ကိေလသာဆယ္ပါးကို နားလည္ျခင္း
|
9:32 AM |
No မွတ္ခ်က္ |
ေထရ၀ါဒအေျခခံ အယူအဆမ်ား၌ ကိေလသာဆိုသည့္ စကားတစ္လံုးကို အသံုးမ်ား ၾက၏ ။
သို႔ေသာ္ကိေလသာ၏အနက္အဓိပၸာယ္ကို ေသခ်ာမသိသူက မ်ားမည္ထင္ပါသည္ ။
ကိေလသဆိုသည့္စကားသည္ လူ႔စိတ္တြင္ျဖစ္ေပၚတတ္သည့္ ထူးျခားေသာသေဘာတရား
တစ္ခုကို ဗုဒၶမွ ထိုးထြင္း သိျမင္ထားျခင္းျဖစ္၏ ။ မေကာင္းမႈ ၊ ဒုစရိုက္ ၊ အျပစ္ဆိုသည္ကား ကံ
( ကာယကံ ၊ ၀စီကံ ၊ မေနာကံ ) ပါမွ ျဖစ္၏ ။
ကိေလသကား စိတ္အစဥ္တြင္ ကပ္၍ပါေနသည့္ စိတ္ကို
ညစ္ညဴးေစသည့္ တရား ျဖစ္သည္ ။ ကိေလသကို ျမန္မာလိုျပန္လွ်င္ (သတၱ၀ါတို႔ကို) ပူပန္ေစတတ္ ၊
ႏွိပ္စက္တတ္ေသာ တရားဟု ျပန္၏ ။ ကိေလသာဆယ္ပါးဆိုသည္မွာ -
(၁) လိုခ်င္တက္မက္မႈ (ေလာဘ )
(၂) ျပစ္မွားမႈ ဖ်က္ဆီးလိုမႈ ( ေဒါသ )
(၃) အမွန္ကိုမသိမႈ ေတြေ၀မႈ ( ေမာဟ )
(၄) ငါသာလွ်င္ ျမတ္သည္ဟု ထင္မွတ္ၿပီး ေထာင္လႊားမႈ ( မာန )
(၅) အျမင္အယူအဆမွားမႈ ( ဒိ႒ိ )
(၆) ယံုမွားသံသယျဖစ္မႈ ( ၀ိစိကိစ ၦာ )
(၇) စိတ္ရဲ႕ ထိုင္းမႈိင္းမႈ ေက်နပ္မႈ ( ထိန )
(၈) စိတ္ရဲ႕ပ်ံ႕လြင့္မႈ ( ဥဒၶစၥ )
(၉) မေကာင္းမႈျပဳျခင္းကို မရွက္တတ္သည့္သေဘာ ( အဟိရိက )
(၁၀) ကာယဒုစရိုက္ မေကာင္းမႈ က်ဴးလြန္ျခင္းကို မေၾကာက္မႈ ( အေနာတၱပၸ )
၁ ။ လိုခ်င္တက္မက္မႈ ( ေလာဘ )
ေလာဘသည္ လူကိုအစဥ္သျဖင့္ ပူေလာင္ေစ၏ ၊ အစဥ္သျဖင့္ ႏွိပ္စက္၏ ၊ အစဥ္သျဖင့္
နစ္မြန္းေအာင္လုပ္တတ္၏ ဆိုသည္ကို သဗၺညဳတဥာဏ္ေတာ္ႀကီးျဖင့္ထိုးထြင္းၿပီးမွ ဗုဒၶ ျမတ္စြာဘုရား
ေဟာၾကားထားျခင္းသည္ အ့ံဩစရာသိပ္ေကာင္း၏ ။
ေလာဘ၏အရင္းခံသေဘာမွာ ၊ တက္မက္ျခင္းသည္ ေလာဘ ျဖစ္၏ ။ ဤေလာဘကို
အေၾကာင္းခံၿပီးျဖစ္လာသည့္ ပူေလာင္ေစေသာတရားေတြသည္ ပုထုဇဥ္ကို မေနသာ မထိုင္သာေအာင္
ႏွိပ္စက္သည့္တရားေတြက သိပ္မ်ား၏ ။ ေလာဘေၾကာင့္ -
(၁) စြဲလမ္းျခင္းသေဘာ ( ရာဂ ) ျဖစ္လာ၏ ။
(၂) အျပင္းအထန္ စြဲလမ္းျခင္း ( သာရာဂ ) ျဖစ္လာသည့္အခါ လူ႔စိတ္သည္ အိပ္မရ ၊ စားမ၀င္ ရင္ပူနာ
ကပ္လာ၏ ။ ေလာဘေၾကာင့္ သတၱ၀ါတို႔၏စိတ္သည္ ျမင္ရာၾကားရာနံရာ စားရာ အာရံုအမ်ဳိးမ်ဳိး၏
ဆြဲေဆာင္ျခင္းကို ခံရ၏ ။ အာရံုဆြဲေဆာင္လာသည့္အခါ မဆန္႔က်င္နိုင္ေတာ့ေပ ။ ရုန္းမထြက္နိုင္
ပဲ လိုက္ပါသြား၏ ။
အာရံုျမင္လွ်င္လိုခ်င္၏ ။ ထို လိုလားသည့္သေဘာသည္ ေလာဘ၏သေဘာပင္ ျဖစ္သည္ ။
အဘယ္ေၾကာင့္လိုခ်င္သနည္းဆိုလွ်င္ ႏွစ္သက္ျခင္းဆိုသည့္ နႏၵီသေဘာေၾကာင့္ ပင္ ျဖစ္၏ ။ ၎သည္
လည္း ေလာဘ၏ အျခင္းအရာပင္ ျဖစ္၏ ။ ျမင္ရာ ၊ ၾကားရာ ၊ ႏွစ္သက္ ရံုတင္မက ႏွစ္သက္သည္ကို
ေမ့ေပ်ာက္ပစ္လို႔ပင္ မရေခ် ။ စြဲလမ္းသြား၏ ။ ၎ကို (နႏၵီရာဂ) ဟုေခၚ၏ ။
ရူးသြပ္ျခင္းဆိုသည္မ်ားမွာ ထို ( စိတၱႆသရတာ) ဆိုသည့္ စိတ္၏ ျပင္းစြာစြဲလမ္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္
ေလာဘသည္ အာရံုမွန္သမွ်ကို လိုလား၏ ။ လိုခ်င္အားႀကီးလြန္းေသာေၾကာင့္ မိန္းေမာမႈေတာင္ ျဖစ္
၏ ။ မရလွ်င္ကိုယ့္ကိုယ္ကိုယ္ေတာင္ သတ္ေသပစ္ ဖို႔ ၀န္မေလးေခ် ။ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ျဖင့္ သတိသပၸဇဥ္
လံုး၀ကင္းစင္သြားေအာင္ေတာင္ လုပ္တတ္၏ ။ ဓမၼသဂၤဏီဟုေခၚသည့္အဘိဓမၼာက်မ္းတြင္ေဟာထားသည့္
တရားေတြသည္ အလြန္ပင္ နက္နဲ၏ ။
ေလာဘသည္ အာရံုမရွိလွ်င္ မေနနိုင္ေပ ။ အာရံုမွန္သမွ်ကို ရေအာင္အားထုတ္ တတ္သည့္
သေဘာရွိ၏ ။ ျဖစ္ရာဘ၀တိုင္းတြင္လည္း ေလာဘသည္ မိမိ၏ ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္ေသာ အေဖာ္ ျဖစ္ေန၏ ။
သတၱ၀ါမ်ားအား ဘ၀သို႔ ဆြဲေဆာင္တတ္သည့္ ဘ၀ႀကိဳးႏွင့္လည္း တူ၏ ။ သို႔ျဖစ္၍ ေလာဘေၾကာင့္
ခ်မ္းသာကိုမရနိုင္ ၊ အက်ဳိးမဲ့ဆင္းရဲကိုသာ ရေစတတ္၏ ။ ဆင္းရဲျခင္းကို အလြန္အမင္းျဖစ္ေစသည္လည္း
ေလာဘပင္ ျဖစ္၏ ။
- ခ်စ္ႀကိဳက္ ေပါင္းေဖာ္ ေရာေႏွာျခင္းသည္လည္း ေလာဘ ၊
- ခ်စ္ႀကိဳက္ေသာေၾကာင့္ ငဲ့ကြက္ တြယ္တာျခင္းသည္လည္း ေလာဘ ၊
- ေႏွာင္ဖြဲ႕တတ္ျခင္းသည္လည္း ေလာဘ ၊
- ေတာင့္တျခင္း ၊ တမ္းတျခင္း ၊ လြမ္းဆြတ္ျခင္းသည္လည္း ေလာဘ ၊
- အဆင္း ၊ အနံ႔ ၊ အရသာ ၊ အသံ ၊ အေတြ႔အာရံု အားလံုးကို ေတာင့္တျခင္း ၊ ပစၥည္းဥစၥာ
ေတာင့္တမႈ ၊ သားသမီး၌ ေတာင့္တမႈ ၊ အသက္ရွင္ျခင္း၌ေတာင့္တမႈ ၊ က်န္းမာျခင္း၌
ေတာင့္တျခင္း သေဘာေတြသည္လည္း ေလာဘ ၊
- ငါ့ဟာ ၊ ငါ့ဥစၥာဟု ေျပာဆိုေစတတ္သည့္ တပ္မက္မႈသေဘာ ၊ အခ်ိန္ရွိသေရြ႔ ငါ့ဟာ ငါ့ ဥစၥာ
ဟု ေျပာဆိုေစတတ္သည့္ တပ္မက္ျခင္းသေဘာသည္လည္း ေလာဘ ၊
- အၿမီးႏွံ႔ေသာေခြးလိုပင္ လာဘ္လာဘ၌ တပ္မက္ တုန္လႈပ္သည့္သေဘာသည္လည္း ေလာဘ ၊
- မသင့္ေလ်ာ္ေသာအရာ၌တပ္မက္ျခင္း ၊ အဓမၼရာဂသည္လည္း ေလာဘပင္ျဖစ္၏ ။ အဆမတန္
လိုခ်င္အားႀကီးမႈ ၀ိသမေလာဘ ၊ ေမွ်ာ္လင့္ျခင္း ၊ ေတာင့္တျခင္း ၊ ခ်စ္ခင္ျခင္းသည္လည္း ေလာဘ ၊
- ၀ဋ္ဆင္းရဲတြင္ နစ္ျမဳပ္ေစတတ္ျခင္းသေဘာ (ဩဃ)သည္လည္း တရားကိုယ္အားျဖင့္ ေလာဘ ၊
- ၀ဋ္ဆင္းရဲတြင္ ယွဥ္ေစတြဲေစတတ္သည့္ ေယာဂသည္လည္း ေလာဘ ၊
- ၀ဋ္ဆင္းရဲတြင္ ဆက္စပ္ထံုးဖြဲ႔ျခင္း ဂႏၴ သည္လည္း ေလာဘ ၊
- သတၱ၀ါမ်ားကို ၀ဋ္ဆင္းရဲတြင္ ေႏွာင္ဖြဲ႔ေစတတ္သည္လည္း ေလာဘ ၊
- စိတ္ကိုကပ္ၿပီး ညစ္ႏြမ္းေစတတ္ေသာ သေဘာသည္လည္း တရားကိုယ္အားျဖင့္ ေလာဘ ၊
- ဆင္းရဲျခင္း၏ အေျခအျမစ္ ဒုကၡမူလသည္လည္း ေလာဘ ၊
- အကုသိုလ္တရားတို႔၏ မူလအေျခအျမစ္ အကုသလမူလသည္လည္း ေလာဘ ၊
ပင္ျဖစ္သည္ ။
(၂) ျပစ္မွားမႈ ဖ်က္ဆီးလိုမႈ ( ေဒါသ )
ေဒါသ၏သေဘာသည္ကား ဖ်က္ဆီးလိုမႈ ၊ ျပစ္မွားမႈပင္ ျဖစ္၏ ။ ငါ့ရဲ႕အက်ဳိးမဲ့ကို ျပဳက်င့္ခဲ့ၿပီ
ဆိုၿပီး ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕သည္လည္း ေဒါသပင္ျဖစ္သည္ ။ အာဃာတလည္း ေဒါသ ၊ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕ရာတြင္ အတိတ္
ကာလကလည္း ငါ့ရဲ႕အက်ဳိးမဲ့ကို ျပဳခဲ့ၿပီ ။
ခုလည္း ျပဳေနဆဲ ၊ ေနာင္အခါလည္း ျပဳဦးမွာပဲ ဆို၍ အတိတ္ ၊ ပစၥဳပၸန္ ၊ အနာဂတ္ ကာလ
သံုးပါးစလံုးတြင္ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕တတ္သည္ ။ ကိုယ့္အေပၚတြင္ ျပဳက်င့္ခဲ့သည့္ အက်ဳိးမဲ့ ျပဳမႈအေပၚတြင္သာ
ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕တတ္သည္ မဟုတ္ေပ ။
ကိုယ့္မိတ္ေဆြ ၊ ကိုယ့္ရဲ႕ခ်စ္သူအေပၚတြင္ အက်ဳိးမဲ့ျပဳ လွ်င္လည္း အတိတ္ ၊ ပစၥဳပၸန္ ၊
အနာဂတ္ ကာလသံုးပါးႏွင့္စပ္လ်ဥ္းၿပီး ရန္ၿငိဳး ( အာဃာတ) ျပဳတတ္သည္ ။ ထို႔ေနာက္ ကိုယ္မခ်စ္
ခင္သူ ၊ မုန္းတီးသူ၏အက်ဳိးကို ေဆာင္ရြက္လွ်င္လည္း ထိုသို႔ ေဆာင္ရြက္သူအေပၚ ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕တတ္
ျပန္၏ ။
ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕ရာတြင္လည္း အလြန္အမင္း ရန္ၿငိဳးဖြဲ႕တတ္ျခင္းလည္း ရွိသည္ ။ ပဋိဃာတ ဟုေခၚ
သည္ ။ ပဋိဃ ဆိုသည္မွာ ထိပါးျခင္း ၊ မုန္းထားျခင္း ျဖစ္သည္ ။ ေဒါသေၾကာင့္ အလြန္အမင္း
ဆန္႔က်င္ျခင္းလည္း ရွိသည္ ။ အမ်က္ထြက္ျခင္း ၊ စိတ္ဆိုးျခင္း ဆိုသည္လည္း ေဒါသပင္ ျဖစ္သည္ ။
ေဒါသသည္ အလြန္ေၾကာက္စရာေကာင္းလွသည္ ။ ေဒါသျဖစ္လာလွ်င္ ဖ်က္ဆီး ေခ်မႈန္းပစ္
ခ်င္ၾကသည္ ။ အလြန္အမင္း ျပစ္မွားလိုျခင္း ျဖစ္၏ ။ ကိုယ္မုန္းတီးသူ၏ ပ်က္စီးျခင္း ၊ ဆံုး ရႈံးျခင္း ၊
နစ္နာျခင္း ၊ ဘ၀ပ်က္ျခင္းကို ျမင္ရၾကားရလွ်င္ အားရ၀မ္းသာ ျဖစ္သည္ ။ ဤသည္လည္း ေဒါသ
ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ စိတ္၏ ပ်က္စီးျခင္းသေဘာ ၊ ေဖာက္ျပန္ ျခင္းသေဘာပင္ ျဖစ္သည္ ။
- ေဒါသေၾကာင့္ စိတ္သည္ ၾကမ္းတမ္း ခက္ထန္လာသည္ ။
- ေဒါသေၾကာင့္ စကားေျပာသည့္အခါတြင္လည္း ေကာင္းမြန္စြာ ျပည့္ျပည့္စံုစံု မေျပာနိုင္ေတာ့ေပ ။
- ေဒါသျဖစ္ခ်ိန္တြင္ မိမိစိတ္သည္လည္း ပင္ကို ပကတိစိတ္ မဟုတ္ေတာ့ေပ ။ ဘီလူးစိတ္ ၊
သရဲစိတ္လို ျဖစ္လာသည္ ။ စိတ္ေဖာက္ျပန္လာသည္ ။ စိတ္ထဲတြင္ မႏွစ္ၿမိဳ႕ျခင္း ၊
မလိုလားျခင္းသာ ထင္ရွားရွိေနသည္ပင္လွ်င္ ေဒါသ၏သေဘာ ျဖစ္သည္ ။
(၃) အမွန္ကိုမသိမႈ ေတြေ၀မႈ ( ေမာဟ )
အမွန္သေဘာကို မသိျခင္း ၊ ေတြေ၀ျခင္းကို ေမာဟ ဟုေခၚသည္ ။ သစၥာေလးပါး ျမတ္တရား (ဒုကၡသစၥာ ၊ ဒုကၡျဖစ္ေၾကာင္း သမုဒယသစၥာ ၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ေၾကာင္း နိေရာဓသစၥာ ၊ ဒုကၡခ်ဳပ္ေအာင္ လုပ္နည္း မဂၢသစၥာ )ကို မသိျခင္း ၊ ေမာဟ (အ၀ိဇၨာ)ျဖစ္၏ ။ ထို႔ေနာက္ သံသရာတြင္ ေရွးကျဖစ္ခဲ့ဖူးၿပီးေသာ ခႏၶာအစဥ္ကိုလည္း မသိ ၊ေနာင္ျဖစ္လတၱံ႕ေသာ ခႏၶာအစဥ္ကိုလည္း မသိေပ ။ “ ပုဗၺႏ ၱ ပရေႏ ၱအညာဏ ” တည္း ။ သို႔ျဖစ္၍ ဇာတိဆိုသည့္ အေၾကာင္းကိုစြဲ၍သာ ဇရာ ၊ မရဏအက်ဳိးမ်ားျဖစ္ေနရျခင္း ဆိုသည္ လည္း မသိေပ ။ ပစၥဳပၸန္တြင္ရထားသည့္ ခႏၶာငါးပါးသည္လည္း အနိစၥ ၊ ဒုကၡ ၊ အနတၱပဲဟု မသိေခ် ။ ထိုခႏၶာငါးပါး (ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး) ကို ငါပဲ ၊ သူပဲ ေယာက်္ားပဲ ၊ မိန္းမပဲ ဟု မွားယြင္းစြာ သိျမင္ေနျခင္းသည္လည္း ေမာဟပဲ ျဖစ္၏ ။ အေကာင္းအဆိုးကို မေ၀ခြဲတတ္ ၊ မပိုင္းျခားတတ္သည့္သေဘာသည္လည္း ေမာဟ ပဲျဖစ္၏ ။ စိတ္၏ ျဖဴစင္သန္႔ရွင္းမႈကို မသိျခင္းသေဘာ ၊ လူမိုက္ျဖစ္ျခင္း အေၾကာင္းကို အျပား အားျဖင့္ မသိျခင္းသေဘာ ၊ ထက္၀န္းက်င္ တရားအားလံုးတြင္ မသိျခင္း ၊ ေတြေ၀ျခင္းေၾကာင့္၀ဋ္ဆင္းရဲ တြင္ နစ္ေမ်ာရျခင္းသည္လည္း ေမာဟ ။ စိတ္တြင္ ကိေလသာေတြ ထႂကြေသာင္းက်န္းျခင္းကိုလည္း မသိျခင္းသေဘာသည္လည္း ေမာဟ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ဤ ေမာဟသည္ တံခါးက်င္(မင္းတုပ္)လိုပင္ စီးပြားခ်မ္းသာသို႔မေရာက္ေအာင္ ပိတ္ပင္တားဆီး တတ္သည္ဟူ၏ ။ ထို႔ေၾကာင့္ေမာဟသည္ အကုသိုလ္ တရားတို႔၏ မူလ အေျခခံပင္ျဖစ္၏ ။ (၄) ငါသာလွ်င္ ျမတ္သည္ဟု ထင္မွတ္ၿပီး ေထာင္လႊားမႈ ( မာန )
ထိုမာနတရားသည္လည္း တရားဆိုး တစ္မ်ဳိးပင္ျဖစ္သည္ ။ ပင္ကိုယ္သေဘာကျဖင့္ငါသာလွ်င္ ျမတ္သည္ ၊ ငါသာလွ်င္တတ္သည္ဟု စိတ္ႀကီး၀င္ၿပီး ေထာင္လႊားျခင္း ၊ ေမာက္မာျခင္းသည္ မာနပင္ ျဖစ္သည္ ။ စိတ္ေထာင္လႊားျခင္း ၊ ကိုယ့္ကိုကိုယ္အထင္ႀကီးျခင္း ၊ အဆင့္အတန္းအားျဖင့္ ျမင့္ျမတ္သည္ဟု ထင္မွတ္ထားျခင္းသည္ မာနျဖစ္သည္ ။ ဤေနရာတြင္ ဘုရားမွ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ အဆင့္အတန္းျမင့္သည္ ၊ အဆင့္အတန္း တန္းတူျဖစ္သည္ ၊ အဆင့္အတန္းနိမ့္သည္ဟုထင္၍ ကိုယ့္ထမင္းကိုယ္စားတာဘယ္သူမွဂရုစိုက္စရာ မလိုဘူးဟု သေဘာထားျခင္း ၊ ေထာင္လႊားျခင္း အားလံုးသည္မာနခ်ည္းပဲ ျဖစ္သည္ဟု ေဟာသည္ ။ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ စိတ္ကို ေျမွာက္ပင့္ထားတာ ၊ တံခြန္ထူထားတာ ၊ တံခြန္မွန္ကင္းလို ဘ၀င္ျမင့္ေနျခင္းမ်ား အားလံုးသည္ မာနခ်ည္းပင္ ျဖစ္သည္ ။ စိတ္ေဖာက္ျပန္ပံုတစ္မ်ဳိးပင္ ျဖစ္သည္ ။
(၅) အျမင္အယူအဆမွားမႈ ( ဒိ႒ိ )
ဒိ႒ိဆိုသည္မွာ အျမင္မွားျခင္းကို ဆိုလိုသည္ ။ လူေတြ၏ေလာကအျမင္မွားမ်ား (မိစ ၦာဒိ႒ိ) ေတြ အလြန္မ်ားသည္ ။ ဗုဒၶပြင့္စဥ္အခါက အိႏၵိယျပည္တြင္ ဒိ႒ိ ၆၂မ်ဳိး ရွိခဲ့သည္ဟု ျဗဟၼဇာလသုတ္တြင္ေဟာေတာ္မူခဲ့ပါသည္ ။ ဒီဃနိကာယ္ ၊ သီလကၡန္တြင္လည္းပါသည္ ။- အမွန္မွာ ေလာက (ခႏၶာငါးပါး ၊ ရုပ္နာမ္ႏွစ္ပါး) သည္ ၿမဲ၏ ၊- ေလာကသည္ မၿမဲေပ ၊- ေလာကသည္ အဆံုးအပိုင္းအျခား ရွိသည္ ၊- ေလာကသည္ အဆံုးအပိုင္းအျခား မရွိေပ ၊- ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ အသက္ဇီ၀ ရွိသည္ ၊- ခႏၶာကိုယ္က တစ္ျခား ၊ အသက္ဇီ၀က တစ္ျခား ျဖစ္သည္ ၊- သတၱ၀ါေသၿပီးလွ်င္ ျဖစ္ေသးသည္ ၊- သတၱ၀ါေသၿပီးလွ်င္ ေနာက္ထပ္ မျဖစ္ေတာ့ေပ ၊- သတၱ၀ါေသၿပီးလွ်င္ ျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္ ၊ မျဖစ္သည္လည္းမဟုတ္ ၊- သတၱ၀ါေသၿပီးေနာက္ ျဖစ္တာလည္းရွိ ၊ မျဖစ္တာလည္းရွိ အစရွိသည့္ အျမင္မွား ၆၂ပါးကို ဒိ႒ိ ဟုေခၚသည္ ။ အျမင္မွန္ကို ပိတ္ပင္တားဆီးသည့္ တရားေတြပင္ ျဖစ္သည္။ အျမင္မွန္ကို မေရာက္ေအာင္ ခက္ခဲေစသည့္ တရားမ်ားျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေတာအုပ္လိုပင္ ျဖစ္၏ ။ အျမင္မွား မႈသည္ ခရီးခဲ “ ဒိ႒ိကႏ ၱာရ ”ဟုလည္း ေခၚသည္ ။ အျမင္မွန္ကို ေဖာက္ထြင္းဖ်က္ဆီးတတ္သည့္ သေဘာသည္အျမင္မွား ဒိ႒ိပင္ ျဖစ္သည္ ။ ေဖာက္ျပန္သည့္ အျမင္ ၊ တုတ္ေႏွာင္တတ္သည့္သေဘာသည္လည္း ဒိ႒ိ ပဲျဖစ္သည္ ။ အာရံုကို မ်ားေသာအားျဖင့္ သံုးသပ္တတ္သည္ ၊စြဲယူတတ္သည္ ၊ အယူသီးတတ္သည္ ။ ဒိ႒ိသည္ မွားေသာ ခရီးလမ္းေၾကာင္းျဖစ္သည္ ။ အက်ဳိးမဲ့ျဖစ္ေစေသာ သေဘာ ေဖာက္ျပန္သည့္အျမင္သည္ ဒိ႒ိ ျဖစ္သည္ ။
(၆) ယံုမွားသံသယျဖစ္မႈ ( ၀ိစိကိစ ၦာ ) ဘုရားအေပၚတြင္ယံုမွားျခင္း ၊ သံသယျဖစ္ျခင္းသည္ ၀ိစိကိစ ၦာပင္ျဖစ္၏ ။ ( ဗုဒၶသည္ဧကန္ အမွန္စင္စစ္ ျဖစ္ရဲ႕လားဟု မဆံုးျဖတ္နိုင္ပဲ စိတ္ပင္ပန္းစြာသို႔ေလာသို႔ေလာ ျဖစ္ ျခင္း ) သို႔ျဖစ္၍ - - ဓမၼ ၊ ဘုရားေဟာတရားမ်ားအေပၚ၌လည္း သံသယျဖစ္ျခင္း ၊ ယံုမွားျခင္းသည္ ၀ိစိကိစ ၦာ ။ - သံဃာအေပၚ၌လည္း ယံုမွားျခင္းျဖစ္၏ ။ အက်င့္သိကၡာ ရွိမွရွိပါ့မလားဟု သံသယျဖစ္၍ ေတြးေတာ ျခင္းသည္လည္း ၀ိစိကိစ ၦာ ။ - ေရွးဘ၀မွ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးေသာခႏၶာေတြအေပၚ၌လည္း ဟုတ္ပါ့မလားဟုသံသယျဖစ္၏ ၊ ယံုမွား၏။ ေသၿပီးလွ်င္ ေနာင္ဘ၀၌ ခႏၶာေတြျဖစ္ပါဦးမလား ဟုလည္း ယံုမွား ေတြးေတာ၏ ။ ဇရာမရဏ ျဖစ္ရျခင္းသည္ဇာတိဆိုသည့္ ပဋိသေႏၶေနခဲ့ရျခင္း အေၾကာင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ဆိုျခင္းအားယံုမွားသံသယျဖစ္၍ ဟုတ္ပါ့မလားဟု ေတြးေတာ၏ ။ သဘာ၀တရားကို မယံုသကၤာျဖစ္၍ ေတြးေတာျပန္လွ်င္လည္း မဆံုးျဖတ္နိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ပင္ပန္းျခင္းျဖစ္ရျခင္းသည္ ၀ိစိကိစ ၦာ ပင္ ျဖစ္၏ ။ ၀ိစိကိစ ၦာ ၏သေဘာမွာ အမွန္ႏွင့္အမွားကို ပိုင္းျခား၍ မဆံုးျဖတ္နိုင္ေခ် ။ လမ္းႏွစ္ခြ ျဖစ္ေနသည့္အတြက္ စိတ္မတည္မၿငိမ္ ျဖစ္ရသည့္သေဘာပင္ျဖစ္၏ ။ ယတိျပတ္ ဧကႏၱအား ျဖင့္မဆံုးျဖတ္နိုင္ေပ ။ သို႔ေလာသို႔ေလာျဖစ္တတ္ျခင္းေၾကာင့္ အာရံုမွဆုတ္နစ္တတ္ သည့္ သေဘာသည္၀ိစိကိစ ၦာ ပင္ျဖစ္၏ ။ မည္သည့္ကိစၥ ပင္ျဖစ္ေစ ယတိျပတ္ ဆံုးျဖတ္ျခင္းငွာ မစြမ္းသည့္ အတြက္တ၀ဲလည္လည္ ျဖစ္၍ ဥာဏ္ျဖင့္မသက္၀င္နိုင္ေပ ။ စိတ္ရႈပ္ေထြး၍ အာရံုေထြျပားသြားသည့္ သေဘာသည္၀ိစိကိစ ၦာ ပဲဟု မွတ္ရမည္ျဖစ္၏ ။
(၇)စိတ္၏ထိုင္းမိႈင္းမႈ ေက်နပ္မႈ (ထိန) ထိန ဆိုသည္ကား စိတ္၏မခံ့မႈ ၊ မခိုင္မာမႈ ၊ ထိုင္းမႈိင္းမႈပင္ျဖစ္၏ ။စိတ္၏မခိုင္ခံ့မႈဆိုသည္ကား ကိစၥတစ္ခုကို ၿပီးေျမာက္ေအာင္ မလိုက္ေလ်ာနိုင္ျခင္း ၊ မေဆာင္ရြက္နိုင္ျခင္းကို ဆိုလို၏ ။ မိမိ၌ရွိေနေသာ ကၠရိယာပုတ္ကို ခိုင္ၿမဲေအာင္ မေဆာင္ရြက္နိုင္ျခင္းသည္ ပ်င္းရိျခင္းျဖစ္၏ ။ ထိနပင္ျဖစ္သည္ ။ စိတ္၏ မခံ့မႈဆိုသည္မွာ တြန္႔ဆုတ္တတ္ေသာသေဘာကို ဆိုလို၏ ။ ထိန ဆိုသည္ ထို႔ေၾကာင့္စိတ္မႀကံ့ခိုင္ျခင္း ၊ ထိုင္းမႈိင္းျခင္း ၊ ပ်င္းရိျခင္း ၊ စိတ္၀င္စားမႈ ေလ်ာ့က်သြားျခင္း ၊ေမ့ေလ်ာ့ေပါ့ဆၿပီး စိတ္က်ဲျပန္႔သြားျခင္းကို ဆို၏ ။
(၈) စိတ္၏ပ်ံ႕လြင့္မႈ (ဥဒၶစၥ)
ဥဒၶစၥ ၏ အနက္အဓိပၸာယ္မွာ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ျခင္း ျဖစ္၏ ။ စိတ္ပ်ံ႕လြင့္ျခင္းဟူသည္ စိတ္တုန္လႈပ္ျခင္း ၊ စိတ္မၿငိမ္သက္ျခင္း ပင္ျဖစ္၏ ။ စိတ္သည္ ရႈပြားျခင္းအာရံု တစ္ခုခုေပၚတြင္ တည္ၿငိမ္မေနပဲအေထြေထြအျပားျပား အာရံုေတြေနာက္ကိုပါၿပီး ေလလြင့္သြားျခင္း ၊ ေမ်ာပါသြားျခင္းသည္ ဥဒၶစၥ ပင္ျဖစ္၏ ။ အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာ အာရံုေတြေနာက္ကို စိတ္ကလိုက္ပါသြားျခင္း ၊ သစ္ရြက္ေျခာက္ ေလမွာလြင့္သလိုလြင့္သြားျခင္းေတြသည္ စိတ္မတည္ၿငိမ္ေသာေၾကာင့္လည္းေကာင္း ၊ မခိုင္ၿမဲျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျဖစ္၏ ။စိတ္လႈပ္ရွားသည့္အမူအရာ တစ္မ်ဳိးပင္ျဖစ္၏ ။
(၉) မေကာင္းမႈ ျပဳရသည္ကို မရွက္တတ္သည့္သေဘာ (အဟီရိက)
အဟီရိက ကာယဒုစရိုက္ မေကာင္းမႈျပဳရျခင္းကို အရွက္မရွိျခင္း ၊ မရွက္တတ္ျခင္းပင္ ျဖစ္၏ ။ဤသေဘာမွာ ေန႔စဥ္ဘ၀ထဲတြင္ ထင္ရွား၏ ။ ယုတ္ယုတ္မာမာ အကုသိုလ္တရားမ်ားအား လြန္က်ဴးရျခင္းကို မရွက္တတ္ျခင္းသည္ အဟီရိက ပင္ျဖစ္၏ ။ ရွက္ရေကာင္းမွန္းမသိေခ် ။ မိမိျပဳေနျခင္း ၊ ေျပာေနျခင္းမ်ားသည္ ရွက္စရာေကာင္းေနၿပီဟု မသိဘဲ ဒုစရိုက္မႈ ၊ လြန္က်ဴးမႈမ်ား ျပဳေနၾကျခင္းသည္ အဟီရိကပင္ျဖစ္၏ ။
(၁၀) ကာယဒုစရိုက္ မေကာင္းမႈက်ဴးလြန္ရသည္ကို မေၾကာက္မႈ (အေနာတၱပၸ)
ဒုစရိုက္ မေကာင္းမႈျပဳရသည္ကို မေၾကာက္မရြံ႕ဘဲ ျပဳရဲျခင္းသည္ အေနာတၱပၸ ပင္ျဖစ္၏ ။ လူအမ်ားကို အစုလိုက္အျပံဳလိုက္ လက္ရဲဇက္ရဲ သတ္ျဖတ္ေနၾက၏ ။ ထိုသူတို႔သည္ လူေတြကို သတ္ျဖတ္ညွဥ္းဆဲရသည္ကို ၀န္မေလးေခ် ။ သူတစ္ပါးအိမ္ရာကို မီးရႈိ႕ဖ်က္ဆီးျခင္း ၊ သူတစ္ပါး သားမယားအား က်ဴးေက်ာ္ေစာ္ကားျခင္းတို႔အား က်ဴးလြန္ရမွာ ၀န္မေလးေခ် ။ အကုသိုလ္ကိုလည္း က်ဴးလြန္ရမွာ မေၾကာက္တတ္ေပ ။ ၎တို႔သည္ အေနာတၱပၸသေဘာပင္ျဖစ္၏ ။ အဓမၼျပဳျခင္း၌ လက္ရဲဇက္ရဲရွိၾကျခင္း ေတြသည္ ထို အရွက္အေၾကာက္ ကင္းမဲ့မႈေၾကာင့္ လူ႔ဘ၀ မၿငိမ္းမခ်မ္း ျဖစ္ေနၾကရျခင္းပင္ျဖစ္၏ ။
ဤတြင္ ကိေလသာဆယ္ပါးသေဘာ ၿပီး၏ ။ ။
က်မ္းကိုး - ဦးဆန္းလြင္ (ရွင္အာဒိစၥရံသီ) ဗုဒၶဘာသာအေျခခံအယူအဆမ်ား
All Credit to original post owner.
0 comments:
Post a Comment