''ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကတျဖည္းျဖည္းအရႇိန္ေႏႇးလာတာနဲ႔ရပ္တန္႔သြားႏိုင္ပါတယ္'' ျမန္မာ့စီးပြားေရးရာကြၽမ္းက်င္သူ Mr. Sean Turnellႏႇင့္ေတြ႕ဆံုျခင္း

Myanmar B2B Management Magazine

ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ဖို့ဆိုရင္ ဘဏ္လုပ္ငန္းအခန္းက႑ကိုပစ္ပယ္လို႔မရပါဘူး။ ဘဏ္လုပ္ငန္းဆိုတာလည္းစနစ္တက်ပြင့္လင္းျမင္သာမႈရႇိမႇဖြံ႕ၿဖိဳးလာမႇာပါ။ဆက္လက္ၿပီးေတာ့လည္းအခုအခ်ိန္မႇာဆိုရင္ ဘဏ္လုပ္ငန္းမႇာနည္းပညာဆိုတာအေရးႀကီးလာပါတယ္။ ျပည္တြင္းရဲ႕နည္းပညာနႏိုင္ငံတကာနည္းပညာေပါင္းစပ္လိုက္ရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ဘဏ္လုပ္ငန္းမႇာ ႀကီးထြားလာမႇာျဖစ္ပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ဘဏ္လုပ္ငန္းနဲ့ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာႏိုင္ငံေငြေၾကးေစ်းကြက္ကို ႏႇစ္ေပါင္းအေတာ္ၾကာသုေတသနလုပ္ေနတဲ့ Mr. Sean Turnellနဲ့ ေမးျမန္းထားတာကို တင္ျပေပးလိုက္ ပါတယ္။

-အခုအစိုးရအေနနဲ့ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ကိုးခုကို ျမန္မာျပည္မႇာလုပ္ကိုင္ ခြင့္ျပဳလုိက္ပါၿပီ။ အစိုးရရဲ႕ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ဘယ္လိုျမင္ပါလဲ။ အျပဳသေဘာဘက္ကဆိုရင္ ဒီလိုအစိုးရအေနနဲ့ ေနာက္ဆံုးခြင့္ျပဳ လိုက္တဲ့ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ဘယ္လိုျမင္ပါလဲ။

ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြကိုခြင့္ျပဳတာဟာအျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ မူ၀ါဒေရးေရအရ တိုးတက္မႈျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာရင္းႏႇီးျမဳပ္ႏႇံမႈေတြလိုအပ္ေနပါတယ္။ အဆင့္ျမင့္နည္းပညာေတြ၊ နည္းစနစ္ေတြလိုအပ္ေနပါတယ္။ အဲဒါေတြက ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြ ကေနယူလာေပးႏိုင္ပါတယ္။ အမႇန္တကယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ ေတြဟာေငြေၾကးရင္းျမစ္ၾကားမႇာရႇိေနၿပီးေတာ့ ျမန္မာလုပ္ငန္းရႇင္ ေတြ၊ စြန့္ဦးတီထြင္သူေတြအတြက္ အရင္းအႏႇီးေတြကိုယူေဆာင္ ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာအေနနဲ့ အဲဒါေတြဟာစီးပြားေရးအစုအေပါင္းေကာ္ပိုေရးရႇင္းေတြရဲ႕အျပင္ဘက္လူေတြ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။

-ျမန္မာႏိုင္ငံဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ကန့္သတ္မႈေတြဟာရႇိေနေသးလားဆိုတာကိုေကာဘယ္လိုျမင္ပါသလဲ။ ဒီလိုကန့္သတ္မႈေတြကိုအစိုးရအေနနဲ့ ဘာေၾကာင့္ဆက္လက္ခ်ဳပ္ကိုင္ထားရသလဲဆိုတာကိုေကာဘယ္လိုထင္ပါလဲ။
ကန့္သတ္မႈေတြဟာအေျခခံအားျဖင့္ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ ေတြရဲ႕၀န္ေဆာင္မႈေတြ၊ လုပ္ငန္းေဆာင္တာေတြကိုအေျခခံပါတယ္။ အဲဒါကနည္းနည္းဆိုးတာေပါ့။ အနည္းဆံုးေတာ့ အေၾကာင္းျပခ်က္ေလးေတာ့ ျပသင့္တာေပါ့။ ျမန္မာႏိုင္ငံဘဏ္လုပ္ငန္းနဲ့ ႏိုင္ငံတကာဘဏ္လုပ္ငန္းေတြၾကားမႇာတံု့ျပန္မႈေတြမ်ားမ်ားရႇိလာေလလပိုေကာင္းေလေလျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကအေနနဲ့ မ်ားမ်ားဆက္စပ္ဖို့ လိုအပ္ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ထင္တယ္ သူတို့ကလုပ္ရမယ့္အလုပ္ ေတြကိုမလုပ္ဘဲေရႇာင္ရႇားခဲ့တာျဖစ္မယ္ထင္တယ္။ အခ်င္းခ်င္းခ်ိတ္ဆက္ၿပီးေတာ့ ေငြေခ်းတာေတြလည္းလုပ္လို့ရတာပဲေလ။

-လာမယ့္သံုးႏႇစ္၊ ဒါမႇမဟုတ္ ငါးႏႇစ္မႇာ ျမန္မာဘဏ္ေတြအေနနဲ့ ႏိုင္ငံတကာဘဏ္ေတြနဲ့ယႇဥ္ႏိုင္မယ့္အေနအထားရႇိသလား။ ယႇဥ္ ႏုိင္ဖို့အတြက္ အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ထိၾကာဦးမႇာလဲ။
ဟုတ္ကဲ့။ ေကာင္းတဲ့တစ္ခုကိုေတာ့ေမ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ျမန္မာဘဏ္လုပ္ငန္းရႇင္ေတြအေနနဲ့ သူတို့က ျမန္မာျပည္အေၾကာင္းေကာင္းေကာင္းသိတယ္။ ၿပီးေတာ့ Networkေကာင္းတယ္။ စသျဖင့္ေပါ့။ ဒါ့ျပင္ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြကလည္း ျပည္တြင္းဘဏ္ ေတြလုပ္ေနတဲ့ေစ်းကြက္ကိုလည္း စိတ္၀င္စားမႇာမဟုတ္ပါဘူး။ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြက ျပည္တြင္းစီးပြားေရး၊ ျပည္တြင္းရဲ႕ယဥ္ေက်းမႈေတြ စသျဖင့္ ျပည္တြင္းနဲ့ပတ္သက္တာေတြ အဲဒါေတြကို စိတ္၀င္စားမႇာမဟုတ္ပါဘူး။ သူတို့က ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြနဲ့ယႇဥ္ ႏိုင္မႇာမဟုတ္ပါဘူး။ ျပည္တြင္းေဖာက္သည္ေတြရရႇိႏိုင္မႈနဲ့ပတ္ သက္ၿပီးေတာ့လည္းယႇဥ္ႏိုင္မႇာမဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြအေနနဲ့ ႏိုင္ငံျခားဘဏ္ေတြကိုေၾကာက္ေနစရာမလိုပါဘူး။ ဒါေတြက ျပည္တြင္းဘဏ္ေတြေရာ၊ ျပည္ပဘဏ္ေတြပါ ေစ်းကြက္ကိုတစ္ေနရာတည္းမႇာလုေနစရာမလိုပါဘူး။ ေစ်းကြက္ကို ႀကီးေအာင္လုပ္ဖို့သာလိုတယ္။

-ျမန္မာႏိုင္ငံေငြေရးေၾကးေရးက႑ရဲ႕မေ၀းတဲ့အနာဂတ္ကို ဘယ္လို ျမင္ပါသလဲ။ အခုလက္ရႇိ ျမန္မာအစိုးရအေနနဲ့ ဘာေတြကိုအရင္ေျဖရႇင္းဖို့လိုေနလဲ။
ကြၽန္ေတာ္ကေတာ့ ယခုအသစ္ထြက္လာမယ့္ ဘဏ္ လုပ္ငန္းဆိုင္ရာဥပေဒေတြအတြက္ နည္းနည္းစိုးရိမ္မႈရႇိပါတယ္။ ဘဏ္ေတြကိုစီးနင္းတိုက္ခိုက္တာေတြ၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကိုမႀကိဳက္တဲ့လူေတြရဲ႕ရန္ေတြကိုနည္းနည္းစိုးရိမ္ရပါတယ္။ ၁၉၉၀ ျပည့္ႏႇစ္ရဲ႕ ျမန္မာ့ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာဥပေဒေတြကို ျပန္လည္ျပင္ဆင္ မႈေတြကအရမ္းကိုလိုအပ္ေနပါတယ္။ ဘဏ္လုပ္ငန္းမႇာလည္းကန့္ သတ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြအမ်ားႀကီးပါ။ ဘ႑ာေရးက႑ကိုအမ်ားႀကီး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈလုပ္ဖို့လိုေနပါေသးတယ္။ ဥပေဒေတြျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို့လိုေသးတယ္။

-ျမန္မာစီးပြားေရးစံခ်ိန္စံညႊန္းေတြဟာအရင္ကလူဦးေရသန္း ၆၀ နဲ့ေရတြက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုအဲဒါက ၅၁.၄ သန္းပဲရႇိေတာ့ အဲဒီစံခ်ိန္စံညႊန္းကိန္းဂဏန္းေတြကလူေတြရဲ႕စီးပြားေရးလည္ပတ္ မႈကိုဘယ္ေလာက္ထိအက်ဳိးသက္ေရာက္ႏိုင္ပါလဲ။ ဘာေတြကိုဂ႐ုစိုက္ဖို့လိုအပ္ပါသလဲ။
သိပ္အမ်ားႀကီးေတာ့မဟုတ္ပါဘူး။ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ စီးပြားေရးအမ်ားစုဟာလူဦးေရအေပၚမူတည္ၿပီးလုပ္ၾကပါတယ္။ ဥပမာ- စီးပြားေရးလံုၿခံဳမႈမႇာသူတို့ရဲ႕ကုန္ပစၥည္းေတြကိုသံုးစြဲၾကတဲ့ ေဖာက္သည္ေတြကိုသူတို့ရဲ႕ေရႇရႇည္စီးပြားေရးအတြက္ပဲဆက္ဆံ ၾကပါတယ္။ ဆိုလိုတာကေရရႇည္အက်ဳိးအတြက္ပါ။ အဲဒီလိုမ်ိဳးလူေတြကလက္ရႇိမႇာအနည္းငယ္သာရႇိပါေသးတယ္။ အရင္ လူဦးေရသန္း ၆၀ ကေနအခုလူဦးေရေလ်ာ့နည္းသြားတာဟာစီးပြားေရးက႑ကိုသိပ္မ်ားမ်ားစားစားေျပာင္းလဲမသြားပါဘူး။

-လာမယ့္ႏႇစ္ေတြမႇာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ့အေမရိကႏႇစ္ႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးအရကူးလူးဆက္ဆံမႈေတြကိုေကာဘယ္လိုထင္ျမင္မိပါသလဲ။
ကြၽန္ေတာ့္အေနနဲ့ ျပႆနာေတြကဆီးႀကိဳေနတယ္လို့ ျမင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေမ်ာ္လင့္တာပါ။ ဒီလို ျမန္မာႏိုင္ငံျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈေတြကတျဖည္းျဖည္းအရႇိန္ေႏႇးလာတာနဲ့ ရပ္တန့္သြား ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေႏႇးေကြးေနတာကိုအေမရိကအေနနဲ့ ေတာ္ေတာ္စိတ္ပ်က္ေနပါတယ္။ ေသခ်ာသေလာက္ ပထမတုန္းကေတာ့ အေမရိကန္အေနနဲ့ ေတာ္ေတာ္ေလးအျပဳသေဘာေဆာင္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျပႆနာေတြအမ်ားႀကီးေစာင့္ေနတယ္ဆိုတာကိုကြၽန္ေတာ္ေျပာႏိုင္တယ္။ သံသယရႇိတယ္။ အေမရိကန္အေနနဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚမႇာေစတနာရႇိၿပီးေတာ့ ေကာင္းတာေတြကိုအင္မတန္ျဖစ္ေစခ်င္ပါတယ္။ သူတို့က ျမန္မာ ႏိုင္ငံကိုဒီမိုကေရစီက်က်ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ျဖစ္ေစခ်င္တယ္။ စစ္မႇန္တဲ့ဒီမိုကေရစီကို ျမန္ျမန္ေျပာင္းလဲေစခ်င္တယ္။ တျခားႏိုင္ငံေတြကဒီမိုကေရစီျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေတြမႇာက်ဆံုးခဲ့တာေတြ ေနာက္ ျပန္လႇည့္တာေတြရႇိေတာ့ ကမၻာ့အလယ္မႇာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ဒီမုိကေရစီ ျပဳေျပာင္းေျပာင္းလဲမႈေတြကိုဂုဏ္ယူေစခ်င္တယ္။

-အေမရိကန္သမၼတက ျမန္မာႏုိင္ငံမႇာက်င္းပတဲ့အာဆီယံထိပ္သီး အစည္းအေ၀းကိုတက္ျဖစ္တာနဲ့ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရး အသိုက္အ၀န္းအတြက္ ဘယ္လိုအက်ဳိးေက်းဇူးေတြရႏိုင္ပါသလဲ။
ျမန္မာႏိုင္ငံမႇာဒီလိုမ်ဳိးအစည္းအေ၀းေတြက်င္းပတာဟာ ႏႇစ္ေပါင္း ၅၀ ေလာက္ ျမန္မာျပည္နဲ့ထိေတြ႕ခြင့္မရတဲ့ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရႇင္ေတြအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာသူတုိ့အတြက္ နယ္ေျမသစ္ပါ။ ၿပီးေတာ့ အြန္လိုင္းဆက္သြယ္မႈေတြလည္းျမင့္တက္လာပါ တယ္။ ေနာက္တစ္ဖက္ကဆိုရင္လည္း ျဖစ္ေနတဲ့ျပႆနာေတြ၊ ျဖစ္ႏိုင္ဆဲျပႆနာေတြကိုလက္ေတြ႕က်က်ရင္ဆိုင္ေျဖရႇင္းဖို့အတြက္ အခြင့္အေရးရသြားခဲ့တာေပါ့။

-ၿခံဳၿပီးေတာ့ေျပာရရင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕စီးပြားေရးအေျခအေနေတြကိုဘယ္လိုအကဲျဖတ္ခ်င္လဲ။
အရင္ကနဲ့စာရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းလာပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အလႇမ္းေ၀းေနပါေသးတယ္။ ရာစုႏႇစ္တစ္၀က္ေလာက္စနစ္ဆိုး ေအာက္မႇာေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာ့စီးပြားေရးဟာအခုဆိုရင္ ျမန္မာ ႏိုင္ငံအေနနဲ့ စီးပြားေရးအလားအလာ၊ အခြင့္အလမ္းေတြ အမ်ား ႀကီးရႇိေနပါတယ္။ တိုင္းျပည္တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈနဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဆိုင္ရာတိုးတက္မႈေတြအတြက္ အားလံုးပါ၀င္တဲ့အဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု လိုအပ္ေနပါတယ္။ အားလံုးပါ၀င္တဲ့အသိုက္အ၀န္းတစ္ကေန အခုလက္ရႇိလုပ္ေနတဲ့ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈရဲ႕အခက္အခဲေတြ၊ စိန္ေခၚမႈ ေတြကိုေျဖရႇင္းေပးႏိုင္တယ္လို့ ကြၽန္ေတာ္ထင္ပါတယ္။ လက္ရႇိအစိုးရဟာေပၚလစီအသစ္ေတြအတြက္ ႀကိဳးစားေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီမႇာအေျခခံက်တဲ့၊ အားလံုးနဲ့သက္ဆိုင္တဲ့အခ်က္အလက္ ေတြကေတာ့ မပါေသးပါဘူး။

+++Mr.Sean Turnellဟာ ၾသစေၾတးလ်၊ ဆစ္ဒနီမႇာရႇိတဲ့ Macquarie တကၠသိုလ္ရဲ႕ တြဲဖက္ပါေမာကၡတစ္ေယာက္ျဖစ္ၿပီးေတာ့ ျမန္မာစီးပြားေရးကို ႏႇစ္ ၂၀ ေလာက္သုေတသနလုပ္ေနတဲ့ သုေတသနမႇဴးတစ္ဦးျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အေမရိကန္၊ USAID၊ ၾသစေၾတးလ်ရဲ႕ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရးနဲ့ကုန္သြယ္ေရးဌာန၊ကမၻာဘဏ္၊ The Open Society Foundationစတဲ့ ႏိုင္ငံတကာအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာအႀကံေပးတစ္ဦးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္မႇာ Nordic Institute of Asian Studiesက သူ့ရဲ႕ ျမန္မာႏိုင္ငံေငြေၾကးဆိုင္ရာအေၾကာင္းကိုေရးထားတဲ့Fiery Dragons: Banks, Moneylenders and Microfinance in Burmaဆိုတဲ့စာအုပ္ကိုပံုႏႇိပ္ထုတ္ေ၀ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ တျခားကုမၸဏီေတြ၊ အဖြဲ႕အစည္းေတြအတြက္ ျမန္မာႏိုင္ငံဆိုင္ရာအႀကံေပးအေနနဲ့ေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။
(Myanmar B2B Management Magazine,February 2015)
‪#‎B2BInterview

ခိုင္မင္းညိဳ