ေအသင္ၿမိဳ႕ ႏိုင္ငံမွာ တုိက္ရိုက္ဒီမိုကေရစီ ေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္းအက်ဥ္း

 Standard Podcast Hide Player | Play in Popup | Download

အပိုင္း(၆)

ေအသင္ ဒီမုိကေရစီ ေရႊေခတ္ ကုန္ဆံုးျခင္း

Cleistenes ေသဆံုးၿပီး တဲ့ အခါမွာ သူ႕ရဲ႕ေျမးျဖစ္သူ Pericles (BC 490 – 429)ဟာ ေအသင္မွာ ၾသဇာအရွိဆံုးျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ အရ ျပည္သူကသာအုပ္ခ်ဳပ္တယ္၊ လူ ၅၀၀ (၅၀ x ၁၀) ပါ၀င္တဲ့ ၿမိဳ႕ေကာင္စီကအုပ္ခ်ဳပ္တယ္ဆိုရာမွာလည္း၊ တကယ့္ လက္ေတြ႕မွာ လူ ၅၀ စီပါတဲ့ မ်ိဳးႏြယ္စု အသီးသီး က တႏွစ္ပတ္လံုး ၃၅ ရက္စီ အလွည့္က် အုပ္ခ်ဳပ္ ၿပီး သမတၱ ဆိုတာကလည္း အလွည့္ က်တႏွစ္မွာ (၁၀) ဦးတက္ေနတာဆိုေတာ့ ေအသင္ ႏိုင္ငံ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွာ ဗဟိုကေန တင္းတင္း က်ပ္က်ပ္ အုပ္ခ်ဳပ္တာ မရွိဘူး။ တစံုတဦး က မင္းစိုးမင္းညစ္ တဦးျဖစ္လာရေလာက္ေအာင္ ၾသဇာ အာဏာ အလြန္႕အလြန္ ႀကီးမားလာ တယ္လို႕ အထင္ခံရ ရင္္ လည္း ၿမိဳ႕လံုးကြ်တ္ညီလာခံ ကေန အဆိုတင္ သြင္းၿပီး ျပည္ႏွင္ဒဏ္ေပးႏိုင္ တဲ့ ဥပေဒကလည္းရွိေနတယ္။

ေအသင္စစ္တပ္ရဲ႕ ဗိုလ္ခ်ဳပ္တဦး ျဖစ္တဲ့ Pericles (ပဲရီကလီးစ္) ကေတာ့ ေအသင္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ကိုဆက္လက္ထိမ္းသိမ္းရင္း အမ်ားႀကိဳက္ မူ၀ါဒေတြ နဲ႕ အတူ ေအသင္ၿမိဳ႕ ရဲ႕ ဂႏၡ၀င္ေျမာက္ ပါသီႏြန္ အေဆာက္အဦး အပါအ၀င္ တျခား ရင္သပ္ရႈေမာဘြယ္ရာ သမိုင္း၀င္ ေအသင္ရဲ႕ အထင္ကရ ေဆာက္အဦးေတြကိုတည္ေဆာက္ၿပီး စာေပ အႏုပညာ ျပဇတ္ စသည္တို႕ကို ပါ ျမွင့္ တင္ရင္း သူ႕ရဲ႕ၾသဇာ ကို တည္ေဆာက္ ႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူပိုင္ဆိုင္ရရွိခဲ့တ့ဲ ဘိုးဘြား ပိုင္ အေမြအနစ္ေတြ တနင့္တေထာႀကီး ရွိထားေတာ့ ေအသင္ ၿမိဳ႕ ရဲ႕ ဘ႑ာ ေတာ္ ေငြေတြနဲ႕ သူ႕ရဲ႕ ေအသင္ၿမိဳ႕လွပေရး၊ ဂုဏ္က်က္သေရ နဲ႕ ျပည့္စံုေစေရး အတြက္ ျပဳလုပ္တဲ့ ေဆာက္လုပ္ေရး ပရိုဂ်က္ ေတြ နဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ၿမိဳ႕လံုးကြ်တ္ညီလာခံမွာ အျပင္းအထန္ ေ၀ဖန္ ကန္႕ကြက္ လာသူ ေတြ ရွိလာေတာ့ သူက သူ႕ ကိုယ္ပိုင္ ေငြနဲ႕ ပဲ ဒီ ပရုိဂ်က္ေတြ ကိုေဆာက္လုပ္ သြားဖို႕ တန္ျပန္ အဆိုတင္သြင္း လိုက္ တယ္။ ျပည္သူေတြကလည္း သေဘာတူ လက္ခံလိုက္တဲ့အျပင္ ဒီ ေဆာက္လုပ္ ေရး ပရိုဂ်က္ေတြ ေၾကာင့္ အလုပ္အကို္င္ ေတြရရွိလာ ၾက တဲ့ ေအသင္ ၿမိဳ႕သားေတြအေပၚမွာ ေရာ အလွည့္က် သမတၱ ေတြအေပၚမွာပါ Pericles ရဲ႕ၾသဇာဟာႀကီးထြားလာတယ္။ Pericles ရဲ႕ အမ်ားျပည္သူႀကိဳက္ လုပ္ငန္းေတြအမ်ားႀကီးထဲကေန ေနာက္ ဥပမာ တခုအားျဖင့္ ေျပာရရင္ ေအသင္ရဲ႕ အထင္ကရ ျပဇတ္ႀကီး ေတြကိုလည္း ျပည္သူေတြ အခမဲ့ ၀င္ၾကည့္ႏိုင္ေအာင္ ႏိုင္ငံ့ ဘ႑ာေတာ္ေငြ ထဲကေန က်ခံေပးဖို႕ အဆိုတင္သြင္းခဲ့တယ္။ ေအာင္လည္း ေအာင္ျမင္ခဲ့တယ္။

ဒီလိုနဲ႕Pericles ဟာ ညီလာခံမွာ ျပည္သူေတြရဲ႕ ဆႏၵ ကိုရယူၿပီး ေအသင္ ဒီမိုကေရစီကို တမ်ိဳးတဖံုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ခဲ့တယ္။ Pericles ရဲ႕ေခတ္ မွာ ျပည္သူေတြ ဟာ တရားဥပေဒေအာက္မွာ တန္းတူမႈ နဲ႕ အခြင့္ အလန္း ေတြ တန္းတူမႈကို ရရွိခဲ့ၾက တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ တရားဥပေဒေအာက္မွာ တန္းတူမႈ ရွိေအာင္ တရားေရးကိစၥေတြမွာ ကြ်န္ေတြ နဲ႕ ႏိုင္ငံျခားသားေတြ ဟာ သူ႕တို႕ကိုယ္စား သူတုိ႕ကို အကာအကြယ္ေပးမဲ့ ေစာင့္ေရွာက္သူေတြထားရွိေစတယ္။ အခြင့္အလန္း တန္းတူမႈ ဆိုတာကေတာ့ လူတိုင္းဟာ အရာရာ မွာ အခြင့္ အေရး တန္းတူတယ္ရယ္လို႕မဟုတ္ပဲ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး မွာ ျပည္သူေတြပါ၀င္ႏိုင္ဖို႕အတြက္ ခ်မ္းသာ ၾကြယ္၀မႈကိုအေျခမခံပဲ အရည္အခ်င္း၊ အစြမ္းအစ အစရွိတဲ့ ထိုက္တန္မႈ ကိုေျခခံေစတာျဖစ္တယ္။ တနည္းအားျဖင့္ အေကာင္းဆံုး အေတာ္ဆံုးလူေတြကို ေရြးေကာက္ေစတာျဖစ္တယ္။ လက္ေတြ႕မွာ အေတာ္ဆံုး လူကို ဂရိဘာသာစကားနဲ႕ aristoi (the best one man) လို႕ေခၚတယ္။ အဲဒီ aristoi ဆိုတဲ့ ဂရိ ေ၀ါဟာရ ကေနပဲ aristocracy ေခၚတဲ့ မင္းစိုးရာဇာ အုပ္စိုးတဲ့ စနစ္ ဆိုတဲ့ စကားလံုး ေပၚေပါက္ လာတာျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ေရွးေဟာင္း ဂရိ ေခၚမ သမိုင္းပညာရွင္ေတြကပဲ Perciles ကို the first citizen of Athens ေအသင္ရဲ႕ ထိပ္တန္း ႏိုင္ငံသား အျဖစ္မွတ္တမ္းတင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဂရိေခၚမေခတ္ သမိုင္းပညာ ရွင္ Thucydides (သူးစီးဒီးတီးစ္) ကမွတ္တမ္း တင္ရာမွာ Pericles ေခတ္ ေအသင္ဒီမိုကေရစီဟာ “သီအိုရီအရ ဒီမိုကေရစီျဖစ္ေပမဲ့ လက္ေတြ႕မွာ ေအသင္ႏိုင္ငံ ရဲ႕ ထိပ္တန္းႏိုင္ငံသား ကအုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္ ျဖစ္ပါတယ္” လို႕ဆိုခဲ့ပါတယ္။ ဆိုေတာ့ ဘီစီ ၅၀၀ ၀န္းက်င္ မွာ Cleisthenes ကစတင္ခဲ့တဲ့ ေအသင္ဒီမိုကေရစီဟာ ဘီစီ ၄၃၀ ကစၿပီး Pericles (ပဲရီကလီးစ္) ရဲ႕ေခတ္မွာ မင္းစိုးရာဇာ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့စနစ္ျဖစ္သြားတယ္လို႕ေ၀ဖန္ထားပါတယ္။

သို႕ပင္ျငားလည္း ေခတ္သစ္သမိုင္းပညာရွင္ေတြကေတာ့ Pericles ရဲ႕ေခတ္ကို ေအသင္ဒီမိုကေရစီ ရဲ႕ေရႊေခတ္လို႕သံုးသပ္သူ ရွိသလို အဆိုး အေကာင္း ရႈေထာင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကေန ခ်ည္းကပ္ေ၀ဖန္ၾကပါတယ္။ Pericles ရဲ႕ေခတ္ကို ေအသင္ဒီမိုကေရစီရဲ႕ေရႊေခတ္လို႕ တင္စားစရာေတြ ကလည္း အမ်ားႀကီးရွိေနပါတယ္။ လူ ၅၀၀ ပါ၀င္တဲ့ ၿမိဳ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေကာင္စီ နဲ႕ ၿမိဳ႕ညီလာခံေတြဟာ Pericles ရဲ႕ေခတ္ မွာ ဆက္လက္ ရွင္သန္ ေနခဲ့တယ္။ ဒီ ေကာင္စီနဲ႕ ညီလာခံေတြမွာ အေကာင္းဆံုး အစိုးရဟာဘယ္လိုဟာမ်ိဳးလဲ? ေကာင္းမြန္ တဲ့ လူ႕ဘ၀ဆိုတာ ဘယ္လိုဟာ လည္း စသည္ျဖင့္ အေၾကာင္းအရာစံု ကို ျငင္းခံုေဆြးေႏြးၾကၿပီး Pericles ေခတ္မွာ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ေတြ လည္းထြန္းကား ခဲ့ တယ္။ အထုူးသျဖင့္ သူတို႕ ေဆြးေႏြးတဲ့ အရာေတြထဲမွာ စစ္နဲ႕ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေၾကာင္းေတြက ေတာ္ေတာ္အခရာက်ခဲ့ပါတယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရး နဲ႕ စစ္ေရးစစ္ရာ မွာ အရင္ကလို ဘုရင္တဦးထည္း ကဆံုးျဖတ္တာမ်ိဳးမဟုတ္ပဲ စစ္ ေၾကညာ တဲ့ အမႈကို ၿမိဳ႕လံုးကြ်တ္ညီလာခံကသာ ျပဳလုပ္ခြင့္ရွိတယ္။

မိဳ႕ညီလာခံကလည္း Pericles အဆိုတင္သြင္း သမွ်ကို အလြယ္တကူလက္ခံခဲ့တာမ်ားပါတယ္။ သူ႕ေခတ္သူ႕အခါမွာ Pericles ဟာ ေအသင္မွာ ရွိခဲ့ဘူးတဲ့ တျခား ဘုရင္ေတြထက္ကို ၾသဇာအာဏာရွိေနခဲ့တယ္။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့ သူ႕ကိုေၾကာက္ၾကလို႕မဟုတ္ပဲ၊ သူေျပာ တဲ့စကားေတြဟာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းရွိလွၿပီး၊ အက်ိဳးအေၾကာင္း အင္မတန္ ဆီေလ်ာ္ ညီညြတ္ေလ့ရွိတဲ့အျပင္ Pericles ဟာ သူ႕ ကိုယ္ က်ိဳးအတြက္ လုပ္ေနတာမနဟုတ္ပဲ ၿမိဳ႕ ရဲ႕ တုိးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္းနဲ႕ ေအသင္ ၿမိဳ႕ ရဲ႕ ဂုဏ္ေရာင္ေျပာင္ဖို႕အတြက္ ကိုယ္က်ိဳး စြန္႕ၿပီး ေဆာင္ရြက္ေနသူအျဖစ္ အမ်ား တကာက သိျမင္ ၾကလို႕ျဖစ္တယ္။ သူအဆိုတင္သြင္း သမွ် ကို ၿမိဳ႕သားေတြ က အလြယ္ တကူ သေဘာတူလက္ခံ လာ ရေလာက္ေအာင္ အတၱစိတ္ကင္းမဲ့ၿပီး၊ ကိုယ္က်ိဳးစြန္႕ႏိုင္သူတဦးအျဖစ္ ဂုဏ္ေရာင္ ေျပာင္တဲ့ အျပင္ သူဟာ စစ္ေရးမွာ အင္မတန္ကြ်မ္းက်င္သလို ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ကာလမွာ သူ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကလည္း ညဏ္ အေမွ်ာ္အျမင္ ႀကီးမားတဲ့ ပညာရွိ တဦး ျဖစ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ သူ႕မွာ ရန္သူေတြရွိခဲ့တယ္။ Pericles (ပဲရီကလီးစ္) ဟာသူ႕ရဲ႕အဆင့္ျမင့္တဲ့ ရာထူးနဲ႕ မတန္တဆ မလိုက္ဖက္တဲ့ အျပဳအမူမ်ိဳး ကို ဘယ္ ေတာ့ မွမလုပ္ခဲ့တဲ့အျပင္ လူေတြကိုလည္း ေျမွာက္ပင့္တာမ်ိဳး၊ သူ႕ရန္သူေတြကိုဖိႏွပ္တာမ်ိဳး ဘယ္ေတာ့မွမလုပ္ခဲ့ဘူး။ တုိင္းျပည္ရဲ႕ဘ႑ာေတာ္ေငြေတြကို သူ႕စိတ္ႀကိဳက္လက္လွမ္းမွီသည့္တိုင္ေအာင္ ဘယ္ေသာအခါမွ သူ႕ ကုိယ္က်ိဳး အတြက္ အလြဲသံုးစားမလုပ္ခဲ့ဘူး။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ေအသင္ၿမိဳ႕သားေတြကေတာ့ Pericles ကို စံျပ ဂရိလူမ်ိဳး တဦး အျဖစ္ ေလးစားၾကတယ္။

Pericles ကိုယ္တိုင္ကလည္း ဂီတ အႏုပညာ နဲ႕ အေတြးအေခၚ ပညာရပ္ေတြကို ဆရာႀကီးသမားႀကီးေတြဆီမွာ သင္ယူဆီးပူး ခဲ့ ဘူးသူျဖစ္ တယ္။ စာေပ နဲ႕ အႏုသုခုမပညာ အမ်ိဳးမ်ိဳး ကိုလည္း ခုန္မင္ ခင္တြယ္ ေလးစားျမတ္ႏိုး တဲ့ အေလ်ာက္ သူ႕ေခတ္မွာ အသက္၀င္လွတဲ့ဂႏၡ၀င္ေျမာက္ပန္းခ်ီပန္းပုပညာေတြလည္းထြန္းကားခဲ့တယ္။

ကမၻာ့ ဗိသုကာ သမိုင္းမွာ မွတ္ေက်ာက္အတင္ခံရၿပီး ေအသင္ နဲ႕ ဂရိေခါမရဲ႕ ဂုဏ္ ေရာင္ ေတြ ေျပာင္ေစတဲ့ ပါသီႏြန္အပါအ၀င္ အေဆာက္အဦးေတြ အေျမာက္အျမား ကို ေအသင္ရဲဲ႕ Acropolis ေခၚ ၿမိဳ႕ရိုးတံတိုင္းေတြနဲ႕ အလံုအျခံဳ ကာကြယ္ထားတဲ့ ၿမိဳ႕ရဲ႕ ဗဟုိမွာ တည္ ေဆာက္ ႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေနာင္ ဥေရာပတခြင္ မွာ ေအသင္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီစနစ္သာမက ေအသင္ရဲ႕ ဗိသုကာ ပညာ ေတြ၊ စာေပေတြ ဂီတာ၊ ပန္းခ်ီ၊ ပန္းပုအစရွိတဲ့ အႏု သုခုမ ပညာေတြ ဟာ ဥေရာပ ယဥ္ေက်းမႈ တခုလံုးအတြက္ ခိုင္မာတဲ့ အေျခခံ အုပ္ျမစ္တခု ခ်ေပး ႏိုင္ခဲ့တယ္။

Pericles ႀကီးစိုးအုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တဲ့ ပထမ (၁၅) ႏွစ္တာ ကာလအတြင္းမွာ ဂရိ ႏိုင္ငံ နဲ႕ အနီး၀န္းက်င္ မွာ စစ္ပြဲေတြမရွိပဲ ၿငိမ္းၿငိမ္း ခ်မ္းခ်မ္း ရွိေနခဲ့ တာေၾကာင့္ လည္း Pericles ဟာသူ႕ရဲ႕ ေဆာက္ လုပ္ ေရး ပရိုဂ်က္ေတြကို အေႏွာက္အယွက္မရွိ တည္ ေဆာက္ ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ေအသင္ ဒီမိုကေရစီ ဟာလည္းပဲ အထြပ္အထိပ္ ကိုေရာက္ႏိုင္ခဲ့ တဲ့ အ ေလ်ာက္ အနီးအနား က ပါးရွား နဲ႕ စပါတာ အစရွိတဲ့ ရန္ကို စိုးရိမ္ ေနၾကရတဲ့ တျခား ဂရိ ႏိုင္ငံငယ္အေျမာက္အျမား ကို ပါရွားရန္ကို ကာကြယ္ ဖို႕ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ျပခ်က္နဲ႕ စည္းရံုး သိမ္းသြင္းႏိုင္ခဲ့ ၿပီး သူတို႕ရဲ႕ ဦးေဆာင္မႈ ေအာက္မွာ Delian League ေခၚ ႏိုင္ငံေပါင္းစု သမဂၢ ကိုဖြဲ႕စည္းႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီသမဂၢအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံငယ္ေတြ ရဲ႕ ဘ႑ာ ေတာ္ေငြေတြ ကိုပါ အသံုး ျပဳ ၿပီး Pericles ဟာ ေအသင္ၿမိဳ႕ ကို ခမ္းနားသထက္ခမ္းနား ႀကီးက်ယ္ ေအာင္ျပဳျပင္ မြမ္းမံ တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့အျပင္ Delian (ဒီးလ်န္) League အဖြဲ႕ ၀င္ ႏုိင္ငံေတြကို ေအသင္ရဲ႕ အင္ပါယာ အျဖစ္တည္ေဆာက္ႏုိင္ခဲ့တယ္။ Pericles ရဲ႕ေခတ္မွာ အထင္ကရ ျပဇတ္ေရးဆရာ အေက်ာ္အေမာ္ေတြ၊ ေဆးပညာပိုင္းဆိုင္ရာ နဲ႕ သမိုင္းပညာရွင္ အေက်ာ္အေမာ္ေတြ ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့အျပင္ ေဆာ့ကေရးတီးစ္ (Socrates)၊ ပေလတို (Plato) အစရွိတဲ့ ကမၻာ့ ဂႏၡ၀င္ေျမာက္ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ႀကီး ေတြပါ ေပၚထြန္း ခဲ့ပါတယ္။ တျခား ကမၻာ့ ဂႏၡ၀င္ေျမာက္ အေတြးအေခၚ ပညာရွင္ႀကီး တဦးျဖစ္တဲ့ အာရစၥတိုတယ္ (Aristotle) ဟာ ဂရိ ႏိုင္ငံေျမာက္စြန္းပိုင္း မာစီဒိုးနီးယား က ျဖစ္ေပမဲ့ ေအသင္ၿမီဳ႕ ပေလတိုရဲ႕ေက်ာင္းမွာ ပညာစည္းပူးခဲ့ တဲ့ပေလတိုရဲ႕ တပည့္ အရင္း တဦး ျဖစ္္တယ္။ ေအသင္ဟာ အဲဒီေခတ္ ဂရိေခါမ တ၀ွမ္းမွာ ၾသဇာ အရွိဆံုး ဂုဏ္ေရာင္အေျပာင္ဆံုး ၿမိဳ႕ႏိုင္ငံ ျဖစ္ခဲ့တယ္။ ဘီစီ ၄၉၀ နဲ႕ ၄၇၄ အတြင္း ဂရိေတြဟာ ပါးရွားနဲ႕ စစ္ခင္းၾကတယ္။ ေအသင္ဟာ စစ္ေရးအင္အားႀကီးထြားလာတာနဲ႕အမွ် သူတို႕ရဲ႕ မဟာရန္သူ စပါတာကလည္း ေအသင္ရဲ႕ ေအာင္ျမင္ေနတဲ့ ဒီမုိကေရစီ စနစ္ရဲ႕ လြမ္းမိုးမႈကို စိုးရိမ္လာတယ္။ ဒီေတာ့ စပါတာ က Peloponnesian League ေခၚ သူဦးေဆာင္တဲ့ ဂရိ ၿမိဳ႕ ႏိုင္ငံတစုကို ဖန္တီးၿပီး Delian သမဂၢ ကို ဦးေဆာင္တဲ့ ေအသင္ ရဲ႕ နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္မႈနဲ႕ လြမ္းမိုးမႈ ကို စိန္ေခၚခဲဲ့တယ္။ ဘီစီ ၄၃၁ ကေန ၄၀၄ အထိ စပါတာ နဲ႕ ေအသင္ တုိ႕ စစ္ခင္းၾကၿပီး ေအသင္ၿမိဳ႕ဟာ စပါတာ ရဲ႕ လက္ေအာက္ကိုက်ေရာက္ခဲ့တယ္။ ေအသင္ ရဲ႕ ဂရိ တ၀ွမ္း လြမ္းမိုးမႈေတြ အဆံုးသတ္ခဲ့တဲ့အျပင္ ေအသင္ဒီမိုကေရစီ ဟာလည္းပဲ ဒီမွာ တင္ အဆံုးသတ္ခဲ့ပါတယ္။

ေခတ္သစ္သမိုင္းသုေတသီေတြကေတာ့ ေအသင္ရဲ႕ က်ဆံုးခမ္းဟာ ေအသင္ရဲ႕ နယ္ခ်ဲ႕၀ါဒေၾကာင့္ လို႕သံုးသပ္ၾကတယ္။ ေအသင္ အင္ပါယာကို ေလာဘ တႀကီးထူေထာင္ ႏိုင္ ခဲ့ေပမဲ့ ဒီမိုကေရစီ နဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ ေတြကိုေတာ့ သူ႕ရဲ႕ လက္ေအာက္ခံ တျခား ဂရိ ႏိုင္ငံ ငယ္ေတြမွာ တဖက္သတ္ ႏွိပ္ကြက္ ထားၿပီး အင္ပါယာ ပိုင္ရွင္ျဖစ္တဲ့ ေအသင္မွာ သာ ဒီမိုကေရစီနဲ႕ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကြက္ၿပီး ရွင္သန္ ေစခဲ့တာ ေၾကာင့္ ျဖစ္ တယ္လို႕ဆိုတယ္။ တနည္းအားျဖင့္ ေအသင္ဟာ သူ႕ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ကိုသူ႕အင္ပါယာ တ၀ွမ္းမွာ မတင္ပို႕ ခဲ့ တဲ့ သူတို႕ ရဲ႕ မာန ဂုဏ္ နဲ႕ အေပၚစီး ကေန တျခားမ်ိဳးတူ ဂရိ ႏိုင္ငံငယ္ေတြ ကို ဗိုလ္က် စိုးမိုး ခဲ့တဲ့ အတြက္ Delian League ကို စည္းလံုး ညီညြတ္ၿပီး ခိုင္မာတဲ့ မဟာမိတ္ သမဂၢ အဖြဲ႕အျဖစ္ မထူေထာင္ႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ေနာက္ဆက္တြဲအေနနဲ႕ ေအသင္အင္ပါယာ ကို ပုန္ကန္ျခားနားတဲ့ ျပည္တြင္း စစ္ေတြ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ အခ်က္ဟာ ေအသင္ရဲ႕ က်ဆံုး ခမ္း အတြက္ အခရာ က်တယ္ လို႕ သံုး သပ္ တာျဖစ္ တယ္။

တျခားသမိုင္းသုေတသီေတြကေတာ့ ေအသင္ရဲ႕ ကမၻာသူကမၻာသားေတြအတြက္ ခ်န္ထားခဲ့တဲ့ ရာသက္ပန္ တည္တန္႕သြားမဲ့ အေမြအႏွစ္ကေတာ့ ေအသင္ ေရႊေခတ္ရဲ႕ လူသား၀ါဒပဲျဖစ္တယ္လို႕ဆိုပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ျပည္သူေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆိုခြင့္ ဟာ ဒီေန႕ (၂၁) ရာစု နဲ႕ ဒီရာစု အလြန္ကာလေတြအထိ ဆက္လက္ရွင္သန္ေနဦးမဲ့ ေအသင္ဒီမုိကေရစီ စနစ္ရဲ႕ ေကာင္းေမြတခုပဲျဖစ္ပါတယ္။ Pericles (ပဲရီကလီးစ္) ကိုလည္းပဲ ေရွးေဟာင္းဂရိ ရဲ႕ စံျပ ႏိုင္င့ံ ေခါင္းေဆာင္တဦး အျဖစ္လည္း တင္စားၾကပါတယ္။

အဲဒီေနာက္ပိုင္း ခရစ္ေတာ္ မေပၚမီကာလ နဲ႕ ခရစ္ေတာ္ေပၚၿပီး ကာလ ေတြ အတြင္း ဂရိႏိုင္ငံမွာ ႀကီးမားတဲ့ ႏိုင္ငံေရး အလွည့္ အေျပာင္း ေတြ ေပၚ ေပါက္ ခဲ့တယ္။ ဂရိလူမ်ိဳး ေတြထဲ မွာ အရိုင္းအစိုင္း ေတြအျဖစ္ အသတ္မွတ္ ခံရတဲ့ ဂရိႏိုင္ငံေျမာက္ပိုင္း မာစီဒိုးနား ေဒသက မ်ိဳးႏြယ္စု ေတြ ထဲကေန ဂရိ ႏိုင္ငံ တခုလံုး ကို စုစည္းေပးမဲ့ ဖိလစ္ဘုရင္ ေပၚထြန္းခဲ့တယ္။ ဖိလစ္ဘုရင္ေသဆံုးေတာ့ သူ႕သား Alexander the Great ကသူ႕အေဖရဲ႕ အရိုက္အရာကိုဆက္လက္ ခံယူခဲ့တယ္။ ဘီစီ ၃၃ဂ ခုႏွစ္မွာ ေအသင္ဟာ မစီဒိုးနီးယားရဲ႕ လက္ေအာက္ကို စပါ တာ အပါအ၀င္ တျခားဂရိ ၿမိဳ႕ ႏိုင္ငံေတြနဲ႕ အတူ က်ေရာက္ခဲ့ၿပီး League of Corinth ေခၚ မာစီဒိုးနီးယားဦးေဆာင္တဲ့ ဂရိႏိုင္ငံ ေပါင္းစု သမဂၢ မွာပါ၀င္ခဲ့ရတယ္။ League of Corinth ကို ပါးရွားရန္ကိုကာကြယ္ဖို႕ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႕ ဖြဲ႕စည္းခဲ့ သလို ဂရိၿမိဳ႕ႏုိင္ငံ ေတြ က လည္း ပါးရွား ကိုအံတုရာမွာ တက္တက္ၾကြၾကြ ပါ၀င္ခဲ့ၾကတယ္လို႕ဆိုတယ္။ Alexander the Great ရဲ႕ဦးေဆာင္မႈ နဲ႕ အဲဒီေခတ္အဲ ဒီ ကာလ ကမၻာ့ အႀကီးဆံုးအင္ပါယာျဖစ္တဲ့ ပါးရွားအင္ပါယာ ႀကီး ကိုေအာင္ႏိုင္ခဲ့တဲ့အျပင္ Alexander the Great ဟာ အႏၵိယ အပါ အ၀င္ အာရွ ကိုပါက်ဴးေက်ာ္သိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ Alexander the Great ေသဆံုးၿပီး တဲ့ေနာက္ပိုင္းမွာ သူ႕ရဲ႕အင္ပါယာဟာ (၄) ပိုင္းကြဲသြားခဲ့တယ္။

ဘီစီ ၁၄၆ မွာေတာ့ မာစီဒိုးနီးယား ဟာ ေရာမအင္ပါယာ ရဲ႕ျပည္နယ္တခုျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ တျခားဂရိ ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ ေရာမရဲ႕ အေဆာင့္ ေရွာက္ခံ ႏိုင္ငံေတြျဖစ္ခဲ့ေပမဲ့ ဘီစီ ၂၇ မွာေတာ့ ေရာမအင္ပါယာ လက္ေအာက္ကို လံုးလံုး လ်ားလ်ား က်ေရာက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ေရာမေတြက စစ္အင္အား အရ သာစီး ရ လို႕သာ ဂရိကိုသိမ္းပိုက္ႏိုင္ခဲ့ေပမဲ့ ဂရိ တို႕ရဲ႕ လ်မ္းလ်မ္းေတာက္ ယဥ္ေက်းမႈေတြကိုေတာ့ အားက် ႏွစ္ သက္ ခုန္မင္ခဲ့ၾကၿပီး ဂရိ ယဥ္ေက်းမႈ ဟာ ေရာမ အင္ပါယာ ကို နက္နက္ ရိႈင္းရွိႈင္း လြမ္းမိုးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီအခ်က္ကို ေရာမေခတ္ နာမည္ ႀကီး ကဗ်ာ ဆရာ ႀကီး ဟုိးေရးစ္ (Horace) က ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္းေဖၚျပႏိုင္ခဲ့တယ္။ သူက “ဂရိ ဟာ အသိမ္းပိုက္ခံခဲ့ရေပမဲ့၊ သူ႕ကို ေအာင္ႏိုင္ ခဲ့တဲ့ အရိုင္းအစိုင္းေတြကို အက်ဥ္းခ်ႏိုင္ခဲ့တယ္” လို႕မွတ္ခ်က္ခ်ခဲ့တယ္။

ခရစ္ေတာ္ေပၚၿပီးေနာက္ပိုင္း မွာ ခရစ္ယန္ဘာသာ ကို ဥေရာပ မွာ စတင္ျဖန္႕ျဖဴးခဲ့ၾကတဲ့ ခရစ္ေတာ္ရဲ႕ ေနာက္လိုက္သာ၀က ေတြထဲက သံေပါလု အစရွိတဲ့ ေရွးဦး ခရစ္ယန္ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဂရိႏုိင္ငံသားေတြ မဟုတ္ၾကေပမဲ့ ဂရိဘာသာစကားကိုတတ္ကြ်မ္းၾကတယ္။ ေရွးအက်ဆံုး ခရစ္ယန္ သမၼာက်မ္း စာအုပ္ေတြ ကိုလည္း ဂရိ ဘာသာစကား နဲ႕ ေရးသားခဲ့ၾကတယ္။

၁၄၅ဂ ခုႏွစ္မွာေတာ့ ဂရိႏိုင္ငံဟာ အိုတိုမန္အင္ပါယာ ရဲ႕လက္ေအာက္ကိုက်ဆင္းခဲ့တယ္။ ၁၈၃၄ ခုႏွစ္မွာ ဂရိေတာ္လွန္ေရး အားျဖင့္ အိုတိုမန္အင္ပါယာ ကေန ဂရိႏိုင္ငံ လြတ္ေျမာက္လာတဲ့ အၿပီးမွာ ေအသင္ရဲ႕ ေျပာင္ေျမာက္ ၿပီးစိတ္လႈပ္ရွား စရာ ေရွးေဟာင္း သမိုင္းေနာက္ခံ ေတြကိုအေျခခံၿပီး ေအသင္ၿမိဳ႕ ကို ေခတ္သစ္ ဂရိႏိုင္ငံရဲ႕ ၿမိဳ႕ေတာ္အ ျဖစ္ သတ္မွတ္ခဲ့ၾကတယ္။

ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ကုန္လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၂၀၀၀ ေက်ာ္ ဂရိေခါမ ဂႏၡ၀င္ ေခတ္က ေအသင္ရဲ႕ ဒီမိုကေရစီ ေရႊေခတ္ဟာ ေနာင္ရာစုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာအထိ ဒီမုိကေရစီနဲ႕ လူ႕ဂုဏ္သိကၡာ အတြက္ ဆက္လက္ တိုက္ပြဲ ၀င္ၾကဦးမဲ့ လူသားမ်ိဳးဆက္နဲ႕ ကမၻာ့ျပည္သူေတြ အတြက္ မကုန္ႏိုင္မခမ္းႏိုင္တဲ့ စြမ္းအား အေမြအနစ္ေတြကိုေတာ့ ဆက္လက္ေပးေဆာင္ ေနဦးမွာျဖစ္ တဲ့အေၾကာင္းတင္ျပရင္း ကြ်န္ေတာ္မ်ား Vansangva ၀ုိင္းေတာ္သားမ်ား က ရွည္လ်ားၿပီး ရႈပ္ေထြးတဲ့ ေအသင္ ဒီမိုကေရစီ ရဲ႕ သမိုင္း ကို အက်ဥ္းရံုး ၿပီး ေဖၚျပလိုက္ပါတယ္။ ေနာက္အပိုင္းမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႕ ဒီႏွစ္ေပါင္း ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ေလာက္က ေပၚထြန္းခဲ့တဲ့ ဒီေအသင္ဒီမိုကေရစီအေၾကာင္းကို က ဘာျဖစ္လို႕ Vansangva စာဖတ္ ပရိသတ္နဲ႕ နားေသာတရွင္မ်ား ကို တင္ျပေဆြးေႏြးခဲ့သလဲဆိုတာကို နိဂံုးခ်ဳပ္အေန နဲ႕ အက်ယ္တ၀င့္ ေဆြးေႏြး တင္ျပသြားပါမယ္။

http://vansangva.com/athen-history/athen-history-part6/ မွ ...