ျမန္မာနိုင္ငံႏွင့္ဒီမိုကေရစီ (၂) [အမွတ္ ၁ မွ အဆက္]
2011+ publishing
ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူေျပာင္းေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ နံပါတ္(၁) အေရးအႀကီးဆုံးအေနနဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္ တာကေတာ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရးပါ။ ဒီမိုကေရစီမွာ ပညာေရး အေရးပါတဲ့အေၾကာင္း ေျပာလာတာ ပေလတို တို႔ေခတ္ ကတည္းစၿပီး ေနာက္ပိုင္းပညာရွင္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ႐ူးဆိုးRousseau နဲ႕ ေတာ့ဗီလ္ Alexis De Tocqueville အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ (၁၉) ရာစု ဒီမိုကေရစီ ေရခ်ိန္ျမႇင့္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒီမိုကေရစီပညာေရးကေန နိုင္ငံသားေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာဖို႔ အေလးထားလာၾကပါတယ္။ နိုင္ငံသားေကာင္းေတြ မ်ားလာေလေလ နိုင္ငံ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ ေလ ေအးခ်မ္း သာယာ ဝေျပာေလ ဆိုတဲ့သေဘာေဆာင္သလို အုပ္ခ်ဳပ္ရတာေတြ လည္းပိုလြယ္ကူ လာေလ ျဖစ္လို႔ပါ။
ဒီမွာတင္ ဒီမိုကေရစီ နဲ႕ ပညာေရး ဟာ အျပန္အလွန္ လိုအပ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ရဲ႕ နာမည္ႀကီး ပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဂြၽန္ဒီဝီ ( John Dewey) နဲ႕ လစ္ပ္ဆက္ (Seymour Martin Lipset) တို႔က အခိုင္အမာေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီ အသြင္ကူေျပာင္းေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံအတြက္ နံပါတ္(၁) အေရးအႀကီးဆုံးအေနနဲ႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္ တာကေတာ့ ဒီမိုကေရစီပညာေရးပါ။ ဒီမိုကေရစီမွာ ပညာေရး အေရးပါတဲ့အေၾကာင္း ေျပာလာတာ ပေလတို တို႔ေခတ္ ကတည္းစၿပီး ေနာက္ပိုင္းပညာရွင္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ႐ူးဆိုးRousseau နဲ႕ ေတာ့ဗီလ္ Alexis De Tocqueville အပါအဝင္ျဖစ္ပါတယ္။ (၁၉) ရာစု ဒီမိုကေရစီ ေရခ်ိန္ျမႇင့္လာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ဒီမိုကေရစီပညာေရးကေန နိုင္ငံသားေကာင္းေတြ ေပၚထြက္လာဖို႔ အေလးထားလာၾကပါတယ္။ နိုင္ငံသားေကာင္းေတြ မ်ားလာေလေလ နိုင္ငံ ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ ေလ ေအးခ်မ္း သာယာ ဝေျပာေလ ဆိုတဲ့သေဘာေဆာင္သလို အုပ္ခ်ဳပ္ရတာေတြ လည္းပိုလြယ္ကူ လာေလ ျဖစ္လို႔ပါ။
ဒီမွာတင္ ဒီမိုကေရစီ နဲ႕ ပညာေရး ဟာ အျပန္အလွန္ လိုအပ္တယ္လို႔ အေမရိကန္ရဲ႕ နာမည္ႀကီး ပညာရွင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဂြၽန္ဒီဝီ ( John Dewey) နဲ႕ လစ္ပ္ဆက္ (Seymour Martin Lipset) တို႔က အခိုင္အမာေျပာဆိုၾကပါတယ္။
ဒီမိုကရက္တစ္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းေတြမွာ မဲဆႏၵရွင္ေတြဟာ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း
ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ အေကာင္းဆုံး အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးမယ့္
ေခါင္းေဆာင္ေတြကို သေဘာက် ႏွစ္သက္ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပညာေရးလို
က႑မ်ိဳးမွာလိုအပ္ခ်က္ေတြ ျဖည့္စည္းေပးနိုင္မယ့္ ေခါင္းေဆာင္မ်ိဳးပါ။
ဒီမိုကေရစီ ဘိုးေအနိုင္ငံ ျဖစ္တဲ့ အေမရိကန္ရဲ႕ ၿပီးခဲ့တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္
ပါတီတြင္း သမၼတေလာင္းေ႐ြးခ်ယ္ပြဲမွာ ဘာနီ ဆန္းဒါးစ္ ဟာ ဟီလာရီ ကလင္တန္ကို
ရႈံးနိမ့္ခဲ့ေပမဲ့ အေမရိကန္ ေကာလိပ္ ေက်ာင္းသား လူငယ္ထုရဲ႕ ေထာက္ခံမႈကို
အမ်ားဆုံးရခဲ့ပါတယ္။သူရဲ႕မဲဆြယ္ပြဲ မူဝါဒမွာတခုအပါအဝင္ ျဖစ္တဲ့ အခမဲ့
ေကာလိပ္ပညာ သင္ခြင့္ကိုအေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔နဲ႕ ပညာသင္စားရိတ္ေခ်းေငြေတြ
အတြက္ ေလွ်ာ့ေပါ့တဲ့ အတိုးႏႈန္း ျပန္လည္သတ္မွတ္ေရး စတာေတြကို
ေကာလိပ္ေက်ာင္းသားေတြ ႏွစ္ခ်ိဳက္ၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါကေတာ့
ဒီမိုကရက္တစ္နိုင္ငံေတြမွာေတြ႕ရတဲ့ နိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ေတြရဲ႕
နိုင္ငံသားေတြအေပၚ မဲဆြယ္စည္း႐ုံးနည္းေတြ ျဖစ္ၿပီး နိုင္ငံသားေတြကလည္း
ဘယ္နိုင္ငံေရးသမား ဘယ္ေခါင္းေဆာင္က သူတို႔အတြက္ နိုင္ငံအတြက္
ဘာေတြလုပ္ေပးနိုင္မလဲ ဆိုတဲ့အေပၚ အကဲျဖတ္ၿပီး မဲေပးဆုံး ျဖတ္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ အာဏာရွင္ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ အားထုတ္ေနရတဲ့အတြက္ ၁၉၉၀ နဲ႕ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ နိုင္ငံသားအေပါင္းဟာ အာဏာရွင္ေတြ ျပန္ေခါင္းေထာင္မလာဖို႔ အဓိကရည္႐ြယ္ၿပီး NLD ဖက္က ဘယ္သူပဲ အေ႐ြးခံ ခံ မဲပုံေအာခဲ့ၾကတာပါပဲ။ သိတဲ့အတိုင္း ပညာေရး နဲ႕ဆက္စပ္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အာဏာရွင္ အဆက္ဆက္ေတြကေတာ့ နိုင္ငံသားေတြ စာပိုတတ္လာမွာ နဲ႕ အသိအျမင္ ႂကြယ္ဝလာမွာကို မလိုလားၾကပါဘူး။ သူတို႔ဟာ အာဏာတည္ၿမဲေရးနဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္သာ စိတ္ဝင္စားၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဖင္လန္မွ နိုင္ငံေရးသိပၸံပါေမာကၡ ဗန္ဟန္နန္ ( Tatu Vanhanen ) က "အာဏာရွင္ေတြ အေနနဲ႕သူတို႔နိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံသားေတြ စာတတ္ေျမာက္မႈ ႏႈန္းနဲ႕ အသိအျမင္ ႂကြယ္ဝမႈမ်ားတဲ့ နိုင္ငံေရးစနစ္ ျဖစ္လာဖို႔ရည္႐ြယ္ေလ့မရွိပါဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ စာတတ္တဲ့ဦးေရ နည္းၿပီး အသိဉာဏ္မႂကြယ္တဲ့နိုင္ငံသားေတြေနထိုင္တဲ့ နိုင္ငံက သူတို႔အတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ ပိုၿပီး လြယ္ကူေစလို႔ျဖစ္တယ္" လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။
United Nations အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန႔္ မွ "ဒီမိုကေရစီ ေအာင္ျမင္ရန္ ျပည္သူျပည္သားတို႔သည္ အသိဉာဏ္ပညာႏွင့္ဆင္ျခင္တုံတရား လုံေလာက္ေအာင္ရွိၾကရမည္။ အသိဉာဏ္ကင္းမဲ့ေသာ နိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သည္ ဗ႐ုတ္သုတ္ခကိုသာ ျဖစ္ေစလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၷရွင္တိုင္းသည္ ပညာတတ္ရမည္။ ဆင္ျခင္တုံတရားကို သုံးနိုင္ၾကရမည္။ ပညာသည္နိုင္ငံေရး အေျခခံႀကီး အစစ္ျဖစ္၏။" လို႔ ၁၉၄၅ခု ကေရးသားထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ "ဗမာသစ္နဲ႕ပညာသစ္ "စာအုပ္ မွာအတိအလင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံသားေတြ ပညာတတ္ဖို႔နဲ႕ ဆင္ျခင္တုံတရားျပည္ဝ ရမယ္ဆိုရာဝယ္ နိုင္ငံသားေတြဟာ နိုင္ငံေရးနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ အေျခခံဗဟုသုတ ရွိမွသာ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ စနစ္မွာ မိမိတို႔ကို ကိုယ္စားျပဳမဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ကို ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မွန္မွန္ကန္ကန္ နဲ႕ေ႐ြးနိုင္မွာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံ ဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ မဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ပညာေရး သည္သာလွ်င္ လူမႈပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အားလုံး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္နိုင္တယ္ဆိုတာ ေျပာစရာလိုမယ္မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအေျခအေန အေနအထားမ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔မရခဲ့ပါဘူး။ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ရေသးတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးခဏေဘးဖယ္ထားၿပီး လက္ရွိ ကိုအမွန္အတိုင္း ေဖာ္ျပရရင္ ျမန္မာ့ပညာေရး အဆင့္အတန္းဟာ အေရွ႕ေတာင္အာနိုင္ငံေတြ အၾကားမွာ အနိမ့္ဆုံးျဖစ္ေနပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ပညာေရး အဆင့္အတန္း အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာ ေအာက္ဆုံးအဆင့္ ေရာက္သြားတာလည္း ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းရဲ႕အေျဖကို အားလုံးသိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ပညာေရး ကိုနားမလည္တဲ့ အာဏာရွင္ အဆက္ဆက္ရဲ႕ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္တာကစၿပီး ၊ ပညာေရး အသုံးစားရိတ္မွာလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ နိုင္ငံေတြအၾကား အနည္းဆုံးျဖစ္ေနတာ အပါအဝင္ တိက်ေရရာတဲ့ ပညာေရးမူဝါဒနဲ႕ စီမံကိန္း ေတြမရွိတာေတြ တာဝန္ခံမႈ မရွိတာေတြအဆုံး အလုံးစုံပ်က္သုံးခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာ ေနာက္က်ေတာ့ တိုင္းျပည္ဆင္းရဲ၊ ဆင္းရဲလို႔ ပညာမသင္နိုင္ ၊ အကုန္ လုံးျခာလိုက္ၿပီး ပညာဆင္းရဲ၊လူေတြ ဆင္းရဲျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ တကမာၻလုံး ကေလး အလုပ္သမား အၫႊန္း ( Child Labour Index ) မွာအဆင့္ (၃) နဲ႕ ထိပ္တန္းအဆင့္ဝင္ပါတယ္။ ဒါတြင္မကပါဘူး။ အာဏာရွင္ေအာက္ ႏွစ္ (၅၀) ေလာက္ေနခဲ့ရေတာ့ လူသားအရင္းအျမစ္ စြမ္းေဆာင္ရည္မွာလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွန္ုင္ငံေတြကို မယွဥ္နိင္ ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။ ပညာေရး နိမ့္က်တာနဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္တည္ေဆာက္ေရး ရဲ႕အဓိကရန္သူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္ဆိုတာ အမ်ားသိရွိသင့္ပါတယ္။
ဒီကေန႕ (၂၁) ရာစုေခတ္က အသိပညာေခတ္(Knowledge Age ) ျဖစ္တဲ့အတြက္ စီးပြါးေရးကဏၰမွာလည္း အသိပညာအေျချပဳတဲ့ စီပြါးေရး( knowledgebase Economy) ကေနရာယူႀကီးစိုးလာပါတယ္။ စက္ပစၥည္းေတြနဲ႕ သမားရိုးက်အလုပ္(routine work) ေနရာေတြမွာ အစားထိုးၿပီးေနာက္ ကမာၻ႔ ထိပ္တန္းနိုင္ငံေတြမွာ အသိပညာဦးစားေပးအလုပ္ ( Knowledge Work ) ေတြေနရာယူေနၾကပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ Globalization ရဲ႕ ရိုက္ခတ္မႈေတြပါ။ နိုင္ငံ အသီးသီး ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ေခတ္တဲ့ေက်ာ္လြန္ၿပီး နိုင္ငံသားေတြတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အရည္အေသြးေတြ ယွဥ္ၿပိဳင္လာတဲ့ Globalization 3.0 မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ ငုတ္တုတ္ေမ့က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရအေနနဲ႕ အခက္အခဲနဲ႕ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အနက္ မျဖစ္မေန ဦးစားေပး အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္တာက ပညာေရး ျပဳျပင္ေ ျပာင္းလဲေရး လို႔တိုက္တြန္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အနိမ့္ဆုံး မသင္မေနရ ပညာေရး ျဖစ္တဲ့ လူတိုင္းအတြက္ အေျခခံပညာေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ဦးစားေပး Campaign လုပ္သင့္ပါတယ္။ "အခမဲ့မသင္မေနရ မူလတန္း ပညာေရးစနစ္ေဖာ္ေဆာင္ရမည္" ဆိုတာကို ဖြဲ႕စည္းပုံဥပေဒရဲ႕ နိုင္ငံေတာ္မူမ်ားေအာက္ ပုဒ္မ ၂၈(ဂ)ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ မသင္မေနရ မူလတန္းပညာေရးက နည္းေန ပါေသးတယ္။ အိမ္နီးျခင္း နိုင္ငံအားလုံးနီးပါးမွာ အလယ္တန္းအထိ မသင္မေနရ ပညာေရးအေနနဲ႕ ျပဌါန္းထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္ရွိအေနအထားထက္ ပိုမိုတဲ့ အားလုံးသင္ယူနိုင္တဲ့ ပညာေရး မ်ိဳး အထူးစီမံကိန္း ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္ပါတယ္။
တခါ အလြတ္က်က္ ပညာေရးႀကီးစိုးၿပီး ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံသားပညာေရးကင္းမဲ့ခဲ့တဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ေအာင္ျမင္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အသိဉာဏ္ပညာနဲ႕ ဆင္ျခင္တုံတရား ရွိတဲ့နိုင္ငံသားေတြ မ်ားမ်ားစားစား ထြက္ေပၚမလာခဲ့ပါဘူး။ (၂၁) ရာစု နိုင္ငံတကာ ပညာေရးရဲ႕ ေက်ာင္းသားကို ဗဟိုျပဳ သင္ၾကားတဲ့စနစ္မွာ creativity နဲ႕ critical thinking ကို အသားေပးပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ စိတ္ကူးဉာဏ္ ကြန႔္ျမဴးၿပီး တည္ထြင္ဖန္တီးစိတ္ ရွိေအာင္ႏွင့္ ေဝဖန္ပိုင္ျခား၊ ယုတၱိရွိရွိ စဥ္းစားနိုင္ေအာင္ အေလးထားတဲ့စနစ္ေတြပါ။ အခု ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းသားကို ဗဟိုျပဳသင္ၾကားတဲ့စနစ္ေတာ့ စတင္ က်င့္သုံးေနၿပီလို႔သိရပါတယ္။
ဒႆနပညာရွင္နဲ႕ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား ဂြၽန္ဒီဝီ(John Dewey) က ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ အစိုးရပုံစံ တမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုတာထက္ ပိုတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို က်င့္သုံးနိုင္ဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြမွာ ဒီမိုကေရစီ စရိုက္လကၡဏာေတြ ရွိလာေအာင္ ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ေပးရမယ္။ ပညာေရး သည္သာလွ်င္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ အလုံၿခဳံဆုံးႏွင့္အထိေရာက္ဆုံး၊ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစတာကို အာမခံနိုင္တယ္။ အေထြေထြေသာ ပညာေရးစနစ္ မရွိပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာရတဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႕ညီမွ်ျခင္း ဆိုတဲ့အခြင့္အလမ္းေတြကို နားလည္ သေဘာေပါက္ဖို႔ မျဖစ္နိုင္ဘူးလို႔ ဆိုထားျပန္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း လြတ္လပ္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွင္သန္ေရးအတြက္ ေက်ာင္းေတြနဲ႕ ပညာသင္ေပးတဲ့ ဆရာေတြအေပၚ အထူး တာဝန္ရွိတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေတာခြင့္၊ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ ၊ေရးသားထုတ္ေဝခြင့္၊ စု႐ုံးခြင့္ စတဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ပညာေရးရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာပဲ ေဆြးေႏြး ေဖာ္ျပရင္းျဖင့္ လြတ္လပ္ခြင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အစဥ္ ထိန္းသိမ္းနိုင္ၿပီး ပိုမိုတိုးတက္လာမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ John Dewey က အသိဉာဏ္နဲ႕ယွဥ္တဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ Intelligence Freedom ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္က်င့္တရား ကိုအေျခခံတဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္, Moral Freedom ကို အေျခခံပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုတာ နိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ ေဘာင္တခုအတြင္း မွာရွိေနတာမဟုတ္ပဲ နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ေန႕စဥ္ ႏွင့္အမွ် သက္ရွင္ေနထိုင္မႈ၊ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈေတြ အပါအဝင္ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြမွာလည္း ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ မွန္မွန္ကန္ကန္ အသုံးျပဳနိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
နိုင္ငံေရး လူမႈေဗဒ ပညာရွင္ လစ္ပ္ဆက္ (Lipset) ကေတာ့ ပညာေရးဟာ နိုင္ငံသားေတြကို ပိုမိုက်ယ္ျပန႔္တဲ့ အျမင္ရရွိေစတယ္။ သည္းခံရမဲ့ အတိုင္းအတာ စံႏႈန္းကိုသိရွိနားလည္ေစတယ္။ အစြန္းေရာက္ေစတဲ့ အယူအဆေတြကို လက္ခံယုံၾကည္မႈ မရွိေစေအာင္ တားဆီးေပးတယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ဆင္ျခင္တုံတရားနဲ႕ဆုံးျဖတ္မႈ မွန္ကန္တဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္မႈစြမ္းရည္ေတြ တိုးျမႇင့္ေပးတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ အဆင့္ျမင့္ပညာ ပိုတတ္လာတာနဲ႕အမွ် ဒီမိုကေရစီရဲ႕ တန္ဖိုးကိုပိုမိုလက္ခံယုံၾကည္လာၿပီး ဒီမိုကရက္တစ္ အေလ့အက်င့္ေတြကိုအ ၿမဲ ေထာက္ခံအားေပး လာတာေတြ႕ရတယ္ ေျပာပါတယ္။ ပညာေရး ေၾကာင့္ လူတဦးခ်င္းဆီမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္လာတဲ့ သည္းခံနိုင္မႈေတြ၊ဒီမိုကရက္တစ္ တန္ဖိုးေတြဆီ အေကာင္းျမင္သေဘာနဲ႕ ဦးတည္လာတာေတြ၊နိုင္ငံေရး ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ၊ ဆင္ျခင္တုံတရားအေျချပဳလို႔ မွန္ကန္တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်နိဳင္တဲ့ စြမ္းရည္၊စတာေတြဟာနိုင္ငံတနိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ မ်ားစြာ သက္ေရာက္လႊမ္းမိုးမႈေတြ ရွိတယ္လို႔ လစ္ပ္ဆက္ (Lipset) က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့နိုင္ငံသားအားလုံးနီးပါး အာဏာရွင္ေတြေအာက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအေနၾကာလာခဲ့ေတာ့ အာဏာရွင္စရိုက္ေတြ လႊမ္းမိုးေနဆဲပါ။ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာနဲ႕ အတင္းအက်ပ္ ရယူတာေတြ၊ ကိုယ့္အယူအဆ ကိုသာၿမဲၿမဲ ဆုပ္ကိုင္ၿပီး၊ တဖက္အယူအဆေတြကို လုံးဝလက္မခံတာေတြ၊ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ သည္းညည္း ခံစိတ္မရွိတာေတြ၊ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈမရွိတာေတြဟာ နိုင္ငံေရးအသိပညာ အားနည္းတာထက္ပိုဆိုးၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ အဟန႔္အတားေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ က်ရႈံးေနတဲ့ အေၾကာင္းမွာ နိုင္ငံေရးစနစ္က အဓိကက်သလို နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႕လည္းဆက္ဆပ္ေနပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရး ကင္းမဲ့႐ုံမကပဲ အလြတ္က်က္ ပညာေရးစနစ္ကို က်င့္သုံးေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အရည္အေသြးေတြ က်ဆင္းသြားတာမဆန္းပါဘူး။ ျပႆနာေတြကို စုေပါင္း ညွိႏွိုင္းအေျဖရွာတဲ့ အေလ့အက်င့္ရေစတဲ့ အခြင့္အလမ္းကို ေက်ာင္းပညာေရးမွာ ထည့္သြင္းေလ့က်င့္ေပးထားတာလည္း မေတြ႕ရပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ဒီမိုကရက္တစ္ စည္းကမ္းရေစဖို႔ မူလတန္းအဆင့္ေလာက္မွာပဲစၿပီး စာသင္ခန္းတြင္းမွာ ႀကဳံေတြ႕ရတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရးအပါအဝင္ ျပႆနာေတြကို စာသင္ခန္းအတြင္းမွာပဲ စုေပါင္း ညွိႏွိုင္းအေျဖရွာတဲ့အေလ့အက်င့္ရယူေစပါတယ္။ဒီလိုအေလ့အက်င့္ရခဲ့တဲ့ကေလးေတြဟာ တဖက္သားရဲ႕မတူညီတဲ့ရႈ႕ေဒါင့္ေတြကို ျမင္တတ္လာ ၿပီး အျမင္မတူတာေတြကို ဘယ္လိုညွိႏွိုင္းမယ္ ဆိုတဲ့အရည္အေသြးေတြ ရရွိလာပါတယ္။ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာလည္း သဟာဇာတပိုျဖစ္ေစပါတယ္။
ေနာက္အေရးအႀကီးတာကေတာ့ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈ Teamwork ပါ။ Teamwork ေကာင္းေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးလိုက္တဲ့ ပညာေရးသင္ၾကားမႈ ပုံစံေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ မႀကဳံခဲ့ရပါဘူး။ Teamwork မေကာင္းေတာ့ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ေရွ႕ကိုမေရာက္ပဲ ျပႆနာေတြရဲ႕အေျဖကိုမရွာနိုင္ မေျဖရွင္းနိုင္ျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။
ဒီမိုကေရစီ ပညာေရး မရွိခဲ့လို႔ ျပႆနာေတြကို စုေပါင္းအေျဖရွာ တဲ့ အေလ့အက်င့္မသိ၊ Teamwork နဲ႕လုပ္ကိုင္ခဲ့တာ မရွိခဲ့ေတာ့ အသက္ေတြသာႀကီးသြားၿပီး အျမင္မတူလွ်င္ ရန္သူလို႔ သေဘာထားတတ္ေနတုန္းပါ။ ဒီမိုကေရစီမွာ လူတိုင္း လူတိုင္း သူ႕အယူအဆနဲ႕ သူ႕ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႕ေနနိုင္ပါတယ္။ လိုအပ္လွ်င္ ဆႏၵေတြ ေဖာ္ထုတ္နိုင္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးေလာကထဲက တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြေရာ ျပင္ပက နိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္တစား ရွိတဲ့သူေတြေရာ အဲဒီအေျခခံရပိုင္ခြင့္ေတြကို မေမ့အပ္ပါဘူး။ လိုအပ္လွ်င္ျငင္းခုံနိုင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီမွာ ငါ့မွာသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာရွိတယ္ဆိုၿပီး ထင္ရာဆိုင္းလို႔မရပါဘူး။ အဲလိုျပဳမူတာက အာဏာရွင္ေတြပါ။ တေလာက ရန္ကုန္တိုင္း ဝန္ ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕ ရန္ကုန္တိုင္း ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တို႔ သေဘာထားအျမင္မတူတာေတြ FaceBook စာမ်က္ ႏွာေပၚေတြမွာ ပလူပ်ံေနပါတယ္။ ဘယ္သူမွားတယ္ မွန္တယ္အသာထား၊ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ သ႐ုပ္မွန္ကန္ တာမို႔ႀကိဳဆိုရမွာပါ။ အားလုံးၿငိမ္ေနတာ အၿမဲၿငိမ္ေနတာ ဒီမိုကေရစီမွာ ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္။ တစ္ေယာက္အေပၚ တစ္ေယာက္ ေလးစားသမႈေတာ့ရွိဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ့္အယူအဆ ကိုသူမ်ားက အသိအမွတ္ျပဳ အေလးထားေစခ်င္ရင္ ပထမဆုံး သူမ်ားအယူအဆကို အသိအမွတ္ ျပဳရပါလိမ့္မယ္။
ဒီမိုကေရစီန္ုင္ငံမ်ိဳးမွာ ပညာသင္ၾကားရတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ဟာ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း အလုပ္အကိုင္ရရွိဖို႔တက္ ပိုပါတယ္။ နိုင္ငံသားအားလုံးပါဝင္မွ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကိုေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္မွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ လူတိုင္း အေရးပါ ပါတယ္။ ေနာင္လာမဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကို ဒီမိုကေရစီရဲ႕တန္ဖိုးကို အေလးထားတတ္ဖို႔နဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေလ့အက်င့္ေတြ ရင္ထဲ အၿမဲကိန္းေအာင္းေနေအာင္၊ စိတ္ထဲမွာ စြဲေနေအာင္လုပ္ဖို႔ အစိုးရမွာ အထူးတာဝန္ရွိသလိုနိုင္ငံသားေတြ အေပၚမွာလည္းတာဝန္ရွိပါတယ္။
ပညာေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ျမန္မာ့ဂုဏ္ေဆာင္ UN အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန႔္ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ကိုအမွတ္ရေစခ်င္ပါတယ္။ "အစ ေကာင္းဖို႔လိုသည္။ လမ္းမွန္ေရာက္ဖို႔လိုသည္။ ပညာေရးအတြက္ ေငြကို မႏွေျမာဖို႔ လိုသည္။ပညာေရးအတြက္ ေငြသုံးရာ၌လည္း မည္သည့္အခါမွ် ျဖဳန္းရာမမည္ပါ။ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား ေကာင္းမြန္ လာရန္ ေငြပင္ေငြရင္း စိုက္၍ ရင္းျခင္း ဟုဆိုနိုင္ပါသည္။ အျမတ္ကို က်ပ္၊ပဲ၊ပိုင္ ႏွင့္တြက္၍မရပါ။ လူေကာင္းမ်ားျဖစ္လာျခင္းသည္ အျမတ္ျဖစ္ပါသည္။" လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးမရမွီ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မွာေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးမွာအေရးပါတဲ့ ျပည္သူနီတိဘာသာရပ္ကို တစ္ခ်ိန္က ျမန္မာ့ပညာေရးမွာ အထက္တန္းအထိ ဘာသာရပ္တခုအေနနဲ႕ ျပဌာန္းခဲ့တာ အမွတ္ရေစခ်င္ပါတယ္။ ၁၉၂၀ ေက်ာင္းသား သပိတ္ကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး အမ်ိဳးသား ပညာေရးေကာင္စီအဖြဲ႕မွ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းေတြမွာ ျပည္သူ႕နီတိ ကိုေက်ာင္းသင္ဘာသာရပ္အျဖစ္ သင္ၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခါ လြတ္လပ္ေရးရအၿပီး ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ က်င့္သုံးတဲ့ အခ်ိန္ ( ၁၉၄၈-၁၉၆၂) အျပင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီလက္ထက္ ၁၉၆၇ ထိ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း မ်ားမွာ ျပည္သူ႕နီတိပညာေရး ( Civics Education) ကို ထည့္သြင္း သင္ၾကားခဲ့တယ္လို႔ ေယဘူယ် မွတ္ယူနိုင္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ပညာေရးစနစ္ကလည္းေကာင္း၊ အမ်ားသိတဲ့အတိုင္း ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ႀကီးကလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အရွိန္အဝါႀကီးပါေပ့။ ဒီလိုအေၾကာင္းေတြ ရွိခဲ့ ျဖစ္ခဲ့လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာခဲ့တာေလးကို အမွတ္ရမိပါတယ္။ "အန္တီ တို႔ေခတ္တုန္းက ပညာေရးစနစ္ကလည္း ေကာင္းလို႔ ကိုယ့္ကို ကိုယ္ယုံၾကည္မႈ အျပည့္ရွိၾကတယ္။ ဘယ္နိုင္ငံသြားသြား ဗမာျပည္က လာတာဆိုၿပီး ေခါင္းေမာ့ေနနိုင္တယ္" ဆိုတာပါ။
Thet Winn Tint
References:
၁) ဗမာသစ္ ႏွင့္ ျမန္မာသစ္ ( ေရးသူ- ဦးသန႔္ )
၂) Education and Democracy ( John Dewey )
၃) ၿပိဳင္တူတြန္းမွေ႐ြ႕မည့္ ျမန္မာ့ပညာေရး Vol 2. No.1.2015,၂၀၁၁+ Study of State Building
Photo>> Owen & Eleanor Hardy @ blog.irtsociety.com
ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့ အာဏာရွင္ အျမစ္ျပတ္ေအာင္ အားထုတ္ေနရတဲ့အတြက္ ၁၉၉၀ နဲ႕ ၂၀၁၅ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ နိုင္ငံသားအေပါင္းဟာ အာဏာရွင္ေတြ ျပန္ေခါင္းေထာင္မလာဖို႔ အဓိကရည္႐ြယ္ၿပီး NLD ဖက္က ဘယ္သူပဲ အေ႐ြးခံ ခံ မဲပုံေအာခဲ့ၾကတာပါပဲ။ သိတဲ့အတိုင္း ပညာေရး နဲ႕ဆက္စပ္လို႔လည္း က်ေနာ္တို႔ ႀကဳံေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ အာဏာရွင္ အဆက္ဆက္ေတြကေတာ့ နိုင္ငံသားေတြ စာပိုတတ္လာမွာ နဲ႕ အသိအျမင္ ႂကြယ္ဝလာမွာကို မလိုလားၾကပါဘူး။ သူတို႔ဟာ အာဏာတည္ၿမဲေရးနဲ႕ ကိုယ္ပိုင္ အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္သာ စိတ္ဝင္စားၾကပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဖင္လန္မွ နိုင္ငံေရးသိပၸံပါေမာကၡ ဗန္ဟန္နန္ ( Tatu Vanhanen ) က "အာဏာရွင္ေတြ အေနနဲ႕သူတို႔နိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံသားေတြ စာတတ္ေျမာက္မႈ ႏႈန္းနဲ႕ အသိအျမင္ ႂကြယ္ဝမႈမ်ားတဲ့ နိုင္ငံေရးစနစ္ ျဖစ္လာဖို႔ရည္႐ြယ္ေလ့မရွိပါဘူး၊ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ စာတတ္တဲ့ဦးေရ နည္းၿပီး အသိဉာဏ္မႂကြယ္တဲ့နိုင္ငံသားေတြေနထိုင္တဲ့ နိုင္ငံက သူတို႔အတြက္ အုပ္ခ်ဳပ္ရတာ ပိုၿပီး လြယ္ကူေစလို႔ျဖစ္တယ္" လို႔ ဆိုခဲ့ပါတယ္။
United Nations အေထြေထြ အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန႔္ မွ "ဒီမိုကေရစီ ေအာင္ျမင္ရန္ ျပည္သူျပည္သားတို႔သည္ အသိဉာဏ္ပညာႏွင့္ဆင္ျခင္တုံတရား လုံေလာက္ေအာင္ရွိၾကရမည္။ အသိဉာဏ္ကင္းမဲ့ေသာ နိုင္ငံတြင္ ဒီမိုကေရစီစနစ္သည္ ဗ႐ုတ္သုတ္ခကိုသာ ျဖစ္ေစလိမ့္မည္။ ထို႔ေၾကာင့္ မဲဆႏၷရွင္တိုင္းသည္ ပညာတတ္ရမည္။ ဆင္ျခင္တုံတရားကို သုံးနိုင္ၾကရမည္။ ပညာသည္နိုင္ငံေရး အေျခခံႀကီး အစစ္ျဖစ္၏။" လို႔ ၁၉၄၅ခု ကေရးသားထုတ္ေဝခဲ့တဲ့ "ဗမာသစ္နဲ႕ပညာသစ္ "စာအုပ္ မွာအတိအလင္းဆိုခဲ့ပါတယ္။ နိုင္ငံသားေတြ ပညာတတ္ဖို႔နဲ႕ ဆင္ျခင္တုံတရားျပည္ဝ ရမယ္ဆိုရာဝယ္ နိုင္ငံသားေတြဟာ နိုင္ငံေရးနဲ႕ပါတ္သက္တဲ့ အေျခခံဗဟုသုတ ရွိမွသာ ကိုယ္စားျပဳဒီမိုကေရစီ စနစ္မွာ မိမိတို႔ကို ကိုယ္စားျပဳမဲ့ ကိုယ္စားလွယ္ကို ဆုံးျဖတ္ခ်က္ မွန္မွန္ကန္ကန္ နဲ႕ေ႐ြးနိုင္မွာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံ ဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ မဟုတ္သည္ျဖစ္ေစ၊ ပညာေရး သည္သာလွ်င္ လူမႈပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳးရွိေနတဲ့ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း အားလုံး ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ ေဆာင္႐ြက္နိုင္တယ္ဆိုတာ ေျပာစရာလိုမယ္မထင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီအေျခအေန အေနအထားမ်ိဳးကို က်ေနာ္တို႔မရခဲ့ပါဘူး။ အေကာင္အထည္ မေဖာ္ရေသးတဲ့ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးခဏေဘးဖယ္ထားၿပီး လက္ရွိ ကိုအမွန္အတိုင္း ေဖာ္ျပရရင္ ျမန္မာ့ပညာေရး အဆင့္အတန္းဟာ အေရွ႕ေတာင္အာနိုင္ငံေတြ အၾကားမွာ အနိမ့္ဆုံးျဖစ္ေနပါတယ္။
ဘာ့ေၾကာင့္ ျမန္မာ့ပညာေရး အဆင့္အတန္း အေရွ႕ေတာင္ အာရွမွာ ေအာက္ဆုံးအဆင့္ ေရာက္သြားတာလည္း ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းရဲ႕အေျဖကို အားလုံးသိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ပညာေရး ကိုနားမလည္တဲ့ အာဏာရွင္ အဆက္ဆက္ရဲ႕ ဝင္ေရာက္စြက္ဖက္တာကစၿပီး ၊ ပညာေရး အသုံးစားရိတ္မွာလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွ နိုင္ငံေတြအၾကား အနည္းဆုံးျဖစ္ေနတာ အပါအဝင္ တိက်ေရရာတဲ့ ပညာေရးမူဝါဒနဲ႕ စီမံကိန္း ေတြမရွိတာေတြ တာဝန္ခံမႈ မရွိတာေတြအဆုံး အလုံးစုံပ်က္သုံးခဲ့တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ပညာ ေနာက္က်ေတာ့ တိုင္းျပည္ဆင္းရဲ၊ ဆင္းရဲလို႔ ပညာမသင္နိုင္ ၊ အကုန္ လုံးျခာလိုက္ၿပီး ပညာဆင္းရဲ၊လူေတြ ဆင္းရဲျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႕ တကမာၻလုံး ကေလး အလုပ္သမား အၫႊန္း ( Child Labour Index ) မွာအဆင့္ (၃) နဲ႕ ထိပ္တန္းအဆင့္ဝင္ပါတယ္။ ဒါတြင္မကပါဘူး။ အာဏာရွင္ေအာက္ ႏွစ္ (၅၀) ေလာက္ေနခဲ့ရေတာ့ လူသားအရင္းအျမစ္ စြမ္းေဆာင္ရည္မွာလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွန္ုင္ငံေတြကို မယွဥ္နိင္ ျဖစ္ေနပါေတာ့တယ္။ ပညာေရး နိမ့္က်တာနဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္တည္ေဆာက္ေရး ရဲ႕အဓိကရန္သူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္ဆိုတာ အမ်ားသိရွိသင့္ပါတယ္။
ဒီကေန႕ (၂၁) ရာစုေခတ္က အသိပညာေခတ္(Knowledge Age ) ျဖစ္တဲ့အတြက္ စီးပြါးေရးကဏၰမွာလည္း အသိပညာအေျချပဳတဲ့ စီပြါးေရး( knowledgebase Economy) ကေနရာယူႀကီးစိုးလာပါတယ္။ စက္ပစၥည္းေတြနဲ႕ သမားရိုးက်အလုပ္(routine work) ေနရာေတြမွာ အစားထိုးၿပီးေနာက္ ကမာၻ႔ ထိပ္တန္းနိုင္ငံေတြမွာ အသိပညာဦးစားေပးအလုပ္ ( Knowledge Work ) ေတြေနရာယူေနၾကပါၿပီ။ အထူးသျဖင့္ Globalization ရဲ႕ ရိုက္ခတ္မႈေတြပါ။ နိုင္ငံ အသီးသီး ယွဥ္ၿပိဳင္တဲ့ေခတ္တဲ့ေက်ာ္လြန္ၿပီး နိုင္ငံသားေတြတဦးခ်င္းစီရဲ႕ အရည္အေသြးေတြ ယွဥ္ၿပိဳင္လာတဲ့ Globalization 3.0 မွာ ျမန္မာနိုင္ငံ ငုတ္တုတ္ေမ့က်န္ခဲ့ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လက္ရွိ ဒီမိုကေရစီ အစိုးရအေနနဲ႕ အခက္အခဲနဲ႕ လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတဲ့အနက္ မျဖစ္မေန ဦးစားေပး အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္တာက ပညာေရး ျပဳျပင္ေ ျပာင္းလဲေရး လို႔တိုက္တြန္းျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အနိမ့္ဆုံး မသင္မေနရ ပညာေရး ျဖစ္တဲ့ လူတိုင္းအတြက္ အေျခခံပညာေရးကို ထိထိေရာက္ေရာက္ ဦးစားေပး Campaign လုပ္သင့္ပါတယ္။ "အခမဲ့မသင္မေနရ မူလတန္း ပညာေရးစနစ္ေဖာ္ေဆာင္ရမည္" ဆိုတာကို ဖြဲ႕စည္းပုံဥပေဒရဲ႕ နိုင္ငံေတာ္မူမ်ားေအာက္ ပုဒ္မ ၂၈(ဂ)ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ျမန္မာနိုင္ငံရဲ႕ မသင္မေနရ မူလတန္းပညာေရးက နည္းေန ပါေသးတယ္။ အိမ္နီးျခင္း နိုင္ငံအားလုံးနီးပါးမွာ အလယ္တန္းအထိ မသင္မေနရ ပညာေရးအေနနဲ႕ ျပဌါန္းထားၿပီး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္ရွိအေနအထားထက္ ပိုမိုတဲ့ အားလုံးသင္ယူနိုင္တဲ့ ပညာေရး မ်ိဳး အထူးစီမံကိန္း ခ်မွတ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္သင့္ပါတယ္။
တခါ အလြတ္က်က္ ပညာေရးႀကီးစိုးၿပီး ဒီမိုကေရစီ နိုင္ငံသားပညာေရးကင္းမဲ့ခဲ့တဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ေအာင္ျမင္ဖို႔ လိုအပ္တဲ့ အသိဉာဏ္ပညာနဲ႕ ဆင္ျခင္တုံတရား ရွိတဲ့နိုင္ငံသားေတြ မ်ားမ်ားစားစား ထြက္ေပၚမလာခဲ့ပါဘူး။ (၂၁) ရာစု နိုင္ငံတကာ ပညာေရးရဲ႕ ေက်ာင္းသားကို ဗဟိုျပဳ သင္ၾကားတဲ့စနစ္မွာ creativity နဲ႕ critical thinking ကို အသားေပးပါတယ္။ ေက်ာင္းသားေတြ စိတ္ကူးဉာဏ္ ကြန႔္ျမဴးၿပီး တည္ထြင္ဖန္တီးစိတ္ ရွိေအာင္ႏွင့္ ေဝဖန္ပိုင္ျခား၊ ယုတၱိရွိရွိ စဥ္းစားနိုင္ေအာင္ အေလးထားတဲ့စနစ္ေတြပါ။ အခု ျမန္မာနိုင္ငံမွာ ေက်ာင္းသားကို ဗဟိုျပဳသင္ၾကားတဲ့စနစ္ေတာ့ စတင္ က်င့္သုံးေနၿပီလို႔သိရပါတယ္။
ဒႆနပညာရွင္နဲ႕ ပညာေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား ဂြၽန္ဒီဝီ(John Dewey) က ဒီမိုကေရစီစနစ္ဟာ အစိုးရပုံစံ တမ်ိဳးျဖစ္တယ္ဆိုတာထက္ ပိုတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို က်င့္သုံးနိုင္ဖို႔ ေက်ာင္းသားေတြမွာ ဒီမိုကေရစီ စရိုက္လကၡဏာေတြ ရွိလာေအာင္ ေလ့က်င့္ပ်ိဳးေထာင္ေပးရမယ္။ ပညာေရး သည္သာလွ်င္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္း လြတ္လြတ္လပ္လပ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ဖို႔အတြက္ အလုံၿခဳံဆုံးႏွင့္အထိေရာက္ဆုံး၊ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ ျဖစ္ေစတာကို အာမခံနိုင္တယ္။ အေထြေထြေသာ ပညာေရးစနစ္ မရွိပဲ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းမွာရတဲ့ လြတ္လပ္ျခင္းနဲ႕ညီမွ်ျခင္း ဆိုတဲ့အခြင့္အလမ္းေတြကို နားလည္ သေဘာေပါက္ဖို႔ မျဖစ္နိုင္ဘူးလို႔ ဆိုထားျပန္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လူ႕အဖြဲ႕အစည္းအတြင္း လြတ္လပ္မႈအမ်ိဳးမ်ိဳး ရွင္သန္ေရးအတြက္ ေက်ာင္းေတြနဲ႕ ပညာသင္ေပးတဲ့ ဆရာေတြအေပၚ အထူး တာဝန္ရွိတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေတြးေတာခြင့္၊ေျပာဆိုပိုင္ခြင့္ ၊ေရးသားထုတ္ေဝခြင့္၊ စု႐ုံးခြင့္ စတဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ေတြကို ပညာေရးရဲ႕ လုပ္ငန္းစဥ္ထဲမွာပဲ ေဆြးေႏြး ေဖာ္ျပရင္းျဖင့္ လြတ္လပ္ခြင့္အမ်ိဳးမ်ိဳးကို အစဥ္ ထိန္းသိမ္းနိုင္ၿပီး ပိုမိုတိုးတက္လာမယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ John Dewey က အသိဉာဏ္နဲ႕ယွဥ္တဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္ Intelligence Freedom ဒါမွမဟုတ္ ကိုယ္က်င့္တရား ကိုအေျခခံတဲ့ လြတ္လပ္ခြင့္, Moral Freedom ကို အေျခခံပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး လြတ္လပ္ခြင့္ ဆိုတာ နိုင္ငံေရးဆိုတဲ့ ေဘာင္တခုအတြင္း မွာရွိေနတာမဟုတ္ပဲ နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ေန႕စဥ္ ႏွင့္အမွ် သက္ရွင္ေနထိုင္မႈ၊ ႐ုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈေတြ အပါအဝင္ လူမႈေရး၊ စီးပြါးေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြမွာလည္း ဆက္စပ္ေနတဲ့အတြက္ မွန္မွန္ကန္ကန္ အသုံးျပဳနိုင္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။
နိုင္ငံေရး လူမႈေဗဒ ပညာရွင္ လစ္ပ္ဆက္ (Lipset) ကေတာ့ ပညာေရးဟာ နိုင္ငံသားေတြကို ပိုမိုက်ယ္ျပန႔္တဲ့ အျမင္ရရွိေစတယ္။ သည္းခံရမဲ့ အတိုင္းအတာ စံႏႈန္းကိုသိရွိနားလည္ေစတယ္။ အစြန္းေရာက္ေစတဲ့ အယူအဆေတြကို လက္ခံယုံၾကည္မႈ မရွိေစေအာင္ တားဆီးေပးတယ္။ ေ႐ြးေကာက္ပြဲေတြမွာ ဆင္ျခင္တုံတရားနဲ႕ဆုံးျဖတ္မႈ မွန္ကန္တဲ့ ေ႐ြးခ်ယ္မႈစြမ္းရည္ေတြ တိုးျမႇင့္ေပးတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။ အဆင့္ျမင့္ပညာ ပိုတတ္လာတာနဲ႕အမွ် ဒီမိုကေရစီရဲ႕ တန္ဖိုးကိုပိုမိုလက္ခံယုံၾကည္လာၿပီး ဒီမိုကရက္တစ္ အေလ့အက်င့္ေတြကိုအ ၿမဲ ေထာက္ခံအားေပး လာတာေတြ႕ရတယ္ ေျပာပါတယ္။ ပညာေရး ေၾကာင့္ လူတဦးခ်င္းဆီမွာ အက်ိဳးသက္ေရာက္လာတဲ့ သည္းခံနိုင္မႈေတြ၊ဒီမိုကရက္တစ္ တန္ဖိုးေတြဆီ အေကာင္းျမင္သေဘာနဲ႕ ဦးတည္လာတာေတြ၊နိုင္ငံေရး ယုံၾကည္ခ်က္ေတြ၊ ဆင္ျခင္တုံတရားအေျချပဳလို႔ မွန္ကန္တဲ့ဆုံးျဖတ္ခ်က္ ခ်နိဳင္တဲ့ စြမ္းရည္၊စတာေတြဟာနိုင္ငံတနိုင္ငံရဲ႕ နိုင္ငံေရး ယဥ္ေက်းမႈအေပၚ မ်ားစြာ သက္ေရာက္လႊမ္းမိုးမႈေတြ ရွိတယ္လို႔ လစ္ပ္ဆက္ (Lipset) က ေျပာပါတယ္။
ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ့နိုင္ငံသားအားလုံးနီးပါး အာဏာရွင္ေတြေအာက္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအေနၾကာလာခဲ့ေတာ့ အာဏာရွင္စရိုက္ေတြ လႊမ္းမိုးေနဆဲပါ။ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာနဲ႕ အတင္းအက်ပ္ ရယူတာေတြ၊ ကိုယ့္အယူအဆ ကိုသာၿမဲၿမဲ ဆုပ္ကိုင္ၿပီး၊ တဖက္အယူအဆေတြကို လုံးဝလက္မခံတာေတြ၊ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ သည္းညည္း ခံစိတ္မရွိတာေတြ၊ တေယာက္နဲ႕တေယာက္ အျပန္အလွန္ ေလးစားမႈမရွိတာေတြဟာ နိုင္ငံေရးအသိပညာ အားနည္းတာထက္ပိုဆိုးၿပီး ဒီမိုကေရစီစနစ္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ရာမွာ အဟန႔္အတားေတြ ျဖစ္ေနပါတယ္။
နိုင္ငံတစ္နိုင္ငံ က်ရႈံးေနတဲ့ အေၾကာင္းမွာ နိုင္ငံေရးစနစ္က အဓိကက်သလို နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အရည္အေသြးနဲ႕လည္းဆက္ဆပ္ေနပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီ ပညာေရး ကင္းမဲ့႐ုံမကပဲ အလြတ္က်က္ ပညာေရးစနစ္ကို က်င့္သုံးေနတဲ့ ျမန္မာနိုင္ငံမွာ နိုင္ငံသားေတြရဲ႕ အရည္အေသြးေတြ က်ဆင္းသြားတာမဆန္းပါဘူး။ ျပႆနာေတြကို စုေပါင္း ညွိႏွိုင္းအေျဖရွာတဲ့ အေလ့အက်င့္ရေစတဲ့ အခြင့္အလမ္းကို ေက်ာင္းပညာေရးမွာ ထည့္သြင္းေလ့က်င့္ေပးထားတာလည္း မေတြ႕ရပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေတြမွာေတာ့ ဒီမိုကရက္တစ္ စည္းကမ္းရေစဖို႔ မူလတန္းအဆင့္ေလာက္မွာပဲစၿပီး စာသင္ခန္းတြင္းမွာ ႀကဳံေတြ႕ရတဲ့ လူမႈဆက္ဆံေရးအပါအဝင္ ျပႆနာေတြကို စာသင္ခန္းအတြင္းမွာပဲ စုေပါင္း ညွိႏွိုင္းအေျဖရွာတဲ့အေလ့အက်င့္ရယူေစပါတယ္။ဒီလိုအေလ့အက်င့္ရခဲ့တဲ့ကေလးေတြဟာ တဖက္သားရဲ႕မတူညီတဲ့ရႈ႕ေဒါင့္ေတြကို ျမင္တတ္လာ ၿပီး အျမင္မတူတာေတြကို ဘယ္လိုညွိႏွိုင္းမယ္ ဆိုတဲ့အရည္အေသြးေတြ ရရွိလာပါတယ္။ ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးမွာလည္း သဟာဇာတပိုျဖစ္ေစပါတယ္။
ေနာက္အေရးအႀကီးတာကေတာ့ စုေပါင္းလုပ္ေဆာင္မႈ Teamwork ပါ။ Teamwork ေကာင္းေအာင္ ေလ့က်င့္ေပးလိုက္တဲ့ ပညာေရးသင္ၾကားမႈ ပုံစံေတြကိုလည္း က်ေနာ္တို႔ မႀကဳံခဲ့ရပါဘူး။ Teamwork မေကာင္းေတာ့ ဘာပဲလုပ္လုပ္ ေရွ႕ကိုမေရာက္ပဲ ျပႆနာေတြရဲ႕အေျဖကိုမရွာနိုင္ မေျဖရွင္းနိုင္ျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ။
ဒီမိုကေရစီ ပညာေရး မရွိခဲ့လို႔ ျပႆနာေတြကို စုေပါင္းအေျဖရွာ တဲ့ အေလ့အက်င့္မသိ၊ Teamwork နဲ႕လုပ္ကိုင္ခဲ့တာ မရွိခဲ့ေတာ့ အသက္ေတြသာႀကီးသြားၿပီး အျမင္မတူလွ်င္ ရန္သူလို႔ သေဘာထားတတ္ေနတုန္းပါ။ ဒီမိုကေရစီမွာ လူတိုင္း လူတိုင္း သူ႕အယူအဆနဲ႕ သူ႕ယုံၾကည္ခ်က္နဲ႕ေနနိုင္ပါတယ္။ လိုအပ္လွ်င္ ဆႏၵေတြ ေဖာ္ထုတ္နိုင္ပါတယ္။ နိုင္ငံေရးေလာကထဲက တာဝန္ရွိတဲ့သူေတြေရာ ျပင္ပက နိုင္ငံေရးကို စိတ္ဝင္တစား ရွိတဲ့သူေတြေရာ အဲဒီအေျခခံရပိုင္ခြင့္ေတြကို မေမ့အပ္ပါဘူး။ လိုအပ္လွ်င္ျငင္းခုံနိုင္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီမွာ ငါ့မွာသာ လုပ္ပိုင္ခြင့္အာဏာရွိတယ္ဆိုၿပီး ထင္ရာဆိုင္းလို႔မရပါဘူး။ အဲလိုျပဳမူတာက အာဏာရွင္ေတြပါ။ တေလာက ရန္ကုန္တိုင္း ဝန္ ႀကီးခ်ဳပ္နဲ႕ ရန္ကုန္တိုင္း ျပည္သူ႕လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္တို႔ သေဘာထားအျမင္မတူတာေတြ FaceBook စာမ်က္ ႏွာေပၚေတြမွာ ပလူပ်ံေနပါတယ္။ ဘယ္သူမွားတယ္ မွန္တယ္အသာထား၊ ဒါဟာ ဒီမိုကေရစီရဲ႕ သ႐ုပ္မွန္ကန္ တာမို႔ႀကိဳဆိုရမွာပါ။ အားလုံးၿငိမ္ေနတာ အၿမဲၿငိမ္ေနတာ ဒီမိုကေရစီမွာ ေကာင္းတဲ့ လကၡဏာမဟုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္။ တစ္ေယာက္အေပၚ တစ္ေယာက္ ေလးစားသမႈေတာ့ရွိဖို႔ လိုပါလိမ့္မယ္။ ကိုယ့္အယူအဆ ကိုသူမ်ားက အသိအမွတ္ျပဳ အေလးထားေစခ်င္ရင္ ပထမဆုံး သူမ်ားအယူအဆကို အသိအမွတ္ ျပဳရပါလိမ့္မယ္။
ဒီမိုကေရစီန္ုင္ငံမ်ိဳးမွာ ပညာသင္ၾကားရတဲ့ ရည္႐ြယ္ခ်က္ဟာ အသက္ေမြးဝမ္းေၾကာင္း အလုပ္အကိုင္ရရွိဖို႔တက္ ပိုပါတယ္။ နိုင္ငံသားအားလုံးပါဝင္မွ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကိုေအာင္ေအာင္ျမင္ျမင္ အေကာင္အထည္ေဖာ္နိုင္မွာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္ လူတိုင္း အေရးပါ ပါတယ္။ ေနာင္လာမဲ့ မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြကို ဒီမိုကေရစီရဲ႕တန္ဖိုးကို အေလးထားတတ္ဖို႔နဲ႕ ဒီမိုကေရစီ အေလ့အက်င့္ေတြ ရင္ထဲ အၿမဲကိန္းေအာင္းေနေအာင္၊ စိတ္ထဲမွာ စြဲေနေအာင္လုပ္ဖို႔ အစိုးရမွာ အထူးတာဝန္ရွိသလိုနိုင္ငံသားေတြ အေပၚမွာလည္းတာဝန္ရွိပါတယ္။
ပညာေရးျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲမႈအတြက္ ျမန္မာ့ဂုဏ္ေဆာင္ UN အတြင္းေရးမႈးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးသန႔္ရဲ႕ မွတ္ခ်က္ကိုအမွတ္ရေစခ်င္ပါတယ္။ "အစ ေကာင္းဖို႔လိုသည္။ လမ္းမွန္ေရာက္ဖို႔လိုသည္။ ပညာေရးအတြက္ ေငြကို မႏွေျမာဖို႔ လိုသည္။ပညာေရးအတြက္ ေငြသုံးရာ၌လည္း မည္သည့္အခါမွ် ျဖဳန္းရာမမည္ပါ။ တိုင္းသူျပည္သားမ်ား ေကာင္းမြန္ လာရန္ ေငြပင္ေငြရင္း စိုက္၍ ရင္းျခင္း ဟုဆိုနိုင္ပါသည္။ အျမတ္ကို က်ပ္၊ပဲ၊ပိုင္ ႏွင့္တြက္၍မရပါ။ လူေကာင္းမ်ားျဖစ္လာျခင္းသည္ အျမတ္ျဖစ္ပါသည္။" လို႔ ဆိုထားပါတယ္။ လြတ္လပ္ေရးမရမွီ ၁၉၄၅ ခုႏွစ္ မွာေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။
ဒီမိုကေရစီ ပညာေရးမွာအေရးပါတဲ့ ျပည္သူနီတိဘာသာရပ္ကို တစ္ခ်ိန္က ျမန္မာ့ပညာေရးမွာ အထက္တန္းအထိ ဘာသာရပ္တခုအေနနဲ႕ ျပဌာန္းခဲ့တာ အမွတ္ရေစခ်င္ပါတယ္။ ၁၉၂၀ ေက်ာင္းသား သပိတ္ကိုအေၾကာင္းျပဳၿပီး အမ်ိဳးသား ပညာေရးေကာင္စီအဖြဲ႕မွ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ အမ်ိဳးသားေက်ာင္းေတြမွာ ျပည္သူ႕နီတိ ကိုေက်ာင္းသင္ဘာသာရပ္အျဖစ္ သင္ၾကားေပးခဲ့ပါတယ္။ တစ္ခါ လြတ္လပ္ေရးရအၿပီး ပါလီမန္ ဒီမိုကေရစီ က်င့္သုံးတဲ့ အခ်ိန္ ( ၁၉၄၈-၁၉၆၂) အျပင္ ေတာ္လွန္ေရး ေကာင္စီလက္ထက္ ၁၉၆၇ ထိ မူလတန္း၊ အလယ္တန္း၊ အထက္တန္း မ်ားမွာ ျပည္သူ႕နီတိပညာေရး ( Civics Education) ကို ထည့္သြင္း သင္ၾကားခဲ့တယ္လို႔ ေယဘူယ် မွတ္ယူနိုင္ပါတယ္။ အဲဒီတုန္းက ပညာေရးစနစ္ကလည္းေကာင္း၊ အမ်ားသိတဲ့အတိုင္း ရန္ကုန္ တကၠသိုလ္ႀကီးကလည္း အေရွ႕ေတာင္အာရွမွာ အရွိန္အဝါႀကီးပါေပ့။ ဒီလိုအေၾကာင္းေတြ ရွိခဲ့ ျဖစ္ခဲ့လို႔ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ေျပာခဲ့တာေလးကို အမွတ္ရမိပါတယ္။ "အန္တီ တို႔ေခတ္တုန္းက ပညာေရးစနစ္ကလည္း ေကာင္းလို႔ ကိုယ့္ကို ကိုယ္ယုံၾကည္မႈ အျပည့္ရွိၾကတယ္။ ဘယ္နိုင္ငံသြားသြား ဗမာျပည္က လာတာဆိုၿပီး ေခါင္းေမာ့ေနနိုင္တယ္" ဆိုတာပါ။
Thet Winn Tint
References:
၁) ဗမာသစ္ ႏွင့္ ျမန္မာသစ္ ( ေရးသူ- ဦးသန႔္ )
၂) Education and Democracy ( John Dewey )
၃) ၿပိဳင္တူတြန္းမွေ႐ြ႕မည့္ ျမန္မာ့ပညာေရး Vol 2. No.1.2015,၂၀၁၁+ Study of State Building
Photo>> Owen & Eleanor Hardy @ blog.irtsociety.com
0 comments:
Post a Comment