Saturday, March 28, 2015

ဆီက်ဴလာ ၊ ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္း ၊ ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္


ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္ ( Secularism) ၀ါ ေလာကီဆန္မႈအျမင္နဲ႔ပတ္သတ္လာရင္ အဓိကက်တဲ႔စကားလုံး သုံးလုံးရွိတယ္ ၁။သူနဲ႔ဆက္ႏြယ္ေနတဲ႔ စကားလုံးသုံးလုံးပါပဲ။ တစ္လုံးနဲ႔ တစ္လုံး အေျခခံအားျဖင္႔မတူပဲ ဆက္ႏြယ္ေန တယ္။ ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္ဆုိတဲ႔ အျမင္ကုိလည္း အေထာက္အပံ႔ေပးၾကတာေတြ႔ရမယ္။ ေယဘုယ်အားျဖင္႔ေတာ႔ ဆီက်ဴလာ( secular )၂ ဆုိတာ ေခတ္သစ္ သိမႈဆုိင္ရာ အမ်ဳိးအစားခြဲ တစ္ရပ္ ၊ ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္း ( Secularization) ဆုိတာကေတာ႔ ေခတ္သစ္ ကမၻာေလာကရဲ႕သမုိင္းဆုိင္ရာ ျဖစ္စဥ္ကုိ အယူအဆေရးရာ အားျဖင္႔ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖာႏိုင္စြမ္းရွိတဲ႔အရာ ၊ ဆီက်ဴးလာရစ္ဇင္ကေတာ႔ရွင္းပါတယ္ ၊ ေလာကီဆန္တဲ႔ ကမၻာေလာကႀကီးရဲ႕ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီ ။ ဘာသာေရးမစြက္ ေလာကီဆန္တဲ႔ အေတြးအျမင္ ၊ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီတစ္ခုပဲ။ ဆီက်ဴးလာက ေခတ္သစ္ သိမႈ ဆုိင္ရာ အမ်ဳိးအစားမွာ အဓိကက်တဲ႔ အယူတစ္ရပ္ပဲ ။ သူ႔ကုိ သီအုိလုိဂ်ီ- ဒႆနပညာ အတြဲ ၊ ဥပေဒ- ႏုိင္ငံေရးဆုိင္ရာ အတြဲ နဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ မႏုသေဗဒဆုိင္ရာအတြဲေတြမွာေတြ႔ရမယ္။ ဘာသာေရးကေန ကြဲလြဲဖုိ႔ အနက္အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ ဆုိတာ ၊ တည္ေဆာက္တာ ၊ တစ္ခုခုကို ဆုပ္ကုိင္မိေအာင္လုပ္တာ၊ ေတြ႔ႀကဳံခံစားမိေအာင္လုပ္တာေတြဟာ ဆီက်ဴလာ ေတြပဲ။
ေခတ္သစ္အဆက္အစပ္မွာ ဆီက်ဴလာျဖစ္မႈေတြကုိ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔တာ ၊ အင္စတီက်ဴးရွင္းေဘာင္ အတြင္းသြတ္သြင္း တာ၊ ေတြ႔ႀကဳံခံစားႏုိင္ေအာင္ လုပ္တာ ေတြကေန ေလ႔လာစူးစမ္းၾကည္႔နုိင္တယ္။ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းကေတာ႔ ဘာသာေရးကေန ဆီက်ဴလာျဖစ္မႈ ဆီကုိ ဘယ္လုိ ပုံသဏၭာန္ေျပာင္းလဲ သြားသလဲ ဆုိတာကုိ ခြဲျခမ္းစိတ္ျဖားတဲ႔ အပုိင္းပဲ။ ေနာက္ ေခတ္သစ္ ၀ါ ေမာ္ဒန္အသြင္ကုိ ဘယ္ေလာက္ေျပာင္း လဲခဲ႔ၿပီလဲဆုိတာကုိ ႏုိင္ငံတစ္ႏုိင္ငံက ဘယ္ေလာက္ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေပၚ ေျပာင္းလဲခဲ႔သလဲ ဆုိ တဲ႔ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္း ကုိၾကည္႔ျခင္းအားျဖင္႔ တုိင္းတာႏုိင္တယ္။ ဆီက်ဴးလာရစ္ဇင္ကေတာ႔ ေမာ္ဒန္ ၀ါ ေခတ္သစ္ ျဖစ္မႈ ရဲ႕လကၡဏာတစ္ခုျဖစ္သလုိ ၊ သိမႈဆုိင္ရာ အေနအထားတစ္ခုျဖစ္တယ္။ ေလာကီဆန္တဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ ဘာသာေရး ကြဲျပားမႈ အတြက္ အဓိက ေလာကအျမင္တစ္ခုပဲ ။
ဆီက်ဴလာျဖစ္မႈ
ဆီက်ဴးလာဆုိတာ အလြယ္ေျပာရရင္ေတာ႔ ဘာသာေရးကေန လုံး၀ကင္းေ၀းတဲ႔ အေျခအေန တစ္ရပ္ျဖစ္ တယ္။၃ ဘာသာေရးကုိ ေရွာင္းရွားထားတဲ႔ အလယ္အလတ္ အရွိတရားတစ္ခုပဲ။ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ဆုိတာ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ ပုဂၢဳိလ္၊ ဘာသာေရးဆုိင္ရာ အေၾကာင္းအရာကုိ ေလာကီဆန္လာေအာင္လုပ္တာျဖစ္တယ္။ သမုိင္တစ္ေလ်ာက္မွာေတာ႔ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းဆုိတာ ဒီလုိ ဘာသာေရးကေန ဆီက်ဴးလာျဖစ္တဲ႔ သမုိင္းျဖစ္ၿပီး ဥေရာပမွာ အဓိကအားျဖင္႔ အလယ္ေခတ္ခရစ္ယန္သေဘာရဲ႕ ႏွစ္ခုတြဲသဘာ၀ကေန ေက်ာ္လြန္ေအာင္ ႀကဳိးစားခဲ႔တဲ႔ ျဖစ္စဥ္းကုိ ဆုိလုိတယ္။ အလယ္ေခတ္ ခရစ္ယန္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ တစ္ဖက္ကဘာသာေရး ရွိၿပီး က်န္တစ္ဖက္မွာ ေလာကီဆန္တဲ႔ အရာေတြရွိတယ္။ ဒီႏွစ္ခုတြဲကလူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း လည္ပတ္အလုပ္လုပ္ေနတာ။ ဆီက်ဴးလာ ရုိက္ေဇးရွင္းျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ ၀ါ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေအာင္လုပ္တယ္ဆုိတာ အဲဒီႏွစ္ခုတြဲ စည္းမ်ဥ္းကုိ ဖ်က္ပစ္တာ၊ အထူးသျဖင္႔ႏွစ္ခုတြဲ စည္းမ်ဥ္းမွာမွ ဘာသာေရးကုိ ေလာကီဆန္မႈကုိ ေခ်မႈန္းပစ္တာ ၊ ေက်ာ္လြန္သြားႏုိင္ေအာင္ လုပ္ပ္စလုိက္တာမ်ဳိးပဲ ။ ေလာကီဆန္မႈတစ္ခုတည္းသာလ်င္ အသားစီရေအာင္ လည္ပတ္ေျပာင္းလဲေနတဲ႔ သမုိင္းကုိ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းရယ္လုိ႔ေခၚတယ္။ အေနာက္တုိင္းလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းျဖစ္ေပၚခဲ႔တဲ႔ အေျခအေနက ဒုိင္းနမစ္ဆန္တယ္။ ပုံသဏၭာန္ႏွစ္မ်ဳိးရွိတယ္။ ပထမ ပုံသဏၭာန္က ဘာသာေရးကုိ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေအာင္လုပ္လုိက္တယ္။ ဥပမာ ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြဟာ ေလာကီဆန္လာၿပီး ေလာကီ ဆန္တဲ႔ ခရစ္ယန္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေတြျဖစ္လာတယ္။ ေလာကီဆန္မႈေတြကုိလည္း ဘာသာေရးနဲ႔ ေရာယွက္လုိက္တယ္ ။ အဲဒီအခါမွာ ဘာသာေရးနဲ႔ ေလာကီဆန္မႈ သက္သက္ဆီရွိေနတဲ႔ ေဘာင္ေအာင္ၿပဳိက္ပ်က္ေရာယွက္သြားၿပီး ဘာသာေရးဆန္တဲ႔ ေလာကီဆန္မႈ နဲ႔ ေလာကီဆန္တဲ႔ ဘာသာေရး ဆုိၿပီး ျဖစ္သြားတယ္။ ဒီသေဘာကေန တစ္ဆင္႔ ေလာကီဆန္မႈ ၀ါ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းျဖစ္လာတယ္။ ပရိုတက္စတင္႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ( ဘုန္းေတာ္ႀကီး ေတြ အိမ္ေထာင္ျပဳခြင္႔ အပါအ၀င္ တျခားေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ) ဒီသေဘာနဲ႔ ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းျဖစ္လာတာကုိ ေတြ႔ရမယ္။ အေမရိကန္ရဲ႕ အဂၤလို ဆက္ဆြန္ ကယ္လဲဗင္နစ္ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာဧရိယာေတြထဲမွာလည္း ဒီလုိ ေျပာင္းလဲမႈမ်ဳိးကုိေတြ႔ရမယ္။ ေနာက္ထပ္ ဆီက်ဴလာေျပာင္းလဲမႈပုံစံကေတာ႔ ဒီလုိေရာယွက္ျပစ္ျခင္းသေဘာနဲ႔ ဆန္႔က်င္ဘက္ပဲ။ သူက ေလာကီဆန္တဲ႔ ၀ါ ဆီက်ဴးလာနယ္ပယ္မွန္သမွ်ကုိ ဘာသာေရး ထိန္းခ်ဳပ္မႈကေန လြတ္ကင္းေအာင္လုပ္တဲ႔ ပုံစံ ပဲ။ ဒါေၾကာင္႔ ေ၇ာယွက္မႈပုံစံထဲ ေလာကီဆန္မႈနဲ႔ ဘာသာေရးဆန္႔က်င္ဘက္အတြဲ တစ္စုံထြက္လာတယ္။ ယခင္ကလုိ ေလာကီဆန္မႈနဲ႔ဘာသာေရးႏွစ္ခုရွိေနတဲ႔ ပုံစံမ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ ေလာကီဆန္မႈနဲ႔ ဘာသာေရးဆန္႔က်င္ဘက္ အတြဲတစ္ခု အေနနဲ႔ ဒုိင္းနမစ္ဆန္ဆန္ျဖစ္ထြန္းလာတာ။ ပရုိတက္စတင္႔ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးပုံသဏၭာန္နဲ႔မတူူဘူး။ သူက ေလာကီ ဆန္မႈနဲ႔ ဘာသာေရးႏွစ္ခု ဆန္႔က်င္ၿပီး တင္းတင္းၾကပ္ၾကပ္ ပုံစံတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ထိန္းသိမ္းထားတာ။ ၿပီးရင္ အဲဒီ နယ္နမိတ္ေတြကုိ ေဘးစည္းမ်ဥ္းထဲကုိ တြန္းထုတ္လုိက္ၿပီး ဘာသာေရးပါအရာမွန္သမွ်ကုိ ပုဂၢဳိလိကပုံစံ သြတ္သြင္းမႈ ၊ ေဘးဖယ္ထုတ္မႈေတြလုပ္တယ္။ ေလာကီဆန္တဲ႔ လူထုပုိင္နယ္ေျမ ၀ါ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာနယ္ပယ္ေတြထဲမွာ မျမင္ႏုိင္ေအာင္လုပ္ဖယ္ထုတ္လိုက္တယ္။ ကတ္သလစ္ႏုိင္ငံေတြမွာ ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းေတြကုိ ဒီလုိ ဆီက်ဴလာရုိက္ ေဇးရွင္းပုံစံအျဖစ္ေျပာင္းလဲခဲ႔ၾကတယ္။ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးကာလနဲ႔ ေနာက္ပုိင္လစ္ဘရယ္ေတာ္လွန္ေရးကာလ ေတြအတြင္းမွာပဲ ။ အဲဒီလုိ လုပ္တဲ႔အခါ ပရုိတက္စတင္႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုိ မဟုတ္ေတာ႔ဘဲ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိနဲ႔ ကတ္သလစ္ဘုန္းေတာ္ႀကီးေက်ာင္းနံရံေတြကုိ ျဖဳိခ်ျပစ္တာလုပ္တယ္။ ဘာသာေရးရဲ႕ ျပည္႔၀မႈေတြကုိ ပရုိတက္စတင္႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုိ ေလာကီဆန္မႈထဲ ေရာယွက္ယူေဆာင္လာတာမ်ဳိးမဟုတ္ေတာ႔ဘူး ။ ဘာသာေရးေနရာေတြ နဲ႔ ဘာသာေရးအတြင္းသားအေၾကာင္းအရာေတြကုိ ဗလာျဖစ္ေနေအာင္ လုပ္တာပဲ။ ဘုန္းေတာ္ႀကီးနဲ႔ မယ္သီလရွင္ေတြ ကို ကမၻာေလာကထဲကုိ ေမာင္းထုတ္လုိက္ၿပီး ကမၻာေလာကထဲမွာ ဘာသာေရးဆန္တဲ႔ အေၾကာင္းအရာေတြကို ကင္းလြတ္ ေနေအာင္လုပ္လုိက္ၾကတဲ႔ ပုံစံမ်ဳိးပဲ ။ တနည္းအားျဖင္ဘာသာေရးသေကၤတနဲ႔ဘာသာေရးထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြကေန ကင္းလြတ္ေနတဲ႔ လူမႈေရးနဲ႔ နုိင္ငံေရး နယ္ပယ္တစ္ရပ္ေပၚေပါက္လာေအာင္ ႀကဳိးပမ္းခဲ႔ၾကတာမ်ဳိးျဖစ္တယ္။ ေမာ္ဒန္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကုိ ဆီက်ဴလာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းလုိ႔သတ္မွတ္တယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုဟာပုိၿပီး ေမာ္ဒန္ျဖစ္ေလ ၊ ေခတ္သစ္ကုိ ပုိၿပီးေျပာင္းလဲလာေလ ( modernization) ျဖစ္ေလ ပုိၿပီ ဆီက်ဴလာ ျဖစ္ေလလုိ႔ ဆုိႏုိင္တယ္။သူတုိ႔အတြက္က ဘာသာေရးယုံၾကည္မႈေတြ လုံး၀ေရွာင္ရွားျခင္းဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း သာမန္ အေျခအေနတစ္ရပ္ကုိ ရရွိမယ္။ တနည္းအားျဖင္႔ ေၾကာင္းက်ဳိးဆင္ျခင္မႈကင္းမဲ႔တဲ႔ ယုံၾကည္မႈေတြကုိ ေရွာင္ရွားျခင္းပဲ လုိ႔ ေတာင္မွ ျမင္တယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုမွာ ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ဘာသာေရးကင္းကြာတာကုိ ဆီက်ဴလာ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ဆုိနုိင္ေပမယ္႔ ဆီက်ဴလာျဖစ္ပုံမွာ ကြဲျပားျခားနားတဲ႔ ပုံစံသုံးမ်ဳိးရွိတယ္လုိ႔လည္း သတ္မွတ္ၾကတယ္။ (က) ပထမပုံစံက ဆီက်ဴလာ ျဖစ္ရုံ သက္သက္ျဖစ္ေနတာ ။ Mere Secularity လုိ႔ဆုိတယ္။ လူသားဟာ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေနတဲ႔ သြင္းျပင္လကၡဏာနဲ႔ ေတြ႔ႀကဳံ ခံစားမႈေတြရွိေနတဲ႔ ကမၻာေလာကႀကီးထဲမွာ ေနထုိင္တယ္။ ဆီက်ဴလာ ေခတ္ထဲေရာက္ေနတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ဘာသာေရး ကေတာ႔ ျဖင္႔သာမန္ လုိရွိရွိေနတယ္။ ဘာသာေရးက သာမန္ကိစၥလုိရွိေနေသးတဲ႔ ဆီက်ဴလာျဖစ္ျခင္းပုံစံတစ္ရပ္ ။ (ခ) ဒုတိယပုံစံကေတာ႔ ဘာသာေရးဟာ သဘာ၀ဆုိင္ရာပုံစံမ်ဳိးတစ္၀က္ျဖစ္က်န္ေနေသးတယ္ ။သာမန္ကိစၥအျဖစ္ က်န္ေန ေသးတဲ႔ ဆီက်ဴလာျဖစ္မႈပဲ။ ဒီပုံစံမွာ ဘာသာေရးတစ္စိတ္တစ္ပုိင္းရွိေနေပမယ္႔ လူေတြက ဘာသာေရးကုိ ဘယ္လုိေနရာမ်ဳိး မွာထားရမယ္ဆုိတာကုိ အေက်အလည္နားလည္ထားၿပီးၾကၿပီ။ ဘာသာေရး ရွိေနေပမယ္႔ ၀င္ေရာက္စြက္ဖက္ႏုိင္တဲ႔ အေျခအေနမ်ဳိး မဟုတ္ေတာ႔ဘူး။ (ဂ) တတိယပုံစံကေတာ႔ ဘာသာေရးနဲ႔ လုံး၀ကင္းျပတ္သြားၿပီ လူသားဟာ ကုိယ္႔ကုိယ္ ကုိယ္ အၾကြင္းမဲ႔ပုိင္းစုိးမႈရွိလာတဲ႔ အေျခအေနနဲ႔ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေနျခင္းပဲ။
ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္း
ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္း ၀ါ ေလာကီဆန္ေသာေလာကဆီသုိ႔ေျပာင္းလဲျခင္းပုံစံ ပါ၀င္ေနတဲ႔ အစိတ္အပုိင္းေတြ ရွိတယ္။ ပထမတစ္ခုက အင္စတီက်ဴးရွင္းေတြကုိ ခြဲျခားျပစ္ျခင္းပဲ ။ ႏုိင္ငံေတာ္ ၊ စီးပြားေရး ၊ သိပၸံ ပညာ စတဲ႔ ဆီက်ဴ လာျဖစ္ရမယ္႔ အင္စတီက်ဴးရွင္းနယ္ပယ္ေတြကုိ ဘာသာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းေတြကေန ခြဲျခားျပစ္ျခင္းဟာ ဆီက်ဴး လာ ရုိက္ေဇးရွင္းမွာ မျဖစ္မေနလုိအပ္တဲ႔ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္ပဲ ။ သမုိင္းျဖစ္စဥ္တစ္ခုအေနနဲ႔လည္း အေနာက္လူ႔အဖြဲ႔အ စည္းအတြင္းမွာ ျဖစ္ေပၚသြားတာကုိေတြ႔ ႏုိင္တယ္။ ဒုတိယအစိတ္အပုိင္းကေတာ႔ ေမာ္ဒန္ေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ပဲ။ ေခတ္မွီ တုိးတက္မႈေျပာင္းလဲမႈျဖစ္စဥ္ေၾကာင္႔ ဘာသာေရးယုံၾကည္မႈနဲ႔ အေလ႔အက်င္႔ေတြ တျဖည္းျဖည္းတုိးတက္က်ဆင္း လာတဲ႔ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္ဟာလည္း ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္းရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္ပဲ ။ ေခတ္မွီတုိးတက္လာေလ ဘာသာေရး က်ဆင္းေလ ဆုိတာမ်ဳိးကုိလည္း သမုိင္းျဖစ္စဥ္အေနနဲ႔ ေတြ႔ႏုိင္တယ္။ တတိယပုံစံကေတာ႔ ေခတ္သစ္ ဆီက်ဴလာျဖစ္ဖုိ႔နဲ႔ ဒီမုိကရက္တစ္ႏုိင္ငံေရးျဖစ္ေပၚဖုိ႔ မရိွိမျဖစ္ ႀကဳိတင္တည္ရွိေနရာမယ္႔ အေနနဲ႔ ဘာသာေရးကုိ ပုဂၢလိက အသြင္းေျပာင္းလဲျခင္းလုပ္ လုိက္တဲ႔ ပုံစံမ်ဳိးကုိလည္း ဆီက်ဴးလာရုိက္ေဇးရွင္းရဲ႕ အစိတ္အပုိင္းတစ္ရပ္အေနနဲ႔ ေတြ႔ ရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီသုံးခုဟာ ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္းအတြက္ သီးျခားစီျဖစ္တည္ေနတာမဟုတ္ဘူး ။ တစ္ခုနဲ႔ တစ္ခု ေရာယွက္ေနၾကတာမ်ဳိးပါပဲ။ ၄ ေျမာက္အေမရိကတုိက္နဲ႔ ဥေရာပရဲ႕ ဆီက်ဴလာရုိက္ေဇးရွင္း သမုိင္းေၾကာင္းထဲမွာ ဒီအစိတ္ အပုိင္းသုံးခုကုိ ေတြ႔ရမွာျဖစ္တယ္။ ၅
ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္
ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္ဆုိတာ ေခတ္သစ္ေမာ္ဒန္ကမၻာႀကီးရဲ႕ ဘာသာေရး ယုံၾကည္မႈနဲ႔ ေၾကာင္းက်ဳိးဆင္ျခင္မႈ ကင္းမဲ႔ျခင္းေတြ မပါ၀င္ေတာ႔တဲ႔ ေလာကအျမင္ ၊ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီတစ္ခုပဲ။ ဥပေဒနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအတြင္းကေန ဘာသာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ကင္းျပတ္ေအာင္လုပ္ထားတဲ႔ အေတြးအေခၚတစ္ရပ္ကုိလည္း ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္လုိ႔ ေခၚ ႏုိင္တယ္။ ေနာက္ က်င္႔၀တ္ ၊ ကုိယ္က်င္႔တရားနဲ႔ ဥပေဒတုိ႔မွာ ဘာသာေရးက ခ်မွတ္ထားတဲ႔က်င္႔၀တ္ နဲ႔ ကုိယ္က်င္႔ တရားေတြ အေပၚ အေျခမခံေတာ႔ဘဲ ေခတ္သစ္ ဒီမုိကေရစီစည္းမ်ဥ္းနိယာမေတြနဲ႔ အညီခ်မွတ္ထားတဲ႔ က်င္႔ ၀တ္ ၊ ကုိယ္က်င္႔တရားနဲ႔ ဥပေဒတုိ႔ျဖစ္ေပၚေနရမယ္႔ အေတြးအေခၚပုံစံတစ္ခုကုိလည္း ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္လုိ႔ ဆုိႏုိင္တာပါပဲ။ ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္မွာ ႏုိင္ငံေတာ္က ပုံေဖာ္ယူေဆာင္တဲ႔အရာ နဲ႔ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီ ဆုိၿပီးေတာ႔လည္း ခြဲျခားႏုိင္တယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္က ပုံေဖာ္ယူေဆာင္လာတဲ႔ ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္ကေတာ႔ ဘာသာေရးကေန ႏုိင္ငံေတာ္နဲ႔ ႏုိင္ငံေတာ္ ကိရိယာေတြကုိလုံး၀ကင္းျပတ္ေရးပဲ။ ဘာသာေရးမွာ အျပဳသေဘာေဆာင္လုပ္ေပးတဲ႔အရာေတြေရာ ၊ အဖ်က္သေဘာ ေဆာင္လုပ္တဲ႔အရာေတြပါ တစ္ခုကုိမွ မယူေတာ႔ပဲ လံုးလုံး ကင္းျပတ္ေအာင္ေဖာ္ေဆာင္ထားတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏုိင္ငံေရးအာဏာပုိင္ေတြၾကားခြဲျခားထားလုိက္တယ္။ ႏုိင္ငံေတာ္က ဘာသာေရးဘက္မလုိက္ေတာ႔တဲ႔ အေရာင္မရွိတဲ႔ အရာ တစ္ခုျဖစ္သြားၿပီ ။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ႔တစ္သီးပုဂၢလလူသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္တဲ႔ သိစိတ္အေပၚကုိသာလ်င္ ပုိတန္ဖုိးထားခ်င္တဲ႔အတြက္ပဲ။ ဒီမုိကေရစီျဖစ္စဥ္ထဲမွာ ဘာသာေရးရွိသူေရာ ၊ ဘာသာမရွိသူပါ အားလုံးပါ၀င္ေဆာင္ ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔ ၊ ႏုိင္ငံသားအားလုံး ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္ျခင္းျဖစ္စဥ္မွာ ညီတူညီမွ်ပါ၀င္ႏုိင္ဖုိ႔အတြက္ ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္ဟာ မရွိမျဖစ္ေဖာ္ေဆာင္ရမယ္႔အရာလုိ႔ ယူထားတဲ႔ အပုိင္းပဲ။ ဒီကေနမွာ ဘာသာေရးထဲက ေကာင္းတာေတြကုိ ဒီမုိကေရစီ ျဖစ္စဥ္အက်ဳိျဖစ္ထြန္းဖုိ႔ရာ ထည္႔၀င္ဖုိ႔ႀကဳိးစားလာရင္ေတာ႔ဒါဟာ ဆီက်ဴလာရစ္ဇ္ကုိ လက္ေတြ႔က်က် နုိင္ငံေတာ္က ေဖာ္ေဆာင္ဖုိ႔ထက္ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီတစ္ခုျဖစ္ဖုိ႔ ႀကဳိးစားလာတဲ႔သေဘာပဲ။ ဒါေပမယ္႔ ယေန႔မွာ ဆီက်ဴလာရစ္ဇင္ကုိ အုိင္ဒီယိုိ လုိဂ်ီအျဖစ္ယူမယ္႔ဘက္အျခမ္းမွာေတာင္မွ ဘာသာေရးဆုိတာ ေၾကာင္းက်ဳိးဆင္ျခင္မႈကင္းမဲ႔တဲ႔ ယုံၾကည္မႈပဲ၊ ေၾကာင္းက်ဳိးဆင္ျခင္မႈ မဟုတ္တဲ႔ ေရးသားပုိ႔ခ်မႈပုံစံတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္၊ ဒါေၾကာင္႔ ဒီမုိကရက္တစ္ျဖစ္တဲ႔ အမ်ားျပည္သူ ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္ ၀ါ လူထုပုိင္နယ္ပယ္ေတြကေန တားျမစ္ပိတ္ပင္သင္႔တယ္လုိ႔ ယူၾကတယ္။
ဆီက်ဴလာ ႏုိင္ငံေတာ္
ေလာကီဆန္တဲ႔ နုိင္ငံေတာ္ သေဘာကုိ အႏွစ္ခ်ဳပ္ၿပီးေျပာရမယ္ဆုိရင္ေတာ႔ဘာသာေရးဟာ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာ နယ္ပယ္ ( public sphere) ထဲမွာဘယ္ေတာ႔မွ ရွိမေနရဘူးဆုိတာကေတာ႔ အေရးအႀကီးဆုံးပဲ။၆ လြတ္လပ္စြာကုိးကြယ္ယုံၾကည္မႈတစ္ခုအေနနဲ႔ ပုဂၢလိက လူသားဘ၀ထဲမွာေတာ႔ ရွိခ်င္ရွိေနႏုိင္တယ္။ ဒါေပမယ္႔ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္းတစ္ရပ္ဟာ ဆီက်ဴလာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ျဖစ္ဖုိ႔ ဆုိတာကေတာ႔ ဘာသာေရးဟာ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာ နယ္ ပယ္ လႊမ္းမုိးသက္ေရာက္ျခင္း မရွိေနရရုံမကဘူး၊ တစ္သီးပုဂၢလလူသားရဲ႕ လြတ္လပ္တဲ႔ သိမႈကုိ အေပၚကုိ ၀င္ေရာက္စြက္ ဖက္ျခင္းမရွိရဘူး။ တစ္သီးပုဂၢလလူသားရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေတြးေခၚေျမာ္ျမင္မႈထဲမွာ ေၾကာင္းက်ဳိးဆင္ျခင္မႈကင္းမဲ႔ တဲ႔ ေရးသားပုိ႔ခ်မႈပုံစံေတြ ရွိမေနရဘူး။ ဒီလုိ ဆီက်ဴလာႏုိင္ငံေတာ္ ၊ ဒါမွမဟုတ္ ဆီက်ဴလာျဖစ္ေနတဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းက သာလ်င္ ေခတ္မွီဖြံ႔ၿဖဳိးမႈကုိ အေထာက္အကူျပဳသလုိ ၊ ဒီမုိကေရစီျဖစ္စဥ္မွာ နုိင္ငံသားတုိင္းပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္ဖုိ႔ ၊ ဒီမုိကေရစီကူးေျပာင္းျခင္းမွာ ဘာသာေရးပဋိပကၡကင္းကင္းနဲ႔ ျငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းကူးေျပာင္းႏုိင္ဖုိ႔ အေထာက္အကူ ျပဳ မွာ ျဖစ္တယ္။ ဆီက်ဴလာ ႏုိင္ငံေတာ္( Secular State)ဆုိတာ ဘာသာေရးအေျခခံ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ ( Regelious Nationalism) နဲ႔ ျပဒါးတစ္လမ္း သံတစ္လမ္းပဲ ။ဘာသာေရးအေျခခံ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ အျမင္ေတြႀကီးစုိးေနသေရြ႕ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းဟာ ဆီက်ဴလာျဖစ္ဖုိ႔ အေတာ္ကေလး ရုန္းကန္ ႀကဳိးပမ္းေနရဦးမွာျဖစ္သလုိ ၊ ဒီမုိကေရစီျဖစ္ထြန္းဖုိ႔ ဆုိတာ အလွမ္းေ၀းေနဦးမွာ ျဖစ္တယ္။ ယေန႔ ျမန္မာျပည္ရဲ႕ အေျခအေနဟာ ဘာသာေရးအေျခခံ အမ်ဳိးသားေရး၀ါဒ အျမင္ေတြ အျမစ္တြယ္ေနတဲ႔ကာလျဖစ္တယ္။ တစ္ဖက္မွာ ဒီမုိကေရစီ ကူးေျပာင္းေနေပမယ္႔ စစ္တပ္လႊမ္းမုိးတဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံ ဥပေဒနဲ႔ ေရြးေကာက္ပြဲသာလ်င္ရွိၿပီး ဆီက်ဴလာျဖစ္ဖုိ႔ ေခတ္မွီကူးေျပာင္းဖုိ႔ဆုိတာ အလွမ္းေ၀းေနဆဲ ပဲ။ သမုိင္းေၾကာင္းတစ္ေလ်ာက္ ေခတ္မွီဖြံ႔ၿဖဳိးေရးနဲ႔ ဒီမုိကေရစီအေျခခံအုတ္ျမစ္အတြက္ မရွိမျဖစ္လုိအပ္တဲ႔ အရာေတြထဲ က တစ္ခုျဖစ္တဲ ဆီက်ဴလာျဖစ္မႈဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းနဲ႔ အလွမ္းေ၀းေနဆဲ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီတစ္ခုဆုိတာကိုလည္းေတြ႔ရမယ္။
ရန္ႏုိင္၀င္း
မွတ္စုမ်ား
၁။José Casanova, “TheSecular and Secularisms,” Social Research 76, no. 4 (Winter 2009): 1049–1066 . ပါ ရွင္းလင္း ခ်က္ အတုိင္းရွင္းျပတယ္။ ဂ်ဳိေဆ ကတ္ဆာႏုိ္ဗာက သူ႔ရဲ႕ ေဆာင္းပါမွာ ဒီအယူအဆသုံးခုဟာ အျပန္အလွန္ယွက္ႏြယ္ ေနေပမယ္႔ အတိုင္းတစ္ခုအထိကြာျခားတယ္။ တစ္ခု မရွိဘဲနဲ႔ က်န္တစ္ခု မရပ္တည္ႏုိ္င္ဘူးလုိ႔ ဆုိတယ္။
၂။ လက္တင္ဘာသာစကား saeculum ကေန လာတယ္။
၃။ ဒႆနပညာရွင္ ခ်ားလ္ေတလာကေတာ႔ ဆီက်ဴလာျဖစ္ဖုိ႔ ဆုိတာ ေကာ႔စေမာ႔ ( cosmos )၊ လူမႈေရးဆုိင္ရာ ၊ ကုိယ္က်င္႔တရားဆုိင္ရာ အစီအစဥ္သုံးရပ္ထဲမွာ ဘုရားသခင္ဆုိတာလုံး၀မတည္ရွိေနရဘူးလုိ႔ ဆုိတယ္။ Charles Taylor, A Secular Age (Cambridge, Mass.: Harvard University Press,2007) .
၄။ ၾကည္႔José Casanova, “Public Religions Revisited,” in Hent de Vries, ed., Religion: Beyond a Concept (New York: Fordham University Press, 2008), 101–119 .
၅။ ၾကည္႔ Talal Asad, Formations of the Secular: Christianity, Islam, Modernity (Stanford,Calif.: Stanford University Press, 2003)
၆။ ဟားဘားမတ္စ္ကုိ ဆက္လက္ေလ႔လာသင္႔တယ္။ အထူးသျဖင္႔Jürgen Habermas, Religion, and the Public Sphere (Bergen: Holberg Prize, 2005) . ေနာက္ Eduardo Mendieta and Jonathan VanAntwerpen, eds., The Power of Religion in the Public Sphere (New York:Columbia University Press, 2011) ဟာလည္း ဒီအျမင္နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး ဆက္လက္ဖြံ႔ၿဖဳိးေအာင္ လုပ္ေပး ႏုိင္တဲ႔က်မ္းတစ္ခုပဲ ။ Habermas and Relegion ( Cambridge , Polity ) ထုတ္ဟာလည္း အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာနယ္ပယ္နဲ႔ဘာသာေရး တုိ႔ ၾကားထဲ ဟားဘားမတ္ ကုိင္တြယ္မယ္႔ အျမင္ေတြကုိ ေကာင္းေကာင္းေဖာ္ျပႏုိင္စြမ္းရွိတဲ႔ စာအုပ္ျဖစ္တယ္။

0 comments:

Post a Comment

စာမေရးျဖစ္ေတာ့တာေၾကာင့္ က်ေနာ္ႀကိဳက္ၿပီး ဖတ္ေစခ်င္တဲ့ စာေလးေတြကို တင္ထားပါတယ္ဗ်ာ

Followers

Total Pageviews

အမွာပါးစရာမ်ားရွိေနရင္

Pop up my Cbox

Blog Archive

အက္ဒမင္

အျခားက႑မ်ားကို ေလ့လာရန္

ရွာေဖြေလ ေတြ႔ရွိေလ

စာေပျမတ္ႏိုးသူမ်ား

free counters
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...