ဖလန္ေတာင္ေ၀ွး

by Ko Phyu (Notes) on Sunday, March 24, 2013 at 11:46pm

ရုကၡေဗဒအေခၚအရ Costus speciosus Smith ဟုေခၚျပီး မ်ဳိးႏြယ္မွာ Zingiberaceae အုပ္စုျဖစ္၏။
ဟင္ဒီဘာသာျဖင့္ keukand ၊ ဆင္ဟာလာ (သီရိလကၤာဘာသာ) ျဖင့္ Thebu ဟုေခၚဆုိၾကသည္။
Costaceae Family တြင္ပါ၀င္သည္။ spiral ginger ဟုလည္းေခၚသည္။
ကမၻာႏွင့္အ၀ွမ္းတြင္ မ်ဳိးစိတ္ေပါင္း (၄၅) ခုခန္ ့ႏွင့္ မ်ဳိးကြဲေပါင္း (၈၀) ခန္ ့ေတြ ့ရွိရသည္။
ပုံမွန္အားျဖင့္ အရိပ္ကုိျကုိက္ႏွစ္သက္ျပီး အခ်ဳိ ့မ်ဳိးကြဲမ်ားမွာ ေနေရာင္ဒဏ္ကုိခံႏုိင္ရည္ရွိသည္။

ေတြ ့ရွိရာေဒသမ်ား
--------------------
သီရိလကၤာ၊ အိႏၵိယ၊ ျမန္မာ၊ အင္ဒုိနီးရွား၊ ဖီဂ်ီကြ်န္းစု၊ ဟာ၀ုိင္အီကြ်န္းစု ႏွင့္ နီကုိဘာကြ်န္းစုတုိ႔တြင္ အႏံွ ့
အျပားပါက္ေရာက္သည္။ မုိးဥတုတြင္မ်ားစြာျဖစ္ထြန္းေပါက္ေရာက္သည္။ ငွက္တုိ ့မွ စားသုံး သယ္ေဆာင္
ျခင္းေၾကာင့္ ကမၻာ့ Tropical ေဒသအႏွံ ့အျပားတြင္ေပါက္ေရာက္ျခင္းျဖစ္သည္။

အသြင္အျပင္
-------------
အပင္သည္ လွပတင့္တယ္ေသာ သစ္ပင္ေပ်ာ့ျဖစ္သည္။ ပင္စည္မွာ နီညိဳေရာင္ ျဖစ္သည္။ ၄ ေပမွ
၁၀ ေပအထိ ျမင့္သည္။ အရြက္မွာ ငွက္ေတာင္ပုံျဖစ္ျပီး ထိပ္ခၽြန္သည္။ ၉ လက္မခန္႔ ရွည္သည္။
ပန္းခုိင္ထိပ္ဖ်ားမွထြက္၍ ကေတာ့ပုံသ႑ာန္ပန္းခုိင္ျဖစ္သည္။ ၃ လက္မခန္႔ ရွည္၍နီေသာပြင့္ခံရြက္မ်ား
ပါရွိသည္။ အပြင့္ပြင့္ရြက္ အျဖဴဆြတ္ဆြတ္ျဖစ္သည္။
ႏုနယ္၍ လိႈင္းတြန္႔ကဲ့သို႔ ျဖစ္သည္။ ကေတာ့ပုံျဖစ္သည္။ အခ်င္း ၃ လက္မခြဲခန္႔ရွိ၍ ၂ လက္မခန္႔အ
ရွည္ရွိသည္။ (ပုံတြင္ၾကည့္ပါ) သုိ ့ေသာ္အခ်ဳိ ့ေသာမ်ဳိးကြဲမ်ားမွာ အျဖဴႏွင့္အစိမ္းက်ား အေရာင္ရွိသည္။

အျမစ္

ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆုိး၊ အဖ်ား၊ အစာမေၾက ေလနာ၊အေရျပား ေရာဂါ၊ ေျမြကုိက္ျခင္း တုိ႔ကုိ ကုသရာ၌
အျမစ္ကုိ သုံးသည္။

ကုသျခင္းေပ်ာက္ကင္းေစျခင္း ႏွင့္ အသုံး၀င္ျခင္း

နားျပည္ယုိ၊ နားကုိက္ ေရာဂါကို ဖလံေတာင္ေ၀ွးအခြံ႔ႏႊာ မီးကင္ၿပီး အတန္ၾကာ ေအးေစ၍ ရည္
ညွစ္ယူ ၎အရည္ကုိ နားအတြင္းသို႔ ၃-၄ စက္ခန္႔ မၾကာမၾကာထည့္ေပးရ၏။ ေခ်ာင္းဆုိးေရာဂါ၊
သာမာန္ ႏွလုံးတုန္ ေရာဂါ တုိ႔ကုိ ဖလွံေတာင္ေ၀ွးဟင္းခ်က္စားျခင္း၊ ႏွမ္းဆီ စစ္စစ္ျဖင့္ေၾကာ္စားျခင္း
တုိ႔ျဖင့္ သက္သာေစႏုိင္သည္။ ဒူလာေရာဂါကုိဖလွံေတာင္ေ၀ွး သုံးခြက္ တစ္ခြက္တင္ကုိေသာက္
လွ်င္ေပ်ာက္၏။ ဖလွံေတာင္ေ၀ွးဥကုိ အေျခာက္ခံအမႈန္႔ျပဳလုပ္၍ ခ်င္း၊ သၾကားႏွင့္ စပ္ေသာက္ပါက
ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါကုိ ေပ်ာက္ကင္း၏။

ဖလံေတာင္ေ၀ွးကုိငါးခူႏွင့္ခ်က္စားပါက ကာမအားကို ျဖစ္ေစသည္။ ငါးသုိင္းသားႏွင့္ခ်က္စားက ပါက
ေသြး၀မ္းသြားေသာေရာဂါကုိေပ်ာက္ကင္းေစသည္။
ပုစြန္ႏွင့္ေၾကာ္ခ်က္စားလွ်င္လည္း ေသြး၀မ္းေရာဂါကုိေပ်ာက္ေစသည္။ အမဲသားႏွင့္ ခ်က္စားပါက
ဆီးရႊင္ၿပီး ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါကုိ ကာကြယ္ေစႏုိင္ပါသည္။ ေရၾကက္သားႏွင့္ခ်က္စားလွ်င္ဆီးအိမ္၌
ေက်ာက္တည္ျခင္း၊ ဆီးပူျခင္း၊ ဆီးေအာင့္၊ ဆီးအားနည္းျခင္း၊ ဆီးက်န္ျခင္း၊ ဆီး၀ါျခင္းတုိ႔ကုိ ေပ်ာက္
ကင္းေစသည္။ ဖလွံေတာင္ေ၀ွးကုိဓါးျပားႏွင့္ရုိက္၍ဟင္းခ်က္ေသာက္ပါက အမ်ိဳးသမီးမ်ားႏုို ့မထြက္
ျခင္း၊ ႏုိ႔ပူျခင္း၊ ယားယံျခင္း၊ ႏုိ႔အနာေပါက္ျခင္း၊ႏုိ႔ေခ်ာင္း ပိတ္ျခင္း၊ သက်ည္း ကုိက္ျခင္း တုိ႔ကို
ေပ်ာက္ေစႏုိင္သည္။

ဖလွံေတာင္ေ၀ွးကုိအေျခာက္လွန္း အမႈန္႔ျပဳ၍အုန္းဆီႏွင့္ေဖ်ာ္ၿပီး စအုိႏွင့္ဆီးစပ္ကုိ လိမ္းထား
ပါကသားအိမ္ေလွ်ာက်ျခင္း၊သားအိမ္ေအာင့္ျခင္း၊ေယာက်ာ္းအူက်ျခင္း၊ တုိနာျဖစ္ျခင္းတုိ႔ကိုေပ်ာက္
ေစသည္။ ဖလွံေတာင္ေ၀ွးပဥၥငါးပါးကုိ ငရုတ္ေကာင္း၂ ေစ့ထည့္၍က်က် ျပဳတ္၍ေသာက္ပါက
ေက်ာက္ကပ္ေရာင္၍ ေဖာျခင္း၊ ခါးနာျခင္းတုိ႔ကိုသက္သာေပ်ာက္ကင္း ေစသည္။ ဖလွံေတာင္ေ၀ွး
ကုိ အမႈန္႔ျပဳ၍ ပ်ားရည္၊ ေထာပတ္ႏွင့္ေတ၍လက္ဖက္ရည္ဇြန္း တစ္ဇြန္း တစ္ေန႔တစ္ႀကိမ္
စားသုံးျခင္းျခင့္ အားအင္ကုန္ခမ္းျခင္းကိုျပန္လည္အားျဖည့္ေစသည္။ အမ်ဳိးသမီးမ်ား ရင္သားတြင္
ျဖစ္ေပၚတက္ေသာ သာမာန္အႀကိတ္မ်ားအားဖလွံေတာင္ေ၀ွးကုိထုေျခ၍ အက်ိတ္ေပၚအုံေပးၿပီး
အ၀တ္စည္းေပးျခင္းျဖင့္အက်ိတ္ကုိေက်ေစသည္။

Costus Speciosus တြင္ Antidiabetic ႏွင့္antilipidemic ဓါတ္ျပည့္၀စြာပါ၀င္သည့္အတြက္
ဖလွံေတာင္ေ၀ွးဥကုိ အေျခာက္ခံ အမႈန္႔ျပဳလုပ္၍ေန ့စဥ္ပုံမွန္ေသာက္သုံးပါက ဆီးခ်ဳိေရာဂါကုိ
ေပ်ာက္ကင္းေစျပီး ခႏၶာကုိယ္အတြင္းမွ မလုိအပ္ေသာ အဆီမ်ားကုိလည္း ေခ်ဖ်က္ေစႏုိင္သည္။
asthma ပန္းနာရင္ၾကပ္ေရာဂါကုိေပ်ာက္ကင္းေစသည္။ ယားနာ rash၊ လည္ေခ်ာင္းနာ bronchitis
ႏွင့္ intestinal worms အူလမ္းေၾကာင္းအတြင္းမွသံေကာင္ တုပ္ပုိးမ်ားကုိ ေသေစႏုိင္ျပီး သွ်ၾတရ
က်မ္းအဆုိအရ ကာမအားကုိတုိးေစႏုိင္ေၾကာင္းသိရွိရပါသည္။
------------------------------------------------

Post Script: ယူအက္စ္၊ ကေနဒါ၊ နွင့္ ယူေရာ့ပ္တြင္ေရာက္ရွိေနေသာ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ားအတြက္၊
ေႏြရာသီတြင္ - Summer Plant ေရာင္းေသာဆုိင္မ်ားတြင္ ၀ယ္ယူ၍ရရွိႏုိင္ပါေၾကာင္း။

ေမတၱာျဖင့္ -

အရွင္ဇတိလ
......ႏွင့္.....
လွဳိင္ဘြား/၈၈ (Carleton University)

***ခြင့္ေတာင္းစရာမလုိပဲ Share ႏုိင္ပါသည္။

Related references:
----------------------
http://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0009279709003275

https://www.jstage.jst.go.jp/article/bpb/25/4/25_4_477/_article

http://www.flickr.com/photos/rekhaeipe/3886516147/

http://www.flickr.com/photos/vrocampo/3459110789/

http://www.inriodulce.com/links/costus.html

https://www.facebook.com/photo.php?fbid=397792733625359&set=a.397792716958694.92796.100001839074858&type=1