လူမိုက္ေတြ ရမ္းကားခဲ့ေသာႏွစ္

The River Club shared 7Day News Journal's photo.

ေရးသားသူ- သန္းေဌး၊ေအးျမတ္သူ

“ဆင္းရဲႏြမ္းပါးမႈသည္ ရာဇ၀တ္မႈတို႔၏ မိခင္ဟုဆိုလွ်င္ စိတ္ထားေကာင္းမရွိျခင္းမွာ ရာဇ၀တ္မႈတုိ႔ ၏ ဖခင္ပင္ျဖစ္သည္”
-ယန္း၊ ဒီ၊ လာ၊ ဘ႐ူယဲ (၁၆၄၅-၁၆၉၆) ျပင္သစ္သေရာ္စာ စာေရးဆရာ။

ျမန္မာႏုိင္ငံတစ္၀န္းမွာေတာ့ ေသြးလန္႔ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားဖြယ္ေကာင္းေသာ အုပ္စုဖြဲ႕အၾကမ္းဖက္၊ ႐ိုက္ႏွက္၊ သတ္ျဖတ္၊ မီး႐ိႈ႕၊ လူသတ္မႈမ်ားစြာျဖစ္ပြားခဲ့ပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ယခုႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည့္ မႈခင္းမ်ားေၾကာင့္ လူထုအေနျဖင့္ စိုးရိမ္ေၾကာင့္ၾက၊ ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္မႈမ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီး မိမိတို႔၏ လံုၿခံဳေရးအတြက္ ပူပန္စိုးရိမ္မႈမ်ားပင္ ရွိခဲ့ၾကသည္။


ဧၿပီ ၄ ရက္ ညသန္းေခါင္ေက်ာ္ လူေျခတိတ္ခ်ိန္တြင္ သဃၤန္းကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ ေလးေထာင့္ကန္လမ္းမႀကီးထက္ စက္ပ်က္၍ ရပ္ထားေသာ ပါရမီအဓိပတိ(အျဖဴ)ယာဥ္လိုင္းမွ ကားတစ္စီးကို ဂ်စ္ကားတစ္စီး ၀င္တိုက္မႈႏွင့္ပတ္သက္၍ အဓိပတိယာဥ္လုိင္းမွ မေက်နပ္ေသာေၾကာင့္ လူ ၃၀ ေက်ာ္က သဃၤန္းကၽြန္းၿမိဳ႕နယ္ ဆ/ခ ရပ္ကြက္ေန ျပည္သူမ်ားအား ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့သည္။ ရပ္ကြက္အတြင္းေန ျပည္သူမ်ားအတြက္ အုတ္ေအာ္ေသာင္းတင္း ျဖစ္ရပ္မ်ား ညသန္းေခါင္ေက်ာ္ အိပ္ေမာက်စအခ်ိန္တြင္ ႀကံဳေတြ႕ခံစားခဲ့ရျခင္းျဖစ္သည္။

ေနျပည္ေတာ္ ပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕တြင္မဟာသႀကၤန္ကာလအတြင္း ဧၿပီ ၁၇ ရက္၌ အရက္ေသာက္ထားၾကေသာ အသက္၃၀ခန္႔ လူငယ္ေလးဦးက ၎တို႔ ေရကစားမ႑ပ္အတြင္း ၀င္ေရာက္ကခုန္ေသာ အသက္ ၄၈ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ိဳးသားႀကီးတစ္ဦးကို ဓားျဖင့္ခုတ္၊ တုတ္ျဖင့္႐ိုက္ကာ ၀ိုင္း၍သတ္လုိက္ၾကေသာ ျဖစ္စဥ္တစ္ခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။

ေမ ၃၀ ရက္ နံနက္ ၁၀ နာရီအခ်ိန္ခန္႔က လမ္းမေတာ္ၿမိဳ႕နယ္တြင္ တကၠသိုလ္၀င္တန္း ေျဖဆိုထားေသာ အသက္ ၁၆ ႏွစ္အရြယ္ အမ်ဳိးသမီးငယ္တစ္ဦးအား သာေကတၿမိဳ႕နယ္အတြင္း ေနထုိင္ေသာ အသက္ ၄၀ ႏွစ္ရွိ အမ်ဳိးသားတစ္ဦးက အိမ္ထဲ၀င္၊ ဓားျဖင့္ ထုိးသတ္၍ အေလာင္းအား ေစာင္ျဖင့္အုပ္ၿပီး မီး႐ႈိ႕ကာ အိမ္မွ သိန္းတစ္ရာေက်ာ္တန္ ရတနာ
ပစၥည္းမ်ား ယူေဆာင္ခဲ့ေသာ မႈခင္းတစ္ခု ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

အဆုိပါ ျဖစ္ရပ္မွာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္၊ တ႐ုတ္တန္းရွိ လူစည္ကားရာေနရာ နံနက္ခင္းအခ်ိန္တြင္ပင္ တုိက္ခန္းအတြင္း၌ မိန္းကေလးငယ္တစ္ဦးတည္းရွိစဥ္ ေခ်းေငြလာယူေနက် အိမ္အ၀င္အထြက္ရွိဘူးသူက ဓားျဖင့္ ေနာက္မွ ငါးခ်က္ခုတ္၍ သတ္ျဖတ္ၿပီး မီးေလာင္ၿပီး ေသသြားေသာပုံစံ ဖန္တီးခဲ့ေသာ လူသတ္မႈေၾကာင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ေန လူအမ်ား ထိတ္လန္႔တုန္လႈပ္ခဲ့ရေပသည္။

ေနာက္တစ္လအၾကာ ႐ုပ္ရွင္ဇာတ္လမ္းဆန္ဆန္ လူသတ္မႈျဖစ္စဥ္တစ္ခု လူေနတိုက္ခန္း တစ္ခုအတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ လွည္းတန္းေစ်းအနီး လွည္းတန္း (၇)လမ္း တုိက္ေပၚတြင္ ေဆးတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဆင္း ဆရာ၀န္မေလး ေနေသာအခန္းအား ရည္းစားျဖစ္သူက ဓာတ္ဆီေလာင္းမီး႐ိႈ႕ရာ အဆုိပါ မိန္းကေလးမွာ မီးေလာင္ဒဏ္ရာမ်ားျဖင့္ ကြယ္လြန္ခဲ့သည္။

ေမလ ၂၈ ရက္တြင္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ရမ္းၿဗဲၿမိဳ႕နယ္ ေက်ာက္နီေမာ္ေက်းရြာတြင္ ရခုိင္တုိင္းရင္းသူ မသီတာေထြးအား ဘဂၤါလီလူမ်ိဳးသံုးဦးက အဓမၼျပဳက်င့္ကာ ပစၥည္းလုယက္၊သတ္ျဖတ္ခဲ့သည္။ အဆုိပါ ျဖစ္စဥ္ကုိ မေက်နပ္ေသာ ရခိုင္
တုိင္းရင္းသားအခ်ိဳ႕က ဇြန္လ ၃ ရက္တြင္ ေတာင္ကုတ္ၿမိဳ႕သုိ႔ ခရီးသည္တင္ကားျဖင့္ ေရာက္လာေသာ အစၥလာမ္ဘာသာ၀င္ အမ်ိဳးသား ၁၀ဦးအား ၀ိုင္း၀န္းသတ္ျဖတ္မႈ ျဖစ္ေပၚခဲ့သည္။

ထုိ႔ေနာက္ ပဋိပကၡမွာ ပုိမိုႀကီးထြားလာၿပီး ႏွစ္ဖက္စလံုးမွ အုပ္စုဖြဲ႕အျပန္အလွန္ သတ္ျဖတ္မႈ၊ ေနအိမ္မီး႐ႈိ႕မႈမ်ားေၾကာင့္ ဇူလိုင္ ၃၀ ရက္ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္အရ ေသဆံုးသူ ၇၇ ဦးႏွင့္ ဒဏ္ရာရသူ ၁၀၉ဦး ရွိခဲ့သည္။

အဆုိပါျပႆနာမွာ ႏွစ္လခန္႔ေခတၱမွ် ၿငိမ္သက္ၿပီးေနာက္ ေအာက္တုိဘာ ၂၁မွ ၃၀ရက္အတြင္း တစ္ေက်ာ့ျပန္ျဖစ္ပြားခဲ့ရာ ေသဆံုးသူ ၈၉ ဦးႏွင့္ ဒဏ္ရာရ သူ ၁၃၆ ဦး ရွိခဲ့ျပန္သည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ရခုိင္ျပည္နယ္ ပဋိပကၡေၾကာင့္ ေသဆံုးသူစုစုေပါင္း ၁၆၆ ဦးရွိခဲ့ၿပီး ဒဏ္ရာရသူ ၂၄၅ ဦးထိပင္ရွိခဲ့ရာ ဆယ္စုႏွစ္မ်ားစြာအတြင္း လူေသဆံုး၊ ဒဏ္ရာရသူအမ်ားဆံုး ပဋိပကၡျဖစ္ခဲ့သည္။

စက္တင္ဘာ ၁၀ ရက္ ညေန ၄ နာရီအခ်ိန္တြင္ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ ဗဟုိလမ္း၌ တုိက္ခန္းငွားေနေသာ ႐ုပ္သံဇာတ္လမ္းတြဲ သ႐ုပ္ေဆာင္အျဖစ္ အေရြးခံထားရသည့္ ေမဇြန္၏ အိမ္ေဖာ္မေလး အသတ္ခံရမႈကလည္း ၾကားရသူတုိင္း၏ စိတ္ႏွလံုး၀ယ္ မခ်မ္းေျမ႕ဖြယ္ကိစၥတစ္ရပ္အျဖစ္ မွတ္တမ္း၀င္ခဲ့သည္။

စက္တင္ဘာ ၂၇ ရက္ ညမွ စတင္ကာ ဧရာ၀တီတုိင္းေဒသႀကီး၊ က်ံဳေပ်ာ္ၿမိဳ႕နယ္၊ ရွားခဲႀကီး၊ ရွားခဲေလးအင္း အနီး၀န္းက်င္တြင္ ၀ုိင္း၀ုိင္းလည္ငါးကုန္ထုတ္ သမ၀ါယမအသင္း၀င္လူမ်ားႏွင့္ ေဒသခံ ေရလုပ္သားမ်ားအၾကား အုပ္စုဖြဲ႕ အျပန္အလွန္႐ိုက္ႏွက္မႈမ်ား ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ထုိျဖစ္ရပ္ကို လံုၿခံဳေရး ရဲတပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အား ၂၀၀ ခန္႔က ကားသံုးစီးျဖင့္ ေရာက္ရွိလာၿပီး ထိန္းသိမ္းရာမွ ေသနတ္ရွစ္ခ်က္ခန္႔ ပစ္ခတ္ခဲ့ေသာေၾကာင့္ ေဒသခံႏွစ္ဦး ေသဆံုးကာ ႏွစ္ဦးမွာ ဒဏ္ရာ
ရရွိခဲ့သည္။

ထို႔ေနာက္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕၏အထင္ကရေနရာတစ္ခုျဖစ္ေသာ အင္းလ်ားကန္ေပါင္ေပၚတြင္ ေအာက္တုိဘာ ၁ ရက္ ည ၉ နာရီခန္႔က အမ်ိဳးသား ၁၄ ဦးသည္ ဆုိင္ကယ္မ်ားျဖင့္ ေရာက္လာၾကၿပီး ကန္ေပါင္လံုၿခံဳေရး၀န္ထမ္း တစ္ဦးႏွင့္ စားေသာက္ဆုိင္၀န္ထမ္းအခ်ိဳ႕ကုိ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့ၾကသည္။ ၿမိဳ႕လယ္ေခါင္တြင္ မင္းမဲ့စ႐ိုက္ဆန္စြာ ထုိသို႔႐ိုက္ႏွက္မႈေၾကာင့္ လူအမ်ားအ့ံၾသခဲ့ရသည္။

ေအာက္တုိဘာ ၁၀ ရက္ ညတြင္ ၿမိတ္ၿမိဳ႕နယ္ ကန္ဖ်ားရပ္ကြက္၌ အရက္မူးေနေသာ အသက္ ၂၀ ၀န္းက်င္ လူငယ္ေလးဦးက ဆုိင္ကယ္ႏွစ္စီးျဖင့္ ေမာင္းသြားရင္း ေတြ႕သမွ် ကားမ်ား၊ ေနအိမ္မ်ားႏွင့္ ႐ံုးအေဆာက္အအံုမ်ား၏ မွန္တံခါးမ်ားကို အုတ္ခဲ၊ ေက်ာက္ခဲမ်ားျဖင့္ ပစ္ေပါက္ဖ်က္ဆီးေသာ လုပ္ရပ္ကို ရပ္ကြက္ေန ျပည္သူမ်ား ႀကံဳေတြ႕ခံစားခဲ့ရသည္။

ေအာက္တိုဘာ ၂၃ ရက္ ည ၁၁ နာရီခြဲအခ်ိန္တြင္ ကားၿပိဳင္ ေမာင္းႏွင္ေနသူ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး အပါအ၀င္ လူငယ္ကိုးဦးက လမ္းေလွ်ာက္သီခ်င္းဆိုလာသူ ႏွင္းဆီကုန္းဘိုးဘြားရိပ္သာမွ သန္႔ရွင္းေရး၀န္ထမ္းကုိ ၎တို႔အား ေစာင္းေျမာင္းသီဆိုသည္ဟု စြပ္စြဲကာ ဘုိးဘြားရိပ္သာေရွ႕မွာပင္ ၀ိုင္း၀န္း႐ိုက္ႏွက္ၿပီး ေရအိုးျဖင့္
ဦးေခါင္းအား ႐ိုက္ခြဲခဲ့၍ သန္႔ရွင္းေရး၀န္ထမ္းတစ္ဦးမွာ ပြဲခ်င္းၿပီးေသဆံုးခဲ့သည္။ မ်က္ျမင္သက္ေသ
အေျမာက္အျမား လူျမင္ကြင္းေနရာတြင္ အုပ္စုဖြဲ႕ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေနသည့္တိုင္ ၀င္ေရာက္ဖ်န္ေျဖ တားဆီးႏုိင္စြမ္း မရွိခဲ့ဘဲ လူတစ္ေယာက္လံုး ေသသည္အထိ ႐ိုက္ႏွက္ေနျခင္းကို လူအမ်ားက ရပ္ၾကည့္ေနခဲ့ၾကသည္။

အလားတူ ေအာက္တုိဘာ ၂၈ ရက္ ည ၁၁ နာရီခြဲအခ်ိန္တြင္လည္း ရန္ကုန္ၿမိဳ႕လယ္ ဆူးေလ ဘုရားလမ္းႏွင့္ အေနာ္ရထာလမ္းေထာင့္ရွိ မီးပြိဳင့္၌ ကိုယ္ပုိင္ယာဥ္ ေမာင္းလာသူတစ္ဦးကို ၿပိဳင္ကားေမာင္းသူသံုးဦးက သံပိုက္မ်ားျဖင့္ ႐ိုက္ႏွက္ခဲ့သည္။

အထက္ပါျဖစ္ရပ္မ်ားျဖစ္ၿပီး သံုးရက္အၾကာ ႏုိ၀င္ဘာ ၁ ရက္ နံနက္ ၁ နာရီအခ်ိန္တြင္ ကမာရြတ္ၿမိဳ႕နယ္ အင္းစိန္လမ္း ႏွင့္ စံရိပ္ၿငိမ္ ၃ လမ္းထိပ္၌ ေမာင္းႏွင္ေနေသာ မတ္ခ္တူးယာဥ္ကို အနက္ေရာင္စတစ္ကာကပ္ထားသည့္ ယာဥ္တစ္စီးက ကားေရွ႕တြင္ ပိတ္ရပ္ၿပီး အမ်ိဳးသားႏွစ္ဦးက ဆဲဆုိကာ သံတုတ္၊ သစ္သားတုတ္မ်ားျဖင့္ ကားမွန္မ်ားအား ႐ိုက္ခြဲ
ခဲ့ၿပီး တစ္ဆက္တည္း လူကိုပါအႏၲရာယ္ျပဳခဲ့သည္။ အုပ္စုဖြဲ႕ ၀ုိင္း႐ိုက္ခံရေသာ ကားေပၚပါ အမ်ိဳးသမီးႏွစ္ဦးႏွင့္ အမ်ိဳးသားတစ္ဦးမွာလည္း ဒဏ္ရာမ်ား ရရွိခဲ့သည္။

ႏုိ၀င္ဘာ ၂၉ ရက္ ည ၁၁ နာ ရီခြဲအခ်ိန္က ေလွာ္ကားၿမိဳ႕နယ္ တာဆံုလမ္းေပၚရွိ လက္ဖက္ရည္ ဆုိင္ေရွ႕တြင္ လူအေယာက္ ၃၀ ခန္႔က လက္ဖက္ရည္ဆုိင္တြင္ ထုိင္ေနေသာ လူငယ္တစ္ဦးအား ဓားျဖင့္ထိုး၊ တုတ္ျဖင့္၀ုိင္း႐ိုက္ ေသာေၾကာင့္ အဆုိပါ တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းသားလူငယ္မွာ ေသဆံုးခဲ့သည္။

ရက္စက္စြာျပစ္မႈက်ဴးလြန္ေသာ အထက္ပါကဲ့သုိ႔ အမႈအခင္းမ်ား မၾကာခဏ ခပ္စိပ္စိပ္ျဖစ္ပြားေနျခင္းသည္ ၿငိမ္၀ပ္ပိျပားမႈ မရွိျခင္းႏွင့္ တရားဥပေဒ စိုးမိုးမႈမရွိျခင္းတုိ႔၏ အက်ိဳးဆက္အျဖစ္ ေဖာ္ျပေနသည္ဟု တရားလႊတ္ေတာ္ေရွ႕ေန ဦးကုိနီက သံုးသပ္ ေျပာၾကားခဲ့သည္။

မင္းမဲ့စ႐ိုက္ဆန္ေသာ အုပ္စုဖြဲ႕လူသတ္မႈမ်ား၊ လူျမင္ကြင္းမွာပင္ အတင့္ရဲစြာ လူသတ္မႈမ်ား၊ ယခင္ မၾကားခဲ့ဖူးဘဲ ဇာတ္လမ္းဆန္ဆန္ လူသတ္မႈမ်ား ပိုမိုမ်ားလာျခင္းႏွင့္ပတ္သက္၍ ျပည္သူအမ်ားစုက တရားဥပေဒစိုးမိုးမႈကို ေမးခြန္းထုတ္သည္။ အခ်ိဳ႕က ဒီမုိကေရစီႏုိင္ငံသို႔ ကူးေျပာင္းလာရာတြင္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ပိုမိုပြင့္လင္း လြတ္လပ္လာမႈ၏ ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးဟုလည္း ေျပာသူရွိသည္။ အမ်ားစုက ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ စြမ္းေဆာင္မႈအေပၚ ေမးခြန္း
ထုတ္သည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံရဲတပ္ဖြဲ႕မွ တာ၀န္ရွိသူမ်ား ကိုယ္တုိင္ကလည္း အထူးသျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္ တပ္ဖြဲ႕၀င္အင္အား မလံုေလာက္ေသးေၾကာင္း ေျပာၾကားဖူးသည္။

ေသခ်ာသည္က ႏုိင္ငံသားအားလံုး ဥပေဒႏွင့္အညီ ေနထုိင္ၾကရန္၊ လူသားအခ်င္းခ်င္း စာနာမႈရွိရန္၊ တဒဂၤေဒါသကို ေရွ႕တန္း မတင္ရန္၊ တရားစီရင္ေရးက ေက်ာသားရင္သား မခြဲျခားပဲ ဆံုးျဖတ္၍ အျပစ္ဒဏ္မ်ား ခ်မွတ္ရန္၊ ရဲတပ္ဖြဲ႕မ်ား၏ စြမ္းေဆာင္ရည္ ျမင့္မားလာရန္ လြန္စြာလုိအပ္ေနၿပီျဖစ္သည္။

“ရာဇ၀တ္မႈႏွင့္ ဆုိးရြားေသာ အသက္ရွင္ေနထိုင္ရမႈ ဘ၀တုိ႔သည္ ႏုိင္ငံေတာ္တစ္ရပ္၏ ဆံုး႐ံႈးမႈကုိ တုိင္းတာထားျခင္းျဖစ္သည္။ အဆံုးတြင္ ရာဇ၀တ္မႈအားလံုးသည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း၏ ရာဇ၀တ္မႈသာ ျဖစ္ေခ်ေတာ့သည္။”
-အိပ္ခ်္ဂ်ီ၊ ၀ဲလ္ (၁၈၆၆-၁၉၄၆)
အဂၤလိပ္-အေမရိကန္
စာေရးဆရာႀကီး။