Pregnancy and vomiting ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္အန္ျခင္း
Tint Swe
ဆရာရွင့္ သမီးကိုယ္ဝန္က ၈ လပါ။ အခုဘာပဲစားစားျပန္အန္ေနပါတယ္။ လနုတုန္းက တစ္ခါတေလပဲျဖစ္ေပမယ့္ အခုခဏခဏျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒါဘယ္လိုသက္သာေအာင္လုပ္ရပါမလဲ။ ရင္တုန္ျပီးေနရထိုင္ရတာလဲအဆင္မေျပလို႔ပါ။
ဆရာရွင့္ သမီးကိုယ္ဝန္က ၈ လပါ။ အခုဘာပဲစားစားျပန္အန္ေနပါတယ္။ လနုတုန္းက တစ္ခါတေလပဲျဖစ္ေပမယ့္ အခုခဏခဏျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲ့ဒါဘယ္လိုသက္သာေအာင္လုပ္ရပါမလဲ။ ရင္တုန္ျပီးေနရထိုင္ရတာလဲအဆင္မေျပလို႔ပါ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူ ၇ဝ-၈၅ ရာႏွဳန္းမွာ ကိုယ္ဝန္ရွိစအန္ျခင္း Morning sickness
ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာသာ ကိုယ္ဝန္ရင့္ခ်ိန္မွာ အန္ၾကတယ္။ သိပ္ဆိုးတဲ့သူလည္း
နည္းနည္းရွိတယ္။
ဘယ္လိုကုသမလဲ
ျဖစ္ေစတာမေသခ်ာလို႔ ကုသနည္းဟာလဲ မေရရာလွပါ။ ခံစားရတာကို သက္သာေအာင္သာ လုပ္ရတာမ်ားတယ္။
• အစာေခ်ရည္ဆန္တာနဲ႔ တြဲေနတာဆိုရင္ ညမအိပ္ခင္ Antacid ေလေဆး ေသာက္အိပ္ပါ။
• အစားအေသာက္မွာ (ဖိုင္ဘာ) မ်ားတာ စားေပးပါ။ အဆီလဲ စားဘို႔ လိုတယ္။ ေပါင္မံု႔ျဖဴက အညိဳထက္ ဒီေနရာမွာ သင့္တယ္။ အသီးအႏွံ၊ အသီးအရြက္ေတြလဲ အစိမ္းမစားသင့္ပါ။ အဆီမ်ားတဲ့အသား ေရွာင္ထားပါ။
• စားျပီးရင္ လဲေလ်ာင္းမေနပါနဲ႔၊ အစာစားျပီး လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။
• သၾကားဓါတ္နည္းတာျဖစ္ရင္ သြားရည္စာ ခဏခဏစားေပးပါ။
• သံပရာ၊ ေရွာက္သီး၊ လိမၼာ္သီးေတြက အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။ Ginger capsules, Ginger tea ခ်င္း (ဂ်င္း) ေဆးေတာင့္၊ ခ်င္းလဖက္ရည္ ေကာင္းတယ္။
• အန္ရင္ ေရခဲငံုပါ။
• တခါစားရင္ နဲနဲခ်င္းစားပါ။ တမင္းမစားျပီးျပီးခ်င္း ေရမေသာက္ေသးဘဲ နာရီဝက္ေနမွ ေသာက္ပါ။ မစားခင္ ေရကို နာရီဝက္ၾကိဳ ေသာက္ထားပါ။ မနက္ မထခင္ Soda crackers စားႏိုင္တယ္။ အိပ္ရာထရင္ Crackers စားပါ။ အနံ႔၊ အရသာ မၾကိဳက္တာမစားပါနဲ႔၊
အစာစားခ်ိန္မွာ မစားဘဲမေနပါနဲ႔၊ • ေကာင္းေကာင္း အနားယူပါ၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ လုပ္ေပးပါ။
• Acupressure wristbands လက္မွာပတ္ထားပါ။ Sea Bands နဲ႔ Relief Band Device ေတြလဲသံုးႏိုင္တယ္။
• Salty potato chips အာလူးခ်စ္ပ္ စားႏိုင္တယ္။ Preggie Pops lollipops ငံုထားပါ။
• သံဓါတ္အားေဆးေၾကာင့္ထင္ရင္ Slower-release ျဖစ္ျဖစ္ Lower-dose iron pills သံဓါတ္နည္းနည္းသာပါတာ ေျပာင္းေသာက္ပါ။
• Vitamin B6 50 mg (ဗီတာမင္ ဘီ ၆) ေသာက္ပါ။
• ဆားဓါတ္ ခန္းေျခာက္တာျဖစ္ရင္ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ ေသာက္ပါ။ ေသာက္တာလဲ အန္ရင္ Ringer Lactate drip သြင္းပါ။
Hyperemesis Gravidarum အလြန္အၾကြံအန္ျခင္းျဖစ္တာကေတာ့ ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အျဖစ္မမ်ားလွပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆိုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၄-၈ ပတ္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ၉-၁၃ မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ၁၄-၂ဝ ပတ္ဆိုရင္ ၁ဝ% ကလြဲရင္ေပ်ာက္ႏိုင္သြားတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ကို တိတိပပမသိပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၂ဝဝ လ်င္ ၁ ေယာက္မွ ၄ ေယာက္ထိ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေဟာ္မုန္းမ်ားတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ၂ဝ% က ေဆးကုဘို႔အထိလိုမယ္။
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့၊ အာဟာရနည္း၊ ဓါတ္ဆားအခ်ိဳးအဆေျပာင္းလဲျခင္းေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အနားယူပါ။ အစာကို နည္းနည္းနဲ႔ အၾကိမ္ခြဲစားပါ။ ပရိုတင္းမ်ားမ်ားစားပါ။ အဆီနဲ႔အစပ္ ေလ်ာ့စားပါ။
Normal saline or Lactated Ringer solution သြင္းေပးဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ ဂလူးကို႔စ္၊ ဗီတာမင္ဘီ ၁၊ ဘီ ၆၊ မဂၢနီဆီယမ္ ေပးရမယ္။ Doxylamine 10 mg ႏွင့္ Pyridoxine (B6) 10 mg ေရာေပးသင့္တယ္။ Promethazine 12.5-25 mg ကို ၄ နာရီျခား၊ Prochlorperazine 25 mg ကို စအိုမွ ၁၂ နာရီျခား ေပးႏိုင္တယ္။ Meclizine, dimenhydrinate, Metoclopramide တို႔ကိုလည္း ေပးႏိုင္တယ္။ Methylprednisolone 16 mg စားေဆး (သို႔) IV ၈ နာရီတခါကို ေနာက္ဆံုးအျဖစ္ေပးႏိုင္တယ္။ ၃ ရက္နဲ႔သက္သာရင္ ၂ ပတ္အထိဆက္ေပးပါ။ မသက္ရင္ ရပ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ႏုစဥ္ Corticosteroids မေပးတာေကာင္းတယ္။ ဂ်င္း(ခ်င္း) Ginger capsules 250 mg ခ်င္းေဆးေတာင့္ တေန႔ ၄ ၾကိမ္လည္း ေကာင္းတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ဘယ္လိုကုသမလဲ
ျဖစ္ေစတာမေသခ်ာလို႔ ကုသနည္းဟာလဲ မေရရာလွပါ။ ခံစားရတာကို သက္သာေအာင္သာ လုပ္ရတာမ်ားတယ္။
• အစာေခ်ရည္ဆန္တာနဲ႔ တြဲေနတာဆိုရင္ ညမအိပ္ခင္ Antacid ေလေဆး ေသာက္အိပ္ပါ။
• အစားအေသာက္မွာ (ဖိုင္ဘာ) မ်ားတာ စားေပးပါ။ အဆီလဲ စားဘို႔ လိုတယ္။ ေပါင္မံု႔ျဖဴက အညိဳထက္ ဒီေနရာမွာ သင့္တယ္။ အသီးအႏွံ၊ အသီးအရြက္ေတြလဲ အစိမ္းမစားသင့္ပါ။ အဆီမ်ားတဲ့အသား ေရွာင္ထားပါ။
• စားျပီးရင္ လဲေလ်ာင္းမေနပါနဲ႔၊ အစာစားျပီး လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။
• သၾကားဓါတ္နည္းတာျဖစ္ရင္ သြားရည္စာ ခဏခဏစားေပးပါ။
• သံပရာ၊ ေရွာက္သီး၊ လိမၼာ္သီးေတြက အက်ိဳးမ်ားေစတယ္။ Ginger capsules, Ginger tea ခ်င္း (ဂ်င္း) ေဆးေတာင့္၊ ခ်င္းလဖက္ရည္ ေကာင္းတယ္။
• အန္ရင္ ေရခဲငံုပါ။
• တခါစားရင္ နဲနဲခ်င္းစားပါ။ တမင္းမစားျပီးျပီးခ်င္း ေရမေသာက္ေသးဘဲ နာရီဝက္ေနမွ ေသာက္ပါ။ မစားခင္ ေရကို နာရီဝက္ၾကိဳ ေသာက္ထားပါ။ မနက္ မထခင္ Soda crackers စားႏိုင္တယ္။ အိပ္ရာထရင္ Crackers စားပါ။ အနံ႔၊ အရသာ မၾကိဳက္တာမစားပါနဲ႔၊
အစာစားခ်ိန္မွာ မစားဘဲမေနပါနဲ႔၊ • ေကာင္းေကာင္း အနားယူပါ၊ ကိုယ္လက္လႈတ္ရွားမႈ လုပ္ေပးပါ။
• Acupressure wristbands လက္မွာပတ္ထားပါ။ Sea Bands နဲ႔ Relief Band Device ေတြလဲသံုးႏိုင္တယ္။
• Salty potato chips အာလူးခ်စ္ပ္ စားႏိုင္တယ္။ Preggie Pops lollipops ငံုထားပါ။
• သံဓါတ္အားေဆးေၾကာင့္ထင္ရင္ Slower-release ျဖစ္ျဖစ္ Lower-dose iron pills သံဓါတ္နည္းနည္းသာပါတာ ေျပာင္းေသာက္ပါ။
• Vitamin B6 50 mg (ဗီတာမင္ ဘီ ၆) ေသာက္ပါ။
• ဆားဓါတ္ ခန္းေျခာက္တာျဖစ္ရင္ ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ ေသာက္ပါ။ ေသာက္တာလဲ အန္ရင္ Ringer Lactate drip သြင္းပါ။
Hyperemesis Gravidarum အလြန္အၾကြံအန္ျခင္းျဖစ္တာကေတာ့ ေရာဂါျဖစ္တယ္။ အျဖစ္မမ်ားလွပါ။ ဒါေပမယ့္ ဆိုးတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၄-၈ ပတ္မွာ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ၉-၁၃ မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ၁၄-၂ဝ ပတ္ဆိုရင္ ၁ဝ% ကလြဲရင္ေပ်ာက္ႏိုင္သြားတယ္။ ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ကို တိတိပပမသိပါ။ ကိုယ္ဝန္ ၂ဝဝ လ်င္ ၁ ေယာက္မွ ၄ ေယာက္ထိ ျဖစ္တတ္တယ္။ ေဟာ္မုန္းမ်ားတာေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ၂ဝ% က ေဆးကုဘို႔အထိလိုမယ္။
ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလ်ာ့၊ အာဟာရနည္း၊ ဓါတ္ဆားအခ်ိဳးအဆေျပာင္းလဲျခင္းေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အနားယူပါ။ အစာကို နည္းနည္းနဲ႔ အၾကိမ္ခြဲစားပါ။ ပရိုတင္းမ်ားမ်ားစားပါ။ အဆီနဲ႔အစပ္ ေလ်ာ့စားပါ။
Normal saline or Lactated Ringer solution သြင္းေပးဘို႔လိုႏိုင္တယ္။ ဂလူးကို႔စ္၊ ဗီတာမင္ဘီ ၁၊ ဘီ ၆၊ မဂၢနီဆီယမ္ ေပးရမယ္။ Doxylamine 10 mg ႏွင့္ Pyridoxine (B6) 10 mg ေရာေပးသင့္တယ္။ Promethazine 12.5-25 mg ကို ၄ နာရီျခား၊ Prochlorperazine 25 mg ကို စအိုမွ ၁၂ နာရီျခား ေပးႏိုင္တယ္။ Meclizine, dimenhydrinate, Metoclopramide တို႔ကိုလည္း ေပးႏိုင္တယ္။ Methylprednisolone 16 mg စားေဆး (သို႔) IV ၈ နာရီတခါကို ေနာက္ဆံုးအျဖစ္ေပးႏိုင္တယ္။ ၃ ရက္နဲ႔သက္သာရင္ ၂ ပတ္အထိဆက္ေပးပါ။ မသက္ရင္ ရပ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ႏုစဥ္ Corticosteroids မေပးတာေကာင္းတယ္။ ဂ်င္း(ခ်င္း) Ginger capsules 250 mg ခ်င္းေဆးေတာင့္ တေန႔ ၄ ၾကိမ္လည္း ေကာင္းတယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
0 comments:
Post a Comment