လက္နက္မ်ားက ေျပာေသာႏိုင္ငံေရး

Win Ko shared ရုပ္ ဆိုး's photo.

ခုတေလာ ေဖ႔စ္ဘုတ္မွာ လည္းဘာသာေရးပဋိပကၡ နဲ႔ ပက္သက္ၿပီး စိတ္မခ်မ္းသာစရာတိုက္ခိုက္မွဳေတြ ၊ ပုဂၢိဳလ္ အၿငိဳးေတး တိုက္ပြဲေတြ နဲ႔

ကိုယ္႔အတြက္ ဗဟုသုတ ရစရာ ၊ ခံစားမွဳ ေပးႏိုင္တဲ႔ စာရယ္လို႔ မယ္မယ္ ရရ မေတြ႔ မိဘူး ။ ကိုယ္႔စိတ္ကိုယ္တည္ၿငိမ္ေအာင္ႀကိဳးစားရင္း ေဖ႔စ္ဘုတ္လည္း
ၾကာၾကာသံုးဖို႔ စိတ္မပါတာနဲ႔ တျခားေနရာမွာ စိတ္ကူးတည့္ရာေလးေတြ ေလွ်ာက္ဖတ္ေနမိတယ္ ။ ေလွ်ာက္ဖတ္လုိက္ ေတြးလိုက္ေပါ႔ ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားေတြ ဟာ စစ္ရဲ့ အနိဌာရံုေတြ ၊ စစ္ရဲ့ ခါးသီးတဲ႔ ဒုကၡေတြကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔ ေတြ႔ ေနပါလွ်က္ကယ္န႔ဲ ဘာေၾကာင္႔မ်ား စစ္ေတြ တိုက္ေနၾကရတာလဲ ။
ဘာေၾကာင္႔ မ်ား ႏိုင္ငံ ေတြမွာ စစ္တပ္ ေတြထားေနရတာလဲ ။ ဘာေၾကာင္႔မ်ား ေခတ္မွီလက္နက္ေတြ အၿပိဳင္ဆိုင္တပ္ဆင္ေနၾကရတာလဲ ..စသျဖင္႔ အေတြး စ က ျဖစ္ေပၚ လာတဲ႔ေမးခြန္းေလးေတြ ကို နက္ေပၚ ကေနတဆင္႔ ရွာဖတ္ၾကည့္မိတယ္ ။

စစ္ပြဲေတြ ဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသားသမိုင္းနဲ႔ အတူယွဥ္တြဲ ျဖစ္ေပၚလာတယ္လို႔ ေျပာလို႔ရမယ္ထင္ပါတယ္ ။ ဘာေၾကာင္႔ လဲဆိုေတာ႔အီဂ်စ္ေတာင္ပိုင္းနဲ႔ဆူဒန္ႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ႏိုင္းျမစ္တစ္ေလွ်ာက္မွာတည္ရွိခဲ႔တဲ႔ Nubia ေဒသ က သခ်ိဳင္းေတြ ၊ အုတ္ဂူေတြမွာ လြန္ခဲ႔ တဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၁၂၀၀၀ က စၿပီး လူေတြဟာ တိုက္ခိုက္ရင္း ေသဆံုးခဲ႔ တဲ႔ အေထာက္ထားေတြ ေတြ႔ခဲ႔ရလို႔ပါပဲ ။
အဲဒီ ေနာက္ လြန္ခဲ႔ တဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀ က စၿပီး အခိုင္အမာ စစ္တပ္ေတြ တည္ရွိခဲ႔ ၾကတယ္ ၊ စစ္ခင္းခဲ႔ၾကတယ္ ၊ စစ္ေၾကာင္႔ ေသဆံုးခဲ႔ၾကတယ္ ဆိုတဲ႔
အေထာက္ထားေတြ က ေတြ႔ ရွိရတယ္လို႔ဆုိတယ္ ။ War Before Civilization ဆိုတဲ႔ စာအုပ္မွာ ေတာ႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသား ေတြဟာ BC ၃၅၀၀ ကစလို႔ AD ၂၀ ရာစုေႏွာင္းပိုင္းထိ ..ကာလအပိုင္းအျခားမွာ ..စစ္ေၾကာင႔္ လူေပါင္း ၃.၅ ဘီလီယံ ေသဆံုးခဲ႔ ၾကရၿပီး ...ႏွစ္ေပါင္း ၃၀၀ မွ်ေသာအခ်ိန္သာလွ်င္စစ္ပြဲ မရွိပဲ ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းေန
ခဲ႔ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

စစ္ပညာ ရွင္ ကာလ္ဗြန္ ကေလာ႔ဝဇ္ က စစ္ပြဲ ရဲ့ အဓိပၸါယ္ကို " War is thus an act of force to compel our enemy to do our will " လို႔ဖြင္႔ဆိုခဲ႔တယ္ ။
စစ္ပြဲဆုိတာ တဖက္လူကို ကိုယ္႔စိတ္တိုင္းက် ေခါင္းၿငိမ္႔ေစတဲ႔ ေဆာင္ရြက္မွဳ တစ္ခုေပါ႔ ။ အဲဒါေၾကာင္႔ လဲ အတၱ ၊ ေလာဘ ၊ ေဒါသ ေတြ ထူေျပာေနတဲ႔ မႏုႆလူသားေတြမွာ စစ္ရဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းတရားေတြ ျဖစ္ေပၚလာၾကရတယ္ ။ စစ္သမိုင္းပညာ ရွင္ တစ္ေယာက္ျဖစ္တဲ႔ John Keegan ရဲ့ History of Warfare မွာေတာ႔ ...War is a universal phenomenon whose form and scope is defined by the society that wages it. လို႔ ဆိုထားတယ္ ။ Philosophy of war ေတြ ၊ History of War ဆုိတာေတြကို အနည္းငယ္ေလ႔လာၾကည့္တဲ႔ ခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ လူသဘာဝကို က စစ္နဲ႔ မကင္းႏိုင္ခဲ႔ ၾကတာကိုေတြ႔ရမွာပါ ။

လူသားေတြ ဟာ စစ္နဲ႔ မကင္းႏိုင္ၾကတဲ႔ အေလွ်ာက္ စစ္ပြဲ ေအာင္ႏိုင္ဖို႔ ရာ အသံုးျပဳၾကတဲ႔ ..ခြန္အား ၊ လက္နက္ ၊ စစ္နည္းပရိယာယ္ေတြဟာလည္း တစထက္တစ ပိုပိုၿပီးတိုးတက္မ်ားျပားလာခဲ႔ၾကရတယ္ ။ စစ္တို႔ရဲ့ ေခတ္မွာ လည္း ေက်ာက္ေခတ္ ၊ သံေခတ္ ၊ ယမ္းေခတ္ ၊ အႏူျမဴေခတ္ ၊ သူသားအသိဥာဏ္ေခတ္ရယ္လို႔ ေျပာင္းလဲ လာတာနဲ႔ အမွ်
စစ္ပြဲ ေတြရဲ့ ပံုသ႑န္ေတြဟာ လည္း သမာရိုးက် စစ္ပြဲ ေတြ ပံုစံ ကေန ခြဲထြက္ၿပီး Multidimensional Warfare ေတြ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲ လာခဲ႔တယ္ ။ စစ္ေရး ဟာ စစ္ေရးသက္သက္ မရပ္တည္ေတာ႔ ပဲ ႏိုင္ငံေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ လူမွဳေရး ၊ ဘာသာေရး ၊ ယဥ္ေက်းမွဴ ၊ မီဒီယာ ၊ နည္းပညာ ၊ ယဥ္ေက်းမွဳ လႊမ္းမိုး ျခင္း စတာေတြ နဲ႔ ေဒြးေရာယွက္တင္ ေပါင္းစပ္လာၾကတယ္ ။ ထိုနည္းတူပဲ စစ္ပြဲ မ်ားေအာင္ႏိုင္မွဳ ၊ ေတာင္႔တင္းေသာစစ္အင္အားပိုင္ဆိုင္မွဳ ၊ ဆန္းသစ္တဲ႔ စစ္လက္နက္ပစၥည္းမ်ား ပိုင္ဆိုင္မွဳ ဟာ Globalization ေခတ္မွာ ႏိုင္ငံေရး ၊ စီးပြားေရး ၊ လူမွု ေရးေတြမွာ အေရးပါလာခဲ႔တယ္ ။

စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ႏွင္႔ ေနာက္ပိုင္း ကာလတစ္ေလွ်ာက္ ကမၻာ႔အင္အားႀကီးႏိုင္ငံမ်ား ဟာ မိမိတို႔ရဲ့ ကိုယ္ပြားေလးေတြ ေမြးဖြားေပး ဖို႔ ၊ ကမၻာ႔ စာမ်က္ႏွာ မွာ မိမိတို႔ရဲ့ အသိုင္းဝိုင္းႀကီးမားလာဖို႔ ၊ မိမိတို႔ရဲ့ ေခတ္မမွီေတာ႔ ေသာ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းေတြ ကေနတဆင္႔ စီးပြားေရးျဖစ္ထြန္းဖို႔ ၊ ႏိုင္ငံေရးအရ လိုအပ္သလို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ဖို႔ အတြက္ ...ႏိုင္ငံငယ္မ်ားကို ပြန္း အျဖစ္ ကိုင္ၿပီး ကစားေလ႔ရွိၾကတယ္ ။ ႏိုင္ငံငယ္မ်ား အခ်င္းခ်င္း ၊ ႏိုင္ငံတြင္း လူမ်ိဳးစုမ်ားအခ်င္းခ်င္း ပဋိပကၡျဖစ္ေအာင္ဖန္တီးေပး ျခင္းျဖင္႔ လက္နက္မ်ားကုိဝယ္ယူေစတယ္ ။ သက္ဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံငယ္မ်ားမွာ စစ္ေရးအေျခေနေတြ ဆိုးဝါးလာတာနဲ႔ အမွ် ႏိုင္ငံေရးတည္ၿငိမ္မွု ၊ စီးပြားေရး တည္ၿငိမ္မွုေတြ ပ်က္ျပားၿပီး
ကမၻာ႔ အလယ္မွာ အားကုိရွာ ရတဲ႔အဆင္႔ကိုေရာက္ရွိလာၾကတယ္ ။ ႏိုင္ငံတကာ စစ္လက္နက္ေရာင္းဝယ္ေရး သေဘာတူစာခ်ဳပ္ ကို ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ား လက္မွတ္ထိုးထားၾကသည့္တိုင္ ယေန႔ခ်ိန္ထိ ကမၻာ႔ အျဖစ္ထြန္းဆံုး ကမၻာ႔ တရားမဝင္စီးပြားေရး အျဖစ္ လက္နက္ေမွာင္ခိုေရာင္းဝယ္မွဳ က ရပ္တည္လွ်က္ရွိပါတယ္ ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေနထိုင္ရာ ကမၻာႀကီးကို ေျမအေနထားရ ၊ စီးပြားေရးအရ ၊ စစ္ေရးအရ ..စသျဖင္႔ အမ်ိဳးမ်ိဳးပိုင္းျခားရွဳျမင္ေလ႔ရွိၾကပါတယ္ ။ Geopolitics ႏွင္႔ စစ္မဟာဗ်ဴဟာေတြအရ ေတာ႔ ကမၻာႀကီးကို အပိုင္း ၁၀ ပိုင္း ပိုင္းျခားထားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္ ။ အဲဒါေတြကေတာ႔

(၁) အာရွ-ပစိတ္ဖိတ္ေဒသ (၂၇ ႏိုင္ငံ)
ၾသစေတးလ် ၊ အာဖဂန္နစ္စတန္ ၊ ဘဂၤလားေဒ႔ရွ္ ၊ ဘရုႏိုင္း ၊ ဘူတန္ ၊ ဗီယက္နာမ္ ၊ အိႏၵိယ ၊ အင္ဒိုနီးရွား ၊ ကေမၻာဒီယား ၊ တရုတ္ ၊ ေျမာက္ကိုရီးယား ၊ လာအို ၊ မေလးရွား၊ မြန္ဂိုလီယား ၊ ျမန္မာ ၊ နီေပါ ၊ နယူးဇီလန္ ၊ ပါကစၥတန္ ၊ နယူးဂီနီ ၊ စကၤာပူ ၊ ထိုင္း ၊ ထိုင္ဝမ္ ၊ ဖီဂ်ီ ၊ ဖိလစ္ပိုင္ ၊ သီရိလကၤာ ၊ ေတာင္ကိုးရီယား ၊ ဂ်ပန္ ။
(၂) ေျမာက္ပိုင္း အဖရိက ႏွင္႔ အေရွ့ေျမာက္ အာဖရိက (၁၁ ႏိုင္ငံ)
(၃) အာဖရိကႏွင္႔ ဆာဟာရကႏၱာရေဒသ (၃၇ ႏိုင္ငံ)
(၄) အေရွ့အလယ္ပိုင္း (၁၆ ႏိုင္ငံ)
(၅) ဆုိဗီယက္ခြဲထြက္ (၁၅ ႏိုင္ငံ)
(၆) အေရွ့ဥေရာပ (၁၃ ႏိုင္ငံ)
(၇) အေနာက္ဥေရာပ (၂၀ ႏိုင္ငံ)
(၈) ေတာင္အေမရိက ႏွင္႔ မကၠဆီကို (၁၃ ႏိုင္ငံ)
(၉) အေမရိကအလယ္ပိုင္းႏွင္႔ ကာေရဗီယန္ေဒသ (၁၅ ႏိုင္ငံ)
(၁၀) ေျမာက္အေမရိက (၂ ႏိုင္ငံ)
ဆိုၿပီး ရွိပါတယ္ ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာတည္ရွိရာ အာရွပစိဖိတ္ေဒသ က ႏိုင္ငံမ်ားကို ၾကည့္ၾကည့္ပါ။
(၁) ကမၻာ႔ စူပါ ပါဝါႏွင္႔ စူပါပါဝါ ျဖစ္ရန္အလားအလာရွိေသာႏိုင္ငံ ၃ ႏိုင္ငံရွိပါတယ္ ။ (တရုတ္ ၊ အႏိၵယ ၊ ဂ်ပန္)
(၂) ကမၻာမွာ ျႏဴလက္နက္ ပိုင္ဆိုင္တဲ႔ ၈ ႏိုင္ငံ ထဲ ကမွ အာရွ-ပစိဖိတ္ေဒသမွာ ၄ ႏိုင္ငံရွိပါတယ္ ။ (တရုတ္ ၊ အိႏၵိယ ၊ ပါကစၥတန္ ၊ ေျမာက္ကိုးရီးယား)
(၃) ကမၻာ႔ စစ္စားရိတ္အသံုးျပဳဆံုး ၁၀ ႏိုင္ငံထဲမွ ၃ ႏိုင္ငံရွိပါတယ္ ။ (တရုတ္ ၊ အိႏၵိယ ၊ ဂ်ပန္)
(၄) ကမၻာ႔ စစ္လက္နက္အမ်ားဆံုးတင္သြင္းတဲ႔ ၁၅ ႏုိင္ငံ ထဲက ၈ ႏိုင္ငံရွိပါတယ္။(အိႏၵိယ ၊ ၾသစေတးလ် ၊ ေတာင္ကိုးရီးယား ၊ စကၤာပူ ၊ တရုတ္ ၊ ပါကစၥတန္ ၊ မေလးရွား ၊ အင္ဒိုနီးရွား)
(၅) ကမၻာ႔ စစ္အင္အားအႀကီးမားဆံုး ၁၀ ႏိုင္ငံထဲမွ ၅ ႏိုင္ငံ ရွိပါတယ္ ။ (တရုတ္ ၊ အႏၵိယ ၊ ေျမာက္ကိုးရီးယား ၊ ေတာင္ကိုးရီးယား ၊ ပါကစၥတန္)
ဆိုၿပီးရွိပါတယ္ ။

အထက္ပါအေၾကာင္းရာေတြ ကို ကၽြန္ေတာ္ဘာေၾကာင္႔ ေျပာေနရလဲဆိုေတာ႔ အာရွ-ပစိဖိတ္ႏိုင္ငံ ေတြထဲကေန ေရြးခ်ယ္ၾကည့္ရွဴႏိုင္ဖို႔ပါ ။ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံရဲ့ အေရွ့အလယ္ပိုင္း interest ကာလမွ ဘာေတြျဖစ္ခဲ႔သလဲ ။ ဘယ္သူေတြ အက်ိဳးအျမတ္ရခဲ႔သလဲ ။ အရင္ကျဖစ္ပ်က္ခဲ႔ေသာ ၊ ယခုလက္ရွိျဖစ္ပ်က္ေနေသာ အေၾကာင္းရာေတြကိုၾကည့္ရွဴရင္သိႏိုင္ပါလိမ္႔ မယ္။
အခုလက္ရွိ အေမရိကန္သမၼတ မစၥတာအိုဘားမားရဲ့ အာရွ-ပစိဖိတ္ interest ကေန ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ဘယ္လို အေျခေနေတြျဖစ္ေပၚေနသလဲ ဆိုတာအားလံုးအသိပဲျဖစ္ပါတယ္ ။ ၿပီးခဲ႔ တဲ႔ ဂၽြန္ လ ၂၅ ရက္ေန႔ က IHS jane's Defense ရဲ့ အစီရင္ခံစာအရ အေမရိကန္ တပ္မေတာ္ရဲ့ ၆၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ လာမဲ႔ ၁၀ ႏွစ္အတြင္း အာရွ-ပစိဖိတ္ အတြင္း interest ေရြ႔လ်ားမယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္ ။ ၿပီးေတာ႔ ၂၀၁၃ ကေန ၂၀၂၁ ထိ ၁၀ ႏွစ္တာကာလအတြင္းမွာ အာရွ-ပစိတ္ဖိတ္ ေဒသ ကေန လက္နက္ေရာင္းခ်မွဳ အတြက္ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁.၆ ထြီလီယံ ထိ ရရွိႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုထားပါတယ္ ။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ တည္ရွိရာ အာရွ-ပစိတ္ဖိတ္ ေဒသ ႏိုင္ငံမ်ားကို စိတ္ဝင္တစား ျပန္ၾကည့္ၾကည့္ ပါ ။ ၿပီးေတာ႔ စူပါပါဝါျဖစ္ေနတဲ႔ ႏိုင္ငံ ေတြ ၊ ကိုယ္႔ဘာကိုယ္လက္နက္ထုတ္ႏိုင္တဲ႔ ႏိုင္ငံေတြ ၊ လက္နက္အင္အားႀကီးၿပီးသားႏိုင္ငံေတြ ၊ ႏိုင္ငံေရး ၊ စီးပြားေရးအရ တည္ၿငိမ္ ေနၿပီးသားႏိုင္ငံေတြ ၊ ကုန္းတြင္းပိတ္ မို႔ လို႔ ဘယ္လိုမွ အင္အားႀကီးမလာ ႏိုင္တဲ႔ႏိုင္ငံေတြ ၊ အဆမတန္ေသးငယ္လြန္း တဲ႔ ႏိုင္ငံ ေတြ စတာေတြ ကို ဖယ္ၾကည့္ပါ ။ အဲဒါဆိုရင္ ေယဘူယ် အားျဖင္႔ ၁.၆ ထီလီယံ ေပးရမဲ႔ ႏိုင္ငံ ေတြ စာရင္းရမွာျဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီ ႏိုင္ငံေတြ ကေနမွ
မဟာဗ်ဴဟာအခ်က္ခ်ာေနရာေတြ ၊ ႏိုင္ငံတြင္း sensitive ျဖစ္ႏိုင္တဲ႔ အေျခေနေတြ ၊ စစ္ျဖစ္လာႏိုင္တဲ႔ အေၾကာင္းတရားရွိမွဳ ေတြ နဲ႔ တိုက္ၿပီး ထပ္ ၿပီး ေရြးခ်ယ္ၾကည့္ပါ ။ အဲဒါဆိုရင္ ဘယ္ႏိုင္ငံေတြဟာ စီးပြားေရးမတည္ၿငိမ္မွဳေတြ ၊ ႏိုင္ငံေရးမတည္ၿငိမ္မွဳေတြ ၊ လူမွုေရးမတည္ၿငိမ္မွုေတြ ျဖစ္လာႏိုင္လဲ ... ဆိုတဲ႔ လက္နက္မ်ားက ေျပာတဲ႔ ႏိုင္ငံေရး စကားကို ၾကားရပါလိမ္႔မယ္ ၊ လက္နက္မ်ားက ျပသေန တဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအေျခေနေတြကို ႀကိဳျမင္ရပါလိမ္႔မယ္ ။

~~ ရုပ္ဆိုး ~~