရရွိဖို႔နဲ႔ သူတို႔ အက်ဳိးအျမတ္ ရရွိခံစားရဖို႔ေပါ့ေနာ္- ဥပေဒေၾကာင္းအရ အကာ အကြယ္ေပးျခင္း မရွိေသးသေရြ႕ က်မတို႔နယ္ေျမအတြင္းမွာ ေနာက္ထပ္ ဘယ္သတၳဳတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းကိုမွ မလိုလားဘူး။”

ေနာင္ ေဒသတြင္းမွာ ေခတ္မီနည္းေတြနဲ႔ သတၳဳတူးေဖာ္မယ္ဆိုရင္လည္း ေဒသခံေတြရဲ႕ အက်ဳိး စီးပြားနဲ႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္အေပၚ သက္ေရာက္မႈေတြကို ေလ့လာ သံုးသပ္ဖုိ႔ ေမာ္ခ်ီးသတၳဳတြင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာထုတ္ျပန္တဲ့ မိုလိုအမ်ဳိးသမီးမ်ား သတၳဳတြင္း ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရး ကြန္ယက္က ေတာင္းဆိုပါတယ္။

“တကယ္လို႔ သတၳဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက ေမာ္ခ်ီးသတၳဳတြင္းကို ေခတ္မီတဲ့နည္းပညာေတြ လုပ္မယ္ဆိုရင္ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိခုိက္ ဆံုး႐ႈံးမႈကို ဘယ္ေလာက္ထိရွိတယ္ဆိုတဲ့- EIA လို႔ ေခၚတာေပါ့ေနာ္- Environment Impact Assessment to Social Assessment ကို Systematically လုပ္ျပဖို႔လည္း လိုအပ္တယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေဒသခံလူထုပါဝင္လာဖို႔ ပါဝင္ႏိုင္တဲ့ အခြင့္အေရးလည္း ေပးရမယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေဒသခံေတြရဲ႕ အက်ဳိးအျမတ္ေတြရရွိဖို႔၊ ေဒသခံေတြကို ဥပေဒေၾကာင္းအရ အကာအကြယ္ေပးဖို႔ က်မတို႔က ေတာင္းဆိုပါတယ္။”

သဘာဝသယံဇာတ အေျမာက္အျမားထြက္ရွိတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ သယံဇာတတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္း တခ်ဳိ႕ဟာ လုပ္ငန္းေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာမဲ့ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြကို မွန္မွန္ကန္ကန္ သံုးသပ္တာ၊ လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ျပန္တာ အားနည္းေနတဲ့အတြက္ ေဒသခံျပည္သူေတြဟာ ဆိုးက်ဳိးေတြကို ခံစားၾကရတယ္လို႔ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ေလ့သူေတြက ေျပာပါတယ္ရွင္။