ဗုဒၶဘာသာ၀င္တို႔ သိသင္႔ေသာ ဗုဒၶဂယာ သမိုင္းအက်ဥ္း

Zin Yaw

 

ဗုဒၶဂယာ ေျမျမတ္မဟာကား ဘုရားအဆူဆူတုိင္းတို႔၏ ပြင္ေတာ္မူရာ ေျမျမတ္မဟာျဖစ္ပါသည္၊ သံေဝဇနိယ ေလးဌာနတြင္ပါဝင္ျပီးဘုရားရွင္တိုင္းတို႔၏ မစြန္႔အပ္ေသာ အဝိဇဟိတဌာနထူးလည္း ျဖစ္ပါသည္၊ ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႕အတြက္ အထူးမြန္ျမတ္ အေရးပါေသာေနရာေတာ္ျဖစ္သည္၊

ဘုရားရွင္ သဗၺညဳတၱေရႊဥာဏ္ေတာ္ကိုရ၍ ဗုဒၶအျဖစ္သို႔ ေရာက္ရွိေသာ ဒႆနိယ သံေဝဇနိယ ေနရာေတာ္ျဖစ္သည္၊
ဗုဒၶေခတ္မတိုင္မီက ဤေဒသတဝုိက္ကို ဥရုေဝလဟုေခၚတြင္ခဲျပီး ဗုဒၶေခတ္တြင္ ေဗာဓိမ႑လ၊ သေမၺာဓိ၊ ေဗာဓိရုကၡမူလ စသည္ျဖင့္ေခၚတြင္ခဲသည္၊ ၁၃ ရာစုတြင္ ေဒသခဲမ်ားက ျဗဟၼာ ေခၚ ဂယာျမိဳ႕(ဗိႆႏိုးနတ္ကြန္း) ႏွင့္ ကြဲျပားေစရန္ ဗုဒၶဂယာဟုုေခၚတြင္ခဲ့ၾကသည္။
ျမတ္ဗုဒၶသည္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃ ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ ဗုဒၶဂယာေျမျမတ္မဟာရွိေဗာဓိ္ပင္အနီး၊ အပရာဇိတပလႅင္ထက္တြင္ ဘံုသံုးပါး၏ အထြတ္အထိပ္ သဗၺညဳတၱဥာဏ္ေတာ္ပိုင္ရွင္ဘုရားအျဖစ္ ေရာက္ရွိေတာ္မူခဲပါသည္။
ဗုဒၶဂယာသည္ ဂယာျမိိဳ႕အနီး တည္ရွိမႈကို အစြဲျပဳ၍ေခၚဆိုၾကပါသည္၊ ဗုဒၶဂယာသည္ ဂယာျမိဳ႕ႏွင့္ ၇ မုိင္ (၁၂ ကီလိုမီတာ) ကြာေဝးပါသည္၊ ဂယာျမိဳ႕သည္၊ ဒိစႀကိတ္ျမိဳ႕ႀကီးျဖစ္၍ ဗီဟာျပည္နယ္ အတြင္း၌တည္ရွိသည္၊ ေရွ႕ေခတ္က မဂဓတုိင္းဟုေခၚ၍ ယခုအခါ ဝိဟာရ(ဗီဟာ) ေခၚ ဘုန္ႀကီးေက်ာင္းမ်ားလြန္စြာေပါမ်ားသျဖင့္ ဗီဟာျပည္ဟုေခၚဆိုၾကပါသည္၊ ဗီဟာျပည္၏ျမိဳ႕ေတာ္မွာ ပတၱနား (ပါဋလိပုဒ္) ျမိဳ႕ျဖစ္ပါသည္၊
မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္မွာ ဖိနပ္ေတာ္ ၄၈ ေပရွိျပီး ဥာဏ္ေတာ္ ၁၇၀ ေပရွိသည္၊ ဗုဒၶဘာသာမ်ားအတြက္ အသပၸါယ္ဆံုး၊ အျမင့္ျမတ္ဆံုး ေစတီႀကီးျဖစ္သည္၊ အေသာကမင္းႀကီး ေဆာက္လုပ္လွဴဒါန္ခဲျခင္းျဖစ္သည္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ေအဒီ ၁၀၇၉ ခန္႔တြင္ တစ္ႀကိမ္ျပဳျပင္ မြမ္းမံခဲ့ေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္ရွိပါသည္၊ ေအဒီ ၁၃ ရာစု (၁၂၉၀ ခန္႔ ) တြင္ အဖ်က္စီးခံခဲ့ရ၍ အိႏၵိယ၌ ဗုဒၶဘာသာ သာသနာမ်ားေပ်ာက္ကြယ္ခဲ့ရသည္၊ ဗုဒၶဂယာပရိဝုဏ္ တစ္ခုလုံး အဖ်က္စီးခံရျပီး ေတာ္ရုံုႏွင့္မဖ်က္ႏိုင္ခဲၾကေသာ ေစတီေတာ္တစ္ဆူသာက်န္ခဲသည္၊ ၁၆ ရာစုတြင္ ေဒလီရွိပသီဘုရင္က ဤေဒသရွိ မဟန္႔လာလ္ဂီးရ္ အားအပိုင္ေပး၍ အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ျပဳလိုက္သည္။
ေအဒီ (၁၈၁၁) တြင္ျမန္မာျပည္မွ ဘိုးေတာ္ဘုရားက သတၱဌာန ရွာေဖြေရးအဖြဲ႔ ေစလႊတ္ခဲသည္၊ (၁၈၃၃)ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံမွ မင္းႀကီး မဟာစည္သူႏွင့္အဖြဲ႔ ဘုရားဖူး ေရာက္လာခဲျပီး ရခိုင္ဘုရင္ (မင္းလက္်ာ) ၏ ေက်ာက္စာကို ေတြ႔ရွိခဲၾကသည္၊ ႏွစ္စဥ္ဘုရားဖူးအဖြဲ႔မ်ား လာေရာက္ခြင့္ရရွိေရးႏွင့္ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ကို ျပင္ဆင္ခြင့္ရရန္ မင္းတုန္မင္းမွ အိႏၵိယႏိုင္ငံ ဘုရင္ထံသို႔ စာခၽႊန္ေတာ္ပို႔ခဲ့ျပီး ေရႊ၊ ေငြ မ်ားႏွင့္အတူ စိန္၊ ျမ၊ ေက်ာက္နီ၊ ပုလဲ၊ စုစုေပါင္းလံုးေရ (၅၄၁၁) (ထိုစဥ္က ရူပီေငြ ၆သိန္ဘိုးမွ်) ကိုလည္းလွဴဒါန္းခဲရာ အားလံုးနီပါးကို မဟန္႔အဆက္ဆက္က သံုးျဖဳန္းျပီး ႀကီးပြါးေနခဲၾကသည္။
၁၈၇၅ ခုႏွစ္တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံျခားေရး ဌာနမွ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ ျပင္ဆင္ခြင့္ႏွင့္ ေက်ာင္းေဆာက္လုပ္ခြင့္တို႔ပါဝင္ေသာ၊ အခ်က္ (၈)ခ်က္ကိုေတာင္းဆိုျပီး သိန္းေပါင္းမ်ားစြာ အကုန္က်ခံ၍ ျပဳျပင္ခဲဲသည္၊
ယခုျမင္ေတြ႔ရေသာ မဟာေဗာဓိေစတီေတာ္ပံုဟန္မွာ မင္းတုန္မင္ႀကီး၏ ကုသိုလ္ေတာ္ျဖစ္ျပီး အိႏၵိယေက်ာက္စာဝန္တို႔၏ လက္ရာျဖစ္သျဖင့္ ျမန္မာဘုရား ဖူးမ်ားအဖို႔ ဂုဏ္ယူစရာျဖစ္ပါသည္၊ The Light of Asia ေရးသာသူ ဆာအက္ဒြင္အာႏိုး (Sir: EdwinArnol) က ဗုဒၶဂယာကို ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔လက္သို႔ လႊဲအပ္သင့္ေၾကာင္း ပထမဆံုးလႈံေဆာ္ၾကိဳးစာခဲသည္၊ ၁၈၉၁ ခုႏွစ္တြင္ သီဟိုႏိုင္ငံသား အနာဂါရီကဓမၼပါလ ဘုရားဖူးေရာက္လာသည္၊ ဓမၼပါလ သည္၊ မဟာေဗာဓိ အသင္းကို သီဟို၌စတင္ဖြဲ႔စဥ္းျပီး ဗုဒၶဂယာျပန္လာကာ ဘာသာျခားတို႔ လက္ေအာက္ စိတ္ႀကိဳက္ျခယ္လွယ္ခြင့္ရေနေသာ ဗုဒၶဂယာအတြက္ အင္တိုက္အားတုိက္ ေဆာင္ရြက္ခဲသည္၊ ဓမၼပါလ သည္၊ သူေတာ္စင္တစ္ဦး ျဖစ္ျပီး ဗုဒၶဂယာကို ဗုဒၶဘာသာဝင္တို႔လက္ထဲ ျပန္ေရာက္ရန္ အျပင္းအထန္ ႀကိဳးစားအာထုပ္ခဲသည္၊
၁၈၉၅ ခုႏွစ္တြင္ ဂ်ပန္မွ လွဴဒါန္းလုိက္ေသာ ဗုဒၶရုပ္ပြါးေတာ္ကို ေစတီေတာ္အေပၚထပ္တြင္ ပူေဇာ္ေနရာခ်ထားစဥ္၊ မဟန္၏လူမ်ား ေရာက္လာျပီး အၾကမ္းမဖက္္ဆြဲထုတ္ခံရသည္၊ ဤအတြက္ႏွစ္ေပါင္းအတန္ၾကာ တရားျဖစ္ခဲၾကရျပီ၊ ေအာက္ရံုးတြင္ ဓမၼပါလႏိုင္ေသာ္လည္း၊ ကိုလ္ကတၱား ဟိုက္ကုတ္တြင္္ မဟန္႔၏အယူခံခ်က္က ႏိုင္သြားသည္၊ ၁၉၀၆ ခုႏွစ္တြင္ ဓမၼပါလအား မင္တုန္းမင္း ဇရပ္ေတာ္မွ ႏွင္ထုပ္ခံရသည္၊ သို႔တုိင္ ဓမၼပါလ၏ မေလ်ာ့ေသာဇြဲေၾကာင္း (၁၉၅၃)ခုႏွစ္ေရာက္မွ အိႏၵိယလႊတ္ေတာ္ တြင္ ဥပေဒျပဌာန္းလွ်က္ ဗုဒၶဂယာမဟာေစတီေတာ္ကို မဟန္႔လက္ထဲက သိမ္းယူျပီးလွ်င္ ဗုဒၶဘာသာဝင္(၄)ဦးပါဝင္သည့္ ေကာ္မတီလက္ထဲ အပ္ႏွံ႔လိုက္ေလသည္၊ မဟာေဗာဓီေစတီ ပတ္ဝန္းက်င္တြင္ ျမတ္ဗုဒၶသီတင္းသံုးရာ သတၱဌာနေနရာမ်ားရွိျပီး ေစတီေတာ္အတြင္းတြင္ ဘူမိဖႆမုျဒာျဖင့္ ထုလုပ္ထားေသာ ရုပ္ပြားေတာ္တစ္ဆူရွိပါသည္။ ရုပ္ပြားေတာ္၏ ေရွ႕ၾကမ္းျပင္တြင္ သွ်ီဝလိင္ အဂၤါေနရာရွိျပီး ဟိႏၵဴမ်ား လာေရာက္ကိုးကြယ္ေနၾကရာ ဘုရားဖူးမ်ားအထူးသတိထားသင့္ၾကပါသည္။
အႏွိူင္းမဲ႔ စာတိုေပစမ်ား
ZinYawNews
http://www.facebook.com/ZinYawNews