Pregnancy and Ultrasound (1) ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ (အာလ္ထြာေဆာင္း)

(၁) ဆရာရွင့္ ရာသီေသြး ၄ ရက္ေက်ာ္ပါသျဖင့္ စစ္ႀကည့္ရာ အနီမ်ဥ္း၂ ေႀကာင္းေပၚပါသည္ရွင့္။ test line က မူလလိုင္းေလာက္ မထင္းေသာ္လည္း ျမင္သာ ထင္သာရွိပါသည္ရွင့္။ အဲဒါကိုယ္ဝန္ရွိပါသလား။ ဝမ္းဗိုက္ ေအာက္ပိုင္းတြင္ေတာ့ တခ်က္တခ်က္ေအာင့္ပါသည္။ အဲဒါဘာျဖစ္လို႔ပါသလဲရွင့္။ ultrasound ရုိက္ႀကည့္ရာ positive ေပမဲ့ ဘာမွမေပၚေသးဟု အေျဖထြက္ပါသည္။ ဆရာမွ တိက်စြာေျဖႀကားေပးေစ လိုပါသည္ရွင့္။

(၂) ကြၽန္ေတာ့္ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္ဝန္အတြတ္ ေမးခ်င္လို႔ပါ။ ကြၽန္ေတာ့္ အမ်ိဳးသမီး အသက္၂၇ ပါ၊ ကြၽန္ေတာ္က ၂၈ ပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို ့အိမ္ေထာင္သက္ ၂ ႏွစ္ရိွၿပီး ကေလးယူဖို႔ ဆံုးျဖတ္ၿပီးပါၿပီ။ ကြၽန္ေတာ့္ အမ်ိဳးသမီး ရာသီလာရမယ့္ရက္ကို မလာဘဲ ၁ ပတ္ေလာက္က်ာ္ေတာ့ ဆီးစစ္ၾကည့္တာ ၂ လိုင္း ေပၚတာေတြ႔ရပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔က ႕႕႕႕႕ မွာပါ။
ေနာက္ေန ့ေဆးခန္းသြားျပေတာ့လည္း ဆရာဝန္က ကိုယ္ဝန္ရိွၿပီလို ့ေျပာပါတယ္။ အခု ကြၽန္ေတာ့္ အမ်ိဳးသမီး ရန္ကုန္ ျပန္သြားပါႁပီ။ ရန္ကုန္မွာ အိုဂ်ီ အပ္ဖို ့ဒီေန ့သြားျပပါတယ္။ အနာလ္ထရာေဆာင္း ႐ိုက္ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ဆရာဝန္က ေရအိတ္ဘဲ ေတြ႔ရႁပီး သေႏၶသားကို မေတြ႔ရဘူးတဲ့။ အဲဒါ ေနာက္ ၂ ပတ္ေနထပ္စစ္ရမယ္လို ့ခ်ိန္းလိုက္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ အရမ္းစိတ္ပူတယ္ဆရာ။ ဘာျဖစ္လို ့ပါလဲ။ ကိုယ္ဝန္ထိခိုက္တာလား။ ၿပီးေတာ့ ဘာျဖစ္ႏိုင္ပါေသးလဲဆရာ။ အမ်ိဳးသမီးအတြတ္ကိုလည္း စိတ္ပူေနတယ္ဆရာ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ႐ွင္းျပေပးပါဆရာ။
(၃) သမီးက အခု ကိုယ္ဝန္ ၇ လ (၂၈ ပတ္) ရွိပါၿပီ။ ဒီေန႔ (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္ဖို႔ ခ်ိန္းလို႔ (႕႕႕႕႕) က ေဒသႏၱရ ေဆးခန္း တစ္ခုမွာ (အာလ္ထြာေဆာင္း) သြားရိုက္ခဲ့ပါတယ္ ဒါေပမယ့္ ရိုက္ေပးတဲ့ ဆရာဝန္က ဘာမွလည္း ေျပာမျပဘူး။ ကေလး အေနအထားတို႔ ဘာတို႔ တစ္ခုမွ ေျပာမျပဘူးဆရာ။ ကေလး အေနအထားတို႔ ဘာတို႔ တစ္ခုမွ ေျပာမျပဘူး။ ႏွစ္ခြန္းပဲ ေျပာတယ္။ အဲတာ ကေလးရဲ႕ ႏွလံုးဆိုၿပီး၊ ေမာ္နီတာကို နည္းနည္းလွည့္ျပတယ္။ ေသခ်ာလည္း မျမင္ရဘူး။ သမီးကေမးမွ ကေလးက မိန္းကေလးလား ေယာက်္ားေလးလားဆိုေတာ့ Baby boy I think ဆိုၿပီး မေရာမရာ ေျပာပါတယ္။ အဲတာ (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ဓါတ္ပံုေပးပါဆိုေတာ့ သူတို႔ဆီမွာ အဲတာ ထုတ္တဲ့စာရြက္ မရွိဘူးဆိုၿပီး ျပန္ေျဖတယ္။ ေတာ္ေတာ္ စိတ္ညစ္သြားပါတယ္။ ၃ လတုန္းက တစ္ခါ ရိုက္တယ္။ အခု ဒုတိယတစ္ခါ ရိုက္တာပါ။ အခုရိုက္တာမွာ ျပည့္ျပည့္စံုစံု သိရမယ္ထင္ၿပီး ေပ်ာ္ေနခဲ့တာ အခုက်ေတာ့ ဘာမွလည္း ေသခ်ာ မသိရေသးေတာ့၊ ဒီတပတ္အတြင္း ထပ္ရိုက္ၾကည့္ခ်င္တာ။ အရမ္း သိခ်င္လြန္းလို႔ပါ။ (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ခဏခဏရိုက္ရင္ ကေလးကို ထိခိုက္ႏိုင္ပါသလား။ အျပင္ေဆးခန္းမွာ ထပ္ရိုက္ၾကည့္ရင္ ေကာင္းမလားလို႔ တိုင္ပင္တာပါ။
(၄) ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ၃ လေလာက္မွာဆို (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ရုိက္လို႔ရၿပီလား။ ဘယ္အခ်ိန္ေလာက္ဆိုရင္ ေပၚၿပီလဲ။
(၅) သမီး ေနာက္ထပ္ ကိုယ္ဝန္ ထပ္ရပါျပီရွင့္။ အခု ၇ ပတ္နဲ႔ ၂ ရက္ေရာက္ပါျပီ။ (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ရိုက္လို႔ရျပီလား ဆရာ။

ကိုယ္ဝန္အတြက္ ဆီးစစ္တာမွာ ေစာေနေသးရင္ မ်ဥ္းတေၾကာင္းက ခပ္မွိန္မွိန္သာေပၚအံုးမယ္။ အဲတာလဲ အေပါင္းလို႔ ဖတ္တယ္။ ေနာက္ တပါတ္ေနျပန္စမ္းရင္ ၂ ေၾကာင္းလံုးထင္ထင္ရွားရွားျမင္လာရမယ္။ အာလ္ထြာေဆာင္းကို ကိုယ္ဝန္ ႏုေသးရင္ ျမင္ဘို႔ခက္ေသးတယ္။

(အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ရုိက္စစ္ေဆးနည္းဟာ စိတ္ခ်ရတယ္၊ အကုန္အက် မမ်ားဘူး၊ တိက်တယ္လို႔ လက္ခံထားၾကတာမို႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ားအတြက္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ သံုးၾကတယ္။ ဘာေတြ သိခ်င္လို႔ပါလဲ။

၁။ ကုိယ္ဝန္ရွိတာ ေသျခာသိမယ္။ သေႏၶကိုဖံုးထားတဲ့ အိတ္ကေလး Gestational sac ကို ရက္သတၠပါတ္ ၄ ပါတ္ခြဲမွာ စျမင္ရျပီ။ သေႏၶဟာ သားအိမ္ထဲမွာ ရွိေနတာ ဟုတ္-မဟုတ္လဲ ေသျခာသိႏိုင္တယ္။

၂။ ကုိယ္ဝန္ရွိတံုး ေသြးဆင္းရင္ ပ်က္ေလမလား သိႏိုင္တယ္။ ၆-၇ ပါတ္ဆိုရင္ Doppler ultrasound နဲ႔ ကေလး ႏွလံုးခုန္သံကို သိႏိုင္ျပီ။ ဒါဆို ၉၅% မက ကုိယ္ဝန္က ေကာင္းတယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္သံဟာ ကုိယ္ဝန္ အႏု-အရင့္ လိုက္ ေျပာင္းတယ္။ ၁ လခြဲတံုးက ၁ မိနစ္မွာ ၉ဝ-၁၁ဝ ရွိတယ္။ ၉ ပါတ္ကစျပီး ေမြးတဲ့အထိ ၁၄ဝ-၁၇ဝ ရွိလာတယ္။

၃။ ကုိယ္ဝန္ ဘယ္ေလာက္ ရင့္ေနျပီလဲသိမယ္။ သေႏၶသား အရြယ္အစားဟာ ရင့္ေလ ၾကီးေလျဖစ္တယ္။
(က) Crown-rump length (CRL) ေခါင္းထိပ္ကေန ေအာက္ေျခအထိ ဘယ္ေလာက္ ရွည္သလဲဆိုတာ ၇-၁၃ ပါတ္မွာ အတိအက် သိရျပီ။
(ခ) Biparietal diameter (BPD) ေခါင္းေဘးႏွစ္ဘက္ အကြာအေဝး၊ ၁၁ ပါတ္ မွာ ၂ဝ ကေန ေမြးေတာ့မယ္ဆိုရင္ ၉ဝ-၁ဝဝ မီလီမီတာ ရွိတယ္။
(ဂ) Femur length (FL) ေပါင္အရွည္ ၁၁ ပါတ္မွာ ၁၊ ေမြးခါနီးရင္ ၇၉-၈ဝ မီလီမီတာ ရွိတယ္။
(ဃ) Abdominal circumference (AC) ကိုယ္ဝန္ရင့္ခ်ိန္မွာ အေရးၾကီးတဲ့ တိုင္းထြာခ်က္ျဖစ္တယ္။ ၁၁ ပါတ္မွာ ၅၊ ေမြးခါနီးရင္ ၃၅ဝ မီလီမီတာ ရွိတယ္။

၄။ သေႏၶသားမွာ အဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းတာ ရွိ-မရွသိဘို႔ိ၊ ကုိယ္ဝန္ ၂ဝ ပါတ္မတိုင္ခင္ စမ္းတာေကာင္းတယ္။ ေခါင္းထဲက အရည္ေတြ မ်ားေနတာ၊ ဦးေႏွာက္ မပါတာ၊ ဦးေႏွာက္ေျမွး အိတ္ျဖစ္ေနတာ၊ ခါးရိုးဆစ္ကေန အာရံုေၾကာ ကြ်ံထြက္ ေနတာေတြကို သိႏိုင္တယ္။ ေနာက္ေပၚ ကရိယာကေန အာေခါင္ကြဲ၊ ႏွလံုးရာဂါ၊ စတာေတြပါ သိရေစတယ္။

၅။ အခ်င္းတည္ေနရာကို သိရတာ အလြန္မတန္ အက်ိဳးမ်ားတယ္။ အခ်င္းရဲ႕ ေအာက္ဖ်ားက ဘယ္နားမွာလဲ သိရင္ ခြဲေမြးဘို႔ မလြဲမေသြလိုတဲ့ အခ်က္ၾကီးတခု ၾကိဳသိရတယ္။ အခ်င္းက ေအာက္က်ျပီး၊ သားအိမ္အဝအနား ေရာက္ေနရင္ ခြဲေမြးရမယ္။ ဒါ့အျပင္ အခ်င္းေရာဂါေတြကို ပါရွိရင္ သိရတယ္။

၆။ အမႊာ ဟုတ္-မဟုတ္၊

၇။ ေရျမႊာရည္ အနည္း-အမ်ား၊

၈။ ဗိုက္ထဲမွာ ကေလး ေသမေနတာသိမယ္။ ကေလးက Head/Cephalic ေခါင္းနဲ႔ မဟုတ္ဘဲ Breech တင္ပါးဆံုျပဳေနတာ၊ သားအိမ္ ပံုမွန္ဟုတ္-မဟုတ္၊ Myoma သားအိမ္အလံုးရွိတာ၊ Overian cyst မ်ိဳးဥအိမ္အလံုး ရွိတာေတြပါ သိႏိုင္တယ္။

မထိခိုက္ပါ
ကေလးကို မထိခိုက္ဘူးလို႔ ေယဘူယ်ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးရဲ႕ႏွလံုးကို ျပတယ္ဆိုေတာ့ ကေလးေကာင္းေနတယ္လို႔ မွန္းႏိုင္တယ္။ အဓိကအခ်က္တခုက အခ်င္းအေနအထား သိဘို႔လိုတယ္။ အခ်င္း ေအာက္က်မေနရဘူး။ ေအာက္က်ေနရင္ ခြဲေမြးရမယ္။ ကေလးရဲ႕ အေနအထား Position (Cephalic or Breech) ေခါင္းနဲ႔လား၊ တင္ပါးလား သိရမယ္။ ကေလးမွာ ပံုမွန္မဟုတ္တာ တခုခုရွိရင္လည္း ေျပာျပလိမ့္မယ္။ အဲဒါေတြ ေကာင္းေနလို႔၊ မလိုလို႔ မေျပာတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဓါတ္ပံုထုတ္ေပးတာထက္ စာနဲ႔မွတ္ခ်က္ေရးေပးတာ ရသင့္တယ္။ (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ရိုက္ရင္သိတဲ့ ကေလး က်ား-မ ဆိုတာကို သူ႔ႏိုင္ငံ ဥပေဒအရ မေျပာရတာ-ေျပာရတာ ရွိတယ္။

တြက္ခ်က္မႈ
ကေလးရဲ႕ ကုိယ္ဝန္ ဘယ္ေလာက္ရင့္ေနသလဲဆိုတာ ရက္သတၲပါတ္နဲ႔ ရက္ေပါင္း ေရးလိမ့္မယ္။ ေမြးမဲ့ရက္ ခန္႔မွန္းေျခပါ ပါလိမ့္မယ္။ နဲနဲ ေအာက္တာတခု ရွိတယ္။ ကုိယ္ဝန္ကို တြက္ခ်က္ရင္ ရက္သတၠပါတ္နဲ႔သာ တြက္တာ။ ၁ လမွာ ၄ ပါတ္၊ ၁ လမွာ ၃ဝ ရက္ထားရတယ္။ ဗိုက္အပ္လာသူကို အရင္ဆံုး ေမးတာက LMP ရာသီ ေနာက္ဆံုးလာတဲ့ရက္။ ေျပာလိမ့္မယ္။ ရက္-လ-ခုႏွစ္။ အဲဒီအထဲကို ၉ လ နဲ႔ ၇ ရက္ ေပါင္းထည့္တာနဲ႔ ခန္႔မွန္း-ေမြးမဲ့ရက္ EDD ရသြားျပီ။

ဂဏန္းတြက္ ပ်င္းသူေတြ ေခါင္းစားရတယ္။ ရက္သတၠပါတ္ကို လဖြဲ႔ဘို႔ ၄ နဲ႔စား၊ က်န္တာကို ၇ နဲ႔ ေျမွာက္မွ ရက္ရ၊ ရက္နဲ႔ ထပ္ေပါင္းပါမွ ကိစၥျပီးမယ္။ မရိုက္ခင္က တြက္ထားတာနဲ႔ လြဲတတ္တယ္။ ျပႆနာ မဟုတ္ပါ။ ဘယ္ရက္ ျဖစ္ျဖစ္ မွန္းရက္နဲ႔ ေရွ႕ ၂ ပါတ္၊ ေနာက္ ၂ ပါတ္ လြဲႏိုင္တယ္။ ယမုန္နာ-ေဆးခန္းမွာ ေမြးတာ ၁၄၇ ေယာက္ ထဲက အတိအက် ေမြးတာ ၅ ေယာက္နဲ႔၊ ၁ ရက္လြဲ ၉ ေယာက္ဘဲ ရွိပါတယ္။

ဘယ္ေတာ့မွာ ဘယ္ႏွစ္ခါရိုက္မလဲ
အမ်ိဳးသမီးတိုင္းက ရာသီလလယ္မွာ မ-မ်ိဳးဥ ထြက္ၾကတာ မဟုတ္လို႔၊ Ultrasound ကို တခါရိုက္တာနဲ႔ အျပတ္ေျပာလို႔ မရတတ္ဘူး။ ၂ ခါ ရိုက္သင့္တယ္လို႔ အၾကမ္းေျပာလို႔ ရတယ္။ ေစာေစာရုိက္တာကေတာ့ ကုိယ္ဝန္ရွိတာ ေသျခာမယ္၊ သားအိမ္ျပင္ပ တည္တာဆိုရင္ ကြဲမထြက္ခင္ ခြဲဘို႔ ျပင္ႏိုင္တယ္။ အခ်င္း ေအာက္က်ေနတာ၊ ကေလးက ေခါင္းၾကီး ေနတာ၊ မိခင္ တင္ပါးဆံုအရိုးကြင္းနဲ႔ မဆံ့တာ၊ ရင္ျခင္းဆက္ဆိုတာမ်ိဳး အထူးအဆန္းေတြ ရွိေနတာ သိရင္ ခြဲေမြးဘို႔ ျပင္ထားႏိုင္တယ္။ ဥပေဒက ခြင့္ျပဳရင္ ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ေတြ သိရလို႔ ကုိယ္ဝန္ကို ေစာေစာ အဆံုးသတ္ ျပစ္ႏိုင္တယ္။

ကေလးမလႈတ္ေတာ့ဘူး ထင္ရင္လည္း ထပ္ရိုက္သင့္တယ္။ ေစာေစာ ရိုက္တံုးကရွိတဲ့ ကေလးေခါင္း အေနအထားဟာ ေနာက္မွာ ေျပာင္းတတ္လို႔ Breech ေျခကဖြါး ျဖစ္-မျဖစ္ သိရေအာင္ ရင့္မွ (၈ လေနာက္မွာ) ေနာက္တခါ ထပ္ရုိက္တာ ေကာင္းတယ္။ ေျခကဖြါး ဆိုရင္ ပိုျပီးဂရုစိုက္ ေမြးေပးရတယ္။

က်န္းမာ-သန္စြမ္းတဲ့ သားသမီးေကာင္း ရတနာမ်ား ထြန္းကားၾကပါေစ။

Dr. တင့္ေဆြ