ဘူမိေဗဒပညာရွင္ ဆရာဆင္တဲ၀ ျမတ္ဖုန္း၏ သက္ေသထြက္ဆုိခ်က္။

Min Din

မင္းဒင္ရဲ႔ အေလးစီးသဲသတၱဳေဆာင္းပါးအေပၚ သက္ေသထြက္ဆိုျခင္း

(၂၄-၉-၂၀၁၃) ေန႔ထုတ္News Watch ဂ်ာနယ္ (အတြဲ ၈၊ အမွတ္ ၁၆) ကို စက္တင္ဘာလ (၂၆) ရက္မွာ ဖတ္႐ႈ ရပါသည္။ ခါတိုင္းကလိုပင္ မင္းဒင္ရဲ႕ သက္ခိုင္ကို ဦးစားေပးဖတ္ျဖစ္ပါ၏။ ဖတ္ေနရင္း Hoisting Flag Manufacturing Co (ဂ်ာနယ္တြင္Hosting ဟု လြဲမွားေနပါသည္) အမည္ကို ေတြ႕လိုက္ ရေတာ့ ဆတ္ခနဲျဖစ္သြားမိသည္။ ကြ်န္ ေတာ္ႏွင့္ တရင္းတႏွီးရွိခဲ့ဖူးေသာ အမည္။ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနမွာGeologist အျဖစ္ တာဝန္ထမ္းေဆာင္ခဲ့စဥ္က ကြ်န္ေတာ္ႏွင့္ တစ္စံုတစ္ရာ ပတ္သက္ခဲ့ဖူး ေသာ ကုမၸဏီ၊ ဂ်ာနယ္၏ စာမ်က္ႏွာ (၂၉) ေကာ္လံ (၁) (၂) (၃) (မင္းဒင္၏ သက္ခိုင္ အခန္း- ၂၃)မွာ ကုမၸဏီက အေလးစီးသဲ (Heavy Sand) ထုတ္လုပ္ခြင့္ေလွ်ာက္ ထားခဲ့သည့္ကိစၥႏွင့္ ေနာက္ ဆက္တြဲျဖစ္ရပ္မ်ားကို မင္းဒင္က ေဖာ္ထုတ္ဖြင့္ခ်ထားပါသည္။ အေလးစီးသဲဆိုတာကေတာ့ ေရခ်ိန္သိပ္သည္းဆ (ွSpecific Gravity) (၂ . ၈၉) အထက္ရွိေသာ တြင္းထြက္မ်ားကို ေခၚတာပါ။ သို႔ေပမဲ့ အဲဒီတြင္းထြက္ (Mineral) ေတြထဲမွာ အဖိုးတန္ ရွားပါးသတၱဳေတြပါေလ့ရွိတာမို႔၊ အေလးစီးသဲ ထုတ္လုပ္ခြင့္ ေလွ်ာက္ထားလာတဲ့အခါ တာဝန္ရွိ သူေတြက အေသအခ်ာ စိစစ္ၾက ရပါသည္။
တနလၤာရီကမ္း႐ိုးတန္းက ပင္ လယ္သဲေတြကို ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္ငန္း သံုးအတြက္ဆိုၿပီး ႏိုင္ငံျခားက လာဝယ္ တာေတြကို အေလးစီးသဲပါ-မပါ အေသ အခ်ာဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ၾကည့္ၾကရပါသည္။

ယခုေဆာင္းပါးကို ေရးမည္ျပဳေသာ အခါ ကြ်န္ေတာ္သည္ ဆရာဦးသိန္းေဖ ျမင့္က ေရွ႕ေနေကာင္းႏွင့္ သက္ေသ ေကာင္းဆိုၿပီး ႏိႈင္းယွဥ္ျပခဲ့ဖူးတာကို ေျပး သတိရလိုက္မိပါသည္။ ယခု အေလးစီး သဲကိစၥႏွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္ ေတြ႕ကိုတင္ျပရာမွာ ကြ်န္ေတာ္သည္ ေရွ႕ ေနအလုပ္ကို လုပ္မည္မဟုတ္ပါ။ မည္သူ႕ ဘက္ကမွ ေရွ႕ေနလိုက္မည္မဟုတ္ပါ။ မိမိ ကိုယ္တိုင္ျမင္သမွ် ၾကားသမွ် သိသမွ်ကို သာ အမွန္အတိုင္း သက္ေသထြက္ဆိုသြား မည္ျဖစ္ပါသည္။ အထက္ေဖာ္ျပပါ ကုမၸဏီက အေလးစီးသဲ ထုတ္လုပ္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားခဲ့ သည္မွာ ႏွစ္ေနရာျဖစ္ပါသည္။ ပထမ ေလွ်ာက္ထားေသာ ေနရာမွာ ရွမ္းျပည္ နယ္ ေျမာက္ပိုင္း၊ မိုးမိတ္ၿမိဳ႕နယ္၊ ျမစ္ဆံုေက်း ရြာအုပ္စု၊ ေခါက္ခိုးေဒသျဖစ္ၿပီး ဒုတိယ ေလွ်ာက္ထားေသာေနရာမွာ မႏၲေလး တိုင္းေဒသႀကီး သပိတ္က်င္းၿမိဳ႕နယ္ အတြင္း (ဝါးျဖဴေတာင္၊ ေဖာ့ေတာလမ္းဆံု အလြန္) မိုးကုတ္သြားကားလမ္း၏ ေတာင္ ဘက္မွာ ျဖစ္ပါသည္။ နာမည္ကို မမွတ္မိ ေတာ့ပါ။ မင္းဒင္၏ ေဆာင္းပါးမွာ ဒုတိယ ေနရာကိူ ေဖာ္ျပထားၿပီး ထိုေနရာကို စစ္ ကိုင္းတိုင္းဟုလည္း လြဲမွားေဖာ္ျပထားပါ သည္။ ထိုသို႔ ဓာတ္သတၱဳ စမ္းသပ္တိုင္း တာခြင့္၊ တူးေဖာ္ထုတ္လုပ္ခြင့္တို႔ ေလွ်ာက္ ထားလာလွ်င္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက ေလွ်ာက္ထားသည့္ လုပ္ကြက္ဧရိယာသို႔ သြားေရာက္၍ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးရပါ သည္။

ယခုအေလးစီးသဲ ေလွ်ာက္ထား လာျခင္းအတြက္လည္းSenior Geologist အခ်ိဳ႕ပါဝင္ေသာ ကြင္းဆင္းအဖြဲ႕တစ္ဖြဲ႕ ေစလႊတ္ခဲ့ပါသည္။ အဖြဲ႕ငယ္ဆိုေသာ္လည္း ႏွစ္ဦးသာပါဝင္ၿပီး သတၱဳတြင္းဦးစီးဌာနမွ ကြ်န္ေတာ္ႏွင့္ ဘူမိေဗဒ ေလ့လာေရးႏွင့္ ဓာတ္သတၱဳ ရွာေဖြေရးဦးစီးဌာန (ဘ. ဓ .ရ) မွ ေနာက္ တစ္ဦးတို႔ ျဖစ္ၾကပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးရေသာ လုပ္ကြက္မွာ မိုးမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ထဲက လုပ္ ကြက္ျဖစ္ပါသည္။ ထို႔ေနာက္ သပိတ္က်င္းၿမိဳ႕နယ္ထဲက လုပ္ကြက္ကို လည္း ကြင္းဆင္းစစ္ေဆးပါသည္။ ထိုအဖြဲ႕မွာေတာ့ ကြ်န္ေတာ္မပါဝင္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ သတၱဳတြင္း ဦးစီးဌာနမွ ဘူမိေဗဒအရာရွိတစ္ဦးပါဝင္ပါသည္။ မိုးမိတ္သို႔ ႊသတည Town Ace ကားျဖင့္ သြားခဲ့ၾကတာပါ။ ကုမၸဏီအစုရွယ္ယာဝင္ ေလးဦး (ဇနီးေမာင္ႏွံစံုတြဲႏွစ္ခု)ႏွင့္ သူတို႔ ၏ အသိမိတ္ေဆြ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးတို႔ ပါဝင္ပါသည္။ မိုးမိတ္ၿမိဳ႕၏ တည္းခိုခန္း တစ္ခုမွာ ညအိပ္ရပ္နားၿပီးေနာက္ တစ္ေန႔ မွာ လုပ္ကြက္သို႔ သြားၾကပါသည္။

မိုးမိတ္ ၿမိဳ႕၏ အေနာက္ေျမာက္ဘက္ (၁၂ )မိုင္ ခန္႔အကြာ ျမစ္ဆံုရြာ (ေရႊလီျမစ္ကမ္း) တြင္ ကားရပ္ထားခဲ့ၿပီး၊ အေနာက္ဘက္ (၄) မိုင္ ခန္႔အကြာ နမ့္ဖိတ္ေခ်ာင္းတစ္ေနရာရွိ ေခါက္ခိုးေဒသသို႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အားလံုး လမ္းေလွ်ာက္သြားၾကပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ ဘူမိေဗဒအဖြဲ႕က လုပ္ကြက္အေျခ အေနကို ေလ့လာစူးစမ္းၿပီး ေက်ာက္စရစ္လႊာထဲက လိုအပ္ေသာ နမူနာမ်ား ေကာက္ယူခဲ့ပါသည္။ ျမစ္ဆံုရြာမွ မိုးမိတ္သို႔ျပန္ေတာ့ ဆတ္သားေျခာက္ေတြ တစ္ပံုတစ္ေခါင္း ႀကီး ဝယ္ျပန္ခဲ့ၾကတာကို ကြ်န္ေတာ္ မွတ္မိ ေနပါသည္။ ေတာႀကီးေသာေဒသျဖစ္၍ ေပါဟန္တူပါ၏။ ဆတ္သားေတြကို ဝါးလံုးေတြတန္းၿပီး လွန္းထားၾကသည္မွာ အိမ္ တိုင္းလိုလိုပင္။ ေကာင္းစြာ မေျခာက္ေသးသျဖင့္ ဆတ္သားေျခာက္မ်ားကို ကား ေနာက္ပိုင္းမွာ ျဖန္႔လွန္းၿပီး တင္ခဲ့ၾကရ သည္။ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနကိုျပန္ေရာက္ ေတာ့ နမူနာမ်ားကို (ဘ .ဓ .ရ)ရွိ ေသလေဗဒ ဓာတ္ခြဲခန္း Petrological Lab သို႔ ကြ်န္ေတာ္ သြားအပ္ခဲ့ပါသည္။ ဓာတ္ခြဲ စမ္းသပ္ခ်က္ အေျဖေတြရေတာ့ ကုမၸဏီမွ တာဝန္ရွိသူတစ္ဦးကို ကြ်န္ေတာ္ မိတၱဴ တစ္စံုေပးခဲ့ပါသည္။ ကြ်န္ေတာ္က ေျမပံုေတြဆြဲ၊ ကြင္း ဆင္းစစ္ေဆးခ်က္ မွတ္တမ္းေရးၿပီး ဓာတ္ ခြဲခန္းအေျဖမ်ား ပူးတြဲလ်က္ (ၫႊန္ၾကား ေရးမွဴးခ်ဳပ္ လက္မွတ္ေရးထိုးၿပီး) သတၱဳ တြင္းဝန္ႀကီးဌာန၊ ဝန္ႀကီး႐ံုးသို႔ တင္ျပလိုက္ ပါသည္။ ကုမၸဏီက (၁၈၅၉၄ . ၉ ဧက) ေလွ်ာက္ထားခဲ့ေသာ္လည္း ကြ်န္ေတာ္တို႔ အဖြဲ႕က (၁၃၇၃ ဧက) ကိုသာ ေထာက္ခံ တင္ျပခဲ့ပါသည္။ ေသလေဗဒ ေလ့လာ ခ်က္အရ နမူနာမ်ားတြင္ ပါဝင္ေသာ တြင္း ထြက္မ်ားမွာ (မွတ္မိသမွ်)Ilmenite, Rutile, Sphene, Zircon ႏွင္ Garnetစသည္တို႔ျဖစ္ၾကပါသည္။

ထိုတြင္းထြက္ အမ်ားစုမွ အဓိကအားျဖင့္ တိုင္ေတနီယမ္ (Titanium)သတၱဳထြက္ရွိႏိုင္မည္ျဖစ္ ပါသည္။ ဓာတ္သတၱဳခြင့္ျပဳမိန္႔ ေလွ်ာက္ထား မႈမ်ားကို ဝန္ႀကီး႐ံုး၌ ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ ပတ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ လုပ္ငန္းညႇိႏိႈင္းေဆာင္ ရြက္မႈေကာ္မတီ (EC)အစည္းအေဝးထိုင္ၿပီး ေဆြးေႏြးညႇိႏိႈင္းဆံုးျဖတ္ေလ့ရွိပါသည္။ ထိုေကာ္မတီကို သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာန၊ ဝန္ႀကီးက ဦးေဆာင္ၿပီး ဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္ရွိ ဌာန (၈)ခုမွ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴး၊ ဦးေဆာင္ ၫႊန္ၾကားေရးမွဴးခ်ဳပ္မ်ားႏွင့္ ႐ံုးအဖြဲ႕မွဴးတို႔ ပါဝင္ၾကပါသည္။ Hoisting Flag ကုမၸဏီ၏ ေလွ်ာက္ထားလာမႈကို ဝန္ႀကီး႐ံုး (EC) က သေဘာတူလိုက္ပါသည္။ ခြင့္ျပဳႏိုင္မည့္ လုပ္ကြက္မွာ (၁) စတုရန္းကီလိုမီတာ (၂၄၇ ဧကခန္႔) ထက္ပိုက်ယ္သျဖင့္ အႀကီး စား ဓာတ္သတၱဳထုတ္လုပ္ခြင့္ျဖစ္ေန၍ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈေကာ္မရွင္ (Myanma Investment Commission) (M.I.C)သို႔ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနက ဆက္လက္တင္ျပ သေဘာထား မွတ္ခ်က္ေတာင္းခံရပါသည္။ (အစိုးရဝန္ႀကီးဌာနအားလံုးပင္ အႀကီးစား လုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္၍ ထိုသို႔M.I.C သို႔တင္ျပၾကရပါသည္။M.I.C သေဘာတူ ခြင့္ျပဳမွသာလွ်င္ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနက ကုမၸဏီသို႔ လုပ္ထံုးလုပ္ နည္းမ်ားႏွင့္အညီ ခြင့္ျပဳမိန္႔ ထုတ္ေပးရပါ သည္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ကုမၸဏီတို႔ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုေသာ အခမ္း အနားတြင္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ကို တစ္ပါတည္း ထုတ္ေပးေလ့ရွိပါသည္။ ထိုစဥ္ကM.I.C၏ဥကၠ႒မွာ ဦးေသာင္းျဖစ္ပါသည္။ သူက သိပၸံ နည္း ပညာဝန္ႀကီးဌာန၊ ဝန္ႀကီးတာဝန္ကိုလည္း ထမ္းေဆာင္လ်က္ရွိပါသည္။ Hoisting Flag ကုမၸဏီ၏ အေလးစီးသဲသတၱဳထုတ္လုပ္ခြင့္ ေလွ်ာက္ ထားမႈက(M.I.C) ကသေဘာမတူ ေၾကာင္း သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနသို႔ အေၾကာင္းၾကားလာပါေတာ့သည္။ တိုက္ ေတနီယမ္ သတၱဳထုတ္ႏိုင္ေသာ တြင္း ထြက္မ်ားမွာ စစ္လက္နက္ ပစၥည္းမ်ား ထုတ္လုပ္ရာတြင္ အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ မဟာဗ်ဴဟာ တြင္းထြက္မ်ား(Strategic Minerals) ျဖစ္ေနသျဖင့္ တစ္ခ်ိန္ ခ်ိန္တြင္ ႏို္င္ငံေတာ္ အတြက္ အသံုးျပဳႏိုင္ ရန္ အရန္ထားရွိမည္ျဖစ္၍ ခြင့္မျပဳ ေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက ကုမၸဏီသို႔ ခြင့္ျပဳမိန္႔ ထုတ္ေပးခဲ့ျခင္းမရွိ သလို စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုခဲ့ျခင္းလည္း မရွိပါ။ ံ Hoisting Flag ကုမၸဏီ၏ အေလးစီးသဲ သတၱဳ ထုတ္လုပ္ခြင့္ေလွ်ာက္ထားသည့္ ကိစၥမွာ ဤမွ်ႏွင့္ပင္ နိဂံုးခ်ဳပ္သြားခဲ့ရပါ သည္။

သိုု႔ျဖင့္ (ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္လည္း အလုပ္မွ အနားယူလိုက္ၿပီျဖစ္၍) ဤကိစၥကို ေမ့ေမ့ေပ်ာက္ေပ်ာက္ပင္ ထားလိုက္ပါ ေတာ့သည္။
ယခု မင္းဒင္၏ ေဆာင္းပါးကို ဖတ္ လိုက္ရေတာ့မွ ထိုကိစၥက ေခါင္းထဲျပန္ ဝင္လာျခင္းပင္။ မင္းဒင္၏ ေဆာင္းပါးတစ္ေနရာမွာ ဒီလို ေရးထားတာ ေတြ႕ရပါသည္။ မၾကာခင္မွာ ပါကစၥတန္ကုန္ သည္တစ္ဦးနဲ႔ အဆက္အသြယ္ ရတယ္။ ရသေလာက္ယူမယ္။ ေစ်းေကာင္းေကာင္း ေပးမယ္ဆိုတာနဲ႔ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာန နဲ႔ ၾကားျဖတ္ညႇိႏိႈင္းၿပီး စထရင္းေဟာ္တယ္ မွာ အေရာင္းအဝယ္ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္လိုက္ၾက တယ္တဲ့}} စာခ်ဴပ္ ခ်ဳပ္လိုက္ၾကတာက သတၱဳ တြင္းဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ကုမၸဏီလား၊ ႏိုင္ငံျခား ကုန္သည္နဲ႔ ကုမၸဏီလား၊ ရွင္းရွင္းလင္း လင္းမရွိပါ။ ႏိုင္ငံျခား ကုန္သည္နဲ႔ကုမၸဏီခ်ဳပ္ တာဆိုရင္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက အေနသာႀကီးပါ။ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနနဲ႔ ကုမၸဏီခ်ဳပ္ တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေျပာစရာ ေတြရွိလာမည္ျဖစ္သည္။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္မည္၊ ခြင့္ျပဳမိန္႔ထုတ္ေပးေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ စာခ်ဳပ္မူၾကမ္း ညႇိႏိႈင္းျပင္ဆင္ဖို႔ ခြင့္ျပဳမိန္႔ မူၾကမ္းေရးဖို႔ အလုပ္ေတြကို သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာန ဝန္ႀကီး႐ံုး၏ကိုယ္စား ကြ်န္ ေတာ္တို႔ သတၱဳတြင္းဦးစီးဌာနက ႀကိဳတင္ ေဆာင္ရြက္ေပးရတာပါ။ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆိုတဲ့ အခမ္းအနားမွာ ဝန္ႀကီးက စာခ်ဳပ္ အေခ်ာ ႏွင့္ ခြင့္ျပဳမိန္႔ အေခ်ာေတြမွာ အဆင့္သင့္ လက္မွတ္ေရးထိုး႐ံုပါပဲ။ ယခု မင္းဒင္၏ ေဆာင္းပါးပါ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ ဆိုသည္ဆိုေသာကိစၥႏွင့္ စပ္ လ်ဥ္း၍ ကြ်န္ေတာ္ ဘာမွမသိရွိခဲ့ပါဟု တင္ျပလိုပါသည္။

ေနာက္ထပ္ ေဖာ္ျပလိုသည္မွာ နမူ နာမ်ားကို ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္သည့္ကိစၥ ျဖစ္ပါ သည္။ ေဆာင္းပါးတစ္ေနရာမွာ (Heavey Send)နမူနာေတြကို သိပၸံနည္းပညာ ဝန္ႀကီးဌာန ဓာတ္ခြဲခန္းပို႔ၿပီး အစစ္ေဆးခံ ခဲ့ၾကပါတယ္}}ဟုလည္းေကာင္း၊ ]]သိပၸံ နဲ႔နည္းပညာဝန္ႀကီးဌာနကို ပို႔ထားတဲ့ နမူနာကို စစ္ေဆးေတြ႕ရွိခ်က္ ဓာတ္ခြဲ ခန္းအေျဖထြက္လာပါတယ္။ အဲဒီ စစ္ ေဆးခ်က္ကို ဝန္ႀကီးထံ သိသာရန္ တင္ျပထားၿပီး မိတၱဴတစ္ေစာင္ကို ကိုစံလင္းရခဲ့ပါ တယ္။ အဲဒီ မိတၱဴကို ကြ်န္ေတာ္ဖတ္ရ တယ္ဗ်}}ဟုလည္းေကာင္း ေရးထားပါ သည္။ အဲဒီကိစၥကို ကြ်န္ေတာ္ ဘာမွ မသိ ခဲ့႐ိုး အမွန္ပါ။ နမူနာေတြကို ဓာတ္ခြဲစမ္း သပ္ဖို႔ သိပၸံနည္းပညာဝန္ႀကီးဌာနကို ပို႔ မယ္လို႔လည္း ကုမၸဏီတာဝန္ရွိသူတစ္ ေယာက္တစ္ေလကမွ ကြ်န္ေတာ့္ကို မေျပာခဲ့ၾကပါ။ ေနာက္တစ္ခုေျပာရန္ရွိ သည္မွာ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနက ကိုင္ တြယ္ေဆာင္ရြက္လ်က္ရွိေသာ လုပ္ကြက္ မွ နမူနာမ်ားကို သိပၸံနည္းပညာဝန္ႀကီး ဌာနတြင္ စမ္းသပ္လိုပါက သတၱဳတြင္းဝန္ ႀကီးဌာန၏ ႐ံုးစာပါရွိမွသာ သိပၸံႏွင့္ နည္း ပညာဝန္ႀကီးဌာနက ေဆာင္ရြက္ေပးမွာ ျဖစ္ပါသည္။ ထိုသိပၸံႏွင့္ နည္းပညာဝန္ႀကီးဌာန က ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္၍ ရရွိေသာ အေျဖ ဆိုတာကိုလည္း ကြ်န္ေတာ္ မျမင္ခဲ့ရပါ။ ကုမၸဏီကလူေတြကလည္း မေျပာၾကပါ။

ကြ်န္ေတာ္သိတာကေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ ကိုယ္တိုင္ နမူနာေတြကို ဘ-ဓ-ရ ဓာတ္ ခြဲခန္းသို႔ သြားပို႔ခဲ့တာ၊ ဓာတ္ခြဲအေျဖကို လည္း ကြ်န္ေတာ္ပင္ ရယူခဲ့တာ၊ ကုမၸဏီကလူကို ကြ်န္ေတာ္ မိတၱဴတစ္စံုေပးခဲ့တာ၊ ထိုဓာတ္ခြဲခန္းအေျဖကို ကုမၸဏီ၏ File မွာတြဲၿပီး ကြ်န္ေတာ္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီး ဌာန (ဝန္ႀကီး႐ံုး)သို႔ တင္ျပခဲ့တာ . . . ဒါပဲ ကြ်န္ေတာ္ သိသည္။ က်န္တာေတြ ကြ်န္ေတာ္မသိပါ။ (ဖိုင္ေဟာင္းေတြကို ဖ်က္ဆီးမပစ္ေသးဘူးဆိုလွ်င္၊ ထို Case File သတၱဳတြင္းဦးစီးဌာနမွ ရွိပါလိမ့္ဦး မည္) ဆက္လက္၍ ေဖာ္ျပလိုသည္မွာ အစိုးရဝန္ႀကီးဌာနအခ်င္းခ်င္း ဆက္ဆံ ေရးႏွင့္ပတ္သက္ပါသည္။ မင္းဒင္၏ ေဆာင္းပါးတစ္ေနရာမွာ ]]သိပၸံႏွင့္ နည္း ပညာဝန္ႀကီးဌာကေန သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီး ဌာနကို ၫႊန္ၾကားစာတစ္ေစာင္ ေရာက္ လာပါတယ္။ အဲဒီစာက အဲဒီကိုစံလင္းတို႔ သတၱဳရွာေဖြေနတဲ့ စီမံကိန္းကို ခ်က္ခ်င္း ရပ္ၿပီး သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာဝန္ႀကီးဌာနကို လႊဲအပ္ဖို႔လုပ္ရမယ္တဲ့}}ဟု ေရးထားပါ သည္။ ဒါကို ရွင္းျပပါရေစ။ အစိုးရဝန္ႀကီးဌာန တစ္ခုႏွင့္တစ္ခု သည္ (အေရးပါတာ၊ အေရးမပါတာ အသာထား) အဆင့္တူ၊ ပါဝါတူျဖစ္ပါ သျဖင့္ ဝန္ႀကီးဌာနတစ္ခုက အျခားဝန္ႀကီး ဌာနတစ္ခုကို ၫႊန္ၾကားလို႔မရပါ။ အျပန္ အလွန္ ညႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ျခင္းသာ ရွိပါသည္။

ဓာတ္သတၱဳႏွင့္ပတ္သက္၍ ျမန္မာ့ သတၱဳတြင္း ဥပေဒကို (၆-၉-၁၉၉၄)ရက္စြဲ ျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ျမန္မာ့သတၱဳတြင္း နည္းဥပေဒမ်ားကို (၃၀-၁၂-၁၉၉၆)ရက္ စြဲျဖင့္လည္းေကာင္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္မွဴးႀကီး သန္းေရႊ လက္မွတ္ေရးထိုး၍ တရားဝင္ထုတ္ျပန္ခဲ့ပါသည္။ အဆိုပါ ဥပေဒ၊ နည္းဥပေဒအရ ဓာတ္သတၱဳႏွင့္ပတ္သက္ လာလွ်င္ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီး ဌာနမွာသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အျပည့္အဝရွိပါသည္။ အျခား ေသာ ဝန္ႀကီးဌာနမ်ားက ဓာတ္သတၱဳလုပ္ ငန္းေဆာင္ရြက္လို လွ်င္ပင္ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနလို႔ ေလွ်ာက္ထားရၿပီး သတၱဳ တြင္းဝန္ႀကီးဌာနက လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ား ႏွင့္အညီ ခြင့္ျပဳမိန္႔ထုတ္ေပးရစၿမဲ ျဖစ္ပါ သည္။ ဥပမာအားျဖင့္ အမွတ္(၁) စက္မႈ ဝန္ႀကီးဌာနက ေက်ာက္ဂြမ္း၊ ဘိလပ္ေျမ သံုး ထံုးေက်ာက္၊ မာဘယ္လ္စေသာ စက္မႈကုန္ၾကမ္းႏွင့္ အလွဆင္ေက်ာက္မ်ား ထုတ္လုပ္ခြင့္ရရွိေရးအတြက္ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ေလွ်ာက္ထားခဲ့ၿပီး သတၱဳ တြင္းဝန္ႀကီးဌာနက ခြင့္ျပဳမိန္႔မ်ား ထုတ္ ေပးခဲ့သည့္ သာဓကမ်ား အထင္အရွားရွိ ခဲ့ပါသည္။ မင္းဒင္သည္ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ ဝန္ႀကီးဌာနႏွင့္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ရင္းႏွီးမႈေကာ္ မရွင္( M.I.C )ကို ခြဲခြဲျခားျခား မစဥ္းစား မိလို႔လားဟုလည္း အေတြးဝင္မိပါသည္။

ဦးေသာင္းသည္ သိပၸံႏွင့္နည္းပညာဝန္ႀကီး ဌာန၏ ဝန္ႀကီးျဖစ္သလို တစ္ခ်ိန္တည္း မွာပင္ ( M.I.C )၏ ဥကၠ႒လည္း ျဖစ္ေန ျပန္ပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဦးေသာင္းသည္ (MIC) ဥကၠ႒အေနျဖင့္ သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ၫႊန္ၾကားႏိုင္မည္ ျဖစ္ပါ သည္။ သို႔ရာတြင္ သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာ ဝန္ႀကီးဌာန၏ ဝန္ႀကီးအေနျဖင့္ဆိုလွ်င္ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ၫႊန္ၾကားႏိုင္မည္ မဟုတ္ပါ။ အေလးစီးသဲထည့္ထားတဲ့ အိတ္ကားေလးစီးတိုက္ေလာက္ကို (သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာဝန္ႀကီးဌာန လက္ေအာက္က) ဧလာ၊ ေရႊသတၳဳသန္႔စင္စက္႐ံုသို႔ ပို႔တယ္ ဆိုတာတို႔၊ သန္႔စင္လို႔ရတဲ့ေရႊေတြကို ဘယ္ သူက ဘယ္သူ႔ဆီပို႔ရတယ္ဆိုတာတို႔၊ အဲဒီ အေၾကာင္းေတြကိုေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ကိုယ္ တိုင္ မၾကား၊ မျမင္၊ မသိရတာေတြျဖစ္ လို႔ သက္ေသထြက္ဆိုေပးလို႔ မရႏိုင္ ေၾကာင္းပါခင္ဗ်ား။ မင္းဒင္ရဲ႕ ေဆာင္းပါးအာေဘာ္ကို အႏွစ္ခ်ဳပ္ၾကည့္လိုက္ရင္ ေအာက္ပါ အတိုင္း ေတြ႕ရမွာပါ။
(၁) Hoisting Flag ကုမၸဏီက အေလးစီးသဲကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ေၾကာင္း၊

(၂) သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာဝန္ႀကီးဌာနမွ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ခ်က္အရ အဲဒီအေလးစီး သဲထဲမွ ယူေရနီယမ္စတဲ့ ေရဒီယို သတၱိၾကြတြင္းထြက္ ေတြ႕ရွိပါသည္ဟု သိရွိရေၾကာင္း၊
(၃) ဒါ့ေၾကာင့္ Hoisting Flag ရဲ႕ သတၱဳရွာေဖြေရးစီမံကိန္းကို ခ်က္ခ်င္းရပ္ၿပီး သိပၸံႏွင့္ နည္းပညာဌာနကို လႊဲေျပာင္း ေပးရမယ္လို႔ သတၱဳတြင္းဝန္ႀကီးဌာနသို႔ ၫႊန္ၾကားခဲ့ေၾကာင္း၊
(၄) ဒါဟာ ဗမာျပည္ရဲ႕ ႏ်ဴကလီး ယားစီမံကိန္းအစမ်ား ျဖစ္ေနမလား။ ယခင့္ ယခင္ ဘူမိေဗဒအစီရင္ခံစာ မ်ားကိုဖတ္႐ႈ ေလ့လာျခင္းႏွင့္ အႏွစ္ ၄၀ခန္႔ ဘူမိေဗဒ ကြင္းဆင္းအေတြ႕အႀကံဳမ်ားကို အေျခခံၿပီး ကြ်န္ေတာ္ ဒီလို ထြက္ဆိုလိုက္ပါရေစ။

(၁) မိုးကုတ္၊ မိုးမိတ္၊ သပိတ္က်င္း ေဒသသည္ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္သန္းေပါင္းမ်ားစြာက ျပင္းထန္စြာ တြန္႔ေခါက္၊ ျပတ္ ေရြ႕ျခင္း၊ မီးသင့္ေက်ာက္မ်ားတိုးဝင္ျခင္း၊ အသြင္ေျပာင္းေက်ာက္မ်ား ျဖစ္ေပၚလာ ျခင္း၊ ေခ်ာ္ရည္ပူမ်ားတိုးဝင္ျခင္း စေသာ ဘူမိျဖစ္စဥ္ႀကီးမ်ားႏွင့္အတူ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ပတၱျမား၊ နီလာ စေသာ ေက်ာက္ မ်က္ရတနာမ်ား၊ ေရႊသတၱဳမ်ား ထြက္ရွိ ရာျဖစ္၍ ေရွးကတည္းက လူအမ်ား စိတ္ ဝင္စားခဲ့ၾကပါေၾကာင္း၊

(၂) အေလးစီးသဲ(Heavy Sand) ဆိုတာကိုလည္း ဘူမိေဗဒ ကြင္းဆင္းအစီရင္ခံစာမ်ားအရ ယခင္ကတည္းကသိရွိ ထားၿပီးျဖစ္ပါေၾကာင္း ယခင္က ဓာတ္ သတၱဳလုပ္ငန္း မ်ားကို ပုဂၢလိကမ်ားလုပ္ ကိုင္ခြင့္မရွိခဲ့ဘဲ (ပုဂၢလိက ကုမၸဏီမ်ား လည္း ဖြဲ႕စည္းခြင့္မရွိခဲ့ဘဲ) သတၱဳတြင္း ဝန္ႀကီးဌာနကသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိခဲ့ၿပီး (၁၉၉၆ ခုႏွစ္၊ ျမန္မာ့သတၱဳတြင္း နည္း ဥပေဒမ်ား ျပ႒ာန္းၿပီးေနာက္မွသာ) ပုဂၢလိ က ကုမၸဏီမ်ား ေပၚေပါက္လာ၊ ဓာတ္သတၱဳလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ကိုင္ခြင့္မ်ားရွိလာ ခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသျဖငHoisting Flag ကုမၸဏီကဲ့သို႔ေသာ (Mining Com-pany) မ်ားအေနျဖင့္ ဓာတ္သတၱဳလုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ခြင့္
(အေလးစီးသဲသတၱဳတူးေဖာ္ခြင့္) ေလွ်ာက္ထားလာျခင္းသာ ျဖစ္ပါေၾကာင

(၃) ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ေလာက္ကတည္း က မိုးမိတ္ေဒသမွာ စိန္(ေက်ာက္မ်က္ တန္းဝင္ေသာစိန္) ေတြ႕ရွိခဲ့သည္ကို အေၾကာင္းျပဳလို႔ စိန္ရွာေဖြေရး ေဆာင္ ရြက္ခဲ့ေသာ္လည္း ယေန႔ထိ စီးပြားျဖစ္ စိန္ျဖစ္ထြန္းမႈ ေတြ႕ရွိၿပီဆိုေသာသတင္း မ်ား မၾကားသိရေသးပါေၾကာင္း၊ ထိုနည္း တူ မိုးကုတ္၊ မိုးမိတ္ေဒသမွာ ေတြ႕ရွိရ ေသာ မီးသင့္ေက်ာက္(ဂရက္ႏိုက္)တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ေသာ အာလာ့စကိုက္ (Alaskite)ေက်ာက္မ်ားမွာ ေရဒီယိုသတၱိၾကြ တြင္း ထြက္မ်ား (Radioactive Minerals) ပါရွိေၾကာင္းကိုလည္း ထိုအခ်ိန္ေလာက္ ကတည္းကပင္ သိရွိထားၿပီးျဖစ္သည့္တိုင္ ေအာင္ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာမ်ားျဖင့္ ထိေရာက္ေအာင္ျမင္စြာ စမ္းသပ္တိုင္းတာ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၿပီဆိုေသာ တရားဝင္ သတင္း စကားမ်ား ၾကားသိရျခင္း မရွိေသးပါေၾကာင္း၊ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ မိုးကုတ္၊ မိုးမိတ္ေဒသကို (ႏ်ဴးကလီးယား စြမ္းအား ထုတ္လုပ္ႏိုင္သည့္) ေရဒီယိုသတၱိၾကြ တြင္းထြက္မ်ား ထြက္ရွိႏိုင္သည့္ အလားအလာ ရွိေသာ ဧရိယာ (Prospect Area)ဟု ေတာ့ အေသအခ်ာ ေျပာႏိုင္ပါေၾကာင္း၊

ဆင္တဲဝ ျမတ္ဖုန္း