ျမန္မာ့ပညာေရး

လင္း လက္

လက္ခုပ္သည္ ႏွစ္ဖက္တီးမွ ျမည္သလို ပညာေရးတြင္လည္း သင္ၾကားပို႕ခ်သူ၊ သင္ယူသူ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ ႀကိဳးစား သင္ၾကားပါမွ ေအာင္ျမင္ႏိုင္သည္။ အထက္က ပညာေရးအရာရိွႀကီးမ်ားမွသည္ ေအာက္ေျခရိွ မူလတန္း ေက်ာင္းသားထိတိုင္ ကိုယ့္တာ၀န္ကိုယ္ေက်ပြန္မွသာ ကမၻာနဲ႕ ရင္ေဘာင္တန္းႏိုင္ေသာ ပညာေရး အဆင့္အတန္း ရရိွမည္ ျဖစ္သည္။ ခိုင္မာက်စ္လစ္သည့္ ပညာေရးစီမံကိန္းမ်ားခ်မွတ္ကာ အားလံုး အေကာင္အထည္ေဖာ္ရမည္ျဖစ္သည္။

ကိုယ့္ဌာေနမွာ မသင္ၾကားႏိုင္သည့္ ဘာသာရပ္မ်ားကို ႏိုင္ငံျခားေက်ာင္းမ်ားသို႔ ပညာေတာ္သင္မ်ား ေစလႊတ္ကာ ပညာေရးကို အဆင့္ ျမင့္သထက္ျမင့္ ေအာင္ ႀကိဳးပမ္းေဆာင္ရြက္သင့္သည္။ ေရျမင့္မွ ၾကာတင့္မည္ျဖစ္သလို ပညာေရးေကာင္းမွသာ လူေနမႈအဆင့္အတန္း ျမင့္မားကာ ယဥ္ေက်းလိမၼာ၍ သိကၡာရိွေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းျဖစ္မည္ ျဖစ္သည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ႏိုင္ငံ၏ ပညာေရးအေျခအေနကို ျပန္လွန္သံုးသပ္ၾကည့္ဖို႕ မ်ားစြာလိုေလသည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

ခႏၶာကိုယ္ႀကံ့ခိုင္က်န္းမာေအာင္ ဘယ္လိုတည္ေဆာက္ရမယ္။ လူမႈေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရး ဘယ္လို ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ လုပ္ရမယ္။ အခ်င္းခ်င္းဆက္သြယ္ဖို႕ ဘာသာစကားဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ ဘယ္လိုေလ့က်င့္ရမယ္။ ေတြးတတ္၊ ေခၚတတ္၊ တီထြင္ဖန္တီးတတ္ဖို႕အတြက္ ဥာဏ္ရည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေအာင္ ဘယ္လိုေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ ရမယ္ဆိုတာ ပညာေရးပါ။ ဒီလိုအေျခခံေကာင္းေတြ ရႏိုင္မယ့္ေနရာေတြကိုသာ မိမိရဲ႕သားသမီးေတြကို အပ္ႏွံ သင္ယူေစသင့္တယ္။ (ေက်ာ္ဆန္း၊ http://news.mmsy.info/

၊ ၁၆ ၾသဂုတ္ ၂၀၁၂)

ပညာေရးတြင္ ႏိုင္ငံ့လိုအပ္ခ်က္ ဆိုသည္ထက္ ကမၻာ့လိုအပ္ခ်က္ကို အဓိကထားသည္။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္ထက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာကို ေမွ်ာ္ၾကည့္တတ္သူမ်ား ျဖစ္လာေရး ဦးစားေပးသည္။ အဆင့္ျမင့္ နည္းပညာမ်ားျဖင့္ ကမၻာသစ္ႏွင့္ ကြန္ရက္ ခ်ိတ္ဆက္ထားႏိုင္သျဖင့္လည္း မိမိကိုယ္မိမိ အၿမဲတမ္း အဆင့္ျမႇင့္ႏိုင္ရန္ အားထုတ္ ေနၾကရသည္။ ႏိုင္ငံေတာ္က ပညာေရးကို အဆံုးအျဖတ္ေပးကာ ကိုင္တြယ္ေနျခင္း ထက္ ပညာေရးကို သူ႔အပိုင္း၊ သူ႔က႑၊ သူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ား၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ပိုင္းျဖတ္ျခင္းကို ခံၾကရမည္။ စာေမးပြဲစနစ္ ရွိေကာင္း ရွိႏိုင္ေသာ္လည္း မလိုအပ္သည့္ ေဘာင္မ်ားျဖင့္ အတားအဆီး မျဖစ္ေစရန္ အဓိက ထားသည္။ အေရအတြက္ထက္ အရည္ အခ်င္း အမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ၿပီးမွ စစ္ေဆးလက္ခံသည့္ ပညာေရးကို ၂၁ ရာစု ပညာေရးဟု ေခၚပါသည္။ အရည္အခ်င္း အမွန္ကို ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္စြမ္းရွိသူတို႔ ပညာေခတ္ကို ေမွ်ာ္လင့္မိပါသည္။ (တင္ညႊန္႔၊ ျမန္မာအင္ဒီပဲန္ဒင့္ ဂ်ာနယ္၊ ၂၂ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၂)

"ကြ်န္မတို႔ျမိဳ႕နယ္မွာ လုပ္ခ်င္တာက ကြ်န္မတို႔ ဆရာ၊ ဆရာမေတြရဲ႕ လခေတြနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ေတာ့ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ေဆြးေႏြးျပီးေတာ့ တိုင္ပင္ျပီးေတာ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲရမယ့္အခ်ိန္ကေတာ့ ေရာက္လာျပီလို႔ ကြ်န္မထင္တယ္။ ဘာျဖစ္ဆို ဒီက်ဴရွင္ဆိုတဲ့ ကိစၥၾကီးေပါ့ေနာ္။ က်ဴရွင္ဆိုတာ ကြ်န္မတို႔ႏိုင္ငံမွာ နာမည္ဆိုးရွိတဲ့ဟာ၊ ဒီေက်ာင္းအတန္းထဲမွာ ဘာျဖစ္လို႔ ကေလးေတြကို ပညာ ျပည့္ျပည့္ဝဝ မသင္ေပးႏိုင္တာလဲ ဆိုတာေတာ့ ကြ်န္မတို႔ စဥ္းစားရမယ္။ ဒါကိုလည္း လက္ေတြ႔က်က် ၾကည့္ရမယ္။ ေက်ာင္းဆရာ ဆရာမေတြရဲ႕ လခေတြကို ပံ့ပိုးဖို႔လိုလို႔ အျပင္မွာ က်ဴရွင္ေပးတဲ့ ကိစၥပဲ တစ္ခုပဲလား။ တျခားဘာေတြရွိေသးလဲ။ ေက်ာင္းစာသင္ခန္းထဲမွာ ကေလးေတြကို ျပည့္ျပည့္ဝဝ သင္ေပးႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အေျခအေနေတြ မေပးလို႔လား။ အဲဒါ ဘာအေျခအေနေတြလဲ ဆိုတာ အဲဒါေတြကို ကြ်န္မတို႔ ၾကည့္ျပီးေတာ့ ျပဳျပင္ဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ဆရာ ဆရာမေတြရဲ႕ လခေတြဟာ ဒီလိုပံုစံနဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မရွိဘူး ဆိုတာေတာ့ ကြ်န္မတို႔ သေဘာေပါက္ပါတယ္၊ " ဒါ့အျပင္ ပညာေရး စနစ္ကို ေရရွည္မွာ အသက္ေမြးဝမ္းေက်ာင္း ပညာလိုင္း နဲ႔ တကၠသိုလ္ ပညာလိုင္းကို ခြဲျပီး လုပ္ခ်င္တယ္လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္က ေျပာပါတယ္။ ေက်ာင္း ျပ႒ာန္း စာအုပ္ပါ သင္ခန္းစာေတြ တင္မက ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူ တစ္ဦးခ်င္း ဝါသနာ အလိုက္ ဂီတ၊ အနပညာ၊ အားကစား စတဲ့ စိတ္ပါဝင္စားရာ ဘာသာရပ္ေတြကိုပါ အေျခခံပညာမွာ ကတည္းက ေလ့လာသင္ၾကား ႏိုင္ေအာင္ ေျပာင္းလဲဖို႔ လိုအပ္ေၾကာင္းလည္း ေျပာၾကားပါတယ္။ (ေကာ့မွဴးျမိဳ႕၊ အာရ္အက္ဖ္ေအ၊ ၁၀ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)

စာသင္ခန္းထဲသုိ႔ အာဏာ၏ အရိပ္မ်ား လႊမ္းမုိးလာျခင္း ျဖင့္ ပညာေရးေလာကသည္လည္း အျခားေသာေလာကမ်ားႏွင့္အတူ ဆြံ႔ အ ႀကံဳလွီ ညႇိဳးႏြမ္း ေျခာက္ေသြ႕ သြားခဲ့ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။ အလြတ္က်တ္ထားသည္ကုိ တစ္သေဝမတိမ္း ျပန္႐ြတ္ျပ ျပန္ေရးျပသည္ကုိ Factual Recall ဟု ေခၚဆုိရာ ထုိဖက္က်ဴရယ္ရီေကာလ္သည္ Reasoning Power ေခၚဆင္ျခင္ျခင္း၏ ရန္သူ၊ Critical Thinking ေခၚ ေဝဖန္သုံးသပ္ျခင္း၏ ရန္သူ၊ Decision Making ေခၚဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ျခင္း၏ ရန္သူ၊ Problem Solving ေခၚ ျပႆနာေျဖရွင္းျခင္း၏ ရန္သူပင္ ျဖစ္ပါသည္။ (ေမာင္သာခ်ဳိ၊ ေမာကၡပညာေရးမဂၢဇင္း၊ ၁၃ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)

ဒီမိုကေရစီစနစ္မွာ ရာထူးေကာင္းေကာင္းလိုခ်င္ရင္ အရည္အခ်င္းေကာင္းေကာင္းရွိရမွာပါ။ အရည္ခ်င္းေကာင္းဆိုတာ ေခတ္မီတဲ့ ပညာေရးစနစ္မ်ဳိးႏွင့္ ေခတ္ပညာမ်ားကို သင္ယူခြင့္ရၿပီး၊ ထိုပညာ (ဘြဲ႔ဒီဂရီ)ျဖင့္ အလုပ္ခြင္၌ ယုံၾကည္ ခ်က္အျပည့္ျဖင့္ အလုပ္လုပ္ျပႏိူင္ျခင္းပါ။ ထိုကဲ့သုိ႔မဟုတ္ဘဲ ျမန္မာလူမ်ဳိးအမ်ားစုရဲ့ ပညာေရးအဆင့္ အတန္း မ်ားဟာ လြန္စြာနိမ္႔က်ေနမည္ဆိုလွ်င္ ဒီမိုကေရစီစနစ္အရ ႏိူင္ငံတကာႏွင့္ယွဥ္တဲ့ လုပ္ငန္းကိုင္ငန္းအခြင့္လမ္းေတြ ပြင့္လန္းလာ လို႔ အလုပ္ခန္႔ရာမွာ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား (တုိင္းရင္းသားအားလုံး အပါအဝင္) ကို ဘယ္ေနရာမွာ ဘယ္ရာထူးမ်ဳိးနဲ့ ခန္႔အပ္ႏိူင္ၾကမလဲဆိုတာ ႀကိဳတင္စဥ္းစားႏိူင္ၾကဖို႔ပါ။ (ေဒါက္တာဓမၼပိယ (I.T.B.M.U) ၊ မိုးမခ ၊ ၁၉ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)

ဒီပညာေရးစနစ္ကေန ၾကီးပ်င္းလာတဲ႔ က်ေနာ္တို႔ လူအဖြဲ႔အစည္းၾကီးဆိုရင္ေရာ ေျပာစရာေတာ႔ ရွိပါတယ္။ "မင္းၾကံဳဘူးတဲ႔အေတြ႔အၾကံဳနဲ႔ လူတိုင္းကို မခ်ိန္ထိုးနဲ"႔ ဆိုတဲ႔စကားပါ။ ဆရာ ဆရာမေတြ တစ္ေယာက္မွ အရည္အခ်င္းမရွိဘူးလို႔ေတာ႔ သိမ္းၾကံဳး ေျပာလို႔ေတာ႔ မရပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း အမ်ားစုက ေက်ာင္းသားေတြအေပၚ စစ္တပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္နဲ႔ပဲ ကိုင္တြယ္ေနတယ္ဆိုတာ ဝန္ခံရမွာပဲ။ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းေတြ အကုန္ေျပာင္းျပီး က်ေနာ္တို႔ ပညာေရးစနစ္ေျပာင္းေနပါျပီလို႔ ေရွးကဝန္ၾကီးေတြ အားလံုး တေလသံထည္းထြက္ခဲ႔တယ္။ သင္ရိုညႊန္းတမ္းေတြက အေရးၾကီးသလား၊ သင္ၾကားေရးစနစ္ေတြက အေရးၾကီးလား။ ဒါကို ခု ပညာေရးစနစ္ေျပာင္းလဲမယ္ဆိုတဲ႔ လူၾကီးေတြ ထည့္စဥ္းစားဖို႔ လိုေနျပီ။ လူလားေျမာက္စ အသက္ ၅ႏွစ္အရြယ္ေလာက္ကတည္းက အရိုးစြဲသြားေစမယ္႔ အေၾကာက္တရားေတြဟာ အဲ႔ဒီၾကိမ္လံုးသံေတြက လာတာပဲ ။ ဒီေန႔ေခတ္မွာ လံုးဝမရွိသင္႔ေတာ႔ပါဘူး။ ဒါဟာ အၾကမ္းဖက္မႈပဲ။၊ ဘယ္သူမွားမွား ဘယ္သူမွန္မွန္ ကိုယ္ထိလက္ေရာက္ က်ဴးလြန္မႈဟာ အၾကမ္းဖက္မႈပဲ။ ခံရသူဘက္ကို အကာအကြယ္ေပးမယ့္ ဥပေဒေတြလည္း ခိုင္ခိုင္မာမာရွိသင္႔ေနပီ။ အာဏာရွင္စနစ္ကို အမွန္တကယ္သာ နိဂံုးခ်ဳပ္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ စာသင္ေက်ာင္းေတြကေန အာဏာရွင္ေလးေတြ ေမြးထုတ္ေနမႈကိုလည္း ခ်က္ခ်င္း ရပ္တန္႔ရပါေတာ႔မယ္။ (ေက်ာ္စြာ၊ ဖဘ၊ ၂၄ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၂ / လြင္ေအာင္စိုး)



စာသင္ေပးေသာေနရာ

အေျခခံပညာေရး - အစိုးရ မူလတန္းေက်ာင္း၊ အလယ္တန္းေက်ာင္း၊ အထက္တန္းေက်ာင္း

ဘုန္ႀကီး (ဘက) ေက်ာင္း - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္
ျမန္မာႏိူင္ငံရဲ့ပညာေရးသမိုင္းဟာ ဗုဒၶဘာသာႏွင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား အတူ ေပါင္းဆုံရာမွ ျမန္မာႏိုင္ငံပညာေရးသမိုင္းဆိုတာ ပီျပင္လာျခင္းပါ။ ျမန္မာႏိူင္ငံရဲ့ ပညာေရးသမိုင္းေၾကာင္းကုိ ေကာက္ေၾကာင္းျပန္၍ေကာက္ျပရလွ်င္ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၃၀ ခု၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁ဂ၆၈-ခုႏွစ္ ထိ ျမန္မာႏိူင္ငံ၌ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားသာရွိၿပီး၊ လူေက်ာင္း (အစိုးရ စာသင္ေက်ာင္းမ်ဳိး) ဆိုတာ တစ္ေက်ာင္းတေလမွ် မရွိေသးေၾကာင္းကို သမိုင္းစာမ်က္ႏွာ၌ ရွာေဖြေတြ႔ရွိျခင္းပါ။ ပါဠိစာေပ အေျခခံျဖစ္တဲ့ သုတိ (သဒၵါက်မ္းအတတ္)၊ သမၼဳတိ (ဓမၼသတ္က်မ္းအတတ္)၊ သခ်ၤာ (သခ်ၤာအတတ္)၊ နီတိ (နိတိက်မ္းအတတ္)၊ တိကိစၦာ (ေဆးအတတ္)၊ စတုေဗဒါ (ေဗဒင္ေလးပုံအတတ္)၊ ဆႏၵိသာ (ဆန္းက်မ္းအတတ္) စသည္တို႔ကိုသာ သင္ၾကားေပးေသာ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းမ်ား၌ တေန႔တျခား ေက်ာင္းသားဦးေရမ်ား နည္းပါးလာျခင္းကို သမိုင္းစာမ်က္ႏွာမ်ားေပၚ၌ ေတြ႔ရွိရျခင္းပါ။ ထိုေၾကာင့္ ၁၈၉၂ ခုႏွစ္တြင္ ဘုန္းႀကီးေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား (၄၆၁၉) ေက်ာင္းရွိခဲ့ရာမွ တေျဖးေျဖးယုတ္ေလ်ာ့လာကာ ၁၉၃၃-၃၄ ခုႏွစ္ တြင္ (၉၂၈) ေက်ာင္းမွ်သာရွိေတာ့ေၾကာင္းကို ေတြ႔ရွိရျခင္းပါ။ ၁၉၅၂ ခုႏွစ္မွ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္တြင္း မွတ္ပုံတင္ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းေပါင္း (၅၅၄၅) ရွိခဲ့ေၾကာင္း သိရျခင္းပါ။
အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္သည့္ေခတ္၌္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ပထမဦးဆုံး မဟာဝန္ရွင္ေတာ္မင္းႀကီးျဖစ္လာခဲ့တဲ့ ဆာအာသာဖယ္ယာဟာ ခရစ္ႏွစ္ ၁ဂ၆၆ ခုႏွစ္ (ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၂၅ ခုႏွစ္) တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ပညာေရးကိုအေျချပဳ၍ ပညာေရးစနစ္သစ္တစ္ခုတီထြင္ရန္ ႀကဳိးပမ္းလာခဲ့သူပါ။ ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ႏိုင္ ေရးအတြက္ ဆာအာသာဖယ္ယာရဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္က “ျမန္မာႏိူင္ငံမွာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား ၾသဇာတိကၠမႀကီးမားေနျခင္းဟာ ဘုန္းေတာ္ ႀကီးသင္ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ေနျခင္းပါ။ ကေလးသူငယ္မ်ားဟာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းမ်ား၌ အေရး၊ အဖတ္၊ အတြက္ တတ္ ေျမာက္႐ုံသာမက ပါဠိစာေပဆိုင္ရာ အသိတရားမ်ား၊ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ား၏ ဆုံးမၾသ၀ါဒမ်ား၊ သမိုင္းဆိုင္ရာ ဗဟုသုတမ်ား၊ ကိုယ္က်င့္သိကၡာ ပိုင္း၌လည္း လိမၼာယဥ္ေက်းမွုရွိျခင္း၊ အက်င့္စာရိတၱ ေကာင္းမြန္ျခင္း၊ မ်ဳိးခ်စ္စိတ္ရွိျခင္းစတဲ့ အက်ဳိးတရားေတြကို ဆာအာသာဖယ္ ယာ ကိုယ္တိုင္ ေတြ႔ျမင္ခဲ့ျခင္းပါ။ သူေတြ႔ျမင္ခဲ့တဲ့အတိုင္း အိႏၵိယျပည္ ဘုရင္ခံခ်ဳပ္ထံသို႔ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ား ႏိုင္ငံႏွင့္ လူမ်ဳိးအတြက္ အေရးပါအရာေရာက္ေနပုံကိုသိရွိႏိုင္ရန္ အစီရင္ခံစာတစ္ေစာင္ကို တင္ျပခဲ့ျခင္းပါ။
၁၉၆၂ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ လူထုပညာေရးဌာန (ပုဂၢလိကေက်ာင္းမ်ား) ကိုဖ်က္သိမ္း၍ ဘကေက်ာင္းမ်ားအတြက္ကိုမူ ဘ-က ဌာန စိတ္ဟူ၍ ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ၁၉၇၂ ခုႏွစ္တြင္ ဘ-ကဌာနစိတ္ကို ဖ်က္သိမ္းခံခဲ့ရျခင္းပါ။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းမ်ားကို ျပန္လည္ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ မူလတန္းအဆင့္၊ အလယ္တန္း အဆင့္မွ်ကိုသာ သတ္မွတ္ျပ႒ာန္းေပးလွ်က္ ဖြင့္လွစ္ေပးခဲ့ျခင္းပါ။ ဤသို႔ျဖင့္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္း (ဘကေက်ာင္း) မ်ား၏ ေလာကဓံဒီလႈိင္းသည္ ေခတ္စနစ္၏ေရစီး ေၾကာင္းႏွင့္အတူ နိမ့္တုံျမင့္တုံ ျဖစ္ခဲ့ရျခင္းပါ။ ေရွးအခါက အစဥ္အလာႀကီးမားခဲ့ေသာ ျမန္မာဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးသမိုင္းကို ျပန္လည္ဆန္းစစ္ၾကည့္လွ်င္္ ျမန္မာ ရွင္ဘုရင္မ်ား တိုင္းျပည္ကို စိုးမိုးအုပ္ခ်ဳပ္ မင္းလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့အခ်ိန္မွစ၍၊ (အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္မွစ၍) ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရး ေက်ာင္းမ်ားသည္ မူလတန္းေက်ာင္း၊ အလယ္တန္းေက်ာင္း၊ အထက္တန္းေက်ာင္းႏွင့္ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းမ်ားအသြင္ တည္ရွိေနခဲ့ၾကျခင္းပါ။ ပညာသင္ၾကားေရးႏွင့္ပတ္သက္၍ အစိုးရေက်ာင္းမ်ားႏွင့္ တန္းတူရည္တူ အခြင့္အေရးမ်ား မရခဲ့ၾကေသာေၾကာင့္ အခက္အခဲမ်ားစြာကို ေက်ာ္ျဖတ္ရင္း ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္ အေနအထားႏွင့္ ရပ္တည္ႏိူင္ေအာင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးမ်ားအေတာ္ကို ႐ုန္းကန္ေနရျခင္းပါ။
ယေန႔မ်က္ေမွာက္ေခတ္၌ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးစနစ္ကို ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာၾကည့္လွ်င္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပညာေရးမွာ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားရွိ ေန ျခင္းကို ေတြ႔ရျခင္းပါ။ (၁) ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပညာေရး (ပရိယတၱိ စာသင္တိုက္မ်ား)၊ (၂) ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရး (ဘက ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေက်ာင္းမ်ား) ဟူ၍ ႏွစ္မ်ဳိးႏွစ္စားေတြ႔ရျခင္းပါ၊ ထိုႏွစ္မ်ဳိးမွာ နံပါတ္ (၁) ျဖစ္တဲ့ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းပညာေရး၌ ေခတ္ႏွင့္ေလွ်ာ္ညီေသာ ဘာ သႏၱရ စာေပမ်ား (သခ်ၤာ၊ အဂၤလိပ္စာ၊ စသည္) ကို ထည့္သြင္းသင္ၾကားႏိူင္ျခင္း မရွိေသးသည္ကို ေတြ႔ေနရျခင္းပါ။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပသာသနာေရး လုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ႏိူင္ရန္ ေခတ္ရဲ့ေနာက္မွာ မ်ားစြာ ေနာက္က်က်န္ေနျခင္းကို သတိမူသူတို႔သာ သိႏိူင္မည္ ျဖစ္ျခင္းပါ။ နံပါတ္ (၂) ျဖစ္တဲ့ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားမွာမူ ေခတ္ႏွင့္ေလွ်ာ္ညီေသာ ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္စာ၊ သခ်ၤာႏွင့္ သိပၸံဘာ သာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားေပးႏိူင္၍ ေက်ာင္းသားဦးေရးမ်ား အဆမတန္ တိုးပြားေနျခင္းပါ။ သို႔ေသာ္ အမ်ဳိး ဘာသာ သာသနာေတာ္အေရးကို ေလးေလးနက္နက္ ေတြးဆဟန္မတူ ၾကတဲ့ အစိုးရဆိုင္ရာ အႀကီးအကဲမ်ား၊ ပညာရွင္ႀကီးမ်ား၊ ပညာေရးဆိုင္ရာလူႀကီးမ်ားသည္ ဘုန္း ေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းမ်ားကို မူလတန္းေက်ာင္းမ်ားမွ အလယ္တန္းေက်ာင္းမ်ားအဆင့္၊ အလယ္တန္းေက်ာင္းမ်ားမွ အထက္ တန္းေက်ာင္းမ်ားအဆင့္သို႔ တိုးျမွင္ေပးႏိူင္ဖို႔အေရး ဝန္ေလးေနၾကျခင္းမွာ နားမလည္ႏိူင္ေအင္ျဖစ္မိျခင္းပါ။ ( ေဒါက္တာဓမၼပိယ (I.T.B.M.U) ၊ မိုးမခ ၊ ၁၉ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)

အမ်ဳိးသားေက်ာင္း - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္

အဂၤလိပ္ မက္သဒစ္ ( Methodist English High School, MEHS) - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္
ကိုလိုနီ အဂၤလိပ္ေခတ္ ပညာေရး - အဂၤလိပ္တို႔သည္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း ပညာေရးစနစ္ကို စနစ္တက်ေလ့လာၿပီးေနာက္ အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ ျမန္မာျပည္ေအာက္ပိုင္း ရန္ကုန္ၿမဳိ႕တြင္ သိပၸံအတတ္ ပညာအမ်ဳိးမ်ဳိးကို သင္ၾကားႏိူင္ရန္ ၁၈၄၄ ခုႏွစ္တြင္ အစိုးရစာသင္ေက်ာင္းမ်ားကို စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾကျခင္းပါ။ ျမန္မာ၊ အဂၤလိပ္၊ သခ်ၤာႏွင့္ သိပၸံဘာသာရပ္အမ်ဳိးမ်ဳိအျပင္ သက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ပညာရပ္မ်ားျဖစ္တဲ့ ေဆးသိပၸံအတတ္၊ ေၾကးနန္း ႀကိဳးအတတ္၊ တရားဥပေဒအတတ္၊ ေျမတိုင္းအတတ္၊ စက္မႈလက္မႈအတတ္မ်ဳိးကိုပါ အစိုးရေက်ာင္းမ်ား၌ စုံလင္စြာ သင္ၾကားေပးခဲ့ၾကျခင္းပါ။ ေခတ္ႏွင့္ေလွ်ာ္ညီ၍ ေခတ္မွီေသာ သိပၸံပညာရပ္မ်ားကို သင္ၾကားေပးခ့ဲတဲ့ အစိုးရစာသင္ေက်ာင္းမ်ား၏ အရွိန္အဟုန္သည္ တရွိန္ထိုး တိုး တက္လာၿပီး ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၂၉၄ ခုႏွစ္၊ ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၉၃၂ ခုႏွစ္တြင္ ဘုန္းေတာ္ႀကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္း ၉၂ဂ ေက်ာင္းမွ်သာ ရွိေတာ့ၿပီး၊ အစိုးရစာသင္ေက်ာင္းမ်ားမွာ ၄၉၆၇ ေက်ာင္းထိ တိုးပြားလာခဲ့ျခင္းပါ။ ( ေဒါက္တာဓမၼပိယ (I.T.B.M.U) ၊ မိုးမခ ၊ ၁၉ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)

ေအဘီအမ္ေက်ာင္း (American Baptist Missionary School) - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္

အာစီအမ္က်ာင္း (Roman Catholic Missionary school) - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ေပ်ာက္ကြယ္

ေကာလိပ္ - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ျမိဳ႕ျပင္ထုတ္

တကၠသုိလ္ - စစ္အစိုးရ ေခတ္ဆိုးစနစ္ဆိုးတြင္ ျမိဳ႕ျပင္ထုတ္



တခ်ိန္တခါက ထိပ္ထိပ္ႀကဲ နာမည္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာေက်ာင္းမ်ား

ကူရွင္ (Cushing High School)

စိန္ေပါ (St Paul)

စိန္ဖရန္စစ္ကြန္ဗင့္ (St Francis Convent)

မက္သဒစ္ ( Methodist English High School, MEHS)

လဖုန္း၊ မႏၲေလး

က်ဳံးက်င့္ တရုတ္ေက်ာင္း

နန္က်ဳံး တရုတ္ေက်ာင္း

ဝွမ္ဝွာ တရုတ္ေက်ာင္း



တခ်ိန္တခါက ထိပ္ထိပ္ႀကဲ နာမည္ေက်ာ္ၾကားခဲ့ေသာတကၠသိုလ္မ်ား

ဂ်င္ဆင္ေကာလိပ္ (Judson College)

ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ (Rangoon University)

သြားေကာလိပ္ (Dental College)

MASU (Mandalay Arts and Science University)

RASU (Rangoon Arts and Science University)

RIT (Rangoon Institute of Technology)

MC (Medical College)



စာသင္ေပးသူ

ပညာေရးမွဴး

ေက်ာင္းဆရာ၊ ေက်ာင္းဆရာမ

ေက်ာင္းအုပ္

နည္းျပဆရာ

ပါေမာကၡ

ပါေမာကၡခ်ဳပ္



ဆရာက်င့္ဝတ္ငါးျဖာ

(၁) ဆုံးမသင့္ေသာအရာကို ေကာင္းစြာဆုံးမျခင္း

(၂) အတတ္ပညာကိုေကာင္းစြာသင္ၾကားျပသျခင္း

(၃) သင္ျပသင့္ရာကို အကုန္အစင္ သင္ျပေပးျခင္း

(၄) ေကာင္းေသာမိတ္ေဆြဆရာသမားမ်ားထံ အပ္ႏွံေပးျခင္း

(၅) ေဘးရန္ျမင္လွ်င္ ႀကိဳတင္ကာကြယ္ေပးျခင္း



ဆရာမ်ား၏ ေက်ာင္းသားအေပၚ ရင့္သီး ရိုင္းစိုင္းမႈ

ေခြးေကာင္ေတြ

စားပြဲကို ၾကိမ္လံုးနဲ႔ တစ္ေျဖာင္းေျဖာင္းနဲ႔ရိုက္တဲ႔ အသံေတြ

တိတ္ၾကစမ္း

ေပါက္လြတ္ပဲစားေတြ

မိ မဆံုးမ၊ ဖ မဆံုးမေတြ

ေသရာပါ အမာရြတ္ထင္ေအာင္ ရိုက္ႏွက္

ဒီလိုပညာေရးစနစ္ၾကီး တစ္ခုေအာက္မွာ ျဖတ္သန္းခဲ႔ရပါတယ္။ အႏွိမ္ခံရမႈေတြ ၊ လူရာမဝင္မႈေတြ ၊ ျခိမ္းေျခာက္အက်ပ္ကိုင္မႈေတြ ၊ ဘက္လိုက္မႈေတြ စတဲ႔ ဆက္ဆံမႈေတြေၾကာင္႔ မုန္းတီးမႈေတြ နာက်ည္းမႈေတြ သိမ္ငယ္စိတ္ေတြ ေၾကာက္ရြံ႔စိတ္ေတြ ဒါေတြနဲ႔ အသားက်စြာပဲ ၾကီးျပင္းလာခဲ့တာပါ။



သင္ၾကားမႈ

ကိုယ္ဖိ ရင္ဖိ သင္

လက္ထပ္ သင္ၾကားေပး

သြန္သင္ဆုံးမ



ေက်ာင္းသား

ပုုဂၢလိက ေက်ာင္းသား - စာေက် စာတတ္၊ စည္းကမ္းစနစ္တက်ရွိ၊ ဝတ္စား ဆင္ယင္တတ္၊ လူမႈေရးနာလည္၊ ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းျမင္၊ အဂၤလိပ္စာ ေရးႏိူင္ေျပာႏိူင္

ဘုန္းႀကီး ေက်ာင္းသား - ယဥ္ေက်းလိမၼာ၊ ရုိးသားေျဖာင့္မတ္၊ ဘုရားတရား က်င့္ဝတ္လိုက္နာ၊ ပါဠိပါကန္သံုးႏႈန္း၊ ျမန္မာစကားပီသ

အစိုးရ ေက်ာင္းသား - သြက္လက္ ျမန္ဆန္၊ ဆဲေရး ပုတ္ခတ္

အမ်ဳိးသား ေက်ာင္းသား - အမ်ဳိးသားေရးအျမင္ရွိ၊ ျမန္မာစာကၽြမ္းက်င္၊ လြတ္လပ္ေရးတိုက္ပြဲတက္ၾကြလႈပ္ရွား



တပည့္က်င့္ဝတ္ငါးျဖာ

(၁) ဆရာသမားမ်ားအား ေနရာမွထ၍ ခရီးဦးႀကိဳဆိုျခင္း

(၂) ဆရာေခၚလွ်င္ ရိုေသစြာခ်ဥ္းကပ္ေနထိုင္ျခင္း

(၃) ဆရာမ်ား၏ ဆုံးမစကားကိုနာယူလိုက္နာျခင္း

(၄) လုပ္ကိုင္ေပးစရာရွိလွ်င္ ရိုေသစြာလုပ္ကိုင္ေပးျခင္း

(၅) စည္းကမ္းရွိရွိ ရိုေသစြာအတတ္ပညာသင္ယူုျခင္း



ေခတ္ေဟာင္းပညာေရးစနစ္

ေကၽြးတာစား၊ ခိုင္းတာလုပ္၊ ေပးတာယူ၊ ေျပာတာနားေထာင္။

ၾကက္တူေ႐ြးလို ႏႈတ္တိုက္ခ်၊ အလြတ္က်က္၊ ျပန္ဆို ဆိုတဲ့သင္ၾကားမႈ

က်ဴရွင္ ပညာေရး

က်ဴ႐ွင္မတက္ႏိုင္ရင္ မ်က္ႏွာငယ္

ကေလးကို မိဘေရွ႕တစ္မ်ိဳး၊ ကြယ္ရာတစ္မ်ိဳး ဆက္ဆံ

ၾကိမ္လံုးေတြ ေခ်ာက္လံုးေတြနဲ႔ အလူးအလဲပါပဲ။

ေက်ာင္းသား က ေဖာက္ထြက္ၿပီး ေတြးလို႔မရ၊ ေရးလို႔ မရ။ ဖတ္စာပါ စာႏွင့္ မကိုက္ညီလွ်င္ အမွတ္ မေပးသည့္ စနစ္

ေက်ာင္းသည္ ေပ်ာ္စရာ မေကာင္း

ေက်ာင္းသားမ်ား ၾကည့္လိုက္လွ်င္လည္း တက္ၾကြမႈ ကင္း၊ ဆရာမ်ားကလည္း စိတ္ဓာတ္ေတြ က်ဆင္းျခင္းျဖင့္ တီထြင္ ေဖာက္ထြက္မႈ ကင္းေသာ ပံုစံခြက္ ပညာေရး

ေက်ာင္း၏ ျပ႒ာန္းခ်က္အတိုင္း ႐ုပ္ေသး႐ုပ္ တစ္႐ုပ္လို ႀကိဳးဆြဲခံရန္

ေခၚရင္လာ၊ ခိုင္းတာလုပ္၊ ခံမေျပာနဲ႕။

စာေမးပြဲနီးခါမွ ဖုတ္ပူမီးတိုက္

ဆရာကို ျပန္မေမးနဲ႔၊ မကြန္႔နဲ႔၊ မတြန္႔နဲ႔၊ မညြန္႔နဲ႔

ဆရာကို လက္အုပ္ခ်ီ ႏႈတ္ဆက္တဲ့အက်င့္

ဆရာက ေရးေပးတဲ့အတုိင္း လိုက္မေရးရင္ အမွတ္မေပးဘူး

ဆရာကို ႐ိုေသေလးစားရမည္၊ ေၾကာက္ရြံ႕ရမည္၊ ဆဲပိုင္ခြင့္၊ ဆူပိုင္ခြင့္၊ ႐ိုက္ပိုင္ခြင့္ လိုင္စင္ရထားသူ

ဆရာေတြက လည္း ငါေျပာသလိုလုပ္၊ ငါလုပ္သလို လိုက္မလုပ္နဲ႔ ဆိုသည့္ အေနအထား

ဆရာေျပာရင္ နားေထာင္

ဆရာဗဟိုျပဳ

ဆရာသင္ေပးတာကို မျပင္နဲ႔

ဆရာသင္ေပးတာ နားေထာင္ပါ

ဆရာသည္ အဓိက က်ေနသျဖင့္ ဆရာ ျပဳသမွ် ႏုရသည့္ (passive learning) စနစ္

တုိက္စစ္ - ငါေရးတဲ့၊ ငါေတြးတဲ့၊ ငါတြက္တဲ့၊ ငါခ်က္တဲ့အတုိင္း ေရး မေရး၊ ေတြး မေတြး၊ တြက္ မတြက္၊ ခ်က္ မခ်က္ တုိက္စစ္ၾကည့္ေသာ ဓေလ့။

တစ္ဦးခ်င္း လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္းကို ဦးစားေပး

တိုင္းရင္းသားဘာသာရပ္ - ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ရွမ္း၊ ရခိုင္ - သင္ခြင့္မျပဳေသာစနစ္

ထားရာေန ေစရာသြား ေခၚရင္လာ ခုိင္းတာလုပ္ ခံမေျပာနဲ႔။

ဒါသင္၊ ဒါက်က္၊ ဒါေမး၊ ဒါေျဖ

“ဒါေမးရင္ ဒီလိုေျဖ” စသည္ျဖင့္ ပံုေသနည္းျဖင့္ သင္ၾကားေန ၾကေသာေၾကာင့္ “ဟိုလိုေျပာင္းေမး”လွ်င္ မေျဖတတ္ေတာ့သည့္ ပညာေရးစနစ္

ေန႕ကေလးထိန္းေက်ာင္း အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ကစားခုန္စားစရာ ကစားကြင္း၊ ေျမကြက္လပ္ မရိွျခင္း၊ က်ဥ္းေျမာင္းလြန္းျခင္း

ႏိူင္ငံျခားတြင္ ပညာသင္ခြင့္ မရွိ၊ ပညာသင္ျပီး ျပန္လာလွ်င္ အခြင့္အေရးပိတ္ထားျခင္း

ပညာေရးဆိုသည္မွာ ဘာမွသံုးစားလို႔မရဘူး။ ဘြဲ႕ရေတာ့ေရာ မဂၤလာေဆာင္ဖိတ္စာမွာ နာမည္ရွည္လာတာအျပင္ ဘာပိုထူးသလဲ။ ႏွစ္ရွည္လမ်ားပညာသင္မယ့္အစား အဲဒီကုန္က်စာရိတ္ေတြကို ရင္းႏီွးျမွဳပ္ႏွံၿပီး အေရာင္းအ၀ယ္လုပ္ေတာ့မွာေပါ့။ ေသစာ၊ ရွင္စာဖတ္တတ္ရင္ ေတာ္လွပါၿပီ

ပညာေရး ေထာက္ပံ့ေၾကး မလံုမေလာက္

ပညာေရး ေပၚလစီ ခိုင္ခိုင္မာမာ မရွိ

ပညာေရး အားနည္းခ်က္

ပ်င္းရိၿငီးေငြ႔ ဖြယ္ရာ စာသင္ခန္း

ဖတ္စာအုပ္ကိုသာ အဓိကထား သင္ၾကားေပးသည့္ ပညာေရးစနစ္

ဗဟိုဦးစီး ခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ပညာေရး

မွတ္စုအတိုင္းက်က္

မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘြဲ႕တစ္ခုခု ရသည္ျဖစ္ေစ၊ မရသည္ျဖစ္ေစ၊ ကိုယ္သင္ၾကားခဲ့ရသမွ်ႏွင့္ ဘာမွ မဆုိင္ေသာ လုပ္ငန္းနယ္ပယ္မ်ားတြင္ က်င္လည္

မ်ားေသာအားျဖင့္ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း တကၠသိုလ္ (သို႔မဟုတ္) ၀ိဇၨာ၊ သိပၸံ တကၠသိုလ္တစ္ခုခုတြင္ ၀ါသနာပါသည္ျဖစ္ေစ၊ မပါသည္ ျဖစ္ေစ တက္ေရာက္ခဲ့သူ

ေလးဘက္ေလးတန္ အကာအရံမ်ားႏွင့္ စာသင္ခန္းတြင္ ကေလးငယ္မ်ားကို လက္ပိုက္ခိုင္းကာ ႀကိမ္လံုးျဖင့္ စည္းကမ္း မက်၊က်ေအာင္

ပံုစံခြက္ျဖင့္ အတင္းလုပ္

မိဘ ဆရာ ေက်ာင္းသား (PTS) ခ်ိတ္ဆက္မႈ အပိုင္းတြင္ အားနည္း

လမ္းပန္းဆက္သြယ္ေရး ခက္ခဲ

သခ်ၤာကိုပင္ အလြတ္က်က္ကာ ရတာကိုေရး အမွတ္ေပးေနရသည့္စနစ္

သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းႏွင့္ ျပ႒ာန္းထားခ်က္ေဟာင္း

သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္း မျပည့္စံု

သင္႐ိုး ၫႊန္းတမ္းမ်ားသည္ ေက်ာင္းသား၏ လိုအပ္ခ်က္ထက္ သင္႐ိုးၫႊန္းတမ္းအဖြဲ႔ အလိုက် အဆက္အစပ္ မရွိ ေရးဆြဲျပ႒ာန္းထားေသာ ဖတ္စာမ်ားကိုသာ အလြတ္က်က္စနစ္ျဖင့္ သင္ၾကားျခင္း

အက်င့္ စာရိတၱ ပ်က္စီးျခင္း — ကိုယ္ခ်င္းစာနာစိတ္ မရွိ၊ စာမဖတ္၊ တကိုယ္ေကာင္းဆန္၊ သစၥာတရား မရွိ။

အခ်ိန္ဇယားကိုက္ သင္ၾကားေရးကို အေျချပဳ

အဆင့္မ်ား၊ ရမွတ္မ်ားကို အေျခခံၿပီး ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္၏ဘဝကို အဆံုးအျဖတ္ ေပးသည့္ ပညာေခတ္

အာမခံခ်က္ မရိွ၊ ဘဲြ႕ရျပီး အလုပ္အကိုင္ မရွိ

အမ်ိဳးသမီး စာတတ္ေျမာက္မႈ ဦးေရနည္း

အရိုးစြဲေနၿပီ ျဖစ္ေသာ သင္ၾကားေရးမွာ ေရွ႕က ဆရာ ေျပာသမွ်ကို ၿငိမ္ၿငိမ္ေလး လက္ပိုက္ကာ နားေထာင္ရေသာ စနစ္ (Broadcast System)

အလြတ္က်က္ခုိင္း၊ ေျဖခုိင္း

အလြတ္က်က္၊ စာအံဆုိတဲ့ ပုံစံ

၏ သည္ မလြဲ ျပန္ ေျပာႏုိင္လွ်င္ လူေတာ္၊ မေျပာႏုိင္လွ်င္ လူညံ့

ကၽြန္မတုုိ႔က ေတာ္လွန္ေရးေကာင္စီေခတ္က ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူအစစ္ေတြပါ။ ငါးတန္း ေရာက္မွ ေအ၊ ဘီ၊ စီ၊ ဒီ သင္ရတဲ့ မ်ိဳးဆက္ေတြပါ။ တနည္းအားျဖင့္ ငါးပုဒ္က်က္ေျဖ တကၠသုိလ္ပညာေရးစနစ္နဲ႕ ဘြဲ႕ရခဲ့သူေတြပါ။ ဒီလုိဒီပုံျဖတ္သန္းခဲ့တဲ့ ပညာေရးစနစ္ကုိ နိမ့္က်ေနတဲ့အေၾကာင္းေတြပဲ မေျပာေတာ့ဘဲ ပညာရွင္မ်ားက ျမွင့္တင္ရမယ့္ နည္းလမ္းေကာင္းမ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ျဖစ္ႏုိင္ေခ်ရွိျပီးလက္ေတြ႕က်တဲ့ နည္းလမ္းေကာင္းမ်ားကုိ ရွာေဖြၾကဖုုိ႔ရာ အခ်ိန္တန္ရုံမက ေနာက္မ်ားပင္က်ေနပါပေကာ။ (ဘာရာဒြါဂ်ာ (ျမန္မာျပည္)၊ ဧရာဝတီ၊ ၂၅ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၃)

ကေလးမ်ားမွာ ပညာတတ္ေသာ္လည္းပဲ၊ အလုပ္အကိုင္အတြက္ opportunity မရသျဖင့္၊ စိတ္ေလေနၾကေၾကာင္းလည္း၊ ေတြ႔ရတတ္သည္။ တိုင္းျပည္အတြက္၊ တန္ဘိုးမျဖတ္နိုင္ေသာ၊ ဆံုးရွံဳးမွဳဟု ယူဆသည္။ စာသင္ေက်ာင္းမ်ားတြင္၊ ကေလးမ်ားမွာ နံနက္ ၉ နာရီမွသည္၊ ညေန ၃ နာရီအထိ၊ ဘာသာရပ္ေပါင္း ေျမာက္ျမားစြာသင္ၾကားၾကရျပီး၊ စာေမးပြဲမ်ားကို၊ အလြတ္က်က္ျပီး ေျဖဆိုေနရေသာ ပညာေရးစံနစ္သည္၊ ဂုဏ္ထူးမ်ား ဘယ္ေလာက္ပင္ ရနိုင္ပါေစ၊ “quality education” လို႔ ဆိုနိုင္မည္ မထင္မွတ္ေပ။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္၊ ပညာေရး စံနစ္သည္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ပညာေရးႏွင့္ ယွဥ္လိုက္ေသာ္၊ က်ေနာ္တို႔ကေလးမ်ားက၊ နိုင္ငံျခားတို႔ႏွင့္ အဆက္အသြယ္လုပ္နိုင္ေလာက္ေသာ အရည္အေသြး နဲပါးေတာ့သည္။ (Between News ၊ ၁၃ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၂)

ဒီေခတ္မွာလည္း ပညာေရးကို ဦးစားေပးျခင္းအလ်ဥ္းမရွိဘဲ ထင္ရာျမင္ရာစီမံကိန္းေတြ အတင္းခ်မွတ္ကာ ဗမာျပည္ပညာေရးကို စနစ္တက် ဖ်က္ဆီးခဲ့ပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္မ်ားအေနနဲ႔...
၁။ ဘြဲ႔ရ ပညာမတတ္သူေတြ ေပါမ်ားလာတယ္။
၂။ ဘြဲ႔ရျပီး အလုပ္လက္မဲ့ ျဖစ္သူေတြ တိုးပြားလာတယ္။
၃။ ေက်ာင္းသင္ပညာေရးဟာ စာက်က္ စာေမးပြဲေျဖ ေအာင္လက္မွတ္ရတဲ့ အဆင့္ထက္ မပိုေတာ့ဘူး။
၄။ ေက်ာင္းသင္ပညာေရးနဲ႔ မလံုေလာက္လုိ႔ အျပင္က်ဴရွင္ေတြ မိႈလိုေပါက္လာတယ္။ သူငယ္တန္းကအစ က်ဴရွင္ယူေနရတယ္။
၅။ ဆရာ ဆရာမေတြကိုယ္တိုင္ လစာေငြမလံုေလာက္လို႔ က်ဴရွင္ျပေနရတယ္။ က်ဴရွင္မတက္ႏိုင္တဲ့ကေလးေတြအေပၚ ခြဲျခားဆက္ဆံတာေတြ ရွိလာတယ္။
၆။ ေက်ာင္းစရိတ္ၾကီးျမင့္မႈေၾကာင့္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးကေလး ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေက်ာင္းထြက္အလုပ္လုပ္ရတယ္။ ကေလးလုပ္သား လူတန္းစားတရပ္ ေပၚေပါက္လာတယ္။ အခန္႔မသင့္ရင္ ကေလးစစ္သား အျဖစ္ ေရာင္းစားခံရတဲ့အထိ အေျခအေနဆိုးတယ္။
၇။ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးကေလးေတြကို ပညာသင္ေပးဖို႔ ဘုန္းေတာ္ၾကီးသင္ ပညာေရးေက်ာင္းေတြ ေနရာအႏွံ႔အျပားမွာ ေပၚေပါက္လာတယ္။ ပရဟိတမိဘမဲ့ကေလးေက်ာင္းေတြလည္း တည္ေထာင္လာၾက တယ္။ ေက်ာင္းအမ်ားစုကေတာ့ ရန္ပံုေငြရွားပါးမႈနဲ႔ ရင္ဆိုင္ေနရတယ္။
၈။ ျပည္ပထြက္အလုပ္လုပ္ခ်င္သူေတြအတြက္လည္း သင္တန္းမ်ိဳးစံု ထြက္ေပၚလာတယ္။ စရိတ္စကၾကီးလြန္းလို႔ လူတိုင္းမတတ္ႏိုင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ဘာသင္တန္းမွမတတ္ဘဲ ျပည္ပထြက္သြားတဲ႔ unskilled workers ေတြဟာ သူတပါးတိုင္းျပည္မွာ ကၽြန္သေဘာနဲ႔ အခိုင္းခံေနရတယ္။
၉။ အေျခခံပညာအထက္တန္းစာေမးပြဲရမွတ္ျဖင့္ တကၠသိုလ္ ဘာသာတြဲ (လိုင္း) ခြဲျခားျခင္းေၾကာင့္ မိမိဝါသနာပါရာပညာကို မသင္ၾကားရျခင္းျဖစ္လာတယ္။ လံုးဝထိေရာက္မႈ မရွိေသာ၊ စြမ္းရည္မျမင့္မား ေသာ စာသင္စနစ္ေၾကာင့္ ေက်ာင္းသားဘဝ နစ္နာဆံုး႐ႈံးရပါတယ္။
၁၀။ ရရွိလာတဲ့ဘြဲ႔ဟာ ေက်ာင္းသားတစ္ဦးခ်င္းစီအတြက္ ဘဝအာမခံခ်က္ ခိုင္ခိုင္မာမာမေပးႏိုင္တာေၾကာင့္ ဘြဲ႔ရျပီးမွ အေၾကာ္ေရာင္းရတာ၊ ဆိုက္ကားနင္းေနရတာေတြ ရွိလာတယ္။
ဒါေတြဟာ ထုတ္ႏႈတ္ယူဖို႔ ထင္ရွားတဲ့အျပစ္အနာအဆာေတြျဖစ္ျပီး ဒီထက္မကရွိေသးပါတယ္။ အခုေခတ္ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္ ရရွိလာတဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးဆိုတာ လံုးဝမရွိသေလာက္ နည္းပါးတယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။
(ေက်ာ္ကိုကို၊ ဖဘ၊ ၂၇ ဇြန္ ၂၀၁၃ / ဝင္းေအာင္စိန္)

ျမန္မာ့ပညာေရး ဘယ္လုိ အေျခအေနရွိမယ္ဆုိတာ အထင္ရွားဆံုးျပလိုက္တဲ့သာဓကတခုကေတာ့ ပဥၥမတန္း ပထ၀ီ စာအုပ္က သက္ေသထူေနပါတယ္။ ေက်ာင္းသားမိဘ တဦးျဖစ္တဲ့ ေဒၚေအးေအးသန္းက သူ႔ေဖ့စ္ဘုတ္ စာမ်က္ႏွာမွာ တင္ထားတာပါ။ သူ႔သား စာက်က္တာ နားေထာင္ရင္း တခုခု လြဲေနတာကို သတိ ထားမိလို႔ ျပ႒ာန္းစာအုပ္ကို ယူၾကည့္လိုက္တဲ့အခါ အခု ဓာတ္ပံုထဲမွာလုိ အႀကီးအက်ယ္လြဲမွားေနတာ ေတြ႔လုိက္ရပါတယ္တဲ့။ ျမန္မာျပည္ေျမပံုမွာ ရခိုင္ ကမ္းေျမွာင္ေဒသကို ညႊန္းဆုိထားပံုက အေရွ႕ဘက္ ကုန္းျမင့္ေဒသပံု လုိ႔ ျပဆုိ ထားၿပီး ရွမ္း ကုန္းေျမျမင့္ကို ေတာ့ အေနာက္ဘက္ ေတာင္တန္းေဒသလို႔ ညႊန္းဆုိျပသထားပါတယ္။ ဒီလို ျပ႒ာန္းစာအုပ္ေတြနဲ႔ သင္ၾကားပို႔ခ်တဲ့ ျမန္မာပညာေရး အတြက္ ေက်ာင္းသားမိဘေတြက အစုိးရေက်ာင္းကို သူတုိ႔ သား၊ သမီးေတြကို ပညာသင္ေစဖုိ႔ အေတာ္တြန္႔ဆုတ္သြားေစခ့ဲပါတယ္။ (ဧရာဝတီ၊ အိမ့္သံစဥ္၊ ၂၆ စက္တင္ဘာ ၂၀၁၃ )

ရန္ကုန္တိုင္းေဒသၾကီး ဒဂုံျမိဳ႕သစ္ (အေရွ႕ပိုင္း) ၿမိဳ႕နယ္ အမက (၃) ေက်ာင္းမွသူငယ္တန္းေက်ာင္းသား ေမာင္ဇာနည္လမင္းကို အတန္းပိုင္ဆရာမက ဆရာမႏႈတ္ဆက္ပြဲေၾကး၁၀၀ က်ပ္မေပးနိုင္သျဖင့္ နို၀င္ဘာ ၂၂ ရက္ေန႔တြင္ သံေပတံျဖင္႔ ၂ ခ်က္ရိုက္ႏွက္လိုက္ရာ လက္က်ဳိးအက္သြားခဲ႔ေၾကာင္း သိရသည္။ (မုိးမခေပးစာ၊ ၁၃ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၂)



တိုးတက္ေခတ္မွီပညာေရးစနစ္

ကုလသမဂၢသံုး ကမ႓ာ့ဘာသာစကားႀကီး (၆) ရပ္ — Arabic (အာရပ္)၊ Chinese (တရုတ္)၊ English (အဂၤလိပ္)၊ French (ျပင္သစ္)၊ Russian (႐ုရွား)ႏွင့္ Spanish (စပိန္) တို႔ကို သင္ၾကားေပးျခင္း

ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားမွာ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး၊ တစ္ဖြဲ႕ႏွင့္ တစ္ဖြဲ႕ ေပါင္းကူးဆက္သြယ္ ျပႆနာကို ဖလွယ္ႏိုင္ေရး ဦးစားေပး

ေက်ာင္းသားကို သြက္လက္ ခ်က္ခ်ာၿပီး ကိုယ္စြမ္းကိုယ္စ ရွိေရး၊ ႏႈတ္မႈ ေရးရာ၊ ဖန္တီး တီထြင္ႏိုင္စြမ္း၊ ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာႏိုင္စြမ္း ရွိေရး၊ သိခ်င္ တတ္ခ်င္ ေလ့လာစူးစမ္းခ်င္စိတ္ ရွိေစရန္ ေျမေတာင္ ေျမႇာက္ေပးေရး

ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ နားလည္မႈ ၊ ဖန္တီးတတ္မႈ၊ လက္ေတြ႕ေဆာင္႐ြက္တတ္မႈကို အားေပး

ေက်ာင္းသား ဗဟိုျပဳ

ေက်ာင္းသား ေလးစားႏိုင္ေလာက္သည့္ အရည္အခ်င္းမ်ိဳးေတာ့ ဆရာက ျပဖို႔ လိုအပ္သည္။

ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေလ့လာႏိုင္စြမ္းကို အကန္႔အသတ္ မရွိ လမ္းဖြင့္ေပးလိုက္သျဖင့္ ရည္မွန္းထားသေလာက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ရွိလာသည္။

ေက်ာင္းသားမ်ား၏ ေဝဖန္ဆန္းစစ္ႏိုင္သည့္ အေတြးအျမင္ႏွင့္၊ ျပႆနာ ေပါင္းစံု ကို ဘက္ေပါင္းစံုမွ ေျဖရွင္း ႏိုင္စြမ္းရွိေရးကို ဦးတည္

ကိုယ္သင္ယူ ေလ့လာခဲ့သည့္ အေၾကာင္းအရာေပၚတြင္ ေပါက္ေျမာက္ ေအာင္ျမင္စြာ မည္မွ် လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း ရွိေၾကာင္း ရလဒ္ကိုသာ အေျခခံ

ေဆြးေႏြး ျငင္းခံုမႈ (Argumentative Learning) ျဖင့္ သင္ၾကား

ဆရာက ေက်ာင္းသားကို အေၾကာင္းအရာအလိုက္ ႀကိဳက္၊ မႀကိဳက္ လက္ခံ၊ လက္မခံေမးျမန္းျပီး အက်ဳိးအေၾကာင္း ေျဖဆိုေစ

ဆရာက ေမးခြန္းေမးရန္ အားေပး

ဆရာဆိုၿပီး ေၾကာက္စရာ မလို

ဆရာ ဆိုသည္မွာ သင္ၾကားသူ မဟုတ္ေတာ့။ ေက်ာင္းသား ႏွင့္အတူ ပူးတြဲ ေလ့လာသူ

ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသား အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးရမည္။ ေက်ာင္းသာခ်င္း ေဆြးေႏြး ျငင္းခံုရမည္။

ဆရာမ ေက်ာင္းသူမ်ားက အေတြးအေခၚ အယူအဆ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း ဝိုင္းဝန္ေဆြးေႏြး

တိုင္းရင္းသားဘာသာရပ္ - ကခ်င္၊ ကရင္၊ ကရင္နီ၊ ခ်င္း၊ မြန္၊ ျမန္မာ၊ ရွမ္း၊ ရခိုင္ - လြတ္လပ္စြာ သင္ၾကားခြင့္ရွိေသာမူ

ႏိူင္ငံျခားတြင္ လြတ္လပ္စြာ ပညာသင္ယူ ျပန္လာလုပ္ပိုင္ခြင့္ရွိ

ႏိူင္ငံတကာ အဆင့္မွီ သင္႐ိုး ၫႊန္းတမ္းမ်ား ထားရွိ

ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ ဆက္သြယ္ေပးေသာ အလုပ္သင္စနစ္

ပေရာဂ်က္အေျခခံ (Project-Based) ပညာေရး

ပတ္ဝန္းက်င္ တြင္ သင္ၾကားျခင္း

လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း၊ တင္ျပႏိုင္စြမ္း၊ ပေရာဂ်က္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္မႈကို ဗဟိုျပဳ

လြတ္လပ္ေသာ ပညာေရးစနစ္

ေလ့လာႏိုင္မႈ နယ္ပယ္ကို လမ္းဖြင့္ေပး ထားသျဖင့္ ကိုယ္ေလ့လာခ်င္သည့္ အေၾကာင္းအရာ၊ နယ္ပယ္၊ ဘာသာရပ္ကို စိတ္ႀကိဳက္ ေလ့လာခြင့္ ရွိ

သုေတသနျပဳျခင္း၊ ကိုယ္တိုင္ေလ့လာမႈ ရလဒ္ကို အေျခခံသည့္ Active Learning သင္ယူ ေလ့လာမႈ

“အ” ၅ လံုး ပညာေရး စနစ္ - အေရး၊ အဖတ္၊ အတြက္၊ အဂၤလိပ္စာႏွင့္ အင္တာနက္တို႔ ျဖစ္ပါသည္။

အေတာ္ဆံုး၊ အေကာင္းဆံုး၊ စြမ္းအား အရွိဆံုးသူက ဦးေဆာင္သူအျဖစ္ တာဝန္ယူႏိုင္ခြင့္ရ

အဖြဲ႕လိုက္၊ အစုအေဝးလိုက္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္စြမ္း (Team Work) ဦးစားေပး



ဝါဒ

ဆရာပီသမႈ စိတ္ဓါတ္ရွိသူ ပညာေရး ဆရာ၊ ဆရာမမ်ားက ပညာေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတုိးတက္မႈအတြက္ ပညာေရးသည္ ကမ႓ာ့အဆင့္အတန္းရွိ၊ လြတ္လပ္စြာ၊ ျပိဳင္ဆိုင္ျခင္းျဖင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္ ေဆြးေႏြးသင္ၾကား လမ္းျပ၍ အသိပညာရွင္ အတတ္ပညာရွင္မ်ား ေမြးထုတ္ေပးသည္။
စစ္အစိုးရ ဝါဒျဖန္႔ စနစ္၏ "ဒါသင္၊ ဒါက်က္၊ ဒါေမး၊ ဒါေျဖ" ေၾကာင့္ ပညာေရးသည္ ေအာက္က်ေနာက္က် ျဖစ္ေနသည္။
ပညာေရးသည္ အစိုးရဝါဒျဖန္႔ မုသားသမိုင္း သင္ေပးေနရသည့္ အျဖစ္မွ လြတ္ကင္းႏိူင္ရမည္။

Absolutism အႂကြင္းမဲ့ အာဏာပိုင္စိုးေရး

Anarchism မင္းမဲ့ဝါဒ

Common humanity ဘံုလူသားဝါဒ

Communism ကြန္ျမဴနစ္ ဝါဒ

Conservatism ကြန္ဆာေဗးတစ္ဝါဒ (ခ) ေရွးရိုးစြဲဝါဒ

Democracy ဒီမိုကေရစီ စနစ္။ ျပည္သူမ်ားက ေရြးေကာက္တင္ေျမွာက္ေသာ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားျဖင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာစနစ္

Fascism ဖက္ဆစ္ ဝါဒ။ ဖက္ဆစ္ဝါဒဆိုတာ အၾကမ္းပတမ္းကိုလက္ကိုင္ထားၿပီးေတာ့ဖိႏွိပ္၊ အၿခားလူမ်ိဳးေတြကို ငါတို႔လူမ်ိဳးေလာက္မၿမတ္ဖူးဆိုၿပီး အၿခားလူမ်ိဳးေတြအေပၚလြမ္းမိုးဖို႔ အၿမဲလုပ္ၿပီး စစ္ကိုအၿမဲလိုလားေနတဲ့ ဓနရွင္နယ္ခ်ဲ႕ဝါဒလို႔ က်ဳပ္နားလည္ဒါပဲ။ (ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း၊ ေရႊတိဂံုအလယ္ပစၥယံ မိန္႔ခြန္း၊ ၁၈ နိုဝင္ဘာ ၁၉၄၅ / ေဗဒါလမ္း၊ ဖဘ)

Liberalism လစ္ဘရယ္ဝါဒ (ခ) အလယ္အလတ္လမ္းစဥ္ (ခ) သေဘာထားႀကီးေသာ၊ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေခၚခြင့္ျပဳေသာ ႏိူင္ငံေရးဝါဒ

Materialism ရုပ္ ဝါဒ

Socialism ဆိုရွယ္လစ္ ဝါဒ

Utopianism စိတ္ကူးယဥ္ ဝါဒ



ဘာသာရပ္

Accounting စာရင္းကိုင္ပညာ

Anatomy ခႏၶာေဗဒ

Anthropology မႏုႆေဗဒ ။ cultural anthropology ယဥ္ေက်းမႈ မႏုႆေဗဒ

Archaeology ေရွးေဟာင္းသုေတသန

Astrology နကၡတ္ေဗဒင္

Astronomy နကၡတၱေဗဒ

Behavioral Sciences လူ႔အမူအက်င့္ဆိုင္ရာသိပၸံပညာ

Biology ဇီ၀ေဗဒ - ဘိုင္အို ထိုင္ငို။ သက္ရွိေလာကကို နားလည္ရန္ အေျခခံပညာျဖစ္သည္။

Botany ရုကၡေဗဒ

Burmese ျမန္မာစာ

Chemistry ဓာတုေဗဒ - ဓာတုႏိူင္လွ်င္ ကမ႓ာကို ပိုင္သည္။

Computer Science ကြန္ျပဴတာသိပၸံပညာ

Cosmetology အလွျပင္ပညာ

Cosmology စၾကဝဠာေဗဒ

Ecology ေဂဟေဗဒ - The science of the relationships between organisms and their environments.

Economics ေဘာဂေဗဒ - ေလာကႀကီးမွာ အေရးႀကီးတာ ေငြ။

Engineer အင္ဂ်င္နီယာ - တိုးတက္ေခတ္မွီေစရန္ ႀကံဆတီထြင္ ေနေသာ ပညာရွင္မ်ားကို ေမြးထုတ္ေပးသည္။

Entomology ကိမိလေဗဒ - The scientific study of insects.

Geography ပထဝီ

Health Science က်န္းမာေရးသိပၸံပညာ

History သမိုင္းဘာသာ - သမိုင္းကို သင္တာ မအေအာင္ေပါ႔။ (သမိုင္းပညာရွင္ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာသန္းထြန္း)
ႏိူင္ငံသမိုင္းဟူသည္ ျပည္သူ႔အေၾကာင္း၊ ျပည္သူ႔လႈပ္ရွားမႈအေၾကာင္း မွတ္တမ္းႀကီးျဖစ္သကဲ့သို႔ ပညာေရးသမိုင္းသည္လည္း ယင္းျပည္သူတို႔၏ ပညာေရးလႈပ္ရွားမႈမွတ္တမ္းႀကီးပင္ ျဖစ္ေလသည္။ (ပညာေရးတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡေဟာင္း ဦး ထြန္းႂကြယ္၊ ၂၀၁၁ / ေဒါက္တာဓမၼပိယ (I.T.B.M.U) ၊ မိုးမခ ၊ ၁၉ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)
သမိုင္းဆိုတာ ေဖ်ာက္ဖ်က္လို႔ မရဘူး။

Hydrology ေရစီးေရလာ

Languages ကုလသမဂၢသံုး ဘာသာစကားႀကီး (၅) ရပ္ - Arabic အာရပ္ ၊ Chinese (Mandarin) တရုတ္ ၊ English အဂၤလိပ္ ၊ French ျပင္သစ္ ၊ Russian ႐ုရွား ၊ Spanish စပိန္

Law ဥပေဒပညာ

Marinetime ေရေၾကာင္းပညာ

Mathematics (math) သခၤ်ာ - သင္ေလ ခ်ာေလ။ အရာရာကို သခၤ်ာျဖင့္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း တြက္ခ်က္ေဖၚျပ အေျဖေပးႏိူင္သည္။

Medicine ေဆးပညာ - ကုသုိလ္လည္းရ ဝမ္းလည္းဝ။ ဆရာဝန္ မွားယြင္းမႈမ်ားကား ေျမႀကီးႏွင့္ ဖံုးထားသည္။

Meteorology မိုးေလဝသပညာ

Microbiology အဏုဇီဝေဗဒ

Oceanography အဏၰဝါေဗဒ

Pathology ေရာဂါေဗဒ

Pharmacology ေဆးဝါးေဗဒ - အနာသိက ေဆးရွိရ။ သံုးတတ္ရင္ေဆး၊ မသံုးတတ္ရင္ေဘး။

Philosophy ဒႆနိက - သက္ရွိသတၱဝါေလာကတြင္ လူသားရဲ့ အေတြးအေခၚသည္ အဆင့္ အျမင့္ဆံုးျဖစ္သည္။

Physics ႐ူပေဗဒ - အခ်စ္မွာ အသြားအျပန္ရွိတယ္။ ေရြ႕လ်ားေသာ အရာဝတၳဳရဲ့ စြမ္းအင္စြမ္းအားကို အသံုးျပဳသည္။

Physiology ဇီဝကမၼေဗဒ

Politics ႏိူင္ငံေရး - လူေတြ အေၾကာင္း သိရသည္။

Psychology စိတ္ပညာ

Sexology လိင္မႈေဗဒ

Social Science လူမႈသိပၸံပညာ

Sociology လူမႈေဗဒ

Zoology သတၱေဗဒ



အသိပညာရွင္ အတတ္ပညာရွင္

accountant စာရင္းကိုင္

activist လႈပ္ရွားေျပာင္းလဲေရးဝါဒီ

actor သရုပ္ေဆာင္

adviser အႀကံေပး ပုဂၢဳိလ္

anatomist ခႏၶေဗဒ ေလ့လာသူ

anthropologist မႏုႆေဗဒ ပညာရွင္

astrologer နကၡတ္ေဗဒင္ ဆရာ

astronomer နကၡတၱေဗဒ ပညာရွင္

astronaut အာကာသယာဥ္မႉး

bartender အေဖ်ာ္ယမကာ ေဖ်ာ္စပ္သမား

biologist ဇီဝေဗဒ ပညာရွင္

blogger ဘေလာဂါ

botanist ရုကၡေဗဒ ပညာရွင္

carpenter လက္သမား

chef စားဖိုမႉး၊ စားေတာ္ကဲ

chemist ဓာတုေဗဒ ပညာရွင္

driver ယာဥ္ေမာင္း

drummer ဒရမ္သမား၊ စည္တီး

ecologist ေဂဟေဗဒ ပညာရွင္

economist စီးပြားေရး ပါရဂူ၊ ေဘာဂ ပညာရွင္

electrician လွ်ပ္စစ္ကြ်မ္းက်င္သူ၊ မီးသမား

engineer စက္မႈ အတတ္ ပညာရွင္

entomologist ကိမိလေဗဒပညာရွင္

epidemiologist ကူးစက္ေရာဂါ ပ်ံ႕ပြားျခင္းႏွင့္ ကာကြယ္ျခင္းဆိုင္ရာ ပညာရွင္

expert ကြ်မ္းက်င္သူ၊ ပညာရွင္၊ ပါရဂူ

guitarist ဂိတာသမား

historian သမိုင္း ပညာရွင္

journalist သတင္းစာဆရာ

judge တရားသူႀကီး

lawyer ေရွ႕ေန၊ ဥပေဒ အက်ဳိးေဆာင္

librarian စာၾကည့္တိုက္မႉး

linguist ဘာသာစံု တတ္ကြ်မ္းသူ

mathematician သခၤ်ာ ပညာရွင္

meteorologist မိုးေလဝသ ပညာရွင္

microbiologist အဏုဇီဝ ပညာရွင္

musician တူရိယာပညာရွင္၊ ဂီတစာဆို

nurse သူနာျပဳ

painter ေဆးသုတ္သမား၊ ပန္းခ်ီဆရာ

pastor သင္းအုပ္ဆရာ

pathologist ေရာဂါေဗဒ ပညာရွင္

pharmacologist ေဆးဝါးေဗဒ ပညာရွင္

pharmacist ေဆးစပ္သမား

philanthropist ပရဟိတဒါနရွင္

philosopher ဒႆႏု ပညာရွင္၊ ေလာကအျမင္ တရပ္ကို ေဖၚထုတ္သူ၊ နက္နက္နဲနဲ ေတြးေခၚတတ္သူ

physicist ႐ူပေဗဒ ပညာရွင္

physician ဆရာဝန္၊ သမားေတာ္

physiologist ဇီဝကမၼေဗဒ ပညာရွင္

pianist စႏၵရားဆရာ

politician ႏိူင္ငံေရးသမား

psychiatrist စိတ္ေရာဂါ အထူးကု ဆရာဝန္

psychologist စိတ္ပညာရွင္

researcher သုေတသီ

scientist သိပၸံပညာရွင္

sculptor ပန္းပုဆရာ

singer အဆုိေတာ္

statistician စာရင္းအင္း ပညာရွင္

strategist မဟာဗ်ဴဟာေျမာက္ ေတြးေခၚေျမာ္ျမင္တတ္သူ

teacher ေက်ာင္းဆရာ၊ ေက်ာင္းဆရာမ

technician နည္းပညာရွင္

violinist တေယာသမား

vocalist အဆုိေတာ္၊ ေတးသံရွင္

writer စာေရးဆရာ

zookeeper တိရစာၦန္ဥယ်ာဥ္မႉး

zoologist သတၱေဗဒ ပညာရွင္



တကၠသိုလ္ပညာေရးအဆင့္

တကၠသိုလ္ပထမဘြဲ႕ (Bachelor, BA, BSc)

မဟာဘြဲ႕ (Master, MA, MSc)

ပါရဂူဘဲြ႕ / ေဒါက္တာဘြဲ႕ (Doctor of Philosophy, Ph.D.)



ႏိူင္ငံ ေအာက္တန္းက်သထက္က်လာေအာင္လုပ္မည့္ စိတ္ဓာတ္

၁။ စား၀တ္ေနေရး မျပည့္စံုျခင္း (ဆင္းရဲမြဲေတမႈမ်ားျခင္း)

၂။ အမ်ိဳးသားေရး စိတ္ဓာတ္ ေခါင္းပါးလာျခင္း

၃။ အျမင္ က်ဥ္းေျမာင္းျခင္း (ပညာမတတ္ျခင္း)

၄။ အသိဥာဏ္ နည္းပါးျခင္း (စာမဖတ္ျခင္း)

၅။ စိတ္ဓာတ္၊ စည္းကမ္း ည့ံဖ်င္းလာျခင္း

၆။ အလုပ္အကိုင္ ၊ အခြင့္အလမ္း နည္းပါးျခင္း

၇။ လက္ရိွ ပညာေရးစနစ္ တိုးတက္မႈ မရိွျခင္း၊ ေႏွးေကြးျခင္း စသည့္ အခ်က္မ်ားကို ေယဘုယ် ေတြ႕ျမင္ႏိုင္သည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)



ေခတ္မီ တိုးတက္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လက္ရွိက်င့္သံုးေနတဲ့ စာေမးပဲြစစ္ေဆးတဲ့စနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏုိင္ဖို႔ အေကာင္အထည္ေဖာ္ေဆာင္ရြက္မယ့္ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ပညာေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကြန္ရက္က ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ေတာ္ဝင္ႏွင္းဆီခန္းမမွာ ျပည္ပပညာရွင္ေတြနဲ႔ တနဂၤေႏြေန႔က ေဆြးေႏြးပဲြက်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ရမွတ္ကို အဓိကထားၿပီး အလြတ္က်က္ေျဖဆုိေနၾကတဲ့ စာေမးပြဲစစ္ေဆးတဲ့စနစ္ကေန သင္ယူမႈကို ထိထိေရာက္ေရာက္အားေပးတဲ့စနစ္ကို ေျပာင္းလဲဖို႔ေဆြးေႏြးၾကတယ္လို႔ ကြန္ရက္အဖြဲ႔ဝင္ ေဒါက္တာသိန္းလြင္က ေျပာပါတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဇြန္လက ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၊ ခဝဲၿခံမ်က္မျမင္ေက်ာင္းမွာက်င္းပခဲ့တဲ့ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ညီလာခံကေနရရွိလာတဲ့ ေဆြးေႏြးအၾကံျပဳခ်က္ေတြထဲက စာေမးပဲြစနစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေဆြးေႏြးၾကတာ ျဖစ္ပါတယ္။ (အာရ္အက္ဖ္ေအ၊ ၂၀ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၃)



မွတ္သားသင့္ေသာ အဆိုအမိန္႔မ်ား

ကြၽမ္းက်င္ရာ လိမၼာ

စာအုပ္စာေပ လူမိတ္ေဆြ

ဆရာမ်ား သားေသ

ဆရာထက္တပည့္ လက္ေစာင္းထက္

ဥစၥာဟူသည္ မ်က္လွည့္မ်ဳိး၊ ပညာဟူသည္ ျမတ္ေရႊအိုး

ပညာကားေရွ႕ ဥစၥကားေနာက္

ပညာျမွင့္မွ လူမ်ဳိးတင့္

ပညာရွိေတြးၾကည့္က ေျပးၾကည့္တာထက္မွန္

ပညာရွာ မာန္သာႏိွမ့္ခ်ထား

ပညာရဲရင္႔ ပြဲလည္တင့္

ပညာရွိ သတိျဖစ္ခဲ

ပညာရွိအမ်က္ ျပင္မထြက္

ပညာေရႊအိုး လူမခိုး

ပန္းထိမ္မတတ္ခင္ ေရႊခိုးသင္

ပံုမဟုတ္ ပါဌ္မဟုတ္

ေမးပါမ်ား စကားရ။ ေမးဖန္မ်ား စကားရ

မမွားေသာေရွ႕ေန မေသေသာေဆးသမား

မရွိတာထက္ မသိတာခက္

မသိေမး မစင္ေဆး

မသိသူေက်ာ္သြား သိသူေဖၚစား

လက္ဦးဆရာ မည္ထိုက္စြာ ပုဗၺာစရိယ မိႏွင့္ဖ

လက္ႏွင့္ေရး ေျခႏွင့္ဖ်က္

လိုလွ်င္ႀကံဆ နည္းလမ္းရ

ဝိနည္းတတ္ ၾကက္သတ္

ဝမရွိဘဲ ဝိမလုပ္ႏိူင္

သက္ႀကီးစကား သက္ငယ္ၾကား

သတိတမန္ ဉာဏ္ေျမကတုတ္၊ ပညာစြမ္း ခြ်န္းကဲ့သို႔အုပ္

သိသာသိေစ မျမင္ေစႏွင့္

အႀကံေကာင္းတခ်က္ အေနေကာင္းတသက္

အႀကံတူ ေနာက္လူ ေကာင္းစျမဲ

အႀကံတူ ရန္သူ

အခ်ိန္ရွိခိုက္ လံု႔လစိုက္

အစေကာင္းမွ အေႏွာင္းေသခ်ာ

အတတ္က်ဴး ဘီလူးျဖစ္

အတုျမင္ အတတ္သင္

အေပြးျမင္ အပင္သိ၊ အေသြးျမင္ အသြင္သိ

အဖထက္ သားတလႀကီး

အရင္းစစ္ အျမစ္ေျမက

အလိမၼာစာမွာရွိသည္

အသက္ကိုဥာဏ္ေစာင့္

အသက္ေမြးမႈတခုပညာ ကိုယ္စီပါ

ကေလးငယ္ အေမးအျမန္းထူျခင္းသည္ သူ႔ဘာသာ ပညာသင္ၾကားေနျခင္းျဖစ္ပါသည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

ကေလးတို႕၏ စိတ္သည္ လြန္စြာႏုနယ္ေသးသည့္အတြက္ ဆူျခင္း၊ ေငါက္ျခင္း၊ ျပစ္တင္ႀကိမ္းေမာင္းျခင္း၊ အတင္းအၾကပ္ေစခိုင္းျခင္း လံုး၀ မျပဳသင့္ေပ။ ဆူေငါက္ခံရပါမ်ားေသာ ကေလးငယ္၏ စိတ္တြင္ စိတ္ဒဏ္ရာရသြားပါက သူ၏ မသိစိတ္အလ်င္တြင္ မိမိကိုယ္ကို ယံုၾကည္စိတ္ေပ်ာက္ဆံုးကာ အားလံုးကို အားငယ္ထိတ္လန္႔ သြားႏိုင္သည္။ ရိုက္ႏွက္ဆံုးမျခင္းသည္ အဆိုး၀ါးဆံုး ကိစၥျဖစ္သည္။ ပြင့္သစ္စအငံုအဖူးေလးကို နင္းေျခဖ်က္ဆီးသည္ႏွင့္တူေလသည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

ေက်ာင္းသားလူငယ္မ်ားကို အားခ်ိန္၊ လ်ားခ်ိန္ေပးဖို႕ အထူးအေရးႀကီးပါသည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

ေက်ာင္းဟူသည္ စာခ်ည္းပဲ သင္ရမည့္ ဌာန မဟုတ္ပါ။ ကစားကြင္းရိွရမည္။ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ခန္းမ်ား ျပည့္စံုရမည္။ စာၾကည့္တိုက္ရိွရမည္။ အားကစား ဌာနရိွရမည္။ အႏုပညာ ပ်ိဳးခင္းမ်ား ရိွရမည္။ ပန္းခ်ီခန္းမ်ား ထားရိွရမည္။ အတီး၊ အမႈတ္၊ အဆို၊ အက သင္ၾကားေပးရမည္။ ေက်ာင္းဟူသည္ စာခ်ည္းပဲ သင္ရမည့္ ဌာန မဟုတ္ပါ။ ကစားကြင္းရိွရမည္။ လက္ေတြ႕စမ္းသပ္ခန္းမ်ား ျပည့္စံုရမည္။ ဘယ္ပညာမွ ေမြးကတည္းက မတတ္ဘူး။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

စာေပေတြ ဖတ္တယ္ဆိုတဲ့ေနရာမွာလည္း အဲဒီထဲက မွတ္သားစရာ၊ လိုက္နာစရာပါလာရင္ ခ်က္ခ်င္းေရးမွတ္၊ ကိုယ္တိုင္က်င့္ေသာအားျဖင့္ အသံုးခ်။ သူမ်ားေတြကိုလည္း ၾကံဳလာရင္ ကိုယ္က်င့္သလိုျပန္ျပေပး။ အဲဒီလိုလုပ္မယ္ဆိုရင္ တႏွစ္ထက္တႏွစ္ ပိုေတာ္လာမယ္။
(အရွင္ပညာေဇာတ - ဓမၼဒူတ / မင္းကိုေအာင္၊ ဖဘ၊ ၂၉ ေအာက္တိုဘာ ၂၀၁၂)

ဒီပံုအတိုင္းဆက္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ပညာေရးစနစ္က ေကာင္းလာဖို႔ မရွိဘဲ ပိုဆိုးသြားႏုိင္ပါတယ္။ ျခစားပ်က္စီးေနတဲ့ ပညာေရး စနစ္ကို အျမန္ဆံုး ျပန္ျပင္ရပါမယ္။ မၾကာခင္တင္မဲ့ ပညာေရးအက္ဥပေဒဟာ အာဏာရွင္ပညာေရးကို ၿဖိဳခ်ႏုိင္မယ့္ အေကာင္းဆံုး လက္နက္ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ ေနာင္လာမယ့္ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားေတြ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ႏုိင္ၾကပါေစ။ (ၿဖိဳးတင္ဦး၊ ဖဘ၊ ၂၃ ေမ ၂၀၁၃ / ဝင္းေအာင္စိန္)

ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ဟာ ေက်ာင္းသူ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ အဂၤလိပ္စာ တတ္ေျမာက္မႈကိုလည္း ေမးျမန္းခဲ့ျပီး ဆရာ၊ ဆရာမေတြကိုလည္း အဂၤလိပ္စာ မြမ္းမံ သင္တန္းေပးဖို႔ စီစဥ္မယ္လို႔ သိရပါတယ္။ (ေကာ့မွဴးျမိဳ႕၊ အာရ္အက္ဖ္ေအ၊ ၁၀ ေအာက္တုိဘာ ၂၀၁၂)

ပညာဆည္းပူးတယ္ဆိုတာ ေမးခြန္းက စတင္တယ္။

ပညာ ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေတာ္ ဗဟုသုတ မရွိတဲ့ သူနဲ႔ေဆြးေႏြးရတာ အလကားပဲ။ ဒီလိုပဲ ထင္မိတယ္။ (အညတရစစ္သည္ေတာ္တစ္ဦးရဲ ့ ေရွ ့တန္း ဘဝ ဒိုင္ယာရီ / နစ္ေနမန္း၊ ဖဘ၊ ၇ ဇန္နဝါရီ ၂၀၁၃)

ပညာျမင့္မွ တိုင္းျပည္၊ လူမ်ိဳး အေျခ ျမင့္မည္။

"ပညာရဲရင့္ ပြဲလယ္တင့္" ဆိုသလို စာမ်ားမ်ားဖတ္တဲ့ သူက မဖတ္တဲ့သူထက္ ေခါင္းတစ္လံုးစာမွ် ပိုျမင့္ၿပီး ပိုျမင္ႏိူင္စြမ္း ရွိတာေၾကာင့္ ... မိမိတို ့ရဲ ့တန္ဖိုးရွိလြန္း လွတဲ့ ေငြေပးၿပီး ဝယ္လို ့မရတဲ့ အားလပ္ခ်ိန္ေလးေတြမွာ မိမိအတြက္ အက်ိဴးရွိေစမဲ့ ... စာမ်ားကို ဖတ္ရွဳျခင္းျဖင့္ ....... အခ်ိန္ကို တန္ဖိုး ရွိရွိ အသံုးခ်ႏိူင္မည္ျဖစ္ပါသည္.....။ (သစၥာ၊ ဖဘ၊ ၁၈ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၁၂)

ပထမဦးစြာ ေျပာလိုသည့္ အခ်က္မွာ ကေလးငယ္မ်ားကို ေက်ာင္းေပ်ာ္ေအာင္ထားေရး ျဖစ္သည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

ပထမအခ်က္ကေတာ့ ကြ်န္မအေမက သူသင္တဲ့ အဂၤလိပ္စာဘာသာရပ္ကို ပိုင္နိုင္တယ္။ စာရွင္းျပတာ ေကာင္းတယ္။ ဒုတိယအခ်က္ကေတာ့ ဘယ္လိုသင္ရင္ ေက်ာင္းသားေတြ သူ႔သင္ခန္းစာမွာ စိတ္၀င္စားမလဲဆိုတာ သူသိတယ္။ ဥပမာ - ဂရမ္မာနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းေတြပဲ မလုပ္ဘဲ၊ ေက်ာင္းသားေတြ ၾကိဳက္တတ္မယ့္ အဂၤလိပ္စကားပံုေတြ ထည့္သြင္းေျပာျပေလ့ရွိတယ္။ စကားပံုေတြရဲ႕ အဓိပၸါယ္ကို ပံုျပင္ေျပာသလို စီကာပတ္ကံုးေျပာျပရင္ ေက်ာင္သားေတြ ၾကိဳက္ၾကတယ္။ တကူးတက မက်က္ရပဲ မွတ္မိသြားတတ္ၾကတယ္။ တတိယအခ်က္ကေတာ့ အတန္းထဲမွာ ေက်ာင္းသားေတြကို စိတ္တိုျပီး ေအာ္ေငါက္တာ မေတြ႔ဖူးဘူး။ စာၾကိဳးစားဖို႔ တိုက္တြန္းတယ္၊ ရွင္းျပတယ္။ အဂၤလိပ္စာ မလုိက္နိုင္တဲ့ေက်ာင္းသားေတြ အိမ္မွာ စာလာေမးရင္ အခ်ိန္မေရြး သင္ေပးတယ္။ (ခင္ႏွင္းစိုး၊ http://educationinmyanmar.blogspot.com/

၊ ၂၂ မတ္ ၂၀၁၂)

ျမန္မာစာသင္ၾကားရင္းျဖင့္လည္း ယဥ္ေက်းမႈ၊ စိတ္ဓာတ္ေကာင္းမြန္မႈမ်ားကိုလည္း ယူတတ္ဖို႕ သင္ၾကားႏိုင္သည္။ ကမၻာတစ္၀န္းႏွင့္ သဟဇာတ ျဖစ္စြာ ေျပာဆိုဆက္ဆံႏိုင္ဖို႕ အဂၤလိပ္စာကိုလည္း သင္ၾကားရသည္။ က်ိဳးေၾကာင္း ဆင္ျခင္ႏိုင္ဖို႕ အတြက္အခ်က္ေကာင္းမြန္ဖို႕ သခ်ာၤဘာသာရပ္ကိုလည္း သင္ၾကားရသည္။ မအဖို႕ သမိုင္းသင္ရသည္။ ေနထိုင္ရာကမၻာႀကီး ကို ေလ့လာႏိုင္ဖို႕ ပထ၀ီ၊ သက္ရိွေလာကကို ေလ့လာႏိုင္ဖို႕ ဇီ၀ေဗဒ၊ ျဒပ္ရိွ၊ျဒပ္မဲ့တို႕၏ ရုပ္သတိၱကို သိရိွႏိုင္ဖို႔ ရူပေဗဒကိုလည္း သင္ၾကားရသည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

ျမန္မာလူမ်ဳိးတစ္ေယာက္က ျမန္မာ႔စာေပကုိ မဖတ္လွ်င္ မည္႔သည္႔လူမ်ဳိးက ဖတ္မည္နည္း၊ ျမန္မာလူမ်ဳိးတစ္ေယာက္က ျမန္႔မာစာေပကုိ တန္ဖုိးမထားလွ်င္ မည္သည္႔လူမ်ဳိးက တန္ဖုိးထားမည္နည္း၊ ဂလုိဘယ္လုိက္ေဇးရွင္း ျဖစ္လာေသာ ယေန႔ေခတ္အခ်ိန္အခါအတြင္ အျခားေသာ ဘာသာစကားမ်ားကုိလည္း သင္ယူတတ္ေျမာက္သင္႔ေပသည္၊ သုိ႔ေသာ္ မိခင္ ဘာသာစကားကုိလည္း အစဥ္တျဖင္႔တုိးတက္ေအာင္ၾကဳိးစားရေပမည္။ တန္ဖုိးထားရေပမည္။ ေစာင္႔ေရွာက္ရေပမည္။ ျမန္မာ႔စာေပကုိ တီထြင္ခဲ႔ၾကေသာ ေရွးပညာရွင္စာဆုိေတာ္မ်ား၊ အင္းဝေခတ္မွ ေပေလးပင္ ရွင္ေလးပါး (ရွင္ဥတၱမေက်ာ္၊ ရွင္မဟာသီလဝံသ၊ ရွင္ေခမာ၊ ရွင္အုန္းညဳိ) စေသာ စာဆုိရွင္မ်ား၊ ကုန္းေဘာင္ေခတ္တြင္ ရွင္မဟာရ႒သာရ၊ ဖုိးသူေတာ္ဦးႏု၊ စေလဦးပုည၊ အခ်ဳပ္တန္းဆရာေဖ စေသာ စာဆုိပညာရွင္မ်ား၊ ကုိလုိနီေခတ္၌ ဆရာမင္းသုဝဏ္၊ ဆရာေဇာ္ဂ်ီ စေသာ စာဆုိပညာရွင္မ်ားသာ မေပၚေပါက္ခဲ႔ပါက ယေန႔ ျမန္မာ႔စာေပသည္ ယခုကဲ႔သုိ႔ ထြန္းေထာက္လ်က္ရွိေနမည္မဟုတ္ေခ်၊ ထုိ႔ေၾကာင္႔ ျမန္မာ႔စာေပကုိ တုိးတက္ေအာင္ျပန္ပြါးေအာင္ ျပဳလုပ္ရမည္မွာ ျမန္မာတုိင္းတြင္ တာဝန္ရွိလွေပသည္။ (http://dhammaanalysis.multiply.com/journal/item/111

)

လူတစ္ေယာက္ တကယ္စိတ္အားထက္သန္ရာ တကၠသိုလ္ သို႕ မပို႕ပဲ မိမိတက္ခိုင္းခ်င္ရာ သို႕ ဇြတ္အတင္း ပို႕သည့္ မိဘမ်ားေၾကာင့္ ယေန႕ေခတ္ လူငယ္ အေတာ္မ်ားမ်ားသည္ ေရတိမ္နစ္ၾကရေလသည္။ စာကိုစိတ္မ၀င္စားဘဲ စာသင္ခ်ိန္ တျခားေရာက္ကုန္သည္။ အေပ်ာ္အပါးေနာက္သို႕သာ လိုက္ၾကရင္း အခ်ိန္ကုန္၊ ေငြကုန္ ျဖစ္ကာ ေနာက္ဆံုး ေက်ာင္းထြက္လိုက္ၿပီး လူပံုအလယ္ ၊ ေဆြမ်ိဳး အလယ္ မ်က္ႏွာငယ္ကာ အရွက္ကြဲကာ ဘ၀ ပ်က္ခဲ့ၾကရသည့္ လူငယ္မ်ား၏ ဘ၀မ်ားမွာ အလြန္ရင္ နာစရာ ေကာင္းလွသည္။ မိဘမ်ားမွာလည္း အျပစ္မရိွသလို၊ လူငယ္မ်ားတြင္လည္း အျပစ္ မဆိုသာပါ။ ပညာေရးစံလြဲေနမႈ၏ ေၾကာက္စရာေကာင္းသည့္ ျပစ္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္ ပင္ျဖစ္ေလသည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

လူတိုင္းဟာ ဘဝမွာ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ လက္ရွိထက္ ပိုတိုးတက္ေအာင္ လုပ္ႏိူင္ေသးတယ္။

အေမးအျမန္းထူသည့္ ကေလးကို စိတ္ရွည္သည့္သူ လြန္စြာ ရွားေလသည္။ ဤသို႕ လံုးဝ မလုပ္သင့္ပါ။ ကေလးငယ္ ေမးပါေစ။ ေလာကႀကီးထဲကို ေရာက္ခါစ ကေလးငယ္အဖို႔ အရာအားလံုးသည္ အထူးအဆန္းခ်ည္းျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္တို႔ ဦးေႏွာက္ျဖင့္ နားလည္ႏိုင္သည့္ ဝါက်မ်ားျဖင့္ တတ္ႏိုင္သမွ် ေျပာျပရမည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

အလယ္တန္းေက်ာင္းသားမ်ား၏ အရြယ္သည္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရိွ ေဟာ္မုန္းဓာတ္မ်ား စတင္ေျပာင္းလဲ ဖြံ႕ ၿဖိဳးလာခ်ိန္ျဖစ္သည္။ ဤအရြယ္မ်ားသည္ ဂ်စ္ကန္ကန္ႏိုင္တတ္သည္။ ဒါသဘာဝပဲ ျဖစ္သည္။ လမ္းလြဲမေရာက္ေအာင္ ထိန္းေက်ာင္း တည့္မတ္ေပးဖို႕ မ်ားစြာလိုေလသည္။ ဤသည္ကို နားမလည္ေသာေၾကာင့္ မိဘႏွင့္ ကေလးၾကား၊ ဆရာႏွင့္ ေက်ာင္းသားၾကား ပဋိပကၡ မ်ား မျဖစ္သင့္ပဲ ျဖစ္ေနၾကရျခင္း ျဖစ္သည္။ (ပိုတာ၊ www.maukkha.org

၊ ၂၀၀၅)

Myanmar Education vs. American Education
ဒီပညာေရးစနစ္ ႏွစ္ခုမွာ ဘာကြာသလဲဆိုေတာ့ ...
၁။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးက Teaching Method ကိုသံုးတယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးက Learning Method ကိုသံုးတယ္။
၂။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးက Theory ကိုသင္တယ္။ အေမရိကန္ပညာေရးက Practical ကို သင္တယ္။
၃။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးက သင္တဲ့ဆရာကို ျပန္ေမးရင္ မႀကိဳက္ဘူး .. အေမရိကန္ ပညာေရးက သင္တဲ့ ဆရာကို မေမးရင္ မႀကိဳက္ဘူး။
၄။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးက " intolerant " ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးက " liberal " ဆန္တယ္။
၅။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးမွာ ေက်ာင္းသားက ဆရာကို အားကိုးတာ ႀကိဳက္တယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးမွာ ေက်ာင္းသား ကိုယ့္အားကိုယ္ကိုးတာကို ႀကိဳက္တယ္။
၆။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးမွာ Group Team Work ဆိုတာ မသိေအာင္ လုပ္ထားတယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးမွာ Group Team Work ဆိုတာ အေရးအႀကီးဆံုး ျဖစ္တယ္ဆိုတာ သိေနေအာင္ ရိုက္ထည့္ေပးထားတယ္။
၇။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးမွာ စာၾကည့္တိုက္ထဲက စာအုပ္တို႔ .. ကြန္ျပဴတာ လက္ေတြ႔ခန္းထဲက ကြန္ျပဴတာေတြဟာ ေသာ့ခတ္ သိမ္းခံထားရတယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးမွာ ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္ခ်င္းစီအတြက္ အခ်ိန္မေရြး ေနရာမေရြး ဖတ္ခ်င္သေလာက္ သံုးခ်င္သေလာက္ သံုးႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးထားတယ္။
၈။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးမွာ ဆရာ၊ဆရာမ ဆိုတာ မ်က္ႏွာထားတည္ရမယ္၊ပုပ္ထားရမယ္၊ဒါမွ ေက်ာင္းသားက မခန္႔ေလးစား မလုပ္မွာ .. အရိုအေသ မတန္မွာလို႔ ယူဆထားတယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးမွာ ဆရာနဲ႔ေက်ာင္းသား မ်က္ႏွာခ်င္းဆိုင္ ေတြ႔တာနဲ႔ ျပံဳးျပတယ္။ လက္လွမ္းျပတယ္။ အတူတူလမ္းေလွ်ာက္ စကားေတြေျပာတယ္။ ရံုးခန္းကို အခ်ိန္မေရြး စာသြားေမးခြင့္ ရွိထားတယ္။
၉။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးမွာ အသက္ၾကီးလာရင္ ပညာေရးကို သင္ယူဖို႔ အခ်ိန္မေပးခ်င္ေတာ့ဘူး ... ရွက္ဖုိ႔ေကာင္းတယ္လို႔ အမ်ားစု ခံယူထားတယ္။ အေမရိကန္ ပညာေရးမွာ အသက္အရြယ္ လူတန္းစားမခြဲ ႀကိဳက္တဲ့အခ်ိန္ ေက်ာင္းျပန္လာတက္လို႔ ရေအာင္ စီစဥ္ေပးထားတယ္။
၁၀။ ျမန္မာျပည္ ပညာေရးမွာ တိုင္းျပည္ကို အုပ္ခ်ဳပ္ဖို႔ ႏိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္စားဖုိ႔ ...လူငယ္ေတြကို Political Science မသင္ေပးဘူး။။ အေမရိကန္ ပညာေရးမွာ .. General Requirement Subject အေနနဲ႔ မယူမေနရ .. မသင္မေနရ .. ျပဌာန္းထားတယ္။
သိပ္အမ်ားႀကီး မကြာပါဘူး .. ဒီအခ်က္ေတြေၾကာင့္ပဲ ျမန္မာျပည္ ပညာေရး အဆင့္ဟာ ကမၻာမွာ မ်က္နွာမြဲ မ်က္ႏွာျပာအျဖစ္နဲ႔ ရပ္တည္ေနရတာ။။။
(Nunu Manam ၊ ဖဘ၊ ၉ ဧျပီ ၂၀၁၃)

ပညာအလင္းျဖင့္ စစ္ကြ်န္အေမွာင္ဘဝ ျဖိဳခဲြအံ့

ေက်ာ္ညြန္႔

မူရင္းလင့္ခ္။ ။http://burmanationalnews.org/burma/index.php?option=com_content&view=article&id=2856&Itemid=8