မိုနာလီဇာဆုိတာ မိန္းမမဟုတ္ဘူးတဲ့

မိုနာလီဇာအေၾကာင္းေျပာရင္ သူမကို ဖန္တီးခဲ့တဲ့ လီယိုနာဒိုဒါဗန္ခီ်အေၾကာင္း ေျပာရင္မၿပီးဘူးလို႔ ထင္ပါတယ္။ လီယိုနာဒိုကို ဧၿပီလ ၁၅ရက္ ၁၄၅၂ခုနစ္ အီတလီမွာ ေမြးဖြားခဲ့တယ္္။ လီယိုနာဒိုက ငယ္ငယ္ကတည္းက ပန္းခ်ီဆဲြတာ ၀ါသနာပါခဲ့ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ပန္းခ်ီပညာဘက္တြင္သာမက ပန္းပု၊ ဗိသုကာ ေဆးပညာရပ္မ်ားမွာပါ ထြန္းကားခဲ့ပါေသးတယ္။
ဒါတင္မကေသးပါဘူး သူ႕ကိုဲ သိပံေလာကရဲ့ ဘိုးေအၾကီးလို႔လဲ သမုတ္ၾကေသးတယ္။ သူဖန္တီးခဲ့တဲ့ အရာေတြမ်ားမွာေတာ့ မိုနာလီဇာက အေက်ာ္ၾကားဆံုးပင္။ မိုနာလီဇာ ဘာလို႔ေက်ာ္ၾကားတာလဲ ေမးလိုက္လို႔ ရွိရင္ သူမရဲ့ အၿပံဳးလို႔ ၁၀၀ မွာ ၉၉ ေယာက္က ေျဖၾကမွာ မလဲြပါ။

မိုနာလီဇာနဲ႔ေခတ္ၿပိဳင္ ပန္းခ်ီကားထဲက မိန္းမမ်ား (ရေဖးလ္ႏွင့္ မိုက္ကယ္အိန္ဂ်ယ္လို ပန္းခ်ီ)

မိုနာလီဇာရဲ့ အၿပံဳးက ဘာလို႔ေက်ာ္ၾကားတာလဲ။ လီယိုနာဒိုကပဲ ေတာ္လို႔လား။ ပန္းခ်ီကားထဲက အမ်ိဳးသမီးကပဲ ေခ်ာလြန္းလို႔လား။ ေသခ်ာတာကေတာ့ လီယိုနာဒိုရဲ့ ပန္းခ်ီပညာက ေတာ္လြန္းလို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္္။ ပန္းခ်ီထဲက အမိ်ဳးသမီးက လွလြန္လြန္းလို႔ေတာ့ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။ မ်က္ခံုးေမြးမပါ။ ခႏာကိုယ္ကလည္း သိပ္ၿပီးမလွ။ ေခတ္ၿပိဳင္ မိုက္ကယ္အိန္ဂ်ယ္လိုႏွင့္ ရေဖးလ္ပန္းခ်ီကားေတြထဲက မိန္းမေတြနဲ႔ယွဥ္လိုက္ရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္အက်ဥ္းတန္တာအမွန္ပင္။ ဒါဆိုမိုနာလီဇာ ဘာလို႔နာမည္ၾကီးရတာလဲ စမ္းစစ္ၾကည့္ရေအာင္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀ဆီ ျပန္မသြားေသးပဲ ၂၀ရာစု အေစာပိုင္းကို ျပန္ၾကည့္ရေအာင္။

မိုနာလီဇာကို ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ ပဲရစ္ၿမိဳ႕က Lourve Museumမွာ ၁၉၁၁ထိ ဘယ္သူမွ ရွိတယ္လို႔ေတာင္ မထင္ခဲ့ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ၁၉၁၁ ၾသဂုတ္လ ၂၁ရက္ေန႔မွာ မိုနာလီဇာပန္းခ်ီကားက ေပ်ာက္ခ်င္းမလွ ေပ်ာက္သြားတယ္။ အားလံုးက မိုနာလီဇာကို လံုး၀ျပန္မရႏိုင္ေတာ့ဘူးလို႔ ထင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မိုနာလီဇာက ပိုပိုၿပီၤးနာမည္ၾကီးလာသတဲ့။ ဒီလို႔နဲ႔ပဲ ႏွစ္ႏွစ္ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ အီတလီရဲ့ တစ္ေနရာမွာ မိုနာလီဇာက ျပန္ေပၚလာပါတယ္။ ျဖစ္ပံုက ဒီလိုပါ။ Lourveက အီတလီလူမ်ိဳး မ်ိဳးခ်စ္စိတ္ဓါတ္အျပည့္ရွိတဲ့ Vincenzo Peruggiaဆိုတဲ့ Lourveရဲ့ ၀န္ထမ္းတစ္ေယာက္က အီတလီလူမ်ိဳး လီယိုနာဒို ဆဲြခဲ့တဲ့ မိုနာလီဇာကို အီတလီလူမ်ိဳးေတြ လက္ထဲမွာပဲ ရွိရမယ္လို႔ ယူဆၿပီး ခိုးယူခဲ့တာပါ။ ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ၾကာၿပီး အီတလီမွာရွိတဲ့ ျပတိုက္တစ္ခုကို ေရာင္းလိုက္ရာကေန ဒီခိုးမႈၾကီး ေပၚေပါက္ခဲ့ရတာပါ။ ေနာက္ေတာ့လည္း ပိုင္ရွင္ေတြ ျဖစ္တဲ့ ျပင္သစ္ေတြလက္ထဲကို ျပန္အပ္ခဲ့ရပါတယ္။ ခိုးတဲ့သူကေတာ့ မ်ိဳးခ်စ္စိတ္နဲ႔ခိုးခဲ့တာမို႔လို႔ လအနည္းငယ္ပဲ ေထာင္က်ခဲ့တယ္။ ဒါက နာမည္ၾကီးရျခင္း ၁ တစ္ခ်က္ေပါ့။

ေနာက္ထပ္နာမည္ၾကီးရျခင္း အေၾကာင္းကေတာ့ မိုနာလီဇာရ့ဲ ကိုယ္ေနဟန္ထားပါပဲ။ လီယိုနာဒိုက ၾတိဂံအေျခခံကို ယူၿပီး မိုနာလီဇာရဲ့ ကိုယ္ေနဟန္ထားကို တီထြင္ေရးဆဲြခဲ့တာပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ပန္းခ်ီဆရာေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက မိုနာလီဇာရဲ့ ဟန္ကို အတုယူခဲ့ၾကတာပါ။ ဘယ္ဘက္လက္ေပၚ ညာဘက္လက္တင္ထားတဲ့ ေနရာက ၾတိဂံရဲ့ ေအာက္ေျချဖစ္ၿပီး ရင္သား၊ လည္တိုင္၊ မ်က္ႏွာေတြက အေပၚကို အဖ်ားရွဴးတက္သြားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိုနာလီဇာက အပ်ိဳစင္မဟုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက အိမ္ေထာင္သည္ဆိုရင္ ညာဘက္လက္သူၾကြယ္မွာ လက္စြပ္၀တ္ၿပီးေရးဆဲြေလ့ရွိတတ္ပါတယ္။ မိုနာလီဇာမွာေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ပံုဆဲြသူက သူမရဲ့ ညာဘက္လက္ကို ဘယ္ဘက္ေပၚမွာ တင္တဲ့ သေကၤတသံုးၿပီး မိုနာလီဇာက အိမ္ေထာင္ရွိတဲ့သူ ျဖစ္ၿပီး၊ သစၥာရွိတဲ့ အမိ်ဳးသမီးလို႔ ေရးဆဲြခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ထူးျခားတဲ့ အခ်က္ကေတာ့ မ်က္ႏွာေပၚမွာ အေမႊးအမ်ွင္ေတြ ကင္းေနျခင္းပါပဲ။ မ်က္ခံုးေမႊး၊ မ်က္ေတာင္ေမႊး၊ ဘာဆိုဘာမွ မရွိွတာပါပဲ။ မိုနာလီဇာတို႔ ေခတ္ကတည္းက မ်က္ခံုးေမႊးရိတ္တဲ့ေခတ္ ထြန္းကားေနပါၿပီ။

မိုနာလီဇာရဲ့ အေက်ာ္ၾကားဆံုးအရာကေတာ့ သူမရဲ့ ဘာမွန္းမသိတဲ့ အျပံဳးေပါ့။ ကေလးဘ၀တုန္းက ကၽြန္ေတာ္က လူၾကီးေတြကို လိုက္ေမးဖူးတယ္။ မိုနာလီဇာက ဘာလို႔ အၾကာၾကီးၿပံဳးရတာလဲလို႔ေပါ့။ တကယ္ေတာ့ မိုနာလီဇာရဲ့ အၿပံဳးလွရျခင္း အေၾကာင္းရင္းက လီယိုနာဒိုေၾကာင့္ပါ။ လီယိုနာက မိုနာလီဇာကို အခ်ိန္ေပးၿပီး ေရးဆဲြခဲ့တယ္။ မိုနာလီဇာရဲ့ ႏႈတ္ခမ္းေထာင့္ေလးေတြကို ခပ္ေရးေရး အရိပ္ေတြထည့္ေပးခဲ့တယ္။ အဲဒါ့ေၾကာင့္မို႔လားမသိ မိုနာလီဇာကို တိုက္ရိုက္မၾကည့္ဘဲ အမွတ္တမဲ့ၾကည့္လိုက္ရင္ သူမရဲ့ အၿပံဳးက ပိုပိုၿပီး အသက္၀င္လာပါတယ္။ သူမကို ၾကည့္မိတဲ့သူတိုင္းကို ၾကည္ႏူးသြားေစတယ္။ အက်ည္းတန္တဲ့ မိုနာလီဇာက သူမရဲ့ အၿပံဳးတစ္ခ်က္နဲ႔ပဲ လူေတြကို သြက္သြက္ခါ ရူးသြားေစႏိုင္တယ္။ အဲဒီေလာက္ေတာင္ပဲ မိုနာလီဇာက စြမ္းခဲ့တာပါ။

ေနာက္ၿပီး မိုနာလီဇာရဲ့ ပန္းခ်ီကားမွာ လ်ွိဳ႕၀ွက္ခ်က္ေတြ ရွိေနပါေသးတယ္။ အဲဒီလ်ွိဳ႕၀ွက္ခ်က္က ပန္းခ်ီကားထဲက အမိ်ဳးသမီးက ဘယ္သူလဲဆိုတာပါပဲ။ မိုနာလီဇာကို ဘယ္သူဘယ္၀ါဆိုၿပီး သမိုင္းပညာရွင္ေတြက ခန္႔မွန္းၾကေပမယ့္ ေသေသခ်ာခ်ာေတာ့ လက္ဆုပ္လက္ကိုင္မျပႏိ္ုင္ၾကပါဘူး။ အဲဒီအခ်ိန္တုန္းက ပံုတူဆဲြေပးၿပီးရင္ ပံုတူပန္းခ်ီအဆဲြခံရတဲ့ သူေတြကို ပန္းခ်ီကားအပ္ရပါတယ္။ လီယိုနာဒိုကေတာ့ အပ္လည္းမအပ္ခဲ့ဘူး။ အီတလီကေန ျပင္သစ္ကို ေျပာင္းသြားတာေတာင္ ကိုယ္နဲ႔တပါတည္း ယူသြားပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး မိုနာလီဇာကို ဆဲြတာ ၁၅၀၃ခုႏွစ္ကေနစဆဲြတာ သံုးေလးငါးႏွစ္ေလာက္ အခ်ိန္ယူရပါတယ္။ ၁၅၁၉မွာ လီယိုနာဒိုေသသြားမွသာ သူ႔အခန္းထဲမွာ ပန္းခ်ီကားကို ျပန္ရွာေတြ႔လိုက္ရပါတယ္။

လီယိုနာဒို (၁၄၅၂- ၁၅၁၉)
မိုနာလီဇာနဲ႔ လီယိုနာဒို

ပန္းခ်ီကားထဲက အမ်ိဳးသမီးက မသိလိုက္ မသိဖာသာနဲ႔ မၿပီးသြားေသးပါဘူး။ နည္းပညာတိုးတက္လာတဲ့ ေခတ္ၾကီးထဲမွာ မိုနာလီဇာကို ေလဆာေတြသံုးၿပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးေလ့လာခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီေတာ့မွပဲ မိုနာလီဇာ ဘယ္သူမွန္းသိၾကေတာ့တယ္။ ပန္းခ်ီကားထဲက မိုနာလီဇာက ပန္းခီ်ကား ကိုယ္တိုင္ဖန္တီးခဲ့တဲ့ လီယိုနာဒိုပဲေလ။ လီယိုနာဒိုက အမ်ိဳးသားအခ်င္းခ်င္း စိတ္၀င္စားတဲ့သူပါ။ အဲဒီေတာ့ သူ႕ရဲ႕ပံုတူကို သူ႕ကိုယ္သူျမင္တဲ့ အျမင္ေတြနဲ႔ ေရးဖဲြ႔ခဲ့ျခင္းသာ ျဖစ္ပါတယ္။ လီယိုနာဒိုမွာ ကိုယ္ပိုင္မွတ္စု စာအုပ္ေတြရွိပါတယ္။ သူ႕အျမင္ေတြ၊ သူ႔ဖန္တီးမႈေတြ၊ သူ႔ေတြ႔ရွိမႈေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို သာမန္လူေတြဖတ္လို႔မရေအာင္ လက္ေရးေတြ ေျပာင္းျပန္ေရးခဲ့ပါတယ္။ သူ႕စာကို ဖတ္ခ်င္ရင္ မွန္ေထာင္ၿပီး ဖတ္ရသတဲ့။ ကၽြန္ေတာ့္ စိတ္အထင္ေတာ့ လီယိုနာဒိုက မိုနာလီဇာကို အဲဒီလိုဖန္တီးခဲ့တာလို႔ထင္တယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ကိုယ္တိုင္ေရး ခဲျခစ္ပံုတူပန္းခ်ီနဲ႔ မိနာလီဇာတို႔ရဲ့ မ်က္ႏွာအေနအထားေတြက ေျပာင္းျပန္ျဖစ္ေနလို႔ပါပဲ။ မိုနာလီဇာကို မွန္ေထာင္ၿပီးေတာ့ၾကည့္။ မွန္ထဲမွာ ထင္ေနတဲ့ မိုနာလီဇာနဲ႔ လီယိုနာဒိုရဲ့ ပံုတူေတြကို တိုက္ၾကည့္။ မ်က္ႏွာအက်၊ ႏွာေခါင္း ေမးရိုး စတာေတြတူေနတာ ေတြ႔ရပါလိမ့္မယ္ခင္မ်ာ။ ။

(မိုနာလီဇာအေၾကာင္းကို ေက်ာင္းမွာ သင္ခဲ့သမ်ွ၊ ေလ့လာခဲ့ကမွ်ကို မွတ္မိသေလာက္ေရးထားျခင္းသာ ျဖစ္ပါသည္။ အခ်က္အလက္မ်ားမွားေနပါက စာေရးသူ၏ အမွားသာ။ ေနာက္ထပ္ ကမၻာေက်ာ္ ပန္းခ်ီကားေတြအျပင္ တျခားအႏုပညာလက္ရာေတြအေၾကာင္း ေရးေပးပါဦးမည္။)

ဒါဆို သူေလးကေရာ ဘူေလးတုန္း။

ေရႊၿမန္မာဥယ်ာဥ္မွ ေဇယ်ာ ရဲ႕ပို႕စ္ေလးပါ။
yankinthar

--