Diet for breastfeeding mother ႏို႔တိုက္မိခင္ ဘာစားခ်င္လဲ
Tint Swe
ဆရာရွင့္ သမီးကေလးေမြးျပီးတာ ၅ ႐က္ရပါျပီ။ အိမ္ကအဖြားက ငါးေျကာ္ျကက္ေျကာ္ပဲေက်ြးတယ္။ ကေလးအာဟာရ အစုံဘူးထင္လို့ပါ။ နို့တိုက္မိခင္ကဘာေတြစားသင့္သလဲ ဆရာတင္ေပးပါေနာ္။ ေက်းဇူးအမ်ားၾကီးတင္ပါတယ္ဆရာရွင့္။
ႏို႔တိုက္တာကို ေမြးျပီး အေစာဆံုး (၂-၃ နာရီ အတြင္း) တိုက္သင့္တယ္။
အျဖဴေရာင္ႏို႔ရည္ မထြက္ေသးလည္း တိုက္ပါ။ ေရာဂါကို ခံႏိုင္တဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ)
ေတြပါတယ္။ ႏို႔သိပ္တင္းလာမွာကို ကာကြယ္ရာလည္း က်တယ္။ ကေလးကိုလည္း ႏို႔ေတြ
သိပ္မမ်ားခင္ အစို႔သင္ရာလည္း ေရာက္တယ္။
ႏို႔တိုက္ေနတံုး ႏို႔အံုကို အေရာင္ရင့္ အဝိုင္း Areola အျပင္မွာ လက္မက အေပၚ၊ က်န္လက္ေခ်ာင္းေတြက ေအာက္ထားျပီး၊ ဖိေပးရတယ္။ ႏို႔တခါ တိုက္ျပီးတိုင္း ႏို႔ထိပ္ကို ေျခာက္ေနပါေစ။ တခ်ိဳ႕က Lansinoh brand lanolin ကို သံုးတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက ေရခ်ိဳးတိုင္း ႏို႔ထိပ္သီးအဝကို အဝတ္သန္႔နဲ႔ နဲနဲၾကမ္းၾကမ္းေလး ပြတ္ေပးျပီး၊ ႏို႔ထြက္ျပြန္ (၇-၁၅) ခု ထိပ္မွာ ေခြ်းစတာေတြ ပိတ္မေနေအာင္ သန္႔ေပးရမယ္။ ႏို႔တင္း-နာလာခ်ိန္မွာ ႏို႔ညစ္တာ၊ စုပ္ေပးတာ၊ အပူကပ္ေပးတာ လုပ္ရတယ္။ မရရင္ (အင္တီဘိုင္ေအာတစ္) ေဆးေပးရတယ္။ ေနာက္ဆံုး ျပည္ရွိရင္ ခြဲထုတ္ရတယ္။ တင္ပါးနဲ႔ ႏို႔က ေနရာက်ယ္တာမို႔ အနာျဖစ္ရင္ အၾကီးၾကီးေတြ။ ခြဲရင္ အနာထဲ လက္ေခ်ာင္းတခု ဝင္ႏိုင္ေအာင္အထိ က်ယ္ရတာမ်ိဳး။ သူမ်ားဆီမွာ ကေလးႏို႔တိုက္ (စပါယ္ရွယ္လစ္) ဆိုတာရွိတယ္။
• ႏို႔ရည္ဟာ အေရအတြက္ေရာ အရည္အေသြးပါ ေကာင္းဘို႔လိုတယ္။ အစားအေသာက္အေပၚမွာ မူတည္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးမွာ စားရမွာေတြသာ ဆက္စားပါလို႔ ေျပာရင္မမွားပါ။
• ႏို႔တိုက္မိခင္ တေယာက္ဟာ တေန႔မွာ ၅ဝဝ ကယ္လိုရီ ပိုစားဘို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစားပိုစားရမယ္ဆိုတာ အေျခခံျဖစ္တယ္။
• ကလိုရီ တေန႔မွာ ၂၅ဝဝ စားသံုးပါ။ ၃ လေက်ာ္ရင္ ၂၈ဝဝ ကလိုရီစားပါ။
• တေန႔ ၄-၅ ထပ္စားႏိုင္တယ္။ “ကလိုရီတြက္မေနနဲ႔ ဆာရင္စား” ဆိုတဲ့ ဥပေဒသလဲ သံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ကေလးမိခင္ကေန တေန႔မွာ ႏို႔ရည္ ၂၃ -၂၇ ေအာင္စ (၆၅၂ - ၇၆၅ ဂရမ္) ထြက္ပါတယ္။
• ကေလးဟာ မိခင္ႏို႔ကေန တေန႔မွာ ကလိုရီ ၁ဝဝဝ ေလာက္ရေနသင့္တယ္။
• ေခြ်းပိုထြက္တာ သတိထားပါ။ ေရပိုေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ေရ ၂႕၅ လီတာကေန ၃ လီတာေသာက္ပါ။ ဒိထက္မ်ားတာေတာ့မသင့္ပါ။ ႏို႔ရည္လိုတာထက္ ပိုထြက္ႏိုင္တယ္။
• အစားအေသာက္ထဲမွာ အမယ္စံုရမယ္။ အာဟာရဓါတ္ ၇ မ်ိဳး = Carbohydrates (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္)၊ Proteins ပရိုတင္း၊ Fats အဆီ၊ Vitamins ဗီတာမင္မ်ား၊ Minerals ဓါတ္ဆားမ်ား၊ Fiber (ဖိုင္ဗာ)ႏွင့္ ေရ။
• ပရိုတင္း (အသား၊ ဥ၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး) ပိုစားပါ။ တေန႔မွာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁ ေပါင္ရွိသူက ၁ ဂရမ္ ပံုေသနည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ဒီထဲမွာ Calcium ကယ္လ္စီယမ္ ၁ ကြာတ (၄ဝ ေအာင္စ) မွာ ၃၃ဝ မီလီဂရမ္ပါတယ္။ တေန႔မွာ Calcium 1,200 milligrams လိုတယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက ေသာက္ခဲ့ရတဲ့ Vitamin B 9 ေခၚတဲ့ Folic acid ေဖါလစ္အက္စစ္လိုမယ္။
• Zinc သြပ္ဓါတ္လိုမယ္။ တေန႔မွာ 15 to 20 milligrams လိုတယ္။
• Vitamin A မလိုပါ။
• ဆီ-အဆီကိုေတာ့ ေကာင္းတာေရြးသံုပါ။ Saturated fats နည္းေစပါ။ Trans fats ေရွာင္ပါ။
• အေမႊးနံ႔သာထည့္တာ သိပ္ဂရုစိုက္စရာ မလိုပါ။ အစပ္စားတာေတာင္မွ အလြန္အက်ဴးေရွာင္စရာမလိုပါ။ အရသာေတြ႔မွ မ်ားမ်ားစားႏိုင္တယ္ မဟုတ္ပါလား။
• Calcium ထဲမွာ Vitamin D ပါတာကပိုေကာင္းတယ္။ Vitamin D 600 IU (15 micrograms) (4,000 IU ထက္မပိုေစရပါ။)
• မိခင္ႏို႔တမ်ိဳးထဲကေန ကေလးအတြက္ ဗီတာမင္ ဒီ မလံုေလာက္ပါ။ American Academy of Pediatrics ကေန အၾကံျပဳထားတာကေတာ့ 400 IU (10 micrograms) ကေလးကို တိုက္ပါလို႔ျဖစ္တယ္။
• Docosahexaenoic acid (DHA) = Omega-3 fatty acid ငါးထဲကရတယ္။ American Academy of Pediatrics ကေန 200 to 300 mg DHA လိုတယ္လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။
• တျခားအခ်ိန္ေတြမွာလိုဘဲ အစားအေသာက္ထဲ ပိုးသတ္ေဆးေတြ၊ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြပါတာကို ေရွာင္ပါ။ ေအာ္ဂဲနစ္အစားအေသာ္ေတြ ေရြးစားပါ။
• ေကဖင္း (ေကာ္ဖီ) ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။
• ေနမေကာင္းလို႔ေဆးေသာက္တာမွာေတာ့ ဆရာဝန္ကုိ အရင္တိုင္ပင္ပါ။ ပိုးေသေဆး၊ ဆာလ္ဖါေဆး၊ ဝမ္းႏုတ္ေဆး၊ အိုင္အိုဒင္းပါတဲ့ေဆးေတြက ႏို႔ထဲပါလာႏိုင္တယ္။
• အရင္ကဆိုရင္ အရက္ေဆးလိပ္ မေျပာစရာမလိုဘူး။ ခုေခတ္မွာ လူငယ္လူရြယ္ေတြ မိန္းကေလးေတြပါ ဘီယာ၊ အရက္ “မယဥ္ေက်းမႈ” ကို အဟုတ္ထင္ေနၾကတာ စိတ္မေကာင္းပါ။ ကိုယ့္ကေလးခ်စ္ရင္ ဆင္ျခင္ၾကပါ။
သိဒတၳမင္းသားကိုေမြးျပီး သူ႔မိခင္ဟာ ၇ ရက္သာ အသက္ရွင္လို႔ မိေထြးေတာ္ကေန ဆက္ျပီး ႏို႔ခ်ိဳ တိုက္ေၾကြးခဲ့ရတယ္။ မိေထြးေတာ္ရဲ႕ ႏို႔ဖိုးအေၾကြးကို ျမတ္စြာဘုရားကေန ဓမၼႏို႔ရည္နဲ႔ ျပန္ဆပ္ခဲ့လို႔ ေဂါတမီ ေထရီမၾကီး အကြ်တ္တရား ရသြားေစခဲ့တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
ႏို႔တိုက္ေနတံုး ႏို႔အံုကို အေရာင္ရင့္ အဝိုင္း Areola အျပင္မွာ လက္မက အေပၚ၊ က်န္လက္ေခ်ာင္းေတြက ေအာက္ထားျပီး၊ ဖိေပးရတယ္။ ႏို႔တခါ တိုက္ျပီးတိုင္း ႏို႔ထိပ္ကို ေျခာက္ေနပါေစ။ တခ်ိဳ႕က Lansinoh brand lanolin ကို သံုးတယ္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက ေရခ်ိဳးတိုင္း ႏို႔ထိပ္သီးအဝကို အဝတ္သန္႔နဲ႔ နဲနဲၾကမ္းၾကမ္းေလး ပြတ္ေပးျပီး၊ ႏို႔ထြက္ျပြန္ (၇-၁၅) ခု ထိပ္မွာ ေခြ်းစတာေတြ ပိတ္မေနေအာင္ သန္႔ေပးရမယ္။ ႏို႔တင္း-နာလာခ်ိန္မွာ ႏို႔ညစ္တာ၊ စုပ္ေပးတာ၊ အပူကပ္ေပးတာ လုပ္ရတယ္။ မရရင္ (အင္တီဘိုင္ေအာတစ္) ေဆးေပးရတယ္။ ေနာက္ဆံုး ျပည္ရွိရင္ ခြဲထုတ္ရတယ္။ တင္ပါးနဲ႔ ႏို႔က ေနရာက်ယ္တာမို႔ အနာျဖစ္ရင္ အၾကီးၾကီးေတြ။ ခြဲရင္ အနာထဲ လက္ေခ်ာင္းတခု ဝင္ႏိုင္ေအာင္အထိ က်ယ္ရတာမ်ိဳး။ သူမ်ားဆီမွာ ကေလးႏို႔တိုက္ (စပါယ္ရွယ္လစ္) ဆိုတာရွိတယ္။
• ႏို႔ရည္ဟာ အေရအတြက္ေရာ အရည္အေသြးပါ ေကာင္းဘို႔လိုတယ္။ အစားအေသာက္အေပၚမွာ မူတည္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုးမွာ စားရမွာေတြသာ ဆက္စားပါလို႔ ေျပာရင္မမွားပါ။
• ႏို႔တိုက္မိခင္ တေယာက္ဟာ တေန႔မွာ ၅ဝဝ ကယ္လိုရီ ပိုစားဘို႔လိုတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစားပိုစားရမယ္ဆိုတာ အေျခခံျဖစ္တယ္။
• ကလိုရီ တေန႔မွာ ၂၅ဝဝ စားသံုးပါ။ ၃ လေက်ာ္ရင္ ၂၈ဝဝ ကလိုရီစားပါ။
• တေန႔ ၄-၅ ထပ္စားႏိုင္တယ္။ “ကလိုရီတြက္မေနနဲ႔ ဆာရင္စား” ဆိုတဲ့ ဥပေဒသလဲ သံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ကေလးမိခင္ကေန တေန႔မွာ ႏို႔ရည္ ၂၃ -၂၇ ေအာင္စ (၆၅၂ - ၇၆၅ ဂရမ္) ထြက္ပါတယ္။
• ကေလးဟာ မိခင္ႏို႔ကေန တေန႔မွာ ကလိုရီ ၁ဝဝဝ ေလာက္ရေနသင့္တယ္။
• ေခြ်းပိုထြက္တာ သတိထားပါ။ ေရပိုေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ေရ ၂႕၅ လီတာကေန ၃ လီတာေသာက္ပါ။ ဒိထက္မ်ားတာေတာ့မသင့္ပါ။ ႏို႔ရည္လိုတာထက္ ပိုထြက္ႏိုင္တယ္။
• အစားအေသာက္ထဲမွာ အမယ္စံုရမယ္။ အာဟာရဓါတ္ ၇ မ်ိဳး = Carbohydrates (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္)၊ Proteins ပရိုတင္း၊ Fats အဆီ၊ Vitamins ဗီတာမင္မ်ား၊ Minerals ဓါတ္ဆားမ်ား၊ Fiber (ဖိုင္ဗာ)ႏွင့္ ေရ။
• ပရိုတင္း (အသား၊ ဥ၊ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး) ပိုစားပါ။ တေန႔မွာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၁ ေပါင္ရွိသူက ၁ ဂရမ္ ပံုေသနည္း သံုးႏိုင္ပါတယ္။
• ဒီထဲမွာ Calcium ကယ္လ္စီယမ္ ၁ ကြာတ (၄ဝ ေအာင္စ) မွာ ၃၃ဝ မီလီဂရမ္ပါတယ္။ တေန႔မွာ Calcium 1,200 milligrams လိုတယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကတည္းက ေသာက္ခဲ့ရတဲ့ Vitamin B 9 ေခၚတဲ့ Folic acid ေဖါလစ္အက္စစ္လိုမယ္။
• Zinc သြပ္ဓါတ္လိုမယ္။ တေန႔မွာ 15 to 20 milligrams လိုတယ္။
• Vitamin A မလိုပါ။
• ဆီ-အဆီကိုေတာ့ ေကာင္းတာေရြးသံုပါ။ Saturated fats နည္းေစပါ။ Trans fats ေရွာင္ပါ။
• အေမႊးနံ႔သာထည့္တာ သိပ္ဂရုစိုက္စရာ မလိုပါ။ အစပ္စားတာေတာင္မွ အလြန္အက်ဴးေရွာင္စရာမလိုပါ။ အရသာေတြ႔မွ မ်ားမ်ားစားႏိုင္တယ္ မဟုတ္ပါလား။
• Calcium ထဲမွာ Vitamin D ပါတာကပိုေကာင္းတယ္။ Vitamin D 600 IU (15 micrograms) (4,000 IU ထက္မပိုေစရပါ။)
• မိခင္ႏို႔တမ်ိဳးထဲကေန ကေလးအတြက္ ဗီတာမင္ ဒီ မလံုေလာက္ပါ။ American Academy of Pediatrics ကေန အၾကံျပဳထားတာကေတာ့ 400 IU (10 micrograms) ကေလးကို တိုက္ပါလို႔ျဖစ္တယ္။
• Docosahexaenoic acid (DHA) = Omega-3 fatty acid ငါးထဲကရတယ္။ American Academy of Pediatrics ကေန 200 to 300 mg DHA လိုတယ္လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။
• တျခားအခ်ိန္ေတြမွာလိုဘဲ အစားအေသာက္ထဲ ပိုးသတ္ေဆးေတြ၊ ေဟာ္မုန္းေဆးေတြပါတာကို ေရွာင္ပါ။ ေအာ္ဂဲနစ္အစားအေသာ္ေတြ ေရြးစားပါ။
• ေကဖင္း (ေကာ္ဖီ) ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။
• ေနမေကာင္းလို႔ေဆးေသာက္တာမွာေတာ့ ဆရာဝန္ကုိ အရင္တိုင္ပင္ပါ။ ပိုးေသေဆး၊ ဆာလ္ဖါေဆး၊ ဝမ္းႏုတ္ေဆး၊ အိုင္အိုဒင္းပါတဲ့ေဆးေတြက ႏို႔ထဲပါလာႏိုင္တယ္။
• အရင္ကဆိုရင္ အရက္ေဆးလိပ္ မေျပာစရာမလိုဘူး။ ခုေခတ္မွာ လူငယ္လူရြယ္ေတြ မိန္းကေလးေတြပါ ဘီယာ၊ အရက္ “မယဥ္ေက်းမႈ” ကို အဟုတ္ထင္ေနၾကတာ စိတ္မေကာင္းပါ။ ကိုယ့္ကေလးခ်စ္ရင္ ဆင္ျခင္ၾကပါ။
သိဒတၳမင္းသားကိုေမြးျပီး သူ႔မိခင္ဟာ ၇ ရက္သာ အသက္ရွင္လို႔ မိေထြးေတာ္ကေန ဆက္ျပီး ႏို႔ခ်ိဳ တိုက္ေၾကြးခဲ့ရတယ္။ မိေထြးေတာ္ရဲ႕ ႏို႔ဖိုးအေၾကြးကို ျမတ္စြာဘုရားကေန ဓမၼႏို႔ရည္နဲ႔ ျပန္ဆပ္ခဲ့လို႔ ေဂါတမီ ေထရီမၾကီး အကြ်တ္တရား ရသြားေစခဲ့တယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
0 comments:
Post a Comment