အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပဲြ ရံပံုေငြက႑မ်ား မိတ္ဆက္

Ye Min Tun December 26, 2013 at 2:04pm

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုက နိုင္ငံေရးသမားေတြနွင့္ နို္င္ငံေရးပါတီရံပံုေငြ ဘယ္ကရွာသလဲ ဘယ္လိုစီမံခန္႕ခဲြျပီး ဘယ္လိုစနစ္ေတြနွင့္ ဘယ္သူေတြက စီစစ္သလဲ။ ဘယ္လိုဥပေဒေတြရွိျပီး ဘယ္လိုထိန္းခ်ဳပ္ ကန္႕သတ္ထားပံုကို  က်ေနာ္ စာေတြ႕နွင့္အတူ ေျခာက္လၾကာ က်ေနာ္ပါ၀င္ကူညီခဲ့ေသာ ေရြးေကာက္ပဲြ ေအာင္နိုင္ေရးလႈပ္ရွားမႈ အေတြ႕ၾကံဳမ်ားနွင့္ ေပါင္းစပ္ျပီး တင္ျပပါမယ္။ က်ေနာ့္တင္ျပမႈက အလံုးစံုျပည့္စံုမည္ဟု မယူဆေသာ္လည္း အဓိက အေျခခံအေၾကာင္းရာမ်ား နွင့္ အခ်က္လက္မ်ား အတြက္ စိတ္ခ်နိုင္ျပီး။  အေ၀းက ေလ့လာလိုသူမ်ား အေထာက္ကူျပဳေစရန္ ေမ်ာ္လင့္ပါတယ္။ အေမရိကန္စနစ္ျဖင့္ အလွမ္းေ၀းသူမ်ားပါ ရွင္းလင္းသိရွိရန္ ၾကိဳးစားရတာ ျဖစ္လို႔ အပိုင္းသံုးပိုင္းခဲြျပီး တင္ျပေပးသြားပါမယ္။

• ယၡဳပထမပိုင္းမွာ ေရြးေကာက္ပဲြ အေျခခံနွင့္ ျပည္ေထာင္စုရံပံုေငြကို တင္ျပမွာ ျဖစ္ျပီး။
• ဒုတိယပိုင္းမွာ Political Action Committee (PAC) ပါ၀င္ပတ္သက္မႈမ်ားနွင့္ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈမ်ားကို တင္ျပေပးမွာျဖစ္ျပီး။

• တတိယပိုင္းမွာ အသင္းအဖဲြၾကီးမ်ားနွင့္ ေကာ္ပိုေရးရွင္းၾကီးမ်ား၏ အေမရိကန္နို္င္ငံေရးအေပၚ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမ်ားကို ရွင္းလင္းတင္ျပမွာ ျဖစ္ပါတယ္။   

က်ေနာ္တင္ျပျခင္း၏ ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ သိလိုသူမ်ားအတြက္ ျဖည့္ဆည္းေပးရန္နွင့္  စနစ္တခုတြင္ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳးမ်ားကို ရွင္းလင္းစြာ သိရွိျပီးမွာ ေကာင္းတာအတုယူျပီး မေကာင္းသည္ကို ေရွာင္က်ဥ္နိုင္ဖို႔ျဖစ္ျပီး။ လူငယ္မ်ား စနစ္တခုကို ေလ့လာေ၀ဖန္နိုင္ရန္ ခ်ဥ္းကပ္နည္းလမ္းကို နားလည္ သေဘာေပါက္ေစရန္လည္း ရည္ရြယ္ပါသည္။

နိဒါန္း

အေမရိကန္ေရြးေကာက္ပဲြမွာ ပါတီအဆင့္ နွင့္ ပါတီအဆင့္မဟုတ္ေသာ ေရြးေကာက္ပဲြဆိုျပီးေတာ့ အေျခခံနွစ္မ်ိဳးရွိကာ။  ပါတီအဆင့္ (Partisan) အား သမၼတ၊ ျပည္နယ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး၊ အထက္ ေအာက္ လႊတ္ေတာ္အမတ္မ်ားနွင့္ ျပည္နယ္အဆင့္ အမတ္မ်ား စသည္တို႔ကို ပါတီအလိုက္ ယွဥ္ျပိဳင္ကာေရြးခ်ယ္ျပီး။ အခ်ိဳ႕ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္ ျမိဳ႕ေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုပါ ပါတီအလိုက္ေရြးခ်ယ္သည္။

ပါတီအဆင့္မဟုတ္သည့္(Non-partisan) အား ျမိဳ႕ေတာ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနွင့္ ျပည္နယ္ဆိုင္ရာ ဗဟိုတရားသူၾကီးမ်ားကို ေရြးခ်ယ္သည္။ ျမိဳ႕ေတာ္အဆင့္မွာ ပါတီအဆင့္ မဟုတ္ေသာ္လည္း အင္အားၾကီး ပါတီနွစ္ခုက ဆင္းလာသည့္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ားနွင့္ အျခားပါတီမ်ားမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား ယွဥ္ျပိဳင္ၾကတာျဖစ္ျပီး။ အရပ္စကားျဖင့္ write in ဟုေခၚသည့္ တသီးပုဂၢလ ၀င္ေရာက္ယွဥ္ျပိဳင္သူမ်ားလည္း ရွိသည္။

(FEC logo by Google image)

ျမိဳေတာ္အဆင့္ေရြးေကာက္ပဲြကို ျပည္နယ္အတြင္းေရးမွဴးရံုးမွ ကိုင္တြယ္ျပီး။ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြကို The Federal Election Commission (FEC) မွကိုင္တြယ္ပါသည္။
ေရြးေကာက္ပဲြ ရံပံုေငြ ေနာက္ေၾကာင္းရာဇ၀င္သည္ ၁၉၀၅ ခုနွစ္တြင္္ သမၼတ Theodore Roosevelt (၁၉၀၁-၁၉၀၉ ခုနွစ္)မွ ေရြးေကာက္ပဲြ ရံပံုေငြလိုအပ္ခ်က္ကို သိျမင္လာရာမွ စတင္ခဲ့ျပီး။  ၁၉၀၇ ခုနွစ္မွ စတင္ျပီး ကြန္ဂရတ္တြင္ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ေရးဆဲြၾကရာ။ ၁၉၀၇ ခုနွစ္မွ ၁၉၆၆ ခုနွစ္အထိ the Presidential Election Campaign Fund Act အျဖစ္ လက္ခံခဲ့သည္။ လိုအပ္ခ်က္အတိုင္း အၾကိမ္ၾကိမ္ ျပင္ဆင္မႈမ်ား လုပ္ခဲ့သည့္ အနက္ ထင္ရွားသည့္ ျပင္ဆင္မႈမ်ားမွာ ၁၉၇၁ ခုနွစ္တြင္ the Federal Election Campaign Act အျဖစ္နွင့္ ၂၀၀၈ ခုနွစ္တြင္ the Federal Election Campaign Laws အျဖစ္ထပ္မံ ျပင္ဆင္ေရးဆဲြခဲ့ၾကသည္။

ရံပံုေငြကိစၥမ်ားတြင္ အဓိကဇာတ္ေကာင္ျဖစ္တဲ့ စီးပြားေရး အုပ္စုမ်ား အေၾကာင္းကို သိထားဖို႔ လိုပါသည္။ ေကာ္ပိုေရးရွင္းၾကီးမ်ားသည္ မိမိတို႔ရည္မွန္းခ်က္မ်ား အစိုးရေပၚလစီတြင္ ေပါက္ေရာက္ေရး အတြက္ နိုင္ငံေရးလႈွပ္ရွားမႈ ေကာ္မတီမ်ား ျဖစ္ေသာ PACs (Political Action Committee) မ်ားဖဲြ႕စည္း လုပ္ကိုင္ၾကသည္။  PAC  မ်ားသည္ မိမိတို႔ ရံပံုေငြျဖင့္ မိိမိတို႔လ်ာထားေသာ အမတ္ေလာင္းမ်ား၏ မဲဆြယ္ စည္းရံုေရး နွင့္ မိခင္အဖဲြ႕စည္း၏ ေပၚလစီမ်ားကို အထက္လႊတ္ေတာ္ ေအာက္လႊတ္ေတာ္တြင္ မဲမ်ားရရွိျပီး ျပဌာန္းနိုင္ေရး အတြက္ ၾကိဳးစားၾကသည္။ ထိုသို႔ၾကိဳးစားရာတြင္ မိခင္အဖဲြ႕စည္းက ၾကီးမားလွ်င္ ၾကီးမားသေလာက္ ရံပံုေငြ မ်ားျပားရာ မိမိနွစ္သက္ရာ နို္င္ငံေရးသမားမ်ားကို ေပါက္ေရာက္ေအာင္ တင္ေပးနိုင္သည့္ အထိ အင္အားၾကီးမားသလို PAC အခန္းဂ႑သည္ အေမရိကန္နုိင္ငံေရးတြင္ အေရးပါလွသည္။ နို္င္ငံေရးသမား၏ ေနာက္ခံ PAC ကိုၾကည့့္ျပီး သူ႕၏ အနာဂတ္ကို မွန္းဆနိုင္သည္အထိ ၾသဇာၾကီးမားပါသည္။ ၂၀၁၀ ခုနွစ္ အင္ဒီယန္းနားျပည္နယ္ တခုထဲမွာ PAC အသံုးျပဳသြားတဲ့ ေငြေၾကး ပမာဏမွာ

• AT&T (telecommunications), $ 471,102
• Centaur (gaming and house-racing), $ 439,392
• Indiana Trial Lawyers Association, $ 407,751
• Duke Energy (energy utility), $ 331,579
• Eli Lilly and Co. (pharmaceuticals), $ 310, 879

ယၡဳပမာဏအရ  ပါတီနွင့္ နိုင္ငံေရးသမား ရံပံုေငြ ရရွိပံုကို မွန္းဆသိနိုင္သည္။ အေသးစိတ္ ဥပေဒကန္႕သတ္ခ်က္နွင့္ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားကို သိရန္လိုအပ္ပါသည္။

ရံပံုေငြ သတ္မွတ္ခ်က္

ပမာဏေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ျပည္နယ္အဆင့္တြင္ အင္အားၾကီးပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းသည္ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ရံပံုေငြ ကိုးသိန္းကိုးေသာင္း (၉၉၀၀၀၀) အထိ ရရွိနိုင္ျပီး။ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ေဒၚလာ တသန္းတသိန္း နွစ္ေသာင္းငါးေထာင္ (၁၁၂၅၀၀၀) အထိ ရရွိနုိင္ပါသည္။ ထိုေငြပမာဏမွာ  ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၏ ေရြးေကာက္ပဲြ ရံပံုေငြျမွင့္တင္ေရးပဲြမွ ရရွိသည့္ ရံပံုေငြပမာဏ၏ ၇၅% ကို ျပည္နယ္အစိုးရက ျမွင့္တင္ေထာက္ပံ့တာျဖစ္သည္။ ( မွတ္ခ်က္ ျပည္နယ္အလိုက္ ပမာဏ ကဲြျပားမႈ ရွိနုိင္ျပီး၊ ယၡဳပမာဏမွာ မီခ်ီဂန္ျပည္နယ္ ျဖစ္ပါသည္။) ထို႕ေၾကာင့္ အမ်ားျပည္သူနွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားထံမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ေကာက္ခံခြင့္ရွိသည့္ ပမာဏမွာလည္း သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိပါသည္။ ၂၀၁၃-၂၀၁၄ ခုနွစ္ သတ္မွတ္ခ်က္ ဇယားကြက္တြင္ၾကည့္ပါ။


(The FEC image)

သမၼတေရြးေကာက္ပဲြ အတြက္ ပမာဏေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ျပည္နယ္အဆင့္တြင္ အင္အားၾကီးပါတီမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းသည္ ျပည္နယ္အစိုးရ၏ ရံပံုေငြ ကိုးသိန္းကိုးေသာင္း (၉၉၀၀၀၀) အထိ ရရွိနိုင္ျပီး။ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ေဒၚလာ ဆယ့္တသိန္း နွစ္ေသာင္းငါးေထာင္ (၁၁၂၅၀၀၀) အထိ ရရွိနုိင္ပါသည္။ ထိုေငြပမာဏမွာ  ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း၏ ေရြးေကာက္ပဲြ ရံပံုေငြျမွင့္တင္ေရးပဲြမွ ရရွိသည့္ ရံပံုေငြပမာဏ၏ ၇၅% ကို ျပည္နယ္အစိုးရက ျမွင့္တင္ေထာက္ပံ့တာျဖစ္သည္။ ( မွတ္ခ်က္ ျပည္နယ္အလိုက္ ပမာဏ ကဲြျပားမႈ ရွိနုိင္ျပီး၊ ယၡဳပမာဏမွာ မီခ်ီဂန္ျပည္နယ္ ျဖစ္ပါသည္။) ထို႕ေၾကာင့္ အမ်ားျပည္သူနွင့္ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမ်ားထံမွ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္း ေကာက္ခံခြင့္ရွိသည့္ ပမာဏမွာလည္း သတ္မွတ္ခ်က္ ရွိပါသည္။

သမၼတေရြးေကာက္ပဲြအတြက္ လ်ာထားျခင္းခံရသည့္ Major ပါတီတခုလွ်င္ ေဒၚလာ သန္း ၂၀ အေျခခံ ရံပံုေငြ ရရွိမွာျဖစ္ျပီး။ Minor ပါတီနွင့္ ပါတီအသစ္မ်ားလည္း ညီတူမွ်တူျဖစ္ျပီး။ တသီးပုဂၢလ အတြက္ေတာ့ ေဒၚလာ ၁၀ သန္းျဖင့္ စတင္ပါသည္။ အစိုးရေပးတဲ့ ရံပံုေငြက ေရြးေကာက္ပဲြတခု ေအာင္နိုင္ဖို႔ PAC မ်ားပံ့ပိုးသည့္ ပမာဏနွင့္ နိႈင္းယွဥ္ေသာ္ နည္းပါးေသာ္ျငားလည္း FEC ျပန္တမ္းအရ ၂၀၁၂ ခုနွစ္ အထြေထြ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ေဒၚလာ ၉၄ သန္း နွင့္ အၾကိဳေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ၄၅.၆ သန္း။ ၂၀၀၈ ခုနွစ္တြင္ အေထြေထြေရြးေကာက္ပဲြ အတြက္ ေဒၚလာ ၈၄.၁ သန္းနွင့္ အၾကိဳအတြက္ ေဒၚလာ ၄၂.၅ သန္း ကုန္က်ခံခဲ့သည္။

ျပည္ေထာင္စု အစိုးရအေနျဖင့္ ထိုရံပံုေငြမ်ားကို အေမရိကန္ျပည္သူမ်ား ေပးေဆာင္သည့္ နွစ္စဥ္အခြန္ ရွင္းတမ္း ေလွ်ာက္လႊာပံုစံ (Form 1040 Department of the Treasury) တြင္ “ သင္၏ အခြန္ေငြထဲမွ ၃ ေဒၚလာကို the Presidential Election Campaign Fund အျဖစ္အသံုးျပဳခြင့္ျပဳပါသလား” Yes or No ေမးခြန္းတခု ပါ၀င္ျပီး။ နွစ္စဥ္ ေလွ်ာက္လႊာရွင္ ပ်မ္းမွ် ၃၃ သနး္ေက်ာ္ သေဘာတူ လက္ခံၾကပါသည္။ ထိုရံပံုေငြမ်ားကို FEC မွ ထိန္းသိမ္းထားကာ ေလးနွစ္ တၾကိမ္အသံုးျပဳျပီး က်န္ေငြကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းသြားသည့္ စနစ္ျဖစ္ျပီး။ အခြန္ထမ္းျပည္သူ တေယာက္အေနျဖင့္ ထိုအသံုးစရိတ္နွင့္ ကိုယ္စလွယ္ေလာင္း တဦးခ်င္းစီ၏ အသံုးစရိတ္ ရွင္းတမ္းမ်ားကို ျပည္ေထာင္စု နွင့္ ျပည္နယ္အစိုးရ အင္တာနက္ စာမ်က္နွာမ်ား၊ ေရြးေကာက္ပဲြ စာမ်က္နွာမ်ားတြင္ အခ်ိန္မေရြး ဖတ္ရူ႕နိုင္ျပီး။ မိတၱဴေတာင္းခံခြင့္ရွိပါသည္။

ေရြးေကာက္ပဲြ၀င္ ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းအေနျဖင့္ ေရြးေကာက္ပဲြကာလ အသံုးစရိတ္နွင့္ လက္ခံရရွိသည့္ အလွဴေငြမ်ားကို အစိုးရနွင့္ အမ်ားျပည္သူထံ သတ္မွတ္ထားသည့္ အခ်ိန္အတြင္း တင္ျပရမွာျဖစ္ျပီး။ သတ္မွတ္ထားသည့္ စည္းကမ္းမ်ားနွင့္ မကိုက္ညီသည့္ သံုးဆဲြမႈမ်ား ရွိခဲ့ေသာ္ ျပည္ေထာင္စုအစိုးရမွ FEC ရံပံုေငြကို ျပန္လည္ေတာင္းခံ မည့္အျပင္ တရားစဲြဆိုျခင္း ခံရမွာျဖစ္သည္။

ကိုယ္စားလွယ္ေလာင္းမ်ား အတြက္ အေမရိကန္မီဒီယာမ်ားကလဲ စတၱဳထမ႑ိဳင္ပီပီ ေစာင့္ၾကည့္ကာ အသံုးစရိတ္ တင္ျပမႈနွင့္ ျပင္ပအေျခေန ကြာဟမႈမ်ား ေတြ႕သည့္နွင့္ ခ်က္ခ်င္းထိုးနွက္မႈမ်ားကို လုပ္ၾကေလ့ရွိသည္။ ဤသည္မွာ အစိုးရအသံုးရ ရံပံုေငြနဲ႕ သိသင့္စရာ အေျခခံအခ်က္လက္မ်ားျဖစ္ျပီး။ အမ်ားျပည္သူနွင့္ PAC မွ ပံ့ပိုးသည့္ ရံပံုေငြနွင့္ ရံပံုေငြရွာေဖြပံုမ်ားကို ဆက္လက္ တင္ျပသြားပါမည္။

ခ်စ္ခင္စြာျဖင့္
ရဲမင္းထြန္း


(ကိုးကားမ်ား)

• Bowman and Kearney. State and Local Government: the Essentials. Print. 2012. 
• Federal Election Commission. the Presidential Election Campaign Fund. NW, Washington. Web. 2013.
• Hanley, Jr. and Rozycki. Politics and Government in Michigan: Sixth edition 2012. Learning Solution. Charles Stewart Mott Community College. Print. 2012.