သကၤမနေဗဒ ရဲ႕ သြားရာလမ္း (၃)

Nyo Tun·

သကၤမနေဗဒ (ဝါ) ဒီမိုုကေရစီ အကူးအေျပာင္းေဗဒမွာ ပညာရပ္ရဲ႕ အေတြးအေခၚဆိုုင္ရာ အေျခံမူေဘာင္ မွာကိုုက ခြ်တ္ေခ်ာ္မွားယြင္းေနတဲ့ အခ်က္ငါးခ်က္ရွိတယ္လိုု႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ ပထမတခ်က္ကေတာ့ ကိုုယ့္ဟာကိုုယ္ ‘ဒီမိုုကေရစီ’ တံဆိပ္ကပ္ျပီး ဘာမဆိုုကိုု ဒီမိုုကေရစီ ျဖစ္စဥ္ ဆိုုျပီး လံုုးခ်တဲ့ ကိစၥ ျဖစ္တယ္။ ဒုုတိယတခ်က္ကေတာ့ တျခားမဟုုတ္ပါဘူး၊ က်ေနာ္ မၾကာခဏ သတိေပးခဲ့တဲ့၊ ‘၂၀၈၄’ မွာလည္း ေဖာ္ျပခဲ့တဲ့ sequencing အယူအဆပါ။ သမိုုင္းဆိုုတာ မဟာ့မဟာ အဆင့္ၾကီးေတြ တဆင့္ျပီး တဆင့္ တိုုးတက္ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚတယ္ေပါ့။ ကမာၻေလာကၾကီး တခုုလံုုးရဲ႕ ဘာမဆိုုဟာ သမိုုင္းၾကီးရဲ႕ ေနာက္ဆံုုးအဆင့္ကိုု ေရာက္ကိုု ေရာက္ရမွာပဲေပါ့။

သည္ ဒုုတိယအယူအဆ က ဘယ္လိုုေျပာလဲဆုုိ ဒီမိုုကေရစီ ကူးေျပာင္းမႈ ျဖစ္စဥ္ေတြဟာ အဆင့္လိုုက္ တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ေပၚေပါက္လာျပီး အရာရာဟာ ရွင္းလင္းလိုု႔သာ လာသြားမွာ ျဖစ္တယ္။
ပထမအဆင့္ အဖြင့္ပိုုင္းက႑မွာ အုုပ္စိုုးေနတဲ့ အာဏာရွင္အသိုုင္းအဝိုုင္းမွာ ကြဲဟခ်က္ေတြ ျဖစ္ေပၚလာတယ္၊ ေခါင္းမာခုုခံသူ (hardliners) နဲ႔ ေပ်ာ့ေျပာင္းေျပာင္းလဲလိုုသူ (softliners) ဆိုုျပီး အုုပ္စုုႏွစ္စုု ကြဲျပားၾကတယ္။ အဲသည္ကေန တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေျပာင္းလဲမႈ အခ်ိဳးအေကြ႔ အမွတ္ေနရာ ကိုု ေရာက္ရွိသြားႏိုုင္ခဲ့ျပီ ဆိုုရင္ ဒီမိုုကေရစီအစိုုးရ သစ္ တရပ္ဟာ ႏိုုင္ငံလံုုးဆိုုင္ရာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြကေန တင္ေျမွာက္ခံရျပီး ေပၚထြန္းလာလိမ့္မယ္။ ၄င္းမွတဆင့္ ဒီမိုုကေရစီ ပတိဌာပန (အင္စတီက်ဴရွင္း) ေတြဟာ ရွိရင္းစြဲ အေျခခံဥပေဒေတြ ကိုု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလာႏိုုင္မႈ နဲ႔အတူ ဆင့္ကဲဆင့္ကဲ ေပၚေပါက္ျဖစ္ထြန္းလာလိမ့္မွာ ျဖစ္တယ္။ သည္လိုု သိပၺံနည္းစနစ္နဲ႔ လံုုးလံုုးကိုု ဖီလာ ဆန္႔က်င္ျဖစ္ေနတဲ့ normative ရူေဒါင့္၊ ‘ပံုုမွန္ျဖစ္စဥ္ (ဝါ) ဓမၼတာ အစြဲ’ ရူေဒါင့္ ကေနျပီး –– ျဖစ္ေနက်သေဘာေတြဟာ ျဖစ္ကိုု ျဖစ္လာလိမ့္မယ္ လိုု႔ –– ေျပာေပမယ့္ လိုု႔ လာ ဒိုုင္းမြန္း တိုု႔လိုု ဒီမိုုကေရစီပညာရွင္ ဆိုုသူမ်ားဟာ ကိုုယ့္ကိုုကိုုယ္လည္း လံုုေအာင္ ဘယ္လိုု ကာထားၾကသလဲဆိုု အကူးအေျပာင္း ႏိုုင္ငံတိုုင္းဟာ သူတိုု႔ ေျပာတဲ့ လမ္းစဥ္လမ္းဆက္ (path) အတိုုင္း တည္တည္ျငိမ္ျငိမ္ ေခ်ာေခ်ာေမြ႔ေမြ႔ ျဖစ္တယ္ရယ္လိုု႔လည္း မဟုုတ္ပါဘူး။ ေနာက္ေၾကာင္းျပန္လွည့္သြားႏိုုင္ သလိုု၊ ေရွ႕ဆက္မတိုုးဘဲလဲ လမ္းခုုလတ္မွာတင္ ရပ္တန္႔ေနတာတြဟာလဲ ၾကံဳေတြ႔ရတတ္ပါတယ္ေပါ့။
အဲသလိုု လမ္းေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွာ ယိမ္းယိုုင္ေသြဖီမႈကေလး ေတြ (သိုု႔) ေသြဖီလမ္းလြဲမႈၾကီးေတြ ရွိလာႏိုုင္ပါတယ္လိုု႔ ဝန္ခံၾကသည့္တိုုင္ေအာင္ သည္မွာ က်ေနာ္တိုု႔ ထင္းထင္းၾကီးကိုု ေပၚလြင္ ေတြ႔ရွိေနရတဲ့ အေျခခံ အေၾကာင္းအရာဟာ ဘာလဲဆိုုရင္ ၄င္းတိုု႔ဟာ မည္သည့္ ျဖစ္ပြားလာတဲ့ ကိစၥကိုု မဆိုု “လမ္းေၾကာင္းေပၚမွာသာလွ်င္” လိုု႔ တိုုင္တည္ဆံုုးျဖတ္ေနျခင္း ျဖစ္တယ္။ ဦးသိန္းစိန္တိုု႔ လူနည္းစုု အဖြဲ႔ (သိုု႔မဟုုတ္) ဗမာစစ္တပ္က ဗမာလူ႔ေဘာင္တခုုလံုုးကိုု ဆက္လက္ အုုပ္မိုုးထားႏိုုင္လိမ့္မယ္ ဆိုုရင္လည္း ဒါဟာ လမ္းစဥ္လမ္းဆက္ တေနရာက အခက္အခဲကေလးပဲ ျဖစ္တယ္။ ဘာမဆိုုဟာ လမ္းစဥ္ပဲေပါ့၊ အရွိန္ကေလးနဲနဲ ေသသြားတာပါ၊ လမ္းေၾကာင္းကေလး နည္းနည္းေျပာင္းသြားတတ္တာမ်ိဳးပါ၊ လမ္းစဥ္ကေတာ့ သည္အတိုုင္းပါပဲ၊ ေနာက္ဆံုုးပန္းတိုုင္ ကိုုေတာ့ လမ္းစဥ္ဆိုုမွေတာ့ အားလံုုးဟာ ေရာက္ကိုု ေရာက္ရမွာပဲေပါ့။
သည္ ကေယာက္ကယက္ အေတြးအေခၚကေန ျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ထင္ေပၚေက်ာ္ၾကားလွတဲ့ လံုုးေထြးလံုုးစည္း ေဝါဟာရ တခုုကေတာ့ Democratic Consolidation ဆိုုတဲ့ ေဝါဟာရ ျဖစ္ျပီး လာဒိုုင္းမြန္း ရဲ႕ စာအုုပ္ေတြမွာ ၄င္းေဝါဟာရကိုု မိုုးမြန္တြတ္ေနေအာင္ အခိုုးလြတ္ထားတာကိုု ေတြ႔ရမွာ ျဖစ္တယ္။ အကူးအေျပာင္း ‘အဆင့္အလိုုက္ ျဖစ္စဥ္ၾကီး’ ေတြ ျဖစ္ေပၚလာျပီဆိုုရင္ အားလံုုးဟာ ေနာက္ဆံုုးမွာ ေပါင္းစည္းသြားၾကရမယ္ေပါ့။ အစပိုုင္းမွာ ပံုုစံသာသာမွ်သာ ရွိေပမယ္္လုုိ႔ ၄င္း ဒီမိုုကေရစီ အသြင္သ႑န္ ေတြဟာ တကယ္ေတာင့္တင္းခိုုင္မာတဲ့ အႏွစ္သာရ အလံုုးအထည္ ေတြ အျဖစ္ –– ႏိုုင္ငံေတာ္ရဲ႕ ပတိဌာပနေတြကိုု ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလာႏိုုင္ျခင္း၊ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ား ပံုုမွန္ က်င္းပေပးလာႏိုုင္ျခင္း၊ အရပ္ဘက္လူ႔ေဘာင္ အဖြဲ႔အစည္းတိုု႔ သန္စြမ္းအင္အားေကာင္းလာျခင္း၊ ေျပာင္းလဲလူ႔ေဘာင္မွ လူ႔ေဘာင္သူလူေဘာင္သားတိုု႔ သည္လည္း ဒီမုုိကေရစီ အေလ့အထတိုု႔ကိုု စြဲျမဲက်င့္သံုုးလာႏိုုင္ျခင္း စသျဖင့္ –– ၄င္း ျဖစ္စဥ္တိုု႔ အားျဖင့္ ေနာက္ဆံုုးမွာ အလံုုးအထည္ေတြဟာ ထင္ရွား ျဖစ္ေပၚလာရမယ္ေပါ့။
အေျခခံအေတြးအေခၚ ခြ်တ္ေခ်ာ္မွားယြင္း ေနတယ္ဆိုုတာမ်ိဳးကိုု ခြဲျခမ္းသိျမင္ႏိုုင္ဖိုု႔ ဆိုုတာဟာ ခင္ဗ်ားတိုု႔ ဒိုုင္းမြန္းေရးတဲ့ စာအုုပ္ေတြကိုု လိုုက္ဖတ္ဖိုု႔ မလိုုသလိုု အဂၤလိပ္စာေတာင္ တတ္စရာ မလိုုဘူးဗ်။ က်ေနာ္တိုု႔မွာ ဘာပဲ ရွိဖိုု႔လိုုသလဲဆိုု ဘက္မလိုုက္ဘဲ စူးစမ္းဆင္ျခင္တတ္တဲ့ အေတြးအေခၚ ရွိဖိုု႔ရယ္၊ အာဏာရွင္ႏိုုင္ငံေတြမွာ ေနရတဲ့ ခါးသီးတဲ့ ဘဝကိုု မိမိကုုိယ္တိုုင္ ေအာက္ေျခလူတန္းစား (သိုု႔) အလယ္မလတ္တလတ္ လူတန္းစား အေနနဲ႔ ေတြ႔ၾကံဳရင္ဆိုုင္ခဲ့ရတဲ့ “ဘဝ အေတြ႔အၾကံဳ’ ရွိဖိုု႔ပဲလိုုတယ္။ သည္မွာ က်ေနာ္ အယ္လ္ ဒိုုင္းမြန္းေရးတဲ့ စာကိုု ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္၊ ခင္ဗ်ားတိုု႔ကိုုယ္တိုုင္ မိမိကိုုယ္ပိုုင္အျမင္နဲ႔ မိမိ သည္စာဟာ ဘယ္္လိုု စာကေယာင္ပါလိမ့္ လဲ ဆိုုတာကိုု စူးစမ္းဆင္ျခင္ ေဝဖန္ၾကပါ။
‘ဒီမုုိကေရစီ ျပည့္စံုုေပါင္းစည္းမႈ (consolidation) ကိုု အလႊာသံုုးလႊာ ႏွင့္ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ကိုု အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ ကူးလူးဖလွယ္ထားေသာ စာရင္းရလဒ္ကိုု ၾကည့္၍ ဆံုုးျဖတ္ႏိုုင္သည္။အလႊာသံုုးလႊာဟူသည္မွာ သုုႏၵရ ေခၚ ၾသဇာအာဏာရွိသူ လူတန္းစား၊ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ႏွင့္ လူထုု တိုု႔ ျဖစ္ျပီး အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ဆိုုသည္မွာ ယံုုၾကည္ခ်က္ ႏွင့္ အျပဳအမူတိုု႔ ျဖစ္သည္။ သံုုးလႊာႏွင့္ ႏွစ္ခ်က္ကိုု အျပန္အလွန္ ကူးလူးဖလွယ္လွ်င္ ေျခာက္ခုုေသာ ရလဒ္ကိုု ရရွိမည္ျဖစ္ျပီး ၄င္းေျခာက္ခုုေသာ ရလဒ္သည္ ဒီမိုုကေရစီစနစ္ အေပၚမွာ အထူးခြန္အားၾကီးစြာ စိုုက္စိုုက္မတ္မတ္ ယံုုၾကည္ျမဳပ္ႏွံ၍ ရလဒ္တိုု႔၏ အျပဳအမူတိုု႔သည္လည္း ဒီမုုိကေရစီ၏ အေျခခံ သေဘာတရား စည္းမ်ဥ္းတိုု႔ ႏွင့္လည္းေကာင္း ၊ ဒီမိုုကေရစီ၏ ကန္႔သတ္ခ်က္တိုု႔ အေပၚမွာလည္းေကာင္း လိုုက္နာခံမႈ ရွိမည္ဆိုုလွ်င္ ၄င္းဒီမိုုကေရစီသည္ ျပည့္စံုုေပါင္းစည္းျပီ ျဖစ္သည္’
–– Developing Democracy Toward Consolidation, Larry Diamond
သည္ 'စားပြဲေပၚက အေတြ႔အၾကံဳ' နဲ႔ ေရးတဲ့ ဂေယာင္စာမ်ိဳးဟာ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ့္ကိုု ဗမာလိုု ေကာင္းမြန္အဆင္ေျပေအာင္ ျပန္ထားေပးရတာ။ မိတ္ေဆြတိုု႔ ဘာသာပဲ မိတ္ေဆြတိုု႔ လြတ္လပ္စြာ ေဝဖန္ျပီး ဆံုုးျဖတ္ၾကပါ၊ အဲဒါ ေခတ္သစ္ ဒီမိုုကေရစီ ပညာရပ္စာေပကိုု ကမာၻေပၚမွာ အၾကိီးမားဆံုုး ထည့္ဝင္သူဆိုုသူ ရဲ႕ အထင္ရွားဆံုုး စာအုုပ္တအုုပ္ ထဲက သူ႔ရဲ႕ အဓိကအာေဘာ္ ပါပဲ။ အဲသလိုုမ်ိဳး စာေတြကိုု အဖြဲ႔ဖြဲ႔ျပီးေတာ့ကိုု အၾကီးအက်ယ္ ထုုတ္ေဝျဖန္႔ျဖဴးေနၾကတာကိုုက သကၤမန ေဗဒ ရဲ႕ အထာပဲ ျဖစ္တယ္။
(ေမးခြန္းတခုုအေနနဲ႔ ေဖာ္ျပထားတဲ့ ဒိုုင္းမြန္းရဲ႕စာမွာ မိတ္ေဆြတိုု႔ မည္သည့္ အဓိကကြက္လပ္မ်ား ရွိေနသည္ကိုု ေတြ႔ျမင္မိပါသလဲ ?....?)