စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာင္းေစဖို႔ ခင္ေမာင္ညိဳ(ေဘာဂေဗဒ)

Khin Maung Nyo

မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္က ႏိုင္ငံတကာ ဘ႑ာေရးေကာ္ပိုေရးရွင္း (IFC) နဲ႔၊ ျမန္မာႏိုင္ငံ ကုန္သည္ႏွင့္ စက္မႈလက္မႈလုပ္ငန္းရွင္မ်ား အဖဲြ႕ခ်ဳပ္ (UMFCCI) တို႔ ပူးေပါင္းၿပီး၊ ျမန္မာလုပ္ငန္းေတြအတြက္ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ပံုနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြလုပ္မယ္ဆိုေတာ့ ပထမေတာ့ သိပ္စိတ္မ၀င္လွဘူး။ ခရီးသြားဖို႔ စီစဥ္ထားတာ တစ္ခုလည္း ရိွေနတယ္။ ဒါေပမယ့္ ခရီးကလည္း မသြားျဖစ္၊ အျပင္ထြက္ၿပီး လူထဲသူထဲ မ၀င္တာကလည္း ၾကာေနေလေတာ့ အေၾကာင္းသိရေအာင္ သြားၾကည့္မယ္ဆိုၿပီး ေရာက္သြားပါတယ္။

တစ္ေလာကပဲ၊ မိုဘိုင္းေငြေၾကးနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အစည္းအေ၀းတစ္ခုကို စာနယ္ဇင္းအေနနဲ႔ ဖိတ္တာ မတက္ခ်င္လို႔ ပညာရွင္အေနနဲ႔ တက္ခ်င္ပါတယ္ေျပာေတာ့ ပိုက္ဆံေပးရမယ္ဆိုတာနဲ႔ မတက္ျဖစ္ပါဘူး။ တကယ္တမ္းက်ေတာ့ ေဆြးေႏြးပဲြေတြမွာ ေျပာၾကဆိုၾကမွာေတြက အင္တာနက္မွာ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ရွာေဖြဖတ္႐ႈရင္လည္း ရေနတာမဟုတ္လား။

အခုလည္း ကိုယ့္ဖာသာရွာေဖြဖတ္႐ႈရင္ ရႏိုင္ေပမယ့္ တကယ့္အခင္းအက်င္းကို သိခ်င္တာနဲ႔ ေရာက္သြားတာပါ။ တကယ္က ျမန္မာလုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ကိုယ့္လုပ္ငန္းကို စနစ္တက်စီမံခန္႔ခဲြတတ္ေအာင္၊ အသိပညာေပးတဲ့ ေဆြးေႏြးပဲြျဖစ္ေပမယ့္ ျမန္မာလုပ္ငန္းေတြကိုယ္စား၊ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ အေတာ္မ်ားမ်ား တက္လာတာေတြ႕ရတယ္။ တကယ္ပဲ ျမန္မာလုပ္ငန္းေတြကို ႏိုင္ငံျခားသားေတြ စီမံခန္႔ခဲြလို႔ ႀကီးပြားတိုးတက္ေနၾကၿပီလား။ ပကာသနတစ္ခုအေနနဲ႔ အၿပိဳင္အဆိုင္ ခန္႔ထားတာလားဆိုတဲ့ ေမးခြန္း ေခါင္းထဲအရင္ေရာက္လာပါတယ္။

ျမန္မာကုမၸဏီေတြ အမ်ားစုဟာ မိသားစုကုမၸဏီေတြ ျဖစ္ၿပီး၊ စနစ္တက် စီမံခန္႔ခဲြဖို႔ဆိုရင္ စရိတ္အကုန္အက် မရိွဘူးလားလို႔ေမးေတာ့ ပညာရွင္တစ္ဦးက ဒါဟာ စရိတ္မဟုတ္၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈပဲ ေျပာသြားကိုလည္း သတိထားမိပါတယ္။

လြန္ခဲ့တဲ့ ငါးႏွစ္ေလာက္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံကို စိတ္၀င္စားမႈ မ်ားျပားခဲ့ေပမယ့္ အဲဒီေလာက္မ်ားျပားတဲ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြကို ေျဖရွင္းေပမယ့္၊ အဖဲြ႕အစည္းဆိုင္ရာ စြမ္းရည္ (Institutional Capacity) အားနည္းတာေၾကာင့္ အခြင့္အလမ္းေတြ ဆံုး႐ံႈးခဲ့ရတယ္။ လာၾကည့္ၾကတယ္ (Learn)၊ နားေထာင္တယ္ (Listen)၊ ၿပီးေတာ့ ရယ္ရယ္ေမာေမာ (Laugh)နဲ႔၊ တာ့တာလုပ္ၿပီး ျပန္သြားၾကတယ္ (Leave) လို႔ ေနာက္ေျပာင္စရာ ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အခုေတာ့ ဒီလိုျပန္သြားတဲ့အျဖစ္မ်ိဳး မျဖစ္ရေအာင္ မိုင္ငါးေထာင္ေလာက္မွာရိွတဲ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဘက္ေတြရဲ႕၊ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈရဖို႔အေရး၊ ကုမၸဏီေတြကို စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ လိုအပ္ေနတာ အမွန္ပါ။

ခုအခါမွာ၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ရန္ကုန္စေတာ့အိပ္ခ်ိန္းလည္း ေပၚလာေနပါၿပီ။ အခုလို ရန္ကုန္စေတာ့ဒိုင္ ေပၚေပါက္လာႏိုင္တာဟာလည္း သင့္ေတာ္တဲ့ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ၊ ဥပေဒေတြနဲ႔ ထိမ္းေက်ာင္းမယ့္ အဖဲြ႕အစည္းေတြလည္း ရိွေနလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စေတာ့ရွယ္ယာ ေရာင္း၀ယ္ရာမွာ ၀န္ေဆာင္မႈေပးၾကမယ့္ လုပ္ငန္းေလးခုကို လိုင္စင္ထုတ္ေပးခဲ့သလို၊ ကုမၸဏီေျခာက္ခုကိုလည္း စာရင္းေပါက္ကုမၸဏီ ျဖစ္ႏိုင္ျခင္းရိွမရိွ အခ်ိန္ယူ စိစစ္ေနတာေတြ႕ရပါတယ္။ ရန္ကုန္စေတာ့ဒိုင္မွာ၊ လုပ္ငန္းခ်ဲ႕ထြင္ခ်င္တဲ့ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီေတြ၊ အရင္းအႏွီးရယူႏိုင္ဖို႔၊ ေငြပိုေငြလ်ံရိွတဲ့သူေတြ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံစရာလုပ္ႏိုင္ဖို႔၊ အခြင့္အလမ္းေတြ တုိးပြားလာပါၿပီ။ ရင္းႏီွးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ စာရင္းေပါက္ကုမၸဏီ(Listed Company) တစ္ခုျဖစ္ဖို႔ဆိုရင္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္က ေကာင္းမြန္တဲ့ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈရိွဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြကို စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တယ္ဆုိတာ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ၊ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြ တိတိက်က်ရိွရမယ္။ တာ၀န္ေတြ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြနဲ႔ ေပးထားရမယ္။ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်ဖို႔ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ခ်ေပးထားၿပီး အဲဒီစည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြအတိုင္း လိုက္နာေဆာင္ရြက္ရမယ္။

အခုလို၊ စနစ္တက်လုပ္ေဆာင္ရမယ္ဆိုတာ၊ အသိရိွ႐ံု၊ နားလည္သေဘာေပါက္႐ံုနဲ႔မၿပီး၊ တကယ္လည္း လက္ေတြ႕လိုက္နာက်င့္သံုးဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အခုလို၊ တံခါးဖြင့္ၿပီး ႏိုင္ငံတကာ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ ပိုၿပီး လိုအပ္ပါတယ္။

ဒါမွသာ၊ ယံုၾကည္မႈရေအာင္ လုပ္ႏုိင္မယ္။ အေရးႀကံဳတဲ့အခါ အၾကပ္အတည္းေတြ၊ မေတြ႕ရေအာင္ ကာကြယ္ႏုိင္မယ္။ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံရာမွာ၊ ေတြ႕ႀကံဳရမယ့္ အႏၲရာယ္ေတြကို ေလ်ာ့ပါးေစႏုိင္ၿပီး၊ အက်ဳိးအျမတ္လဲရႏုိင္မယ္။ လုပ္ငန္းေအာင္ျမင္မႈရသလို၊ ေရရွည္တည္တံ့ႏုိင္မယ္။

စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈေကာင္းမြန္တယ္ဆုိတာ၊ တနည္းအားျဖင့္၊ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားတာ၊ ျမင္သာထင္သာရွိတာ၊ စာရင္းအစစ္ခံႏုိင္တာ၊ အစုရွယ္ယာရွင္ေတြ သာမက၊ အက်ဳိးစီးပြားခ်င္း ဆက္ႏြယ္ေနသူေတြ အားလံုးရဲ႕ ယံုၾကည္ကိုးစားမႈ၊ စိတ္ခ်ယံုၾကည္မႈ၊ ရႏုိင္တာေတြလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ၊ အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီ (၂၀၀) ေက်ာ္ေလာက္ ရွိေနေပမယ့္၊ ကုမၸဏီအမ်ားစုဟာ၊ စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ၿပီး၊ စြမ္းရည္ျမင့္မားေအာင္လုပ္ဖို႔ လိုအပ္ေနတယ္လို႔၊ ပညာရွင္တစ္ဦးက ဆိုပါတယ္။

အမ်ားပိုင္ကုမၸဏီေတြဟာ၊ အစုရွယ္ယာရွင္ေတြ၊ ဒါ႐ုိက္တာေတြ၊ အမႈေဆာင္အရာရွိခ်ဳပ္နဲ႔ ဦးေဆာင္ညႊန္ၾကားေရးမွဴးေတြၾကားမွာ၊ ေျပလည္တဲ့ ဆက္ဆံေရးရွိသလား၊ ဘုတ္အဖြဲ႕ကို ဘယ္လိုဖြဲ႕ထားသလဲ၊ ဘယ္လိုတာဝန္ေတြ ခြဲထားၿပီး၊ ဘယ္လိုအစည္းအေဝးလုပ္လဲ၊ လစာေတြ ဘယ္လုိေပးသလဲ၊ သင္တန္းေတြ ဘယ္လိုေပးသလဲ။ ဂ႐ုတစိုက္၊ သစၥာရွိရွိ ေလးေလးစားစား၊ ျမင္သာထင္သာရွိရွိ အလုပ္လုပ္ၾကသလား ဆုိတာေတြကို စိစစ္ၾကည့္ရင္၊ အမ်ားအားျဖင့္၊ အားနည္းေနၾကတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။

ကုမၸဏီေတြဟာ၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕ ဥပေဒေတြ စီးပြားေရး ပတ္ဝန္းက်င္ေတြနဲ႔လဲ လိုက္ေလ်ာညီေထြ ရွိရပါမယ္။ စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္၊ အခြင့္အလမ္းေတြ ရွိေနၿပီး၊ စနစ္မက်တဲ့ ကုမၸဏီေတြအတြက္၊ စိန္ေခၚမႈေတြ ေတြ႕ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္းလဲ သတိေပးသြားပါေသးတယ္။

ကုမၸဏီေတြရဲ႕ အုပ္ခ်ဳပ္ပံုမွာ အၾကမ္းအားျဖင့္၊ အဂၤလန္ပံုစံနဲ႔ အေမရိကန္ပံုစံရယ္လို႔ ခြဲႏုိင္ၿပီး၊ အာဆီယံအဖြဲ႕ဝင္ႏုိင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ၊ အဂၤလန္ပံုစံကို အေမရိကန္ပံုစံထက္ ပိုၿပီးအသံုးမ်ားတယ္။ ကမာၻမွာေတာ့ အိုအီးစီဒီ (OECD) ေခၚတဲ့ အုပ္စုရဲ႕မူေတြကို အမ်ားအားျဖင့္ လုိက္နာက်င့္သံုးၾကတယ္။ ဘယ္ပံုစံက ေကာင္းတယ္လို႔၊ ပံုေသေျပာလို႔ မရပါဘူး။ အဓိကေတာ့ လူေတြရယ္၊ ကုမၸဏီရဲ႕ ဖြဲ႕စည္းပံုရယ္၊ စနစ္ရယ္၊ လုပ္ငန္းစဥ္ရယ္ ပါဝင္တာေပါ့ေလ။

မၾကာေသးမီ ႏွစ္ေတြအတြင္းက၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြရဲ႕၊ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္ပံု ဘာလို႔၊ ေခတ္စားလာ၊ တြင္က်ယ္လာရသလဲ ဆုိတာကလဲ၊ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။

ကုမၸဏီေတြေလာကမွာ အ႐ႈပ္ေတာ္ပံုေတြမ်ားလာ၊ ဘ႑ာေရး အၾကပ္အတည္းေတြေတြ႕၊ စီမံခန္႔ခြဲသူေတြက ထင္ရာစိုင္းလာတာေတြ၊ ဒါ႐ိုက္တာ အဖြဲ႕ဝင္ေတြ အခ်ဳိးမေျပတာ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြကို၊ တိတိက်က် လုိက္နာမႈအားနည္းလာတာ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံသူေတြက၊ ပိုမိုတက္ၾကြ လႈပ္ရွားလာတာ၊ စာနယ္ဇင္းေတြနဲ႔ ကိုယ္က်င့္တရားဆုိင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းေတြ အေရးပါလာတာ၊ ကိုယ္က်င့္တရားကို ပိုၿပီးအေလးေပးလာၾကတာေတြေၾကာင့္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ ပညာရွင္တစ္ဦးက အႀကံျပဳရာမွာ၊ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ရဲ႕ အေစာပိုင္းအဆင့္မွာ၊ စည္းကမ္းေလ်ာ့တဲ့အမွားထက္၊ စည္းကမ္းတင္းၾကပ္တဲ့ အမွားမ်ဳိးကို၊ ပိုၿပီးက်ဴးလြန္ေစသင့္တယ္။ တနည္းအားျဖင့္၊ စည္းကမ္းႀကီးတာ ေကာင္းတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။

အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္တစ္ခု ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ဆုိတာ၊ စရိတ္သက္သက္သာသာနဲ႔ အေရာင္းအဝယ္ လုပ္ႏုိင္ၿပီး၊ အေရာင္းအဝယ္ ျဖစ္ေနရမယ္၊ ျမင္သာထင္သာရွိရမယ္၊စနစ္တက် စီမံခန္႔ခြဲမႈရွိရမယ္လို႔ ဆုိေလေတာ့၊ အရင္းအႏွီးေစ်းကြက္ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔အတြက္လဲ၊ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြကို၊ စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈရွိဖို႔ လိုအပ္ေနပါတယ္။ အဲသလို၊ စနစ္တက် စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈရွိဖို႔ဆုိတာလဲ၊ ႏုိင္ငံေတာ္အဆင့္၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ခ်မွတ္တဲ့အဆင့္၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြ သင္ၾကားျပသ၊ လိုက္နာ၊ ႀကီးၾကပ္ေစာင့္ၾကည့္မႈေတြ အားလံုး ပါဝင္ရမွာပါ။

အခုေဆြးေႏြးပြဲၿပီးရင္၊ သင္တန္းေတြလဲ ဆက္ေပးသြားၾကမယ္လုိ႔ ဆုိပါတယ္။

အခုလို၊ ကုမၸဏီေတြ၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြ၊ ဘယ္လိုစီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ ေကာင္းမြန္ေအာင္ လုပ္ၾကမလဲလုိ႔ ေျပာဆုိေဆြးေႏြးေနခ်ိန္မွာ၊ လူအမ်ားကို အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္၊ တယ္လီဖုန္း ေခၚသံေတြ၊ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ေျပာဆုိသံေတြက ရွိေနေလေသးေတာ့…