13.02.2013 ေန႔ဖတ္ရန္သတင္းမ်ား

by Myanmar Journal on Wednesday, February 13, 2013 at 8:50pm ·

Heart စကားလံုးဆိုင္ရာ အီဒီယံအသံုးအႏႈန္းမ်ား

Romantic boy and girl
ဒီတပတ္ English Learning: America Idioms and Expressions က႑မွာ ေဖေဖၚဝါရီလ (၁၄) ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္မယ့္ Valentine's Day ခ်စ္သူမ်ားေန႔ကို ရည္းစူးၿပီး ဒီသတင္းတပတ္ English Learning: America Idioms and Expressions က႑မွာ Heart - အသဲႏွလံုး စကားလံုးေဝါဟာရကို အေျခခံတဲ့ heart throb, pull your heart strings, heart to heart နဲ႔ to wear your heart on your sleeve အီဒီယံအသံုးအႏႈန္းမ်ားကို တင္ျပေပးထားပါတယ္။

ပထမဦးဆံုး တင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယံအသံုးအႏႈန္းမွာ heart throb ျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းက Heart = အသဲႏွလံုး၊ Throb = (ႀကိယာ) ခုန္သည္။ တနည္းေတာ့ ရင္ခုန္သည္။ ဒီေနရာမွာ heart နဲ႔ တြဲသံုးထားတဲ့ throb ကေတာ့ ရင္ခုန္ေစတဲ့လူကို ဆိုလိုပါတယ္။ ရင္ခုန္တယ္ဆိုေတာ့ ကိုယ္ကေမတၱာရွိလို႔ အမ်ဳိးသမီး သို႔မဟုတ္ အမ်ဳိးသားကို ေတြ႔ျမင္လိုက္ရင္ ရင္ခုန္တယ္၊ စိတ္လႈပ္ရွားတယ္၊ ဖီလင္ (feeling) တက္လာျခင္း သေဘာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကုိယ့္ကိုရင္ခုန္ေစတဲ့ ကိုယ့္ခ်စ္သူ သို႔မဟုတ္ ကိုယ့္ကႏွစ္သက္သေဘာက်ေနတဲ့ ရုပ္ရွင္မင္းသမီး၊ မင္းသား၊ အဆိုေတာ္ စသျဖင့္တို႔ကို ကိုယ့္ရဲ ႔ heart throb တနည္း အသဲစြဲလို႔ ဘန္းစကားအရ ေျပာဆိုၾကပါတယ္။

ဒီအသံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ George Crows ေပးတဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။

During my mother's day, Elvis Presley was the heart throb of most teenage girls. They would scream every time he appeared on stage.

က်ေနာ့္အေမတို႔ ေခတ္တုန္းက ဆယ္ေက်ာ္သက္ အမ်ဳိးသမီးေလးေတြရဲ ႔ အသဲစြဲက Elvis Presley ျဖစ္တယ္။ သူ စတိတ္စင္ေပၚတက္လာတိုင္း အမ်ဳိးသမီးေတြက အသံကုန္ေအာ္ဟစ္ အားေပးၾကတယ္။

ဒုတိယတင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယံအသံုးအႏႈန္းမွာ pull your heart strings ျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းက Pull = ဆြဲသည္၊ Your = သင္၏၊ Heart = အသဲႏွလံုး၊ Strings = ႀကိဳးစမ်ားတုိ႔ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ အသဲႏွလံုးရဲ ႔ ႀကိဳးမ်ားကို ဆြဲယူသည္ ျဖစ္ပါသည္။ က်မတို႔ ျမန္မာမွာလည္း သံေယာဇဥ္ေႏွာင္ႀကိဳးေတြလိုမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အီဒီယံအဓိပၸါယ္ကေတာ့ အသဲႏွလံုးမွာ ခံစားခ်က္ ျပင္းထန္ႀကီးမားတာမ်ဳိးကို ဆိုလိုပါတယ္။ တနည္းေတာ့ ရင္ထဲမွာ၊ အသဲထဲမွာ ခိုက္ေစတဲ့ သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္။ ေမတၱာႀကီးလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ အၾကင္နာတရား ႀကီးမားလို႔ပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သနားစိတ္ေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္ ရွိတဲ့ခံစားမႈမ်ဳိးကို ဆိုလိုပါတယ္။

ဒီအသံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ George Crows ေပးတဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။

The story we saw on TV about the victims of the Haiti earthquake last year pulled our heart strings.

မႏွစ္တုန္းက ေဟတီေျမငလ်င္သင့္တဲ့ လူေတြအေၾကာင္း တီဗီြေပၚမွာ ျမင္လိုက္ရေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ရင္ထဲအသဲထဲမွာ စိတ္မေကာင္းျဖစ္ ခံစားၾကရတယ္။

ဆက္လက္တင္ျပေပးမယ့္ အီဒီယံအသံုးအႏႈန္းမွာ heart to heart ျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းက Heart = အသဲႏွလံုး၊ to = သို႔၊ Heart = အသဲႏွလံုး တို႔ ျဖစ္ၾကၿပီး heart to heart က အသဲႏွလံုးတခုမွ ေနာက္တခုသို႔။ တနည္းအားျဖင့္ အသဲႏွလံုးအခ်င္းခ်င္းလို႔ တိုက္ရိုက္အဓိပၸါယ္ ျပန္ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အီဒီယံသြယ္ဝိုက္အဓိပၸါယ္ကေတာ့ အရွိကိုအရွိအတုိင္း သူ႔စိတ္ထဲမွာရွိတာ၊ ကိုယ္စိတ္ထဲမွာရွိတာကို ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေျပာဆိုၾကတာကို ဆုိလုိပါတယ္။

ဒီအသံုးနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ George Crows ေပးတဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။

After having a good heart to heart talk with my friend, we understood each other much better and managed to be on better term.

က်ေနာ့္သူငယ္ခ်င္းနဲ႔ က်ေနာ့္ၾကား သူကလည္း သူ႔စိတ္ထဲရွိတဲ့အတုိင္းေျပာ က်ေနာ္ကလည္း က်ေနာ့္စိတ္ထဲရွိတဲ့အတိုင္းေျပာၾကေတာ့ တဦးနဲ႔တဦး ပိုမုိနားလည္းလာၾကတယ္။ ခင္မင္မႈလည္း ပိုခိုင္ၿမဲလာတယ္။

ေနာက္ဆံုးတင္ျပေပးမယ့္ အသံုးအႏႈန္းမွာ to wear your heart on your sleeve ျဖစ္ပါတယ္။ စာလံုးေပါင္းက To wear = ဝတ္ဆင္သည္၊ Your heart = သင္၏ အသဲႏွလံုး On = အေပၚမွာ၊ Sleeve = အက်ၤ ီလက္ တုိ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ စကားစုတခုလံုးရဲ ႔ လံုးေကာက္အဓိပၸါယ္က အက်ၤ ီလက္ေပၚမွာ သင့္ရဲ ႔ အသဲႏွလံုးကို တပ္ထား၊ တင္ထားတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ့္ရဲ ႔ လက္ေပၚမွာ အသဲႏွလံုးကို တင္ထားတပ္ထားတဲ့ တင္စားေျပာတဲ့ သေဘာကေတာ့ ကိုယ့္စိတ္ထဲ၊ ခံစားခ်က္ကို လူေတြက ကိုယ့္ကိုျမင္တာနဲ႔ သေဘာေပါက္ၾကတဲ့ အဓိပၸါယ္ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ လူတဦးတေယာက္အေပၚ ေမတၱာရွိေနၿပီဆုိရင္ အဲဒီလူကို ဘယ္ေလာက္ႀကိဳက္တယ္၊ ခ်စ္တယ္၊ ျမတ္ႏိုးတယ္ဆိုတာကို ေပၚလႊင္ေနတဲ့သေဘာ ျဖစ္ပါတယ္။ အလားတူပဲ မုန္းတယ္ဆိုရင္လည္း ဘယ္ေလာက္မုန္းတယ္ဆိုတာကို သူရဲ ႔ အျပဳအမႈ၊ သူ႔ပံုစံအရ သိသာႏိုင္တာကို ဆိုလိုပါတယ္။

ေမတၱာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ George Crows ေပးထားတဲ့ ဥပမာကို ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ပါ။

All his friends know John is in love with Nancy. He wears his heart on his sleeve.

John တေယာက္ Nancy အေပၚ ေမတၱာရွိေနတယ္ဆုိတာကို သူ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြအားလံုး သိၾကတယ္။ သူကလည္း သူဘယ္လို ခံစားခ်စ္ျမတ္ႏိုးတယ္ဆိုတာကို လူေတြသိေအာင္ ေနထိုင္ျပတယ္။

လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရး ကင္တားနား အထူးစိတ္၀င္စား

လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ ကင္တားနား
၅ ရက္ၾကာ ခရီးစဥ္နဲ႔ တနဂၤေႏြေန႔က ျမန္မာႏုိင္ငံဆီ ေရာက္လာတဲ့ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူး စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးမႉး ေတာမတ္စ္ အိုေဟး ကင္တားနား (Tomás Ojea Quintana) ဟာ ဒီကေန႔  ေနျပည္ေတာ္ကုိ သြားေရာက္မွာျဖစ္ၿပီး၊ ဒီ့ေနာက္ ကခ်င္ျပည္နယ္ကို ဆက္သြားဖို႔ ရွိပါတယ္။

ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔တုန္းကေတာ့ မစၥတာ ကင္တားနားဟာ အင္းစိန္ေထာင္ကို သြားေရာက္ခဲ့တဲ့အျပင္ ျမန္မာ လူ႔အခြင့္အေရးေကာ္မရွင္၊ ၈၈ မ်ဳိးဆက္ေက်ာင္းသားမ်ားအဖြဲ႔ ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ လည္း ေတြ႔ဆံုၿပီး၊ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲ႕လူ႔အခြင့္အေရး အေျခအေန ျဖစ္ထြန္း တိုးတက္မႈေတြနဲ႔ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး အေျခအေနေတြကုိ ေဆြးေႏြးခ့ဲ တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အဲ့ဒီေန႔ညေနမွာပဲ  မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ျဖန္႔ေ၀မယ့္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ အစီရင္ခံစာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ သူ႔ကို တင္ျပႏိုင္ခဲ့တယ္လုိ႔ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ ျမန္မာႏိုင္ငံ က ေျပာပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္း အျပည့္အစံုကို ဗြီအိုေအသတင္းေထာက္ မေအးေအးမာ က တင္ျပထားပါတယ္။ ကုလသမဂၢ လူ႔အခြင့္အေရး အထူးကိုယ္စားလွယ္ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္း ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၃ ရက္ေန႔ ညပိုင္းမွာေတာ့ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ ေရွ႕ေန ဦးလွထြန္းနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့တာပါ။ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သတင္းစာ ရွင္းလင္းပြဲလုပ္မယ့္ အစီရင္ခံစာတခု ကို ေပးခဲ့တဲ့အေၾကာင္း ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ရဲ႕ အထက္ျမန္မာျပည္ တာ၀န္ခံ ကိုသိန္းသန္းဦး က ေျပာပါတယ္။ “လက္ပံေတာင္းေတာင္အေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျပည္သူကို ရွင္းလင္းတင္ျပခ်က္ေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ အစီရင္ခံစာ ထုတ္ျပန္မယ္။ အဲ့ဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္မွာေပါ့ေနာ္။ အဲ့ဒီမွာ ျဖန္႔မယ့္ က်ေနာ္တုိ႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာကို မစၥတာ ကင္တားနား လက္ကို က်ေနာ္တုိ႔ ေပးလိုက္ၿပီးေတာ့ အဲ့ဒီဟာနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သက္ေသခံ အေထာက္အထားေတြကိုလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ျပၿပီးေတာ့ ရွင္းျပခဲ့တယ္။ ဒီကိစၥ အေရးယူေဆာင္ရြက္ ဖို႔လို႔ ေျပာတယ္။ ဒုတိယတခ်က္ကေတာ့ ျမစ္ႀကီးနားေထာင္မွာရွိေနတဲ့ အရွင္ဥာဏ အမႈနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ တရားမွ်တမႈ ရေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔၊ အသက္အရြယ္ကို ငဲ့ညႇာေထာက္ထားၿပီးေတာ့ ၾကား၀င္ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔ဆိုၿပီး ဦးလွထြန္း က တင္ျပခဲ့ပါတယ္။” “အရွင္ဥာဏ အမႈကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔ ငယ္ရြယ္စဥ္ ေရွ႕ေနျဖစ္ခါစ ဘ၀ကတည္းက သူက အႀကိမ္ႀကိမ္ ေထာင္က်ခဲ့တာ၊ အဓိကကေတာ့ သူက ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာနဲ႔ အယူအဆနဲ႔ ကြဲလြဲတဲ့ အယူအဆ ရွိတာေပါ့ေနာ္။ ဒါေၾကာင့္ သူက သူ႔အယူအဆအတိုင္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ သကၤန္းကို အျပာ ၀တ္တယ္။ သတၳဳသပိတ္ ကိုင္တယ္ေပါ့ေနာ္ ပံုကေတာ့ ဘုန္းႀကီးအတုိင္းပါပဲ အကုန္လံုး ကေတာ့၊ အၾကမ္းဖ်ဥ္း ေျပာရရင္ေတာ့ သူတို႔ မူက သာမည သေဘာတရားၾကမ္းဆုိတဲ့ သူတို႔ ထုတ္တဲ့ထဲမွာ ပါတယ္။ အဲ့ဒီမူအတုိင္း သီးျခား ဗုဒၶဘာသာတရပ္ ကြဲလြဲတဲ့ ဗုဒၶဘာသာတရပ္ ထူေထာင္တာ၊ အဲ့ဒီအတြက္ အျပစ္ေပး အေရးယူထားတာေပါ့ဗ်ာ။ ယံုၾကည္ခ်က္ေၾကာင့္ အျပစ္ေပး ခံရတာပါပဲ။ က်န္တာ ဘာမွ မပါပါဘူး။ အခုက ဦးဥာဏ က အသက္အရြယ္ အေတာ္လဲ ႀကီးေနပါၿပီ။ ၇၀ ေက်ာ္ၿပီနဲ႔တူပါတယ္။ က်တဲ့ အျပစ္ဒဏ္ကလည္း မ်ားတယ္။ ရဲဘက္စခန္းေတြ ကိုလည္း သူ႔ခမ်ာ ေရာက္ခဲ့ရရွာတယ္။ ဒီကိစၥအတြက္ လူမႈေရးအရ ၾကား၀င္ၿပီးေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေပးဖို႔အတြက္ ေတာင္းဆိုတာပါ။” လက္ပံေတာင္းေတာင္နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ အစီရင္ခံစာကို ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၁၄ ရက္ေန႔မွာ ေရွ႕ေနမ်ား ကြန္ရက္ ျမန္မာႏုိင္ငံ ကေန ေတာ္၀င္ႏွင္းဆီခန္းမမွာ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ဖို႔အတြက္ အစီအစဥ္ရွိတဲ့အေၾကာင္း၊ ဒီအစီရင္ခံစာရဲ႕ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကိုလည္း ဆက္ေျပာသြားပါတယ္။ “၃ ပိုင္းေပါ့ေနာ္ လက္ပံေတာင္းေတာင္ က်ေနာ္တို႔ရဲ႕ အစီရင္ခံစာမွာက ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ျမန္မာႏုိင္ငံ နဲ႔ Justice Trust ဆုိတာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက ဖြဲ႔တဲ့ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရးအဖြဲ႔ ဘန္ေကာက္မွာ အေျခစိုက္ပါတယ္။ က်ေနာ္တုိ႔ ေရွ႕ေန ႏွစ္ဖြဲ႔ေပါင္းၿပီးေတာ့ စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈ လုပ္ၿပီးေတာ့ တင္ျပတာပါ။ အဓိကအားျဖင့္ ၃ ခ်က္ ေျပာရမွာေပါ့။ နံပါတ္တစ္အခ်က္ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရွိတာက လက္ပံေတာင္းေတာင္ကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ၀မ္ေဘာင္ကုမၸဏီ နဲ႔ ျပည္သူေတြၾကားမွာ ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့တဲ့ ပဋိဉာဥ္စာခ်ဳပ္ေတြဟာ ဥပေဒနဲ႔ ကိုက္ညီမႈ မရွိဘူး။ လြတ္လပ္တဲ့ သေဘာဆႏၵ မပါဘူး။ အတင္းအၾကပ္ ခ်ဳပ္ဆိုထားတဲ့ စာခ်ဳပ္ေတြ ျဖစ္တယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္၊ ေနာက္ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ျပည္သူေတြကေန ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒအရ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵေဖာ္ထုတ္ခြင့္ ေတာင္းတာကို အႀကိမ္ႀကိမ္ ျငင္းပယ္ျခင္း အားျဖင့္ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒကို သက္ဆုိင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြက ေဖာက္ဖ်က္ခဲ့တယ္။ ဖြဲ႔စည္းပံု အေျခခံဥပေဒပါ အခြင့္အေရးေတြကို ျငင္းပယ္ခဲ့တယ္။ ေနာက္ တတိယအခ်က္ကေတာ့ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေ၀း ဆႏၵျပေနတဲ့ သံဃာေတာ္ေတြနဲ႔ ျပည္သူေတြကို လံုၿခံဳေရးတပ္ဖြဲ႔၀င္ေတြက ၂၉ ရက္ ၁၁ လက ေခ်မႈန္းရာမွာ စစ္တပ္မွာပဲ သံုးစြဲခြင့္ရွိတဲ့၊ အရပ္ဘက္မွာ သံုးစြဲခြင့္ မရွိတဲ့ WP ေပါ့ဗ်ာ White Phosphorus မီးစုန္းေတြ၊ လက္ပစ္ဗံုးေတြနဲ႔ ပစ္ၿပီးေတာ့ က်ေနာ္တို႔ မတရား အၾကမ္းဖက္ခဲ့တယ္ဆိုတဲ့အခ်က္ကို ေဖာ္ျပတာပါ။ အဓိကက်တဲ့ အခ်က္ေတြကို မီးေမာင္းထုိးျပ တာပါ။”

မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ အစီရင္ခံစာနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး သက္ေသျပခ်က္ေတြ ကို အေတာ္ စိတ္၀င္စားခဲ့ၿပီး စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ဖို႔ရွိတယ္ဆုိၿပီး ေျပာသြားခဲ့တယ္လို႔ ဆိုပါ တယ္။ “လက္ပံေတာင္းကိစၥကိုေတာ့ သူ အလြန္ စိတ္၀င္စားတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ သူ ေသေသခ်ာခ်ာ စံုစမ္းမယ္လို႔လည္း ေျပာပါတယ္ခင္ဗ်။” မစၥတာ ကင္တားနား ဟာ သူ႔ရဲ႕ ခရီးစဥ္အတြင္းမွာ ျမန္မာႏိုင္ငံက လူ႔အခြင့္အေရး ေကာ္မရွင္ကို လည္း ေတြ႔ဆံုမႈေတြ ရွိခဲ့သလို၊ အင္းစိန္အက်ဥ္းေထာင္ကိုလည္း သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ႏုိင္ငံေရး တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ဆံုခဲ့ၿပီး ရခိုင္ျပည္နယ္ကိုလည္း သြားေရာက္ ေလ့လာခဲ့ပါတယ္။ မၾကာခင္မွာလည္း ကခ်င္ျပည္နယ္ကို သြားေရာက္ဖုိ႔ ရွိေနၿပီး သူ႔ခရီးစဥ္အၿပီး မျပန္ခင္မွာေတာ့ သတင္းစာရွင္းလင္းပြဲ လုပ္ဖို႔ ရွိပါတယ္။

ျမန္မာႏုိင္ငံအေပၚ ခ်ဥ္းကပ္မႈ အေမရိကန္ အခ်ိန္ယူသင့္
 
လက္ရိွ ျမန္မာနိုင္ငံထဲမွာ အေျပာင္းအလဲေတြရိွၿပီး စိန္ေခၚ အကဲစမ္းခ်က္ေတြလည္း ရိွေနတာမို႔၊ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုအေနနဲ႔ ခ်ည္းကပ္တဲ့ ေနရာမွာ အေလာတႀကီး မူ၀ါဒ ေျပာင္းလဲတာ မ်ိဳးေတြ မလုပ္သင့္ဘူးလို႔ လူ႔အခြင့္အေရး လႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာလိုက္ပါတယ္။ ၀ါရွင္တန္ဒီစီက Heritage Foundation မွာ ဗုဒၶဟူးေန႔က လုပ္တဲ့ ျမန္မာ့အေရး ေဆြးေႏြးပဲြမွာ ေျပာသြားတာပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အကဲျဖတ္ သံုးသပ္တဲ့ မေန႔က ေဆြးေႏြးပဲြ ကိုေတာ့ Amnesty International ႏုိင္ငံတကာ လူ႔အခြင့္အေရးအဖဲြ႔က လက္ေထာက္ အမႈေဆာင္ ညႊန္ၾကားေရးမႉးတဦးျဖစ္တဲ့ ဖရန္႔ ဂ်ာႏူဇီ (Frank Jannuzi) HRW လူ႔အခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္မႈ အဖဲြ႔က တြန္ မလီေနာစကီး (Tom Malinowski) နဲ႔ လူ႔အခြင့္အေရး ေရွ႕ေနျဖစ္တဲ့ ဂ်ရတ္ ဂန္ဆာ (Jared Genser) တို႔ အဓိက ေဆြးေႏြးခဲ့ၾကပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္း အေျပာင္းအလဲေတြ ရိွလာေပမဲ့ တရားဥပေဒစိုမိုးေရး လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီရင္ေရး နယ္ပယ္ေတြမွာ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ရိွေနသလို၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမွာလည္း capacity လုပ္ႏိုင္ေခ် စြမ္းအား အားနည္းေသးတယ္လို႔ သံုးသပ္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္နဲ႔ အေနာက္ျခမ္း ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္းက အေျခအေနေတြကို သံုးသပ္ေဆြးေႏြးၾကၿပီး၊ ဒီအခ်က္ေတြကိုၾကည့္ရင္ လူ႔နည္းစုအခြင့္အေရးနဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ျပဌာန္းခြင့္ အားနည္းမႈေတြကို ေထာက္ျပပါတယ္။ အတိုက္အခံ ဒီမိုကေရစီဘက္က အေျခအေနကိုလည္း သံုးသပ္ခဲ့ၿပီး၊ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အေနနဲ႔ စစ္တပ္ဟာ သူ႔ရန္ဘက္ မဟုတ္ပါဘူးဆိုတာ ျပသဖို႔အတြက္ ကိစၥရပ္ အေတာ္မ်ားမ်ားမွာ မွတ္ခ်က္ေပး ေျပာဖို႔ ေရွာင္ေနခဲ့ တယ္လို႔ ေ၀ဖန္သြားပါတယ္။ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ အတိုက္အခံေတြဘက္က လႈပ္ရွားေဆာင္ရြက္ခဲ့ေပမယ့္၊ ဖဲြ႔စည္းပံု ျပင္ဆင္ဖို႔ေတာ့ အခ်ိန္ယူရႏိုင္တယ္လို႔ သံုးသပ္ပါတယ္။

သမၼတအိုဘားမား ျမန္မာ့အေရး မ်က္ေျခမျပတ္ၾကာင္း ေျပာ

သမၼတအိုဘားမား ႏိုင္ငံေတာ္အေျချပမိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားေနစဥ္ (၁၂-၂-၂၀၁၃)
အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္ခ္ အိုဘားမား (Barack Obama) က သူ႔ရဲ႕ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျချပမိန္႔ခြန္းထဲမွာ ျမန္မာျပည္ခရီးစဥ္ရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳကို အေလးအနက္ထား ထည့္သြင္းေျပာဆုိသြားတဲ့အေပၚ အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ကလည္း ႀကိဳဆိုလိုက္ပါတယ္။ အထီးက်န္ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေဖာ္ေဆာင္ေအာင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု က ဦးေဆာင္ဦးရြက္ ျပဳၿပီးေတာ့ တြန္းအားေပးခဲ့တာ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အိုဘားမားရဲ႕ ျမန္မာ့ အေရး မွတ္ခ်က္အေပၚမွာ တံု႔ျပန္ခ်က္တခ်ိဳ႕ကို ေဒၚခင္စိုး၀င္း က စုစည္းတင္ျပထားပါတယ္။ သမၼတ အိုဘားမား က အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ကမၻာတ၀ွမ္း စီးပြားေရးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး စြမ္းရည္ျမင့္မားေရးအတြက္ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ လုပ္ၿပီးေတာ့ ကူညီအားေပးေန တယ္လို႔ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျချပမိန္႔ခြန္းမွာ ေျပာဆုိရင္းနဲ႔ မႏွစ္တုန္းက သူ႔ရဲ႕ ျမန္မာႏုိင္ငံ ခရီးစဥ္အတြင္း သူကိုယ္တိုင္ ျမင္ေတြ႔ခဲ့ရတဲ့ သမိုင္းတြင္တဲ့ အေျပာင္းအလဲကို လည္း ထည့္သြင္းေျပာဆုိသြားပါတယ္။ သမၼတ အိုဘားမား က သမိုင္းတြင္တဲ့ အေျပာင္းအလဲ အခါသမယမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ လြတ္ေျမာက္မႈကို ေတာင့္တေနၾကသူေတြ အားလံုးရဲ႕ မီး႐ႈးတန္ေဆာင္အျဖစ္ ရပ္တည္ေနဆဲျဖစ္တယ္လို႔ အခုလို ေျပာဆုိသြားပါတယ္။ “မႏွစ္က ရန္ကုန္ကို ေရာက္တုန္းက ေမွ်ာ္လင့္ျခင္းရဲ႕ ခြန္အားေတြကို က်ေနာ္ ေတြ႔ခဲ့ရပါ တယ္။ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ က သူ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အက်ဥ္းက်ခဲ့တဲ့ သူ႔ရဲ႕ ေနအိမ္ကို အေမရိကန္သမၼတတဦး လာေရာက္ခဲ့တဲ့အတြက္ ခရီးဦးႀကိဳဆိုခဲ့သလို၊ ေထာင္နဲ႔ခ်ီ တဲ့ ျမန္မာျပည္သူေတြကလည္း လမ္းေဘး ၀ဲယာကေန အေမရိကန္ အလံေတြကို ေ၀ွ႔ယမ္းၿပီး ႀကိဳဆိုခဲ့ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ တရားမွ်တမႈနဲ႔ ဥပေဒစိုးမိုးမႈ ရွိသလုိ၊ ျမန္မာျပည္မွာလည္း တရားမွ်တမႈနဲ႔ ဥပေဒ စိုးမိုးေရး ရွိေစခ်င္ပါတယ္လို႔ ေျပာတဲ့သူ တေယာက္လည္း က်ေနာ့္ကို ႀကိဳဆိုတဲ့ လူထုထဲမွာ ပါ၀င္တာ ေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။” သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ ဒီမွတ္ခ်က္ကို NLD အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္ က ႀကိဳဆိုတယ္လို႔ NLD အတြင္းေရးမႉး ဦးဥာဏ္၀င္း ကို ဗြီအိုေအ ကို အခုလို ေျပာျပပါတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ အခု ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ ျဖစ္ေနတဲ့ အေျပာင္းအလဲေတြက အေနာက္ႏုိင္ငံႀကီးမ်ားရဲ႕ ပါ၀င္ ပံ့ပိုးမႈေတြ အမ်ားႀကီး ပါတယ္လို႔ က်ေနာ္တို႔ ဒီလိုပဲ ျမင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခု ဒီဟာလည္း တသမတ္တည္း သေဘာထားမ်ိဳး ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆုိတာ ႀကိဳဆိုပါတယ္။” လြတ္ေျမာက္မႈကို အကာအကြယ္ေပးတဲ့ေနရာမွာ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ အေမရိကတိုက္ ကေန အာဖရိကတုိက္အဆံုး၊ ဥေရာပတုိက္ကေန အာရွတိုက္အဆံုး ခိုင္မာတဲ့ မဟာမိတ္အျဖစ္နဲ႔ ရပ္တည္ေနတဲ့အေၾကာင္းလည္း ေျပာဆိုသြားပါတယ္။ ေရွ႕ေနမ်ားကြန္ရက္ရဲ႕ ကိုယ္စား ေရွ႕ေနႀကီး ဦးလွထြန္းကေတာ့ သမၼတ အိုဘားမာရဲ႕ ဒီမွတ္ခ်က္ကို ေထာက္ခံတယ္လို႔ အခုလို ေျပာဆုိပါတယ္။

“တရားမွ်တမႈ၊ ဥပေဒစိုးမိုးမႈက ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေပါ့ေနာ္ က်ေနာ္တို႔ လြတ္လပ္ပြင့္လင္းမႈ ဆံုး႐ံႈးခဲ့တာနဲ႔အမွ်ပဲ က်ေနာ္တုိ႔ ဆံုး႐ံႈးခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ အခုအခါမွာေတာ့ က်ေနာ္တို႔ ဥပေဒစိုးမိုးမႈနဲ႔ တရားမွ်တမႈ ရရွိေရးကို ေျပာမယ္ဆိုလို႔ရွိရင္ က်ေနာ္တို႔ ဥပေဒပညာရွင္ေရာ၊ တက္ႂကြလႈပ္ရွားသူေတြေရာ၊ ေနာက္တခါ ႏုိင္ငံတကာ ေရွ႕ေနအဖြဲ႔ေတြ ဥပေဒအသိုင္းအ၀ိုင္း ကေနၿပီးေတာ့လည္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေနတာကို အားရဖြယ္ရာ က်ေနာ္တို႔ ေတြ႔ရပါတယ္။ က်ေနာ္ကိုယ္တုိင္ကလည္း ဒီဟာကို က်ေနာ္တုိ႔ ႀကိဳးစားအားထုတ္ေနတာ ျဖစ္တဲ့အတြက္ သမၼတႀကီးရဲ႕ ေျပာစကားက အားလံုးအတြက္ အင္မတန္မွကို အားေကာင္းတဲ့ ေထာက္ခံေပးမႈျဖစ္ပါတယ္။” ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို ေခတၱအလည္ေရာက္ေနတဲ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ အေျခခ်ေနထိုင္သူ ႐ုပ္ရွင္မင္းသမီး အဆုိေတာ္ ေမဆိြ ကလည္း သမၼတ အိုဘားမားရဲ႕ မိန္႔ခြန္းပါ မွတ္ခ်က္နဲ႔ပတ္သက္လို႔ သူ႔ရဲ႕ သေဘာထားကို ဗြီအိုေအကို အခုလို ေျပာျပပါ တယ္။ “က်မကေတာ့ သူေျပာတဲ့ဟာက ျမန္မာျပည္အတြက္ကို ေကာင္းေစတဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေျပာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ျဖစ္လဲျဖစ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္တယ္။ ဒီလိုလဲျဖစ္လာလိမ့္မယ္လို႔ က်မ စိတ္ထဲမွာေပါ့ေနာ္ အဲ့လိုေလး ထင္ပါတယ္။ ေကာင္းပါတယ္ အဲ့ဥစၥာကေတာ့။ ေနာက္တခုကလည္း ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ သူ ျမန္မာျပည္ကိုလည္း ေရာက္ဖူးသြား တယ္။ ျမန္မာျပည္ကိုလည္း စိတ္၀င္တစားနဲ႔ ဒီလိုေလး တေစ့တေစာင္းေပါ့ေနာ္ သူ႔ရဲ႕မိန္႔ခြန္းေတြ ထဲမွာ ဒီလိုေလး ထုတ္ထုတ္ၿပီး ေျပာလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ က်မတို႔ ျမန္မာျပည္ဟာ အရင္ကလို အထီးက်န္ ျဖစ္မေနေတာ့ဘဲနဲ႔ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းနဲ႔ မ်က္စိက်ယ္ၿပီးေတာ့ သာယာ၀ေျပာတဲ့ ႏုိင္ငံႀကီးတခု ျဖစ္လိမ့္မယ္္လို႔ က်မကေတာ့ ေမွ်ာ္လင့္ပါ တယ္။ အဲ့လိုလဲထင္ပါတယ္။” အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုဟာ ကမၻာတ၀ွမ္း ေမြးရာပါ အခြင့္အေရး ေတာင္းဆိုေနၾကသူေတြနဲ႔အတူ ရပ္တည္ေနၿပီးေတာ့ တည္ၿငိမ္တဲ့ ဒီမိုကေရစီအသြင္ကူးေျပာင္းေရးအတြက္ ေထာက္ခံေနတဲ့ အေၾကာင္း သမၼတ အိုဘားမား က ႏုိင္ငံေတာ္ အေျချပမိန္႔ခြန္းမွာ အေလးအနက္ ထည့္သြင္းေျပာဆုိသြားခဲ့ပါတယ္။

ႏ်ဴကလီးယားအေရး ေဆြးေႏြးဖို႔ ကုလသမဂၢ အီရန္ေရာက္

အီရန္သမၼတ Natanz ယူေရနီယံသန္႔စင္မႈ စက္႐ံုကို သြားေရာက္ၾကည့္႐ႈစဥ္ (၀၄၊ ၂၀၀၈)
အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား အစီအစဥ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကုလသမဂၢရဲ႕ စစ္ေဆးသူေတြနဲ႔ တခ်ဳိ႕ ကိစၥေတြမွာ သေဘာတူညီမႈ ရရွိခဲ့တယ္လို႔ အီရန္က ေျပာလိုက္ပါတယ္။ သေဘာထား ကြဲမႈတခ်ဳိ႕ကို ေျဖရွင္းႏိုင္ ခဲ့ၿပီး ေနာက္တခါ ေတြ႔ဆံုပြဲက်ရင္ အခု တင္ျပ အဆိုျပဳလာတဲ့ အခ်က္ေတြကို ျပန္ၿပီး ေဆြးေႏြး မွာ ျဖစ္တယ္လို႔ အီရန္အစိုးရပိုင္ သတင္းေအဂ်င္စီက ဗုဒၶဟူးေန႔မွာ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ တဟီရန္မွာ လုပ္ခဲ့တဲ့ ေဆြးေႏြးပြဲနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အီရန္ဘက္က အေသးစိတ္ မေျပာသလို၊ ႏိုင္ငံတကာ အနုျမဴ စြမ္းအင္ေအဂ်င္စီ IAEA ကလည္း တစံုတရာ ထုတ္ေဖာ္ ေျပာဆိုျခင္း မရွိေသးပါဘူး။ အီရန္ရဲ႕ ႏ်ဴကလီးယား စက္႐ံုေတြရွိရာကို ကုလသမဂၢ စစ္ေဆးေရးမႉးေတြကို ျပန္လည္ သြားေရာက္ခြင့္ ေပးဖို႔အတြက္ IAEA ကိုယ္စားလွယ္ေတြ တဟီရန္မွာ ေရာက္ရွိ ေဆြးေႏြးေနၾက တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့လ ေဆြးေႏြးပြဲတုန္းကေတာ့ ဘာသေဘာတူညီမႈမွ မရရွိခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ Parchin စစ္စခန္းဆီ စစ္ေဆးသူေတြကို သြားခြင့္ ေပးေကာင္း ေပးမယ္လို႔ အီရန္က အရိပ္အႁမြက္ ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ အီရန္က အဓိက ယူေရနီယံ သန္႔စင္တဲ့ စက္႐ံုက အဓိက ပစၥည္း ကိရိယာတခ်ဳိ႕ကို အဆင့္ျမႇင့္ မယ္လို႔လည္း အီရန္က ဗုဒၶဟူးေန႔က ေျပာၾကားခဲ့ပါတယ္။ Natanz စက္႐ံုက ဗဟို ခြာစက္ေတြကို အသစ္ေတြ စတင္ေျပာင္းလဲ တပ္ဆင္ေနၿပီလို႔ အီရန္ ႏ်ဴကလီးယား စြမ္းအင္ အဖြဲ႔အစည္း အႀကီးအကဲ က ေျပာၾကားခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။

ထုိင္းေတာင္ပိုင္း စစ္စခန္း သူပုန္ေတြ ၀င္စီး

တိုက္ခိုက္မႈျဖစ္ၿပီးေနာက္ အာဏာပိုင္ေတြ စံုစမ္းစစ္ေဆးေနစဥ္ (၁၃၊ ၂၊၂၀၁၃)
ထိုင္းႏုိင္ငံေတာင္ပိုင္းက စစ္တပ္ အေျခစိုက္စခန္းကို ဗုဒၶဟူးေန႔ အေစာပိုင္းက ဝင္တုိက္တဲ့ လက္နက္ကိုင္ ၁၇ ေယာက္ကို သုတ္သင္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ထိုင္းစစ္တပ္က ေျပာပါတယ္။ စစ္တပ္သံုး လက္နက္ေတြကို ကိုင္ေဆာင္ထားသူ ၆၀ ထက္မနည္းက အေျခစိုက္စခန္းကို ဝင္ေရာက္ စီးနင္း တိုက္ခိုက္ခဲ့ေပမဲ့ ျပန္လည္ တြန္းလွန္ တိုက္ႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ထိုင္းႏိုင္ငံ ျပည္တြင္း လံုၿခံဳေရးတပ္မ်ား ကြပ္ကဲမႈဌာန ေျပာခြင့္ရသူ ပရာမုတ္ ပ႐ိုမင္း (Pramote Promin) က ေျပာပါတယ္။ မေလးရွားႏုိင္ငံနဲ႔ ကပ္ေနတဲ့ နရာသီဝပ္ခ႐ိုင္မွာ အာ႐ုဏ္မတက္ခင္ တိုက္ခိုက္ခံခဲ့ရ တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏွစ္ဘက္ အျပင္းအထန္ ပစ္ခတ္မႈအတြင္း ထိုင္းစစ္သားတခ်ဳိ႕လည္း ထိခိုက္ ဒဏ္ရာရသြားၾကတယ္လို႔ ေျပာခြင့္ရသူ ပ႐ုိမင္း က ေျပာပါတယ္။ စစ္စခန္းအေပၚ တိုက္ခိုက္တာ ဘယ္အဖဲြ႔အစည္းကလဲ ဘာေၾကာင့္ တိုက္ခိုက္သလဲ ဆိုတာ ခုခ်ိန္ထိ အတိအက် မသိရေသးပါဘူး။ ထိုင္းႏိုင္ငံေတာင္ပိုင္း မူဆလင္ အမ်ားစု ေနထုိင္တဲ့ ခ႐ိုင္ ၃ ခုမွာ မူဆလင္ ခြဲထြက္ေရးသမားေတြက အၾကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္မႈ ေတြကို အခုေနာက္ပိုင္း ႏွစ္ေတြမွာ ပုိၿပီး လုပ္လာေနပါတယ္။

သယံဇာတ ခ်ဳပ္ကိုင္ေရးစစ္ပြဲ နဲ႔ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားအေရး
 
အစုိးရကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔နဲ႔ KIO/KIA ကိုယ္စားလွယ္အဖြဲ႔တို႔ဟာ ေဖေဖၚဝါရီလ (၄) ရက္ေန႔က ေရႊလီၿမိဳ ႔မွာ ေဆြးေႏြးပြဲ က်င္းပခဲ့ၾကေပမယ့္ စစ္ပြဲရပ္စဲတဲ့အဆင့္ကို မေရာက္ေသးတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ စစ္ပြဲေစာင့္ၾကည့္ဖို႔၊ စစ္အရွိန္က်ဆင္းဖို႔နဲ႔ ဆက္လက္ေဆြးေႏြးဖို႔အတြက္ ဂတိျပဳၾကတဲ့ အစည္းအေဝး ျဖစ္ပါတယ္။ အစိုးရက ေဆြးေႏြးေျဖရွင္းဖို႔ ႀကိဳးပမ္းေနေပမယ့္ အာဏာရျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီနဲ႔ စစ္တပ္ရဲ ႔ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္အခ်ဳိ ႔ကေတာ့ စစ္အင္အားသံုးၿပီး ႏိွမ္နင္းဖို႔သာ လိုလားၾကပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ သယံဇာတ ထုတ္ယူေနတဲ့ အခြင့္ထူးခံ အရင္းရွင္ ဦးေတဇကလည္း ထုိးစစ္ဆင္ေနတဲ့ အစိုးရတပ္အတြက္ ႏွစ္ဆန္းပိုင္းက က်ပ္သန္း (၇၀) လွဴဒါန္းသြားပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္စစ္ပြဲဟာ နယ္ေျမလုပြဲလို ျဖစ္ေနပါတယ္။

KIO/KIA မေပၚခင္ကတည္းက ျမစ္ႀကီးနား၊ ဗန္းေမာ္နဲ႔ မီးရထားလမ္းတေလွ်ာက္က ၿမိဳ ႔ေလးေတြကို ဗမာအစိုးရအုပ္စိုးတာမို႔ KIO/KIA ဟာ ေက်းလက္ေဒသနဲ႔ တရုတ္-ျမန္မာနယ္စပ္ကိုသာ ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ KIA ခ်ဳပ္ကိုင္တဲ့ နယ္ေျမဟာ က်ယ္ဝန္းေပမယ့္ ဟိုတကြက္ဒီတကြက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ စတုရမ္းကိလိုမီတာ (၉၀, ၀၀၀) နီးပါးက်ယ္ဝန္တဲ့ ျပည္နယ္မွာ KIO/KIA ဟာ စတုရမ္းကီလိုမီတာ (၄၀, ၀၀၀) ေလာက္အထိသာ သူ႔နည္းသူ႔ဟန္နဲ႔ ႀကီးစိုးႏိုင္ခဲ့တယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ၁၉၉၄ အပစ္အခတ္ရပ္စဲလုိက္တဲ့ေနာက္ပိုင္း အစိုးရတပ္ေတြမ်ားလာၿပီး အေျခအေန ေျပာင္းလဲသြားပါတယ္။ ဖားကန္႔ေက်ာက္စိမ္းေဒသမွာ စစ္အုပ္စုနဲ႔ အခြင့္ထူးခံ အရင္းရွင္တစု ႀကီးစိုးလာပါတယ္။ ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္ဝွမ္းေဒသ ေရႊရွာေဖြေရးမွာ KIO နဲ႔ ဗမာစစ္အုပ္စု ၿပိဳင္ဆုိင္ၾကပါတယ္။ အခြင့္ထူးခံ ယုဇနကုမၼဏီရဲ ႔ စိုက္ပ်ဳိးေရးစီမံကိန္းေၾကာင့္ ဟူးေကာင္ေဒသ က်ားထိန္းသိမ္းေရး ေဘးမဲ့ေတာမွာ က်ားသတၱဝါဟာ မရွိသေလာက္ ျဖစ္ေနပါတယ္။ KIO/KIA နဲ႔ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲတဲ့ (၁၇) ႏွစ္ကာလမွာ စစ္အုပ္စု၊ အခြင့္ထူးခံ အရင္းရွင္တစု နဲ႔ တရုတ္ကုမၼဏီေတြ ကခ်င္ျပည္နယ္ စီးပြားေရးမွာ အဓိက ပါဝင္လာပါတယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲတဲ့အတြက္ အမ်ားဆံုးအက်ဳိးခံစားရသူေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေရႊ၊ ေက်ာက္မ်က္၊ သစ္၊ သတၱဳတြင္းနဲ႔ ေရအားလွ်ပ္စစ္လုပ္ငန္းေတြမွာ အႀကီးအက်ယ္ ရင္းႏီွးျမွပ္ႏံွၾကပါတယ္။

စစ္အုပ္စုကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ကုမၼဏီေတြ အႀကီးဆံုး ကန္ထရိုက္ကို ရပါတယ္။ ၂၀၀၂ မွာ စစ္အစိုးရ သတ္မွတ္တဲ့ ေရႊလုပ္ကြက္ (၄၀) ေက်ာ္မွာ (၂၀) ေက်ာ္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာပါ။ အင္မုိင္ခ၊ မလိချမစ္ဆံု၊ စြန္ပရာဘြန္၊ ပူတာအုိ၊ ဟူးေကာင္း၊ ဖားကန္႔ နဲ႔ ခ်င္းတြင္းမွာ ေရႊရွာခြင့္ ေပးပါတယ္။ စစ္အုပ္စုပိုင္ Northern Star ကုမၼဏီက တရုတ္လုပ္ငန္းရွင္ (ရင္ဟိုင္း) ကို က်ပ္ေငြ (၈၀) တန္ ေရႊလုပ္ကြက္တခု ေရာင္းခ်ခဲ့ပါတယ္။ ဦးေတဇ စစ္တပ္ကို လွဴတဲ့ေငြက က်ပ္သန္း (၇၀) သာ ရွိပါတယ္။ စစ္အစုိးရနဲ႔ ဖက္စပ္လုပ္တဲ့ကုမၼဏီေတြဟာ သူတုိ႔ရထားတဲ့ ေရႊတူးေဖာ္ခြင့္လိုင္စင္ေတြကို တရုတ္ကို ေရာင္းစားၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အမ်ားဆံုးရင္းႏီွးျမဳပ္ႏံွသူဟာ တရုတ္ ျဖစ္ပါတယ္။ KIO ကလည္း အထုိက္အေလွ်ာက္ အက်ဳိးအျမတ္ ခံစားရေပမယ့္ ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္တဲ့နယ္ေျမ က်ဥ္းေျမာင္းသြားပါတယ္။

သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ ပ်က္စီးမွန္းေပမယ့္ ရန္ပံုေငြရရွိေရးအတြက္ သယံဇာတလုပ္ငန္းမွာ KIO ပါဝင္လုပ္ကိုင္လာရပါတယ္။ ကခ်င္ျပည္နယ္က စီးပြားေရးလုပ္ငန္းေတြဟာ ပြင့္လင္းျမင္သာမႈကင္းတဲ့ က်ိတ္ဝိုင္းေတြျဖစ္တာမို႔ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားပါတယ္။ စစ္အုပ္စုနဲ႔ တရုတ္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္ကို အမဲဖ်က္သလို ခုတ္ပိုင္းလီွးျဖတ္ေနတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ အစိုးရတပ္ရင္း (၁၂၀) ေက်ာ္ဟာ KIA ထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ နယ္ေျမမွာေနရာယူၿပီး တုိက္ခိုက္ေနတာဟာ ႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္းျဖစ္ပြားတဲ့ စစ္ပြဲလိုျဖစ္ေနတယ္လို႔ KIA ဒု-စစ္ဦးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဂြမ္ေမာ္ (၂၀၁၁) ဒီဇင္ဘာလမွာ ေျပာသြားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဗမာအစိုးရတပ္ဟာ သဘာဝသယံဇာတကို အမ်ားဆံုး ခ်ဳပ္ကိုင္ႏိုင္ေအာင္ ထိုးစစ္ဆင္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

KIA ကခ်င္တပ္မဟာ အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္လို႔ မရေအာင္ႀကိဳးပမ္းတာဟာ အစိုးရထိုးစစ္ရဲ ႔ ရည္ရြယ္ခ်က္တခု ျဖစ္ပါတယ္။ KIA တပ္မဟာ (၅) ခုဟာ အေရွ ႔အေနာက္ေတာင္ေျမာက္နဲ႔ ဗဟုိဆိုၿပီး နယ္ေျမ (၅) ခုခြဲၿပီး ေနရာယူထားပါတယ္။ ဗဟိုနယ္ေျမကို တာဝန္ယူတဲ့ တပ္မဟာ (၅) ဟာ KIO/KIA ဌာနခ်ဳပ္ကို ခုခံကာကြယ္ပါတယ္။ ၁၉၈၇ မွာ တရုတ္-ျမန္မာ နယ္စပ္က KIO/KIA ဌာနခ်ဳပ္ေတြျဖစ္တဲ့ Na Hpaw နဲ႔ Pa Jau ကို အစိုးရတပ္က သိမ္းပိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ ဌာနခ်ဳပ္ေတြ က်ဆံုးပ်က္စီးသြားေပမယ့္ KIO/KIA လက္နက္ကိုင္လႈပ္ရွားမႈဟာ မပ်က္စီးဘဲ ဒီကေန႔အထိ ရွင္သန္ေနပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ ဝ ျပည္ေသြးစည္ညီညႊတ္ေရးတပ္ဖြဲ႔လို ျပည္နယ္တခုလံုးကို ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ဆိုတာ KIA အတြက္ မျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္အစိတ္နဲ႔ ကြာျခားတာကေတာ့ လိုင္ဇာ ေခတ္မွာ တရုတ္ရင္းႏီွးျမွပ္ႏံွမႈေတြ မ်ားလာတာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဗမာနဲ႔တရုတ္ကို အေပးအယူလုပ္ၿပီး ကခ်င္အမ်ဳိးသားေရးနဲ႔ သယံဇာထိန္းခ်ဳပ္ေရးအတြက္ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းဖို႔သာ ရွိပါတယ္။ ေရႊလီေဆြးေႏြးပြဲမွာ တရုတ္အစိုးရ ကိုယ္စားလွယ္ေတြ သက္ေသအျဖစ္ ပါဝင္လာကို အခြင့္ေကာင္းယူၿပီး ကခ်င္တိုင္ရင္းသားအေရးကို ၿငိမ္းခ်မ္းစြာေျဖရွင္းႏိုင္လိမ္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ရပါတယ္။

သမၼတအိုဘားမား ႏိုင္ငံေတာ္မိန္႔ခြန္း စီးပြားေရး အသားေပး

သမၼတ အိုဘားမား ႏိုင္ငံေတာ္အေျချပမိန္႔ခြန္း ေျပာၾကားစဥ္ (၁၂-၂-၂၀၁၃)
အေမရိကန္သမၼတ ဘရက္ခ္ အိုဘားမား (Barack Obama) က အေမရိကန္ ဖဲြ႔စည္းပံုအရ သမၼတအေနနဲ႔ လႊတ္ေတာ္ႏွစ္ရပ္ ေရွ႕ေမွာက္ ကေန ႏိုင္ငံတ၀ွမ္းလုံးကို  အေမရိကန္ ၀ါရွင္တန္စံေတာ္ခ်ိန္ အဂၤါေန႔ ညပိုု္င္း မွာ ႏုိင္ငံေတာ္ အေျချပ မိန္႔ခြန္းကို ေျပာသြားပါတယ္။ သမၼတရဲ႕ မိန္႔ခြန္းမွာ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စုရဲ႕ စီးပြားေရးအေျခအေန ျပန္လည္ အားေကာင္း လာဖုိ႔ကိစၥ၊ သန္႔ရွင္းတဲ့ ေလာင္စာ စြမ္းအင္ထုတ္လုပ္ေရး၊ လူ၀င္မႈ ႀကီးၾကပ္ေရးနဲ႔ လက္နက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးကိစၥေတြကို အဓိကထား ေျပာဆုိသြားပါတယ္။ သမၼတက အေမရိကန္ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ျပန္လည္ခိုင္မာဖို႔အတြက္ မိမိတို႔ မ်ဳိးဆက္ရဲ႕ တာ၀န္ျဖစ္ၿပီး လူလတ္တန္းစားေတြရဲ႕ စီးပြားေရးကို ရွင္သန္ေအာင္ အားေပးဖုိ႔  အခုအခ်ိန္က စၿပီး ေဆာင္ရြက္ရမယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ ကြန္ဂရက္လႊတ္ေတာ္အေနနဲ႔ ႏုိင္ငံရဲ႕ အသုံးစရိတ္ ေလွ်ာ့ခ်ေရး ေဆြးေႏြးညွႇိႏႈိင္းမႈမွာ သေဘာတူညီခ်က္ တစုံတရာ မရဘူးဆိုရင္ အေမရိကန္ စစ္တပ္ဟာ ႏုိင္ငံကာကြယ္ေရး၊ ပညာေရး၊ ေဆးသုေတသန၊ စြမ္းအင္က႑ေတြအျပင္ ႏုိင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈလဲ ေႏွးေကြး သြားလိမ့္မယ္လုိ႔ သတိေပး ႏႈိးေဆာ္လုိက္ပါတယ္။ ရာသီဥတု ေျပာင္းလဲမႈ အႏၱရာယ္ ေျဖရွင္းေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္က တစုံတရာ သေဘာတူညီခ်က္ မရရင္ မိမိအေနနဲ႔ အျမင့္ဆုံး အမိန္႔အာဏာနဲ႔ ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္သြားမယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ကြန္ဂရက္ လႊတ္ေတာ္တြင္း မွာ ဆက္လက္ ေဆြးေႏြးေနဆဲျဖစ္တဲ့ လက္နက္ ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ လူ၀င္မႈႀကီးၾကပ္ေရး ဆုိင္ရာ  ျပန္လည္ ျပဳျပင္ေရးကိစၥေတြကို ဥပေဒသစ္ ျပဌာန္းေပးဖို႔ တုိက္တြန္းလိုက္ပါ တယ္။ ႏိုင္ငံျခားေရး မူ၀ါဒဆိုင္ရာ ကိစၥြမွာေတာ့ အာဖဂန္နစၥတန္ႏုိင္ငံမွာ ရွိေနတဲ့ အေမရိကန္ လံုၿခံဳေရး တပ္ေတြထဲက အနည္းဆုံး အင္အား ၃ ေသာင္း ၄ ေထာင္ကို တႏွစ္အတြင္း ျပန္လည္ ႐ုပ္သိမ္းမယ္လို႔ ေၾကျငာခဲ့ပါတယ္။