ပထဝီ ႏိုင္ငံေရးတြင္ အေရးပါေသာ ျမန္မာ

Black Angle's photo.

ကမၻာၾကီး၏ မေသခ်ာ၊ မေရရာလွေသာ စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္အေပၚ ႏုိင္ငံေဒသတခုခ်င္းစီ၏ စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္ႏွင့္ စြမ္းအင္လုံျခံဳေရးသည္ ၎ႏုိင္ငံ၏ စီးပြားေရး ဖြံၿဖိဳးတုိးတက္မႈႏွင့္ ခ်မ္းသာႂကြယ္ဝမႈအတြက္ အဓိက လက္ေတြ႔က်ေသာ အခန္း႑မွ ပါဝင္ေပသည္။ ေဒသတြင္း အင္အားၾကီးႏိုင္ငံမ်ား၏ ေလာင္စာစြမ္းအင္ရရွိေရး တဟုန္ထိုး လိုက္လာေနၾကသည္က ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးကို ႐ိုက္ခတ္ေစေတာ့သည္။

၂၀၀၈ ခုႏွစ္ ေမလတြင္ တဟုန္ထုိး ျမင့္တက္သြားေသာ ေလာင္စာဆီေစ်းႏႈန္းေၾကာင့္ ကမၻာတဝွမ္းရွိ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းမ်ား တုန္လႈပ္ေျခာက္ျခားေစခ့ဲသည္။ အထူးသျဖင့္ အာရွ စီးပြားေရးတက္သည့္ ဂ်ပန္၊ တ႐ုတ္၊ အိႏိၵယႏွင့္ အာဆီယံႏုိင္ငံ အခ်ဳိ့ကိုပါ ႐ုိက္ခတ္သြားခဲ့သည္။ အာဆီယံေဒသတြင္လည္း ေရနံထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေသာ မေလးရွားႏွင့္ ဘ႐ူႏုိင္းႏုိင္ငံမွအပ က်န္ႏုိင္ငံမ်ား အားလုံးသည္ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ကုိ မိမိႏုိင္ငံ၏ စြမ္းအင္အတြက္ အဓိက မွီခုိရသည့္ အားေလ်ာ္စြာ ေရနံကုန္ေစ်းႏႈန္း ျမင့္တက္ျခင္း၏ ဂယက္႐ုိက္မႈကုိ ခံခဲ့ရေပသည္။

တ႐ုတ္နဂါးႏွင့္ အိႏိၵယဆင္တို႔ အၿပိဳင္

ေရနံ အဓိကတင္သြင္းၿပီး စြမ္းအင္ အဓိကလုိအပ္ေနသည့္ တ႐ုတ္ႏွင့္ အိႏိၵယ၏ စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္အရ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္ေနာက္ပုိင္းတြင္ ၎ႏုိင္ငံမ်ား၏ ေရနံတင္သြင္းမႈမွာ သိသိသာသာ တုိးတက္လာမည္ ျဖစ္ေပသည္။ ဤကဲ့သုိ႔ ဆက္တုိက္ စီးပြားေရးၾကီးထြားလာမႈမ်ား၏ လုိအပ္ခ်က္အရ လာမည့္ႏွစ္မ်ားတြင္ ၾကီးမားေသာ စြမ္းအင္တင္သြင္းမႈႏွင့္ စဥ္ဆက္မျပတ္ စြမ္းအင္ရယူမႈမ်ားသည္လည္း ေဒသတြင္း၌ ပုိမို၍ ယွဥ္ၿပိဳင္မႈမ်ား ျဖစ္ေပၚလာေစသည္။

ယေန႔ ကမၻာစြမ္းအင္ျမင္ကြင္းကုိ ၾကည့္မည္ဆုိလွ်င္ အာရွႏုိင္ငံမ်ား၏ သံုးစြဲမႈႏႈန္း ၾကီးထြားမႈကို ထင္ထင္ရွားရွား ျမင္ရသည္။ စီးပြားေရး လ်င္ျမန္စြာ တိုးတက္ေနသည္ႏွင့္အမွ် စြမ္းအင္သုံးစြဲမႈမွာလည္း အတက္ဘက္ကိုသာ ျပေနသည္။ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပုိင္းတြင္ အာရွႏိုင္ငံမ်ား၏ စြမ္းအင္လုိအပ္မႈသည္ ေျမာက္အေမရိက တခုလုံးထက္ ျမင့္တက္သြားေပမည္။ စက္မႈစီးပြားေရး ႏုိင္ငံမ်ားျဖစ္သည့္ ဂ်ပန္၊ တ႐ုတ္ႏွင့္ ကုိရီးယားႏုိင္ငံမ်ားသည္ အေရွ႔ေျမာက္ အာရွေဒသတြင္ စြမ္းအင္ ပုိမုိသုံးစြဲလာၿပီး တၿပိဳင္နက္တည္းမွာပင္ ေတာင္အာရွႏွင့္ အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ား၏ စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္မွာလည္း ၾကီးထြားလာေနသည္။

ေမ့ေလ်ာ့ခံ ျဖစ္ခဲ့ေပမယ့္

ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနေသာ ကပၸလီပင္လယ္၊ မာလကာ ေရလက္ၾကားတုိ႔သည္ ေတာင္အာရွႏွင့္ အေရွ႔အာရွ ႏိုင္ငံမ်ား၏ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ကုိ ထုတ္လုပ္တင္ပုိ႔ ေရာင္းခ်ရာတြင္ အေရးပါေသာ လမ္းေၾကာင္းမ်ား ျဖစ္သည္။

စစ္ေအးကာလ ႏုိင္ငံေရး ဆက္စပ္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားအရ ထုိစစ္ေအးကာလအတြင္း အိႏိၵယ၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ ျမန္မာႏွင့္ သီရိလကၤာ ႏုိင္ငံတို႔၌ အေနာက္ႏုိင္ငံမ်ားမွ ႏုိင္ငံတကာ ေရနံကုမၸဏီၾကီးမ်ားသည္ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ရယူေရးအတြက္ ၾကီးမားေသာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား လုပ္ခဲ့သည္ကုိ မေတြ႔ရေခ်။ သုိ႔ေသာ္လည္း ေနာက္ပုိင္းတြင္ ႏုိင္ငံတကာ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ ကုမၸဏီမ်ား အပါအဝင္ ေဒသတြင္းႏိုင္ငံမ်ား၏ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ားပါ တုိးပြားလာသည္ကုိ ေတြ႔ရေပသည္။ အထူးသျဖင့္ ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ မုတၱမေကြ႔ႏွင့္ ရခုိင္ကမ္းလြန္ရွိ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခ်ိန္၊ ၎နည္းတူ ဘဂၤလားေဒရွ္ႏွင့္ အိႏိၵယႏိုင္ငံ၌ ကမ္းလြန္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ရွာေဖြ႔ေတြ႔ရွိေသာ ကာလတြင္ ျဖစ္သည္။

ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္သည္ အေရွ႔ေတာင္အာရွ၊ ေတာင္အာရွႏွင့္အေရွ႔ေျမာက္အာရွႏုိင္ငံမ်ား၏ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔၏ ဗဟုိအခ်က္အခ်ာ ျဖစ္လာေပသည္။ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္အျပင္ ေတာင္တ႐ုတ္ ပင္လယ္ႏွင့္ ဆက္စပ္ေနသည့္ မာလကာ ေရလက္ၾကားသည္လည္း ၎ႏွင့္ထိစပ္ေနေသာ မေလးရွား၏ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်ေရးအတြက္ အေရးပါသလို စကၤာပူႏုိင္ငံ၏ ႏုိင္ငံတကာ ေရနံသုိေလွာင္ ခ်က္လုပ္ေရးအတြက္လည္း မ်ားစြာ အေထာက္အကူျပဳေပသည္။ ၎အျပင္ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္ႏွင့္ ကုိရီးယား၏ ပါရွန္ ပင္လယ္ေကြ႔မွ တင္သြင္းလာေသာ ေရနံမ်ားအား ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွတဆင့္ အဓိက သယ္ယူရေသာ ပင္လယ္ေရလမ္းေၾကာင္းလည္း ျဖစ္ေပသည္။

ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္သည္ အိႏိၵယႏုိင္ငံအတြက္ စီးပြားေရး မဟာဗ်ဴဟာ က်လွျပန္ေပသည္။ အိႏၵိယႏွင့္ အာဆီယံထဲမွ ၅ ႏုိင္ငံ ျဖစ္ေသာ ျမန္မာ၊ ထုိင္း၊ မေလးရွား၊ အင္ဒုိနီးရွား၊ စကၤာပူ ႏုိင္ငံတုိ႔ကို ကူးသန္းေရာင္းဝယ္ေရးတြင္ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္သည္ အခရာက်ေပသည္။

ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္ စီးပြားေရးႏွင့္ နည္းပညာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖြဲ႔ (ဘင္းစတက္ခ္) သည္လည္း ေဒသတြင္း သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ပုိက္လုိင္းျဖစ္သည့္ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္-အိႏိၵယ ဓာတ္ေငြ႔ပုိက္လုိင္း ျဖစ္ေပၚလာေရး ၾကိဳးပမ္းသည္။

ဘဂၤလား ပင္လယ္ေအာ္ေဒသတြင္လည္း စြမ္းအင္ရရွိေရးႏွင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကုိ ေဒသခြဲအလုိက္ (သုိ႔) ေဒသအလုိက္ (သုိ႔) အစုိးရအခ်င္းခ်င္း ပုံစံအမ်ိဳးမ်ိဳး လုပ္ကုိင္လ်က္ ရွိေပသည္။

ႏိုးထလာေသာ နဂါးၾကီးအတြက္ ေလာင္စာ

တ႐ုတ္၏ ေရနံသံုးစြဲမႈက ကမၻာတခုလံုး စုစုေပါင္း သံုးစြဲမႈ၏ ၃၈ ရာခုိင္ႏႈန္းရွိၿပီး ကမၻာေပၚတြင္ တတိယအၾကီးဆုံး ေရနံတင္သြင္းေသာ ႏုိင္ငံ (အေမရိကန္ႏွင့္ ဂ်ပန္ ၿပီးလွ်င္ အမ်ားဆံုး) ျဖစ္သည္။ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံသည္ ကမၻာကုန္သြယ္ေရး အဖြဲ႔အစည္းတြင္ အဖြဲ႔ဝင္ျဖစ္လာၿပီးေနာက္ စီးပြားေရးႏွင့္ စြမ္းအင္က႑မ်ားတြင္ ပုိမုိျပီး အခြန္ေလွ်ာ့ခ်မႈမ်ား၊ ပယ္ဖ်က္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္လာခဲ့သည္။ တ႐ုတ္အစုိးရသည္ ၁၉၉၈ ခုႏွစ္တြင္ ႏုိင္ငံ၏ အၾကီးဆုံး ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ ကုမၸဏီမ်ားျဖစ္ေသာ စီအမ္ပီစီ၊ စီႏုိပက္ႏွင့္ စီအန္အုိအုိစီ တုိ႔ကုိ ျပန္လည္စုစည္းၿပီးေနာက္ ကမၻာတဝွမ္းလုံးရွိ ေနရာေဒသအသီးသီးတြင္ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမ်ား ပုိမုိ တုိးခ်ဲ့၍ လုပ္ကုိင္လာခဲ့ေပသည္။ (မွတ္ခ်က္။ ၎ကုမၸဏီ သုံးခုမွာ တ႐ုတ္အစုိးရ၏ ထိန္းခ်ဳပ္လုပ္ကုိင္မႈေအာက္တြင္ ရွိၿပီး ဗဟုိစြမ္းအင္မူဝါဒႏွင့္ စြမ္းအင္မဟာဗ်ဴဟာတုိ႔၏ လုိအပ္ခ်က္မ်ားႏွင့္ လုိအပ္ေသာ လုပ္ငန္းမ်ားကုိ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ေပးရေပသည္။)

ျမန္မာ-တ႐ုတ္ ဆက္ဆံေရး

ျမန္မာႏုိင္ငံရွိ ရခုိင္ကမ္းလြန္ေဒသမွ ထြက္ရွိလာမည့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔အျပင္ အာဖရိကႏွင့္ အေရွ့အလယ္ပုိင္းမွ လာေရာက္မည့္ ေရနံမ်ားအား ေက်ာက္ျဖဴၿမ့ဳိ၌ ပင္လယ္ေရနက္ဆိပ္ကမ္း တည္ေဆာက္ၿပီး ပုိက္လုိင္းၾကီးမ်ားျဖင့္ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ ယူနန္ေဒသသုိ႔ သယ္ယူမည္ ျဖစ္သည္။

တ႐ုတ္အစုိးရအေနျဖင့္ နအဖ စစ္အုပ္စုအား ေထာက္ပံ့အကာအကြယ္ ေပးေနျခင္းျဖင့္ ၎တုိ႔၏ အဓိက စြမ္းအင္လုိအပ္ခ်က္ႏွင့္ စြမ္းအင္လုံျခံဳေရးအတြက္ လမ္းေၾကာင္းသစ္ ရွာေဖြႏုိင္ခဲ့ေပသည္။

တ႐ုတ္အစုိးရအေနျဖင့္ စြမ္းအင္တင္သြင္းရာတြင္ ျဖစ္ေပၚခဲ့ေသာ အေႏွာင့္အယွက္၊ အတားအဆီးမ်ားကုိ လုံးဝ ေရွာင္ရွားႏုိင္ေပမည္။ ဤအခြင့္အေရးသည္ကား တ႐ုတ္အစုိးရအတြက္ နအဖႏွင့္ ဆက္ဆံေနစဥ္ကာလတြင္ တ႐ုတ္ အနာဂတ္ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္မႈအတြက္ မဟာအခြင့္ထူးျဖစ္လာသည့္ အားေလ်ာ္စြာ အဆံုး႐ႈံးမခံလိုေတာ့ေပ။

စြမ္းအင္အတြက္ လံုျခံဳေရး

တ႐ုတ္ႏုိင္ငံ၏ လိုအပ္ခ်က္အရ ပိုမိုလာေသာ ေရနံတင္သြင္းရာတြင္ ၾကီးမားေသာ အတားအဆီးမ်ား၊ လုံျခံဳေရး ျပႆႆနာသစ္မ်ားႏွင့္ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရး လုပ္ငန္းစဥ္မ်ားတြင္ အခက္အခဲ ၾကီးမားသည္။ ဤတြင္ တခ်ဳိ့ေသာ အေရးယူ ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၎တုိ႔မွာ အိႏိၵယသမုဒၵရာႏွင့္ အာေရဗီယံ ပင္လယ္ေရေၾကာင္းရွိ ေရတပ္အင္အား အသုံးျပဳေရး၊ တ႐ုတ္ ေရနံကုမဏီမ်ားႏွင့္ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆုိထားေသာ ႏုိင္ငံမ်ားသုိ႔ လက္နက္ေရာင္းခ်ေရး၊ တ႐ုတ္ လုံျခံဳေရးဝန္ထမ္းမ်ားအား ႏုိင္ငံတြင္း ေနရာခ်ထားေရးႏွင့္ ရွန္ဟုိင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႔ဝင္ Shanghai Cooperation Organization (SCO) ႏုိင္ငံမ်ားမွတဆင့္ လုိအပ္ေသာ လုံျခံဳေရးကုိ တုိးျမႇင့္ေဆာင္ရြက္ျခင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္၊၊ (မွတ္ခ်က္။ ။ တ႐ုတ္၊ ႐ုရွား၊ ကာဇက္စတန္၊ ကာဂ်စ္ကစ္တန္၊ တာဂ်စ္ကစၥတန္၊ ဥစဘက္ကစၥတန္ႏုိင္ငံတို႔မွာ ရွန္ဟိုင္း ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရး အဖြဲ႔ဝင္မ်ား ျဖစ္သည္။)

SCO အဖြဲ႔ဝင္ႏုိင္ငံမ်ားသည္ ေရနံႏွင့္ သဘာဝဓာတ္ေငြ႔ သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ရာတြင္ အေမရိကန္ ေရတပ္ၾကီးစုိးမႈ၊ မာလာကာ ေရလက္ၾကားမွ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္သည့္ လုံျခံဳေရးအခက္အခဲမ်ား၊ ေရနံသုိက္ ရွာေဖြေရးတြင္ ျဖစ္ေပၚလာႏုိင္ေသာ ျပႆႆနာမ်ားကုိ ေျဖရွင္းရာ၌ မ်ားစြာ ကူညီေထာက္ပံ့မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့ေပသည္။

တ႐ုတ္အစုိးရသည္ ၎စြမ္းအင္မ်ား တင္သြင္းရာတြင္ ပုိမုိအဆင္ေျပေခ်ာေမြ႔လာေစရန္ အိႏိၵယ သမုဒၵရာ ေျမာက္ဖက္စြန္းရွိ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားျဖင့္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ျပဳလုပ္ခဲ့သည္။ ၎ႏုိင္ငံမ်ားႏွင့္ အဓိက သေဘာတူခ်က္မွာ ‘ပုလဲကုံး’ ဟု အမည္တြင္ေသာ ေရတပ္အင္အားမ်ား ပူးေပါင္းကူညီေဆာင္ရြက္ခ်က္ ျဖစ္သည္။ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေသာ ႏုိင္ငံမ်ားမွာ ျမန္မာ-ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏွင့္ ပါကစၥတန္ႏုိင္ငံမ်ား ျဖစ္ျပီး၊ ၎ႏုိင္ငံမ်ားအား စြမ္းအင္တင္သြင္းရာ၌ အေရးပါေသာ ေရနက္ဆိပ္ကမ္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ျခင္းႏွင့္ အျခား လုိအပ္ေသာ ေငြေၾကးႏွင့္ နည္းပညာ အကူအညီမ်ားကုိ တ႐ုတ္က ပံပုိးလ်က္ရွိေပသည္။

စြမ္းအင္တင္သြင္းရာ၌ အေႏွာင့္အရွက္မ်ား ရွိခဲ့ေသာ္လည္း တ႐ုတ္အစုိးရအေနျဖင့္ ေရတပ္အင္အား တုိးခ်ဲ့ေဆာင္ရြက္မႈမ်ား ပုိမုိလုပ္ေဆာင္လာခဲ့ေပသည္။ ေရနံ တင္သြင္းႏိုင္ေရးႏွင့္ ေရနံစာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိေရး လုပ္ငန္းမ်ားတြင္ ပုိမုိခရီးတြင္ေစရန္ လက္နက္ေရာင္းခ်ျခင္းကို တ႐ုတ္က အပုိဆုအျဖစ္ အသုံးျပဳခဲ့ေပသည္။ ဥပမာ -ဆူဒန္ႏုိင္ငံသည္ တ႐ုတ္၏ ကူညီပံပုိးမႈျဖင့္ လက္နက္စက္႐ုံတည္ေဆာက္ေရး၊ လက္နက္ငယ္မ်ား ထုတ္လုပ္ေရး၊ ေလယာဥ္ပစ္ လက္နက္မ်ား ေရာင္းခ်ေရး စေသာ ကူညီပံပုိးမႈမ်ားကုိ ရရွိခဲ့ေပသည္။

အခ်ဳပ္အားျဖင့္ဆိုရေသာ္ ျမန္မာ့ႏုိင္ငံေရး အေျပာင္းအလဲတြင္ တ႐ုတ္ အပါအဝင္ ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမ်ားကုိ မက္လုံးေပးလ်က္ရွိေသာ ျမန္မာ့စြမ္းအင္သည္ အေရးပါေသာ တြန္းအားတခု ျဖစ္လာပါေတာ့သည္။