Monday, June 27, 2016

စစ္သူႀကီး သတိုးမဟာဗႏၶဳလ (၁၇၈၀ – ၁၈၂၅)

သိန္း ျမင့္

မဟာဗႏၶဳလသည္ ျမန္မာ့သမုိင္းတြင္ ထင္ရွားေသာ စစ္သူႀကီး ျဖစ္သည္။ ရြာငယ္ေလးတြင္ မထင္မရွားေ သာ အမ်ိဳးအႏြယ္မွ ဖြားျမင္ခဲ့ေသာ္လည္း ရဲစြမ္းသတၱိရွိ၍ စစ္ေရးစစ္ရာတြင္ ထူးခြ်န္ေသာေၾကာင့္ စစ္သူ ႀကီးျဖစ္လာသူ ျဖစ္သည္။ ဘြဲ႕အမည္ အျပည့္အစံုမွာ စစ္သူႀကီး သတိုးဓမၼမဟာဗႏၶဳလ ျဖစ္သည္။
သတိုးဘြဲ႕ သည္ မင္းညီမင္းသားတို႕သာ ခံယူရရွိသည့္ ဘြဲ႕ျဖစ္သည္။ စစ္သူႀကီးဘြဲ႕သည္ အိမ္ေရွ႕မင္းသားတို႕သာ ရရွိေသာ ဘြဲ႕ျဖစ္သည္။ အရည္အခ်င္း အထူးျပည့္စံုလွသျဖင့္ ထိုဘြဲ႕မ်ား ေပးအပ္ခံရျခင္း ျဖစ္သည္။


မဟာဗႏၶဳလ၏ ငယ္မည္မွာ ေမာင္ရစ္ျဖစ္သည္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၁၁၄၄ ခု (ခရစ္နွစ္ 1782 ) တြင္ အလံု တိုက္နယ္ ငပယင္းရြာတြင္ ဖြားျမင္သည္။ အဖ ဦးေပါက္ေတာ အမိ ေဒၚမိၿငိမ္းတို႕၏ သားျဖစ္သည္။
ေမာင္ရစ္သည္ ေရွးဦးစြာ ငပယင္းရြာဦးေက်ာင္း ဆရာေတာ္ထံ၌ ပညာဆည္းပူးသည္။ ထို႕ေနာက္ မိဘ လက္ငုတ္ျဖစ္ေသာ နွမ္းခင္းအလုပ္ကို လုပ္ကိုင္သည္။ မင္းမွဳထမ္းလုပ္လိုသျဖင့္ အမရပူရ ေနျပည္ေတာ္ သို႕ တက္ခဲ့သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ မင္းျပဳေနသူမွာ ဘိုးေတာ္ဘုရားျဖစ္သည္။
ေမာင္ရစ္သည္ ေရွးဦးစြာ ဘိုးေတာ္ဘုရား၏သားေတာ္ အိမ္ေရွ႕မင္းထံတြင္ ၀င္ေရာက္မွဳထမ္းသည္။ ကိုယ္ ရံေတာ္အဆင့္သို႕ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။ အိမ္ေရွ႕မင္း နတ္ရြာစံသြားရာ စစ္ကိုင္းမင္းသားသည္ အိမ္ေရွ႕အရာ ကို ဆက္ခံသည္။ ေမာင္ရစ္သည္ အိမ္ေရွ႕မင္းသစ္ထံ၌ ဆက္လက္အမွဳထမ္းသည္။
အိမ္ေရွ႕မင္းသစ္သည္ ေမာင္ရစ္ကို အေရးတယူ မရွိလွေခ်။ ထို႕ေၾကာင့္ တစ္ခုေသာ ညီလာခံတြင္ ေမာင္ ရစ္သည္ အမွဳထမ္း နႏၵဗလကို ထုေထာင္းရာ ညီလာခံတြင္ ရုတ္ရုတ္သဲသဲျဖစ္သြားသည္။ အိမ္ေရွ႕မင္း သည္ အမ်က္ရွကာ ေမာင္ရစ္အား ခ်ဳပ္ေနွာင္စစ္ေဆးသည္။ ေမာင္ရစ္က မိမိကို အေရးတယူ မရွိသျဖင့္ အေရးတယူရွိလာေစရန္ ဤသို႕ထုေထာင္းရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ရဲ၀ံ့စြာ ေလ်ွာက္တင္သည္။
အိမ္ေရွ႕မင္းသည္ ေမာင္ရစ္၏သတၱိကို လြန္စြာသေဘာက်သြားသည္။ အေရးမယူဘဲ ေမာင္ရစ္၏ သတၱိကို ဘိုးေတာ္ဘုရားအား ေလွ်ာက္ထား တင္ျပသည္။ ဘိုးေတာ္ဘုရားသည္ နွစ္သက္သျဖင့္ ေမာင္ရစ္ကို ၿဗဲ တိုက္သံအဆင့္အရာ ခန္႕ထားသည္။ ေမာင္ရစ္သည္ ၿဗဲတိုက္သံအဆင့္အရာမွ တစ္ဆင့္ ဒီပဲယင္းၿမိဳ႕ ၀န္အ ရာကို ရခဲ့သည္။ ေနမ်ိဳးသူရရဲေခါင္ဘြဲ႕ ရခဲ့သည္။ စစ္ပြဲမ်ားတြင္ ပါ၀င္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။
ဘုိးေတာ္ဘုရားလက္ထက္ မဏိပူရနွင့္ အာသံတိုက္ပြဲမ်ားမွ စ၍ ေနမ်ိဳးသူရရဲေခါင္ဘြဲ႕ခံ ေမာင္ရစ္သည္ ထင္ရွားခဲ့သည္။ ဘိုးေတာ္ နတ္ရြာစံၿပီး ဘႀကီးေတာ္ နန္းတက္လာေသာအခါ ေမာင္ရစ္ကို ဗႏၶဳလဘြဲ႕ ေပးေ လသည္။
ဗႏၶဳလသည္ ဘႀကီးေတာ္လက္ထက္ ပထမ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ စစ္ပြဲတြင္ ျမန္မာစစ္ေသနာပတိအျဖစ္ ေခတ္ မီ လက္နက္ကိုင္ နိုင္ငံႀကီးျဖစ္ေသာ နယ္ခ်ဲ႕ ၿဗိတိသ်ွတို႕ကို ယွဥ္ၿပိဳင္တိုက္ခိုက္ခဲ့သည္။ ဗႏၶဳလ၏ စြမ္းရည္ သတၱိကို ၿဗိတိသ်ွတို႕ကပင္ ေလးစားၾကရသည္။ စစ္ေရးစစ္ရာတြင္ အတိုက္အခိုက္ ကြ်မ္းက်င္သည္သာမက အအုပ္အခ်ဳပ္လည္း ကြ်မ္းက်င္သည္။ တပ္ခ်ီတပ္ဆုတ္လည္း ကြ်မ္းက်င္သည္။ ခံတပ္ေဆာက္လည္း ကြ်မ္း က်င္သည္။
ပထမ အဂၤလိပ္-ျမန္မာစစ္ပြဲတြင္ ဗႏၶဳလသည္ ၿဗိတိသွ်တို႕အား ပန္း၀ါတိုက္ပြဲတြင္ ေအာင္ျမင္စြာ တိုက္ခိုက္ေ ခ်မွဳန္းနိုင္ခဲ့သည္။ ထိုအတြင္း ၿဗိတိသ်ွတို႕က ေရေၾကာင္းမွ ခ်ီတက္ၿပီး ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ကို သိမ္းပိုက္သည္။ ထုိအခါ ဘႀကီးေတာ္ဘုရားက ဗႏၶဳလကို ရခုိင္ စစ္မ်က္နွာမွ အျမန္ျပန္လာေစသည္။ ဗႏၶဳလသည္ မုတ္သံုမိုး အျပင္း ထန္ဆံုး ရြာသြန္းေနခ်ိန္တြင္ တပ္မေတာ္တစ္ခုလံုးနွင့္ အေျမာက္လက္နက္မ်ားပါ သယ္ေဆာင္၍ ရခုိင္ရိုး မကို ေအာင္ျမင္စြာ အျပင္းခ်ီတက္ ျဖတ္ေက်ာ္ခဲ့ရာ နယ္ခ်ဲ႕တို႕ပင္ အံ့ဩမဆံုးရွိၾကသည္။ ဘႀကီးေတာ္သည္ ဗႏၶဳလ၏ အရည္အေသြးကို နွစ္သက္ေလးစားသျဖင့္ စစ္သူႀကီးဘြဲ႕ေပးခဲ့သည္။
ဗႏၶဳလတပ္မ်ားသည္ ရန္ကုန္သို႕ေရာက္ေသာအခါ ၿဗိတိသ်ွတပ္မ်ားနွင့္ ရင္ဆိုင္တိုက္ခိုက္ၾကသည္။ နယ္ခ်ဲ႕ တပ္မ်ားမွာ လက္နက္အင္အား သာလြန္သျဖင့္ ဗႏၶဳလတပ္မ်ား အေရးနိမ့္ခဲ့သည္။
ဗႏၶဳလသည္ ဓနုျဖဴဘက္သို႕ ဆုတ္ကာ ရက္ေပါင္းသံုးဆယ္အတြင္း ဓနုျဖဴခံတပ္ကို အၿပီးအစီးတည္ေဆာက္ တပ္စြဲၿပီး နယ္ခ်ဲ႕တို႕အား သဲသဲမဲမဲ တိုက္ခိုက္ရန္ ေစာင့္စားေနသည္။ ဗႏၶဳလ၏ ဓနုျဖဴခံတပ္သည္ တပ္ စြဲေနရာေကာင္းတြင္ တည္ရွိသည္။ ျမန္မာတို႕တြင္ နယ္ခ်ဲ႕တို႕နည္းတူ အေျမာက္လက္နက္ေကာင္းမ်ားသာ အျပည့္အစံု ရွိခဲ့လ်ွင္ ျမစ္ေၾကာင္းမွ ဆန္တက္လာေသာ ၿဗိတိသ်ွတပ္ကို ေခ်ဖ်က္နိုင္ေပမည္။ သို႕ရာတြင္ လက္နက္အင္အားခ်င္း အလြန္ ကြာျခားေနသည္။ နယ္ခ်ဲ႕တို႕လည္း ခံတပ္ကို အေျမာက္မ်ားျဖင့္ ေန႕ေရာ ညပါ ျပင္းထန္စြာ တိုက္ခိုက္ၾကသည္။
ဓနုျဖဴခံတပ္အတြင္းသို႕ နယ္ခ်ဲ႕တို႕၏ အေျမာက္ဆံမ်ား ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ေပါက္ကြဲသည္။ သို႕ရာတြင္ ဗႏၶဳလ ကား မမွဳဘဲ တပ္တြင္း၌ လွည့္လည္ၿမဲ လွည့္လည္ကာ စီမံကြပ္ကဲသည္။ ထုိအတြင္း အေျမာက္က်ည္ ဆံတစ္ခုသည္ ဗႏၶဳလအနီးတြင္ က်ေရာက္ေပါက္ကြဲၿပီး ဗႏၶဳလသည္ ထုိေနရာမွာပင္ က်ဆံုးခဲ့သည္။ မၾကာမီပင္ ဓနုျဖဴခံတပ္လည္း က်ခဲ့သည္။ ထိုေန႕ကား ခရစ္သကၠရာဇ္ ၁၈၂၅ ခုနွစ္ ဧၿပီလ ၁ ရက္ေန႕ ျဖစ္သည္။ က်ဆံုးခ်ိန္တြင္ ဗႏၶဳလ၏အသက္မွာ ၃၂ နွစ္သာ ရွိေသးသည္။
ဗႏၶဳလ က်ဆံုးေသာေနရာ၌ အထိမ္းးအမွတ္ျပဳထားေသာ အုတ္ဂူသခၤ်ိဳင္းသည္ ဓနုျဖဴၿမိဳ႕တြင္ ယခုတိုင္ ရွိေပ သည္။ ဗႏၶဳလ၀တ္ဆင္ခဲ့ေသာ သံခ်ပ္၀တ္တန္ဆာသည္လည္း ယေန႕တိုင္ ၿဗိတိသ်ွ ျပတိုုက္တြင္ ရွိေပသည္။
ေလးစားလၽက္
စစ္ ေနာင္(ဧရာ၀တီ)

0 comments:

Post a Comment

စာမေရးျဖစ္ေတာ့တာေၾကာင့္ က်ေနာ္ႀကိဳက္ၿပီး ဖတ္ေစခ်င္တဲ့ စာေလးေတြကို တင္ထားပါတယ္ဗ်ာ

Followers

Total Pageviews

အမွာပါးစရာမ်ားရွိေနရင္

Pop up my Cbox

Blog Archive

အက္ဒမင္

အျခားက႑မ်ားကို ေလ့လာရန္

ရွာေဖြေလ ေတြ႔ရွိေလ

စာေပျမတ္ႏိုးသူမ်ား

free counters
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...