လွံစြပ္ေပါင္းတေထာင္နဲ႔ မီဒီယာ

• (ၾကာၿပီဆိုေသာ္လည္း တစုတစည္းျဖစ္ေအာင္ အမွတ္တရ ျပန္တင္ထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
•  
•  ဖိုးေထာင္ - ဗ်ဳိ႕ကိုလူပြား၊ ခင္ဗ်ား အိတ္ဖြင့္ေပးစာတစ္ေစာင္ လႊတ္လိုက္တယ္ဆို၊ စိတ္၀င္စားတယ္ဗ်။ ဒီကိစၥေလး နည္းနည္းေလာက္လင္းစမ္းပါဦး။

• လူပြား - ေသခ်ာလား၊ က်ေနာ့္နာမည္လည္း ခင္ဗ်ားသိတယ္ေနာ္။ ေနာက္မွထြက္မေျပးနဲ႔ဦး။ ႀကီးႀကီးက်ယ္ က်ယ္ေျပာရရင္ လူထုမီဒီယာပံုစံတခုကို အစပ်ဳိးၾကည့္တာေပါ့ဗ်ာ။ အလြယ္ဆုံးေျပာရရင္ေတာ့ ပါးစပ္နဲ႔တင္အားမရလို႔၊ စာနဲ႔ေရးၿပီး ပြားလိုက္ရတာပါ။ ဒီလိုဗ် ၿပီးခဲ့တဲ့လက ဧရာ၀တီအင္တာနက္ မွာ အဲလက္စ္အယ္ဂ်ီးရဲ႕ ဒုကၡသည္ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္္ ဆိုတဲ့ သတင္းေဆာင္းပါးေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔ စခန္းထဲ ပြဲဆူသြားတယ္ေလဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားမၾကားလိုက္ဘူးလား။   

ဖိုးေထာင္ - ၾကားပါ့ဗ်ာ။ ပလပ္ေတာင္ ေတာ္ေတာ္ေဒါကန္သြားဆိုပဲ။ ကံေကာင္းလို႔ ဖုန္းတို႔၊ အင္တာနက္တို႔ကို မပိတ္ပစ္လိုက္တာ။ က်ေနာ္တို႔က ဒါေလးေတြနဲ႔ပဲ ျပင္ပနဲ႔ဆက္သြယ္ၿပီး ရပ္တည္စားေသာက္ေနရ တာေလ။ ကဲ ထားပါေတာ့။ ခင္ဗ်ား ကိစၥဆက္ပါအုံး။ အဲဒီေဆာင္းပါးရွင္က ဘာေတြေရးထားလို႔လဲဗ်။ 

လူပြား - ေဆာင္းပါးေခါင္းစဥ္ကေတာ့ ဒုကၡသည္ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္တဲ့ ေရးထားတာကေတာ့ စုံေနတာပဲဗ်ဳိ႕။ ဒုကၡသည္ပြဲစားတုိ႔ ၊ ဒုကၡသည္အတုတို႔၊ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္တို႔၊ UNHCR ၀န္ထမ္းနဲ႔ ထိုင္းအာဏာ ပိုင္တခ်ဳိ႕ လာဘ္စားတာတို႔ပါတယ္ဗ်။ ေရာသမေမြထားတာေပါ့။  

ဖိုးေထာင္ - ဟ- ကိုလူပြားရ၊ ဒါေကာင္းတဲ့ကိစၥမဟုတ္ဘူးလားဗ်။ က်ေနာ္တို႔ ဒုကၡသည္ေတြအေၾကာင္းေရးထား တာပဲ။ ေနာက္ၿပီး ဒါေတြကလည္း တကယ္ရိွေနတာဘဲ မဟုတ္လား။ 

လူပြား - အဲဒါေၾကာင့္ ခက္ေနတာေပါ့ဗ်။ က်ေနာ္တုိ႔က အေပၚယံအကာကိုၾကည့္ၿပီး အလြယ္တကူဆုံးျဖတ္တတ္တဲ့ ယဥ္ေက်းမႈပဲဲရိွေသးတာကိုး။ အနီးစပ္ဆုံး ဥပမာေပးမယ္ဗ်ာ။ က်ီးအာသီး။ အျပင္က ဘယ္ ေလာက္လွလဲ။ စားခ်င္စရာေလး။ အတြင္းမွာဘယ္လိုရိွလဲ ခင္ဗ်ားသိပါတယ္။ ဒါက ျမင္လြယ္တဲ့ ကိစၥမို႔ လူတိုင္းသိႏိုင္တယ္ထား။ အခုကိစၥက သတင္းမီဒီယာကိစၥ၊ လူမႈေဗဒဗ်။ ဆိုလိုတာက အခုနက ကိစၥေတြလို တရားေသ၊ ပုံေသမွတ္လို႔မရဘူး။ ကိုယ့္အေၾကာင္းပါလို႔ ကိုယ့္သိတဲ့အေၾကာင္းပါလို႔ ေကာင္းတယ္၊ ေက်နပ္တယ္၊ ေျပာေနယံုနဲ႔မလံုေလာက္ေတာ့ဘူး။ ေနာက္ကြယ္က အက်ဳိးရလဒ္ေတြကို သံသယနဲ႔ၾကည့္ျမင္တတ္ဖို႔ လိုေသးတယ္ေလဗ်ာ။   

ဖိုးေထာင္ - ခင္ဗ်ားေျပာမွနည္းနည္းေတာင္ ရႈပ္လာၿပီ၊ ခပ္ရွင္းရွင္းနဲ႔ ဒဲ့သာေျပာပါေတာ့ဗ်ာ။  

လူပြား - ေျပာမွာပါဗ် စိတ္ခ်။ ဒဲ့ ဆိုရင္လည္း ဒဲ့ေပါ့။ အခုေရးတဲ့စာက ၀တၳဳမဟုတ္ဘူး။ သတင္းကို အေျခခံ တဲ့ေဆာင္းပါး။ သတင္းေဆာင္းပါးဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ ဒါမ်ဳိးက တိက်ရတယ္။ အခု အဲလက္စ္ေရးသလို မ်ဳိး ပါးပါးေလးေရးလို႔ မရဘူး။ နက္နက္နဲ႔ ထူဖို႔လိုတယ္။ ဆိုလိုတာက တိတိက်က်နဲ႔ေသခ်ာဖို႔လို တယ္။   

ဖိုးေထာင္ - ဟာ ရႈပ္ကုန္ၿပီ။ ရွင္းရွင္းေလးေျပာပါဆိုမွ ကိုလူပြားရယ္။

• လူပြား - ခင္ဗ်ား ၀တၳဳေတြဖတ္ဖူးတယ္မဟုတ္လား။ ၀တၳဳထဲက အခ်က္အလက္ေတြ မွားျခင္း၊ မွန္ျခင္းဟာ ျပင္ပေလာကနဲ႔တိုက္ရိုက္မပတ္သက္ေတာ့ သက္ဆုိင္သူကို ထိခိုက္စရာမရိွႏုိင္ဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲ ဆိုေတာ့ စိတ္ကူးကိုေရးထားတာ၊ ေျဖေဖ်ာ္ေရးအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားၾကလို႔ ။  

ဖိုးေထာင္ - ေနအုံး။ ေနအုံး။ တခ်ဳိ႕၀တၳဳေတြက တကယ္အျဖစ္အပ်က္ေတြကို အေျခခံၿပီး ေရးထားတာမဟုတ္ လား။ ဒါမ်ဳိးေတြကေရာ။ 

လူပြား - ဟုတ္တယ္။ ဒါမ်ဳိးေတြလည္းရိွတယ္။ ဒါေပမယ့္ ၀တၳဳဆိုတာ စိတ္ကူးကို အေျခခံထားတာမို႔ အတည္ ယူလို႔မရတာေတာ့ ေသခ်ာတယ္မဟုတ္လား။ အစစ္ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ အာမခံခ်က္ေတာ့ ေပးဖို႔မလို ဘူး။ သူက ၀တၳဳျဖစ္ေနလို႔ပဲေလ။ ဆိုလိုတာက အျပင္မွာအရုပ္ဆိုးခ်င္ ဆိုးေနမယ္ဗ်ာ။ ၀တၳဳထဲမွာ ဒီလူအေၾကာင္းကိုေရးထားေပမယ့္ ရုပ္ေခ်ာလိုက္လို႔လည္းရတယ္။ ဒီသေဘာေပါ့။ 

အခုဟာက သတင္းေဆာင္းပါး၊ အခုနကလို မရေတာ့ဘူး။ တကယ္ဘာျဖစ္လဲ။ ဒါကိုပဲေရးရမွာ။ ခ်က္ခ်င္းမေရးျဖစ္လို႔ ေနာက္မွ အခ်က္အလက္ေတြနဲ႔ေပါင္းၿပီး ဖတ္ေကာင္းေအာင္ စဥ္ၿပီးေရးထား တာမ်ဳိးေပါ့။ ဒါမ်ဳိးက တိက်ရတယ္။ တာ၀န္ခံႏုိင္ရတယ္ဗ်။ ဒီသတင္းကိုထပ္ၿပီး ကိုးကားမယ့္လူမရိွ ဘူးလို႔ဘယ္သူေျပာႏုိင္မလဲ။  

ဖိုးေထာင္ - အဲလက္စ္ေဆာင္းပါးက မတိက်ဘူးလို႔ ခင္ဗ်ားဆိုလိုတာလား။

• လူပြား - က်ိမ္းေသတာေပါ့ဗ်ာ။ မတိက်လို႔ ေျပာေနရတာေပါ့။ ႏုိ႔မဟုတ္လို႔ကေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကျပည္သူပါ အေနသာႀကီး။ မီဒီယာအလုပ္ မီဒီယာလုပ္ေပါ့။ အခု သူေရးတာမဟုတ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ကိုပါ ထိခိုက္လာၿပီ။ UNHCR, IOM န႔ဲ ထိုင္အာဏာပိုင္ေတြနဲ႔ ရန္တိုက္ေပးသလိုျဖစ္ယံုတင္မက ဒုကၡ သည္အခ်င္းခ်င္းၾကားမွာေတာင္ သံသယေတြ ျဖစ္လာၿပီ။ 

•  

ဖိုးေထာင္ - ထိခိုက္တာ ခဏထားပါဦး။ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ မတိက်ဘူးဆိုတာကို ဘာနဲ႔မ်ား သက္ေသျပႏိုင္မလဲ။ 

လူပြား - ေကာင္းပါ့ဗ်ာ ခင္ဗ်ားေမးခြန္း။ ရုပ္ကမာၻနဲ႔ ပတ္သက္ေနတဲ့ အေၾကာင္းခ်င္းရာေတြကို ပညာရွင္ေတြ က သိပံÜနည္းပညာေတြနဲ႔တုိင္းတာသက္ေသျပႏိုင္ၾကသလိုပဲ။ အခုနက က်ေနာ္ေျပာတဲ့ လူမႈေဗဒ ထဲပါေနတဲ့ သတင္းကိစၥမွာလည္း သူ႔သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔သူ တိုင္းတာၿပီး သက္ေသျပလို႔ရတယ္ဗ်။ ကြက္တိႀကီး မျဖစ္တာဘဲရိွမယ္။   

ဖိုးေထာင္ - ဘာလဲ။ “ဘ” ေျခာက္လုံး ဆိုတာနဲ႔မဟုတ္လား။

• လူပြား - ဟုတ္ပါဗ်ာ ဟုတ္ပါ့။ ဒါေတြက အေျခခံသေဘာေတြေပါ့။ ခင္ဗ်ား ခုနကေျပာတဲ့ “ဘ”ေျခာက္လုံးနဲ႔ အဲလက္စ္ရဲ႕ေဆာင္းပါးကို ခ်ိန္ထိုးၾကည့္ရေအာင္။ သူ႔ေဆာင္းပါး စစခ်င္းအပိုဒ္မွာ “တတိယႏုိင္ငံသို႔ သြားေရာက္အေျခခ်လိုသူမ်ားအတြက္ ေဆာင္ရြက္ေပးမယ့္ ၾကားပြဲစားကြန္ရက္မ်ား၊ ထုိင္းျမန္မာ နယ္စပ္၊ မဲေဆာက္ၿမိဳ႕တြင္ ရိွလာခဲ့သည္” တဲ့ အဲလက္စ္က စတိသေဘာမ်ဳိး ေစ့ေအာင္လုပ္ထား တယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္ကို ၂၀၀၅။ ဘယ္ေနရာကို မဲေဆာက္။ ဘယ္သူကို တတိယ ႏုိင္ငံတြင္ အေျခခ်လိုသူ။ ဘယ္သူကကို ၾကားပြဲစား။ ဘယ္လိုကို ျမန္မာႏိုင္ငံအတြင္းမွ ဒုကၡသည္ စခန္းသို႔။ ဘာေၾကာင့္ကို အေျခခ်ဖို႔။ ဒါဆိုရၿပီလား။ “ဘ”ေျခာက္လုံးျပည့္ၿပီေလ။ တိက်ၿပီေပါ့။ သတင္းျဖစ္ၿပီေပါ့။ 

ဖိုးေထာင္ - ေအးေလဗ်ာ။ မရေသးဘူးလား။ 

လူပြား - ဒါေၾကာင့္ ေျပာတာေပါ့ဗ်။ ပါးပါးေလး ေရးလို႔မရဘူး၊ နက္နက္နဲ႔ထူဖို႔လိုတယ္ဆိုတာ ဒီလိုေရးပုံက က်ီးအာသီးအခြံလိုပဲ အေပၚလႊာ၊ အျပင္ပမ္းကို အလွဆင္ရုံပဲရိွေသးတာ။ တကယ့္ အႏွစ္လို႔ေျပာကို မယ္ဆိုရင္ ဂုဏ္သိကၡာလို႔ေျပာရမယ့္ က်င့္၀တ္ပိုင္းနဲ႔ တိက်မႈကို အာမခံေပးမယ့္ ဥပေဒသေဘာတုိ႔ လိုေသးတယ္။ ကဲဗ်ာ အခုနက အခ်က္ေတြကို မွန္ကန္ေၾကာင္း ဘာနဲ႔သက္ေသျပမလဲ။

• ဒီေနရာမွာေတာ့ ေရးတဲ့လူရဲ႕အတြင္းပိုင္းနဲ႔ အျပင္ပိုင္းကို ခဲြၾကည့္ရေတာ့မယ္။ အတြင္းပိုင္းဆိုတာက ေရးတဲ့ သူရဲ႕အဇၥ်တၱပိုင္းရိုးသားမႈ၊ ဂုဏ္သိကၡာေပါ့။ အျဖစ္မွန္ကို အမွန္အတိုင္းတင္ျပဖို႔နဲ႔ ဒီတင္ျပမႈ အေပၚမွာ တန္ဖိုးထားျခင္းလို႔ေျပာရမွာပဲ။ ဒါကိုေတာ့ တိုင္းတာရခက္လို႔ က်င့္၀တ္နဲ႔ပဲ တိုင္းတာေလ့ ရွိၾကတယ္။  

•  

ဖိုးေထာင္ - ဘက္လိုက္တာတို႔၊ အျဖစ္မွန္ကို ေဖ်ာက္ဖ်က္ပစ္တာတို႔ နည္းနည္းကို မ်ားမ်ားလုပ္တာတို႔၊ မရိွကို အရိွလုပ္တာတို႔ အမွန္တ၀က္၊ အမွားတ၀က္ ေရာထားတာတို႔ေတြ ဘယ္ေလာက္ကင္းစင္လဲဆိုတဲ့ ရာခိုင္ႏႈန္းအနည္း အမ်ားအေပၚမွာ မူတည္တာေပါ့ေနာ္။

• လူပြား - ေသခ်ာတာေပါ့ ကိုဖိုးေထာင္ရယ္။   

ဖိုးေထာင္ - ဒါမ်ဳိးပါမပါကို ဘယ္လို သိႏိုင္မလဲဗ်ာ။ ဒီကိစၥကိုေရာ ရွင္းမျပေတာ့ဘူးလား။ 

လူပြား - ရွင္းျပရမွာေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဒီကိစၥက အလြယ္တကူသိႏိုင္ဖို႔ခက္ေကာင္းခက္မယ္။ ၾကာေကာင္းၾကာ မယ္ဗ်။ ဒါေပမယ့္ဗ်ာ လိမ္ညာထားတဲ့လူတေယာက္ဟာ  ၾကာရွည္လိမ္ညာထားလို႔လည္းမရပါဘူး။ အၾကိမ္ႀကိမ္လိမ္ညာလို႔ မရပါဘူး။ တခ်ိန္ခ်ိန္မွာ ေပၚမွာပဲ။ တခါမဟုတ္၊ တခါေပၚမွာပဲ။ အဲဒီအခ်ိန္ ၾကရင္ ရိုးသားမႈတုိ႔၊ ဂုဏ္သိကၡာတို႔ဆိုတာ သူ႔ဆီမွာ မေနၾကေတာ့ဘူး။ သတင္းမွားကိုတင္ျပတဲ့ သတင္းစာ အျဖစ္အပ်က္မွန္ေပၚၿပီဆို ဒီသတင္းစာ ဂုဏ္သိကၡာမဲ့သြားၿပီသာမွတ္။  

ဖိုးေထာင္ - အိုေက ဗ်ာ ။ နည္းနည္းေတာ့ ရိပ္မိလာၿပီ။ ဆက္ပါဦး ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ အျပင္ပိုင္းဆိုတာကို။

• လူပြား - အျပင္ပိုင္းဆိုတာက သက္ဆိုင္ရာပတ္၀န္းက်င္ေပါ့ဗ်ာ။ သက္ေသေပါ့။ လူသက္ေသနဲ႔ လူမဟုတ္တဲ့ သက္ေသေပါ့။ လူသက္ေသမွာလည္း ခိုင္လုံမႈအေနအထားက အမ်ဳိးမ်ဳိးရိွႏုိင္တယ္ေလ။ တိုက္ရိုက္ တို႔၊ တဆင့္ခံတို႔၊ တာ၀န္ရိွသူတုိ႔၊ တာ၀န္မရိွသူတုိ႔ေပါ့ဗ်ာ။ က်ေနာ္တို႔ဆရာႀကီး အဲလက္စ္ေဆာင္း ပါးမွာဆို ဒုကၡသည္စခန္းကိစၥကို မဲေဆာက္ကေန သတင္းယူထားတာတို႔၊ UNHCR ရဲ႕ အတည္ျပဳ ခ်က္ကို လက္ရိွတာ၀န္ ထမ္းေဆာင္ေနတဲ့ လူေတြဆီက မယူဘဲ။ ၀န္ထမ္းေဟာင္းအမ်ဳိးသမီးဆီက ယူတာမ်ဳိးေတြက သတင္းတန္ဖိုးအရ ခိုင္လုံမႈအားနည္းတာေပါ့ဗ်ာ။ တိုက္ရိုက္မဟုတ္ဘူးေလ။   

ဖိုးေထာင္ - ဒါေပမယ့္ သူ႕ေဆာင္းပါးထဲမွာ ဗ်ဴးထားတဲ့လူေတြက ဒုကၡသည္စခန္းေတြကဆို။

• လူပြား - ကိုဖိုးေထာင္ရယ္။ အိမ္သားေတာ့ အိမ္သားေပါ့ဗ်ာ။ အလုပ္သြားေနတဲ့အိမ္သားနဲ႔ အိမ္မွာရိွေနတဲ့ အိမ္သားကေတာ့ တန္ဖိုးကြာမွာေပါ့။ အလုပ္သြားေနတဲ့အခ်ိန္ အိမ္မွာျဖစ္ေနတာေတြကို အိမ္မွာရိွ ေနတဲ့သူေလာက္ တိတိက်က်သိႏိုင္ပါ့မလားဗ်ာ။ ခင္ဗ်ားဆို ဘယ္သက္ေသကို ပိုယုံၾကည္မလဲ။  

•  

ဖိုးေထာင္ - ဒါေတာ့ ဟုတ္တာေပါ့ဗ်ာ။ ကဲ လိုတာေလးေတြ ဆက္ရွင္းပါဦး။ က်ေနာ္ ေတာ္ေတာ္သေဘာေပါက္ လာၿပီ။ ဒီလိုရွင္းျပတာမ်ဳိး တခါမွမၾကားရေသးဘူးဗ်ာ။ 

လူပြား - စိတ္၀င္စားရင္ ျမင္ႏုိင္ပါတယ္ ကိုဖိုးေထာင္ရယ္။ အခုကိစၥလည္း ဒုကၡသည္သတင္းေဖၚျပေပးတဲ့ အတြက္ ေက်နပ္ေနရုံနဲ႔ မၿပီးဘူးဗ်။ ေနာက္ၿပီး “ဘ”ေျခာက္လုံးနဲ႔လည္း မလုံေလာက္ႏိုင္ဘူး။ တခ်ဳိ႕ သတင္းေတြက က်ေနာ္ေျပာတဲ့ ဂုဏ္သိကၡာနဲ႔ သက္ေသအပိုင္းေတြကို ဂရုမူၾကည့္တတ္ဖို႔လိုတယ္ ေလ။ ဒုကၡသည္အေၾကာင္း ေရးထားတဲ့သတင္းပဲဗ်ာ။ ဒုကၡသည္စခန္းထဲကလူ၊ လက္ရိွတာ၀န္ရွိေန ၾကတဲ့ UNHCR ၀န္ထမ္းေတြနဲ႔ ထုိင္းအာဏာပိုင္ေတြရဲ႕အသံနဲ႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြမပါရင္ ဘယ္လို ယုံၾကည္ရေတာ့မလဲဗ်ာ။ ဒါကိုျမင္တတ္ရင္ရၿပီ။

• ေနာက္ၿပီး ဂုဏ္သိကၡာပိုင္းမွာလည္း ေရးတဲ့လူရဲ႕အတြင္းသႏာၱန္ကို အေရးအသားေတြမွာ ရွာလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္တုိင္ေရးတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ သူမ်ားကို အင္တာဗ်ဴးထားတာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေစတနာကို အရင္းတည္ဖို႔လိုတယ္ေလ။ အက်ဳိးမရိွရင္ေတာင္မွ အက်ဳိးမဲ့တာကိုေတာ့ ေရွာင္သင့္တယ္။ အခုန ေဆာင္းပါးမွာ ဗ်ဴးထားတာက “က်ေနာ္တုိ႔က စခန္းထဲမွာ ဘာမွမရိွဘဲ ေနေနရတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔က စီးပြားေရးလုပ္ငန္းမပ်က္ဘဲ ဆက္လုပ္ႏုိင္ၾကတယ္” တဲ့။ ဒီစာေၾကာင္းရဲ႕ ေစတနာဆိုတာက ဘာ လဲ။ ခင္ဗ်ားအေနနဲ႔ ဘယ္လိုျမင္လဲ။   

ဖုိးေထာင္ - မညီမွ်မႈကိုေဖၚျပတယ္။ နိမ့္က်တဲ့သူကို သနားတယ္။ အဲဒီဘက္က ရပ္တည္ျပတယ္။ ဒါပဲေတြ႕တယ္ ဗ်ာ။ 

လူပြား - မွန္ပါတယ္ဗ်ာ။ ဒါေပမယ့္ ဒါေတြက စိတ္ခံစားမႈေတြေလ။ ဒါကို အေကာင္အထည္ေဖၚလို႔မရႏိုင္ဘူး။ ခင္ဗ်ား ေျပာသလိုဆို ညီမွ်ေပးခ်င္တာ မရိွတဲ့သူကို ရိွေစခ်င္တာေပါ့။ ညီေအာင္လို႔ ညိ§ၾကည့္ခ်င္ တယ္ဆိုပါေတာ့ဗ်ာ။ ဒီေတာ့ မရိွတဲ့လူကို ရိွတဲ့လူဆီက ယူေပးမယ္ထား။ ဒါက တရားပါ့မလား။ လက္ခံစရာ ျဖစ္ပါ့မလား။ သဘာ၀က်ပါ့မလား။ ဒါကတစ္ခု။

• ေနာက္တစ္ခုက ရိွတဲ့လူကို မရိွေအာင္လုပ္လိုက္တာမ်ဳိး။ သူ႔ပိုင္ဆိုင္မႈကို သိမ္းရင္သိမ္း ဒါမွမဟုတ္ သူ႔ကို စခန္းက ေမာင္းထုတ္။ ဒါေရာ တရားပါ့မလား။ ျဖစ္သင့္ရဲ႕လား။ မီဒီယာသမား၊ သတင္း သမားဆိုတာ သတင္းအခ်က္အလက္မွန္ကို တင္ျပေပးရုံပဲဗ်။ အေျခအေနမွန္ကို ေဖၚထုတ္ေပးတဲ့ အတြက္ ကူညီလိုတဲ့လူရိွရင္ အကူအညီေတြရလာႏိုင္ေအာင္ ကူညီခ်င္လာေအာင္ အျဖစ္မွန္ေတြကို တင္ျပေပးတာပဲ။ ျမန္ျမန္တိတိက်က်နဲ႔ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းျဖစ္ဖို႔ပဲလိုတယ္။ ေနာက္ … တရားမွ်တမႈ ကို ေလးစားျမတ္ႏိူးဖို႔လည္း အဓိကလိုမယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီတရားမွ်တမႈကို တဆင့္ခံပဲ ရွာေဖြေပးသင့္ တယ္ေလ။ ဒါေတာင္ ရွာေဖြႏိုင္တဲ့ အေၾကာင္းအရာကိုပဲ တင္သင့္တာ။ မဟုတ္ခဲ့ရင္ သတင္းက ဖြသလိုျဖစ္ သြားႏိုင္တယ္မဟုတ္လား။  

ဖိုးေထာင္ - ေမးစရာနည္းနည္းရိွလာျပန္ၿပီဗ်ဳိ႕။ တကယ္လို႔ ခင္ဗ်ားေျပာတဲ့ က်င့္၀တ္တို႔၊ ဥပေဒတုိ႔ကို ခ်ဳိးေဖါက္ လာၿပီဆိုရင္ေရာ ဘယ္လိုနည္းေတြနဲ႔ ကာကြယ္ၾကမလဲ။ တုန္႔ျပန္ၾကမလဲဗ်ာ။ ဘယ္သူေတြမွာ တာ၀န္ရိွႏိုင္လဲ။ 

လူပြား - က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံ လက္ရိွအေနအထားနဲ႔ေတာ့ မီဒီယာဆိုတာေတာင္ အားေကာင္းေကာင္း မပြင့္လန္း ႏိုင္ေသးပါဘူးဗ်ာ။ အခု ျပင္ပနဲ႔နယ္စပ္တစ္ေၾကာမွာ ရိွေနတဲ့ မီဒီယာေတြကလည္း ေလ့က်င့္ေနၾက တုန္း။ စမ္းသပ္ေနၾကတုန္းပဲလို႔ေတာင္ ေျပာလို႔ရတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ မီဒီယာကို ထိန္းေက်ာင္း ကြပ္ကဲမယ့္ ယႏ ၱယားေတြ ကင္းလြတ္ေနေသးလို႔ပဲ ဗ်။   

ဖိုးေထာင္ - ဘယ္လို ယႏ ၱယားေတြလဲဗ်ာ။ စစ္အစိုးရရဲ႕ ဆင္ဆာတို႔၊ စာေပစိစစ္ေရးတို႕၊ ထုတ္ေ၀ခြင့္တို႔ လိုမ်ဳိး လား။ 

လူပြား - မဟုတ္ရပါဘူးဗ်။ ဒါေတြက အာဏာရွင္ယႏ ၱယားေတြပါ။ တကယ့္မီဒီယာကို ထိန္းေက်ာင္းမွာက မီဒီယာကိုယ္တိုင္နဲ႔ ျပည္သူေတြပဲဗ်။ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ခြင့္ေတြသာ အျပည့္ရိွေနရင္ အျပန္အ လွန္ ထုတ္ေဖာ္ၾကမွာပဲေလ။ မွားတဲ့အားနည္းတဲ့သူခံေပါ့။ မမွန္သတင္းကို တင္တဲ့၊ ဂုဏ္သိကၡာမရိွ တဲ့ ၀က္ဆိုက္တို႕၊ သတင္းစာတို႔ကို မဖတ္ၾကေတာ့ဘူးေပါ့ဗ်ာ။ ဒီေတာ့ ျပည္သူက အဓိကက်သြား မွာေပါ့။ မီဒီယာခ်င္းယွဥ္ၿပီး သတင္းမွန္နဲ႔ သတင္းတန္ဖိုးရိွတာေတြကို အၿပိဳင္အဆိုင္တင္ၾကရင္းနဲ႔ ထိိမ္းညိ§ၿပီးသားလည္းျဖစ္သြားမွာေပါ့။ အခုလို … မင္းမူေနလို႔ရမွာမဟုတ္ေတာ့ဘူး။   

ဖိုးေထာင္ - ဒီကိစၥေတြကိုပဲ သီးျခားတာ၀န္ယူတဲ့ လူေတြ၊ အဖြဲ႕ေတြေရာ မရိွၾကဘူးလား ကိုလူပြားရဲ႕။ 

လူပြား - ရိွၿပီလားဗ်။ မီဒီယာေတြအားေကာင္းလာေလေလ ဒီအဖြဲ႕မ်ဳိးေတြ ရိွလာႏိုင္ေလေပါ့။ ကၽြန္ေတာ္ ေလ့လာမိသေလာက္ေျပာရရင္ Media Watch မီဒီယာေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာေရးအဖြဲ႕လိုမ်ဳိး ၊ News Ombudsmen သတင္းစုံစမ္းစစ္ေဆးေရး အရာရိွတို႔လိုမ်ဳိးေပါ့။ မီဒီယာေတြ စစ္မွန္အားေကာင္းဖို႔ အတြက္ ၾကပ္မတ္ထိမ္းေက်ာင္းေပးမယ့္ လြတ္လပ္တဲ့အသင္းအဖြဲ႕ေတြေပါ့ဗ်ာ။ ဒီအဖြဲ႕ေတြမွာ လည္း တကယ္၀ါရင့္ မီဒီယာသမားေတြ၊ အယ္ဒီတာေတြ၊ ေရွ႕ေနေတြ၊ ပညာရွင္ေတြ ပါၾကတာဆို ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံက စာေပစိစစ္ေရးလို ပရမ္းပတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ မီဒီယာအခ်င္းခ်င္း အၾကား၊ အစိုးရနဲ႔မီဒီယာအၾကား၊ ျပည္သူနဲ႔မီဒီယာအၾကား၊ တင္းမာမႈေတြ၊ အဖုအထစ္ေတြကို ေျဖရွင္းေပးတတ္လို႔၊ ဂ်ာနယ္လစ္ေတြ၊ မီဒီယာသမားေတြကိုယ္တုိင္ကိုက တေလးတစားရိွၾကတယ္ တဲ့။ ေလာေလာဆယ္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔မွာ ဒါမ်ဳိးေတြ မရိွေသးပါဘူးဗ်ာ။ ဒီၾကားထဲ ျပည္သူေတြခမ်ာ ဒုကၡမ်ဳိးစုံထဲ နစ္ေနၾကရေတာ့ မီဒီယာဆိုတာကိုလည္း လွည့္မၾကည့္ႏုိင္ၾက။ မထိန္းေက်ာင္းႏိုင္ၾက ဘူးေပါ့။ ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္တဲ့အသိ ပညာနဲ႔ အေတြ႕အႀကဳံကလည္း လိုေသးတာကိုး။ ဒီေတာ့ ပိုနား လည္တဲ့လူ ပိုတာ၀န္ရိွတာေပါ့ဗ်ာ။  

ဖိုးေထာင္ - ဒါဆို လက္ရိွကာလက မီဒီယာကို မီဒီယာသမားတစ္စုရဲ႕ လက္ထဲမွာပဲ တထိတ္ထိတ္ တလန္႔လန္႔နဲ႔ ပုံထားရတဲ့ အေနအထားေပါ့ေနာ္။ 

လူပြား - ဟုတ္ပါ့ဗ်ာ ကိုဖိုးေထာင္ရယ္။ ဒီေနရာမွာ နပိုလီယံ ေျပာခဲ့တဲ့စကားတခုကို က်ေနာ္တို႔ အေလး အနက္အာရုံျပဳသင့္ၿပီဗ်။ ဘာတဲ့ … “ရန္လိုတတ္တဲ့ စတုတၳမ႑ိဳင္ သတင္းစာတစ္ေစာင္ဟာ လွံစြပ္ ေပါင္းတေထာင္ထက္ ပိုေၾကာက္လွန္႔ဖို႔ ေကာင္းတယ္” ဆိုတာေလ။ ဒါက ၁၈-ရာစုက စစ္ဘုရင္ ႀကီးရဲ႕စကား။ အခုက အိုင္တီဆိုတဲ့ သတင္းနဲ႔နည္းပညာေခတ္ထဲမွာ။ က်ေနာ္တို႔က ျပည္သူေတြ။ ဆိုေတာ့ … ။       ။  

 လူဗိုလ္

      ၂၉-၁၀-၂၀၀၉

အိပ္ဖြင့္ေပးစာမူရင္းကို ေအာက္တြင္ ဆက္လက္ၾကည့္ရႈႏိုင္ပါသည္ ......

ဒုကၡသည္ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ေဆာင္းပါးႏွင့္ပတ္သက္၍ ဧရာ၀တီသို႔ အိတ္ဖြင့္ေပးစာ

၂၆/၁၀/၂၀၀၉

၂၈ ၊ ၉ ၊ ၀၉ ဧရာ၀တီအင္တာနက္တြင္ေဖာ္ျပထားသည့္ ေဆာင္းပါးရွင္ အဲလက္စ္ အယ္လ္ဂ်ီး၏ ဒုကၡသည္ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ ( Resettlement the Black Market) ႏွင့္ပတ္သက္၍ မိမိသေဘာ ထားအျမင္ကို တင္ျပလိုပါသည္။ ယခုကဲ့သို႔တင္ျပသင့္သည္မွာ ၾကာၿပီျဖစ္ေသာ္လည္း အျခားတုန္႔ျပန္ မည့္ပညာရွင္မ်ား၊ မိမိထက္ပိုမို နားလည္သူမ်ားကို ေစာင့္ၾကည့္ရင္း အခ်ိန္လင့္သြားခဲ့ရပါသည္။

မိမိရည္ရြယ္ရင္းမွာအဆိုပါေဆာင္းပါးပါအခ်က္အလက္မ်ားကို အမွန္ဟုယူဆသြားမည္၊ ႏိုင္ငံျခား သားေရးလ်ွင္ အမွန္ဟူေသာအစဥ္အလာျဖစ္သြားမည္၊ ျမန္မာႏိုင္ငံသားမ်ား ညံ့ဖ်င္းေၾကာင္း ၀န္ခံရာေရာက္သြားမည္၊ ဒုကၡသည္မ်ား အေနႏွင့္ျဖစ္လာသည့္ျပႆနာတိုင္းကို ေခါင္းငံု႔ခံရသည့္ အေလ့အထျဖစ္သြားမည္စသည့္မ်ားကို မလိုလားေသာေၾကာင့္ ေရးသားလိုက္ ရျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ဦးစြာပထမ ျမန္မာဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ပတ္သက္ေသာ သတင္းအခ်က္အလက္ကို တင္ျပေပးသည့္ အတြက္ ေဆာင္းပါးရွင္ႏွင့္ ဧရာ၀တီတာ၀န္ရွိသူမ်ားကို ေက်းဇူးတင္စကားဆိုခ်င္ပါသည္။ ႏိုင္ငံေရး ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ဒုကၡသည္ အစစ္မ်ားဖက္မွရပ္တည္ေပးလိုေသာစိတ္ႏွင့္ ဒုကၡသည္အတုမ်ား၊ ဒုကၡသည္ေမွာင္ခိုမ်ား၊ UNHCR ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ထိုင္းအာဏာပိုင္အခ်ဳိ႕၏ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို ဖြင့္ခ်ေပးျခင္းမ်ားအေပၚေယဘုယ်ေကာက္ခ်က္ႏွင့္ပင္ ျဖစ္ပါသည္။

သို႔ေသာ္တင္ျပမႈသည္ ရည္ရြယ္ခ်က္မြန္ျမတ္ဖို႔လိုသလို၊ အခ်က္အလက္မ်ား ခိုင္မာတိက်ဖို႔လ႔ိုပါ သည္။ ေသခ်ာ သည္မွာ ေစတနာမွန္ကန္မႈမရွိပဲ၊ မ်က္ႏွာလဲြခဲပစ္သေဘာမ်ဳိးႏွင့္ ၿပီးစလြယ္ေရးသားမႈ မျဖစ္သင့္ပါ။ ထိခိုက္နစ္နာၾကရ မည္မွာ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ဒုကၡသည္အစစ္မ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း ကိုလည္း ေလးေလးနက္နက္ထည့္သြင္း စဥ္းစားထားသင့္ေပသည္။ စာနာရိုးမွန္ပါက လက္ရွိကာလ တြင္ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္မ်ား တတိယႏိုင္ငံထြက္ခြါခြင့္ ၾကံ႕ၾကာေနျခင္းႏွင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ၏ ေပၚလစီေၾကာင့္ Hold လုပ္ခံထားရေသာ ဒုကၡသည္ (၂၀၀)ေက်ာ္ ႏွစ္ထပ္ကြမ္း ဒုကၡသည္ မ်ား ျဖစ္ေနရျခင္းအေၾကာင္းမ်ားကို ေရးသားေဖာ္ျပသင့္သည္မွာၾကာပါၿပီ။ အဘယ္ေၾကာင့္သတင္းအျဖစ္ တင္ျခင္းကို မေတြ႔ရသနည္း၊ မတင္ရဲၾကသနည္းဆိုသည္မွာကား စဥ္းစားစရာရိွေနပါသည္။

အဆိုပါကိစၥမ်ားကို လမ္းလဲႊလို၍ ထိုေဆာင္းပါကိုေရးသည္ဟုဆိုခဲ့လွ်င္ မည္သို႔ုုုျငင္းဆန္မည္နည္း။ သို႔ပါေသာ ေၾကာင့္ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို သတိမူႏိုင္ေစရန္ရည္ရြယ္၍ ေထာက္ျပလိုက္ပါသည္။

၁။ ေဆာင္းပါးရွင္သည္ ဦးတည္ခ်က္တိတိက်က်ရွိပံုမေပၚ။ ဒုကၡသည္ပဲြစား၊ ဒုကၡသည္အတု။ အဂတိလိုက္ စားေသာ၀န္ထမ္းမ်ားႏွင့္ ပတ္သက္သည့္အခ်က္အလက္မ်ားကို ခရီးသြားဟန္လဲႊ၊ လက္လွမ္းမီွသမွ်တင္ျပသည့္ပံုစံ ျဖစ္ေနပါသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ရွိရွိျဖင့္အားစိုက္၍ စနစ္တက်ေလ့ လာေရးသားထားသည္ကို မေတြ႔ရေခ်။ ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိ သည္မွာ မဲေဆာက္စားေသာက္ဆိုင္တခုတြင္ စားေသာက္ၾကရင္း၊ လြယ္လင့္တကူ ေတြ႔ၾကဳံခဲ့ရေသာ ဒုကၡသည္စခန္းႏွင့္ ပတ္သက္ဖူးသူ၊ ဒုကၡသည္ စခန္းတြင္း ကာလတခုမွ်ေနထိုင္ခဲ့ဖူးသူမ်ား၏ ေျပာဆိုေသာအခ်က္အလက္မ်ား ျဖစ္ဟန္ရွိ သည္။ ၀တၳဳတြင္ ထည့္သုံးလွ်င္ သင့္ေတာ္၍ ဖတ္ေကာင္းႏိုင္ပါသည္။ သတင္းႏွင့္သတင္းေဆာင္းပါးအျဖစ္ကား သုံးႏိုင္ ေလာက္သည့္ တန္ဖိုးရိွသည္ဟု မျမင္ပါ။

ဥပမာအားျဖင့္ ABSDF ေဟာင္းဆိုသူ ကိုျမတ္သူသည္ ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းတြင္ လအတန္ၾကာ သာေနထိုင္ခဲ့ ဖူး၍ စခန္းႏွင့္ကင္းကြာသြားၿပီး၊ မဲေဆာက္တြင္ေနထိုင္သည္မွာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္ပါၿပီ။ က်န္ဇာတ္ေကာင္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ကို ဘိုဘို၊ ကိုေက်ာ္ႀကီးႏွင့္ ကိုမ်ဳိးသိန္းဆိုသူမ်ားမွာလည္း ဒုကၡသည္ျဖစ္လွ်င္ေတာင္ မဲေဆာက္တြင္ အေနမ်ားသူမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ေသခ်ာသည္မွာ မဲေဆာက္တြင္သာ အင္တာဗ်ဴးထားျခင္းျဖစ္ၿပီး ဒုကၡသည္စခန္းကို အေ၀းမွ ခန္႔မွန္း ေရးသား ထားျခင္းမ်ားသာ။ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္မ်ား၏ အသံႏွင့္ အေျခအေနမွန္မ်ားကို မထင္ဟပ္ပါ။ ကိုယ္စားမျပဳႏိုင္ပါ။ ေျဖဆိုခ်က္မ်ားမွာလည္း အညံ့စားေလသံမ်ားျဖစ္ေနသည့္အတြက္ ပို၍ပင္ ဂုဏ္သိကၡာကို က်ဆင္းေစႏိုင္ပါသည္။

၂၊ အထက္ပါအေျခအေနမ်ားေၾကာင့္ပင္ တင္ျပထားေသာအခ်က္အလက္မ်ားမွာလည္း လက္ေတြ႔ႏွင့္ ကင္းကြာၿပီး လဲြေခ်ာ္အားနည္းမႈမ်ားရွိေနပါသည္။ ၎အခ်က္မ်ားမွာ

            (က)      “စခန္းအာဏာပိုင္ႏွင့္ ပဲြစား ၂ ဦးမွ လူမ်ားကို စခန္းအတြင္းေခၚသြင္း လာၿပီး၊ ႏိုင္ငံျခားသို႔ အျမန္ ထြက္ရေအာင္ လုပ္ေပးေနေၾကာင္း” ဆိုသည့္အခ်က္တြင္ ဒုကၡသည္ စခန္ုးအတြင္း ေခၚသြင္းျခင္းမွာ ျဖစ္တန္ေခ်ရွိေသာ္လည္း အျမန္ထြက္ခြြါေရးမွာမူ ပဲြစားႏွင့္ အာဏာပိုင္မ်ားတြင္ တိုက္ရိုက္မပတ္သက္ ႏိုင္ပါ၊ သက္ဆိုင္ရာႏိုင္ငံႏွင့္ UNHCR တုိ႕တြင္သာ သက္ဆိုင္ပါသည္။ ေျပာသူမွေျပာခဲ့လွ်င္ေတာင္ သတင္းသမားအေနႏွင့္ အယံုမလြယ္သင့္ေပ။ ကိုယ္တိုင္ေလ့လာၿပီးမွသာ ေရးသားသင့္ေပသည္။

            (ခ)        “ဒုကၡသည္အတုမ်ားက ေကာင္းေကာင္းေန၊ ေကာင္းေကာင္းစားႏိုင္သည့္ အေျခ အေနမ်ားေၾကာင့္ စခန္းအတြင္းတင္းမာမႈမ်ား၊ မေက်နပ္မႈမ်ားျဖစ္လာ” ဆုိသည္မွာလည္း အဓိပါယ္ ကင္းမဲ့၍ ခိုင္လုံမႈ နည္းလြန္းေသာ အခ်က္ျဖစ္ပါသည္။ ဤသို႕ေသာ တင္းမာမႈသတင္းမ်ဳိးသည္ ဘယ္အခ်ိန္က ထြက္ ေပၚခဲ့ဖူးပါသနည္း။ ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ထြက္ခဲ့ဖူးပါသနည္း။ ဘယ္ေလာက္ႀကီးမားေသာ ျပႆနာ ျဖစ္ခဲ့ ပါသနည္း။ ဘယ္ဒုကၡသည္စခန္းတြင္နည္း။ တန္ဖိုးမဲ့ေသာ ေကာလဟလသတင္းႏွင့္ စိတ္ခံစားမႈကို ေစာင္းေပးေသာ တင္ျပခ်က္မ်ဳိးျဖစ္ေနပါသည္။ ဤအခ်က္အလက္မ်ားကို မည္သည့္အဆင့္အတန္း ထား၍ ေလးေလးစားစားႏွင့္ ကိုးကားရမည္နည္း။

            ၃။ အေရးအသားပိုင္းတြင္လည္း ေပါ့ပ်က္ပ်က္ႏိုင္လြန္းပါသည္။ ျမန္မာဘာသာျပန္ကို ဖတ္ရ သည့္အတြက္ မူရင္းႏွင့္ကြဲလႊဲမႈရိွသည္ဆိုပါက ဘာသာျပန္ဆိုသူႏွင့္ ဧရာ၀တီတာ၀န္ရိွသူမ်ားသာ တာ၀န္ခံၾကရပါမည္။      

 ဥပမာ အခ်ဳိ႕တင္ျပရမည္ဆိုလွ်င္ -

            (က)      “ပြဲစားမ်ားက ပလပ္ကိုေငြေပး၍ ဒုကၡသည္အျဖစ္ တရား၀င္လက္ခံစရာ အေၾကာင္း မရိွသူမ်ားအား စခန္းအတြင္း၀င္ေရာက္ခြင့္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းေပးေၾကာင္း စခန္းရိွဒုကၡသည္မ်ား က ေျပာျပသည္” ဒုကၡသည္မ်ားဆိုသည္မွာ ဘယ္ႏွစ္ဦးကို ရည္ရြယ္ပါသလဲ။ ဘယ္ဒုကၡသည္စခန္းကလဲ။ အထက္ ေဖာ္ျပပါ သုံးေလးဦးကိုပဲဆိုလိုတာလား။ ျမန္မာႏုိင္ငံသားအားလုံး ဒုကၡေရာက္ေနခ်ိန္မွာ ဒုကၡ သည္ျဖစ္ခြင့္ရျခင္းအတြက္ မုဒိတာမပြားႏုိင္ဘူးလား။

            (ခ)        “မသမာသူ ျမန္မာပြဲစားမ်ားေၾကာင့္ ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ျဖစ္ေပၚလာၿပီး၊ စခန္း အတြင္း ေငြမွေငြျဖစ္ ေနသည္” ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ျဖစ္တာနဲ႔ စခန္းထဲမွာ ေငြမွေငြျဖစ္ေနျခင္းဆိုသည္မွာ မည္သုိ႔သက္ဆိုင္ ပါသနည္း။ ေငြမွေငြမျဖစ္သည့္ေနရာမ်ား စခန္းအျပင္တြင္ရိွေန၍လား။

            (ဂ)        “အသစ္ေရာက္ရိွလာသူမ်ားအဖို႕ ဒုကၡသည္စခန္းမ်ားအတြင္း ဆင္းရဲ က်ပ္တည္းစြာ ေနထုိင္ရုန္းကန္ ေနရသည္” ဒုကၡသည္စခန္းတြင္ အသစ္ခ်ည္းမဟုတ္ပါ၊ အေဟာင္းမ်ားသည္လည္း ထိုနည္းတူစြာ ဆုိသည္ကို သိသင့္သည္။ ေဆာင္းပါးရွင္သည္ ဒုကၡသည္စခန္းသို႔မေရာက္ဖူးေၾကာင္း သက္ေသ ျပရာေရာက္ေနပါသည္။

            (ဃ)      “ပြဲစားမ်ား၏ေဖာက္သည္ ဒုကၡသည္အတုမ်ားသည္လည္း ေငြဆုံးရသည္မ်ားရိွသည္” ေဖာက္သည္ ဆိုသည္မွာ မၾကာမဏ၀ယ္ယူသူဟုယူဆရမည္။ ဒုကၡသည္အတု မၾကာခဏလုပ္သူမ်ား ရိွေန၍ လား။

            ၄။ ေဆာင္းပါးပါအခ်က္မ်ားအတြက္ သက္ဆုိင္သူမ်ား၏ အတည္ျပဳခ်က္ကိုရယူဖို႔ ႀကိဳးစားထားျခင္းကိုလည္း မေတြ႕ရပါ။ ယူထားသူမ်ားမွာလည္း လြဲေခ်ာ္ေနပါသည္။ ဥပမာ- UNHCR ၀န္ထမ္းေဟာင္း အမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးႏွင့္ ဘန္ ေကာက္အေျခစိုက္ UNHCR ၏ ေဒသဆုိင္ရာရုံးမွ အႀကီးတန္း၊ လူထုဆက္ဆံေရးအရာရိွ ဆိုသူမ်ားဟုသိရသည္။ တိုက္ရိုက္တာ၀န္ရိွၾကေသာ စခန္းတြင္းရိွ ဒုကၡသည္မ်ား၊ တာ၀န္ရိွပုဂၢိဳလ္မ်ား၊ မဲေဆာက္ UNHCR, IOM ႏွင့္ စခန္း အသီးသီးရိွပလပ္မ်ားကိုသာ  အတည္ျပဳခ်က္ယူသင့္ပါသည္။ ယူဖို႔လည္းႀကိဳးစားသင့္ပါသည္။ တဆင့္ခံမ်ားသည္ သက္ ေသမေျမာက္ေၾကာင္း ေဆာင္းပါးရွင္ ပိုသိႏိုင္ပါသည္။

            ၅။ အဆိုးရြားဆုံးမွာ ႏို႕ဖိုးဒုကၡသည္ပလပ္ကိုသာကြက္၍ ေဖာ္ျပထားျခင္းပင္ျဖစ္ပါသည္။ စာတပိုဒ္ထဲတြင္သာ ထည့္သုံးထားေသာ္လည္းက်န္အခ်က္မ်ားႏွင့္ သက္ဆိုင္သေယာင္၊ ထင္ေရာင္ထင္မွားျဖစ္ေစရန္ ေရာသမေမြထားပါ သည္။

            ေဆာင္းပါးရွင္၏ရည္ရြယ္ခ်က္မွာ စခန္းသုံးခုမွပလပ္မ်ားအနက္ ႏုိ႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းမွ ပလပ္ကိုသာ ထုိသုိ႔ က်ဴးလြန္သည္ဟု ဆိုလိုပါသလား။ သို႔တည္းမဟုတ္ က်န္စခန္းမ်ားမွပလပ္မ်ား က်ဴးလြန္မႈမရိွဟု ကာကြယ္ေပးလို၍ လား။ က်န္စခန္းမွပလပ္မ်ားကို ေၾကာက္၍လား။ ႏုိ႔ဖိုးဒုကၡသည္သတင္းကိုသာ စားေသာက္ဆုိင္တြင္ ရခဲ့၍ လား။ ႏို႔ဖိုး ဒုကၡသည္စခန္းတခုထဲကိုသာ ျပႆနာျဖစ္ေစလို၍လား စသျဖင့္ သံသယပြားစရာမ်ားျဖစ္ေန ပါသည္။ ထုိသုိ႔မဟုတ္ဟု ဆိုလွ်င္ ေဆာင္းပါးရွင္သည္ သတိမထားမိ၍လား။ အေတြ႔အႀကဳံႏုနယ္ေသး၍ လား။ အေရးအသားမကၽြမ္းက်င္၍လား။  ဘယ္သူ႔မွ ဂရုမစိုက္ဘူးဆိုသည့္သေဘာလား။ တေနရာရာ မွ ေရးခိုင္း၍ ေရးလိုက္ရတာလား ဆိုသည္မ်ားမွာလည္း ကာယကံရွင္ကိုယ္တုိင္ေျဖဆိုရမည့္ ေမးခြန္း မ်ားျဖစ္ပါသည္။

            အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ ေဆာင္းပါးရွင္ႏွင့္ ဧရာ၀တီအင္တာနက္သည္ ဂုဏ္သိကၡာထိမ္းၾကဖို႕ တာ၀န္ရိွပါသည္။ မ်က္ ေတာင္တဆံုးသာၾကည့္၍ ၿပီးစလြယ္မတင္ျပသင့္ပါ။ ဒုကၡသည္အတုကိစၥ၊ အဂတိလို္က္စားမႈကိစၥ၊ ႏိုင္ငံေရးဒုကၡသည္ ကိစၥ၊ ဒုကၡသည္ေမွာင္ခိုေစ်းကြက္ကိစၥသီးျခားစီကို ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ၊ ဦးစားေပးအဆင့္အလိုက္ စနစ္တက် အခ်က္ အလက္ရယူ၍ တင္ျပသင့္ပါ သည္။ သတင္းကုလားဖန္မထိုးသင့္ပါ။ (သတင္းမွန္မ်ားထြက္ေပၚႏုိင္ေရးအတြက္ဆိုလွ်င္ ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္မ်ားမွ ႀကိဳဆိုၾကပါမည္။)

            ယခုလို ႏုိင္ငံေရးဒုကၡသည္မ်ားကို စာနာသေယာင္ႏွင့္ UNHCR ၊ ထုိင္းအာဏာပိုင္၊ က်န္ဒုကၡသည္မ်ားႏွင့္ ရန္မတိုက္သင့္ပါ။ မီးမေမႊးသင့္ပါ။ သတင္းသမားေကာင္းက်င့္၀တ္၊ မီဒီယာေကာင္းက်င့္၀တ္မ်ားကို ေစာင့္စည္းသင့္ပါ သည္။

            သုိ႔ပါ၍ေဆာင္းပါးရွင္ႏွင့္ ဧရာ၀တီအင္တာနက္ တာ၀န္ခံမ်ားအေနႏွင့္ ရိုးသားမႈရိွပါလွ်င္၊ မီဒီယာေကာင္း အျဖစ္ခံယူရိုးမွန္ပါလွ်င္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္ေလွ်ာေစလိုပါသည္။

            ၁။         ယခုတင္ျပလႊာကို ဧရာ၀တီမွ (၂)ဘာသာျဖင့္ ေဖာ္ျပေပးပါရန္။

            ၂။         ေဆာင္းပါးအတြက္ တိုက္ရိုက္အတည္ျပဳခ်က္ရယူဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ပါလွ်င္ ႏို႕ဖိုးဒုကၡသည္စခန္းမွ ပလပ္ထံသို႔ တရား၀င္ေတာင္းပန္စာ (သုိ႕မဟုတ္) ၀န္ခံလႊာတစ္ေစာင္ ေပးပို႔ပါရန္။ (ဧရာ၀တီ အင္တာနက္မွ ျဖစ္ေစ၊ ေဆာင္းပါးရွင္ထံမွျဖစ္ေစ)

            ၃။         ေဆာင္းပါးရွင္မွ အခ်က္အလက္မ်ား မွားယြင္းအားနည္းမႈႏွင့္ အေလးအနက္ထားအားစိုက္ျခင္း နည္း ပါးမႈမ်ားအေပၚ ၀န္ခံသည့္သေဘာပါေသာ စာ (သို႕) မူလေဆာင္းပါးထက္ ပိုမိုျပည့္စုံထိေရာက္ ႏိုင္ေသာ စာတေစာင္ကို ထပ္မံေရးသားတင္ျပေပးပါရန္။

            ၄။         အကယ္၍ေဆာင္းပါးရွင္ႏွင့္ ဧရာ၀တီအင္တာနက္မွ ထိုေဆာင္းပါးအေပၚ မူအရ၊ ရည္ရြယ္ခ်က္ရိွရိွ၊ ေစတနာသန္႔သန္႔ျဖင့္ တင္ျပရိုးအမွန္ဟုယူဆပါလွ်င္လည္း၊ ဘာေၾကာင့္၊ ဘယ္လို ဆိုသည္မ်ားကို ေနာက္ဆက္တြဲအျဖစ္ ထပ္ဆင့္၍ ရွင္းလင္းတင္ျပေပးပါရန္။

            ၅။         ျဖစ္ႏုိင္ပါက ျပႆနာသို႔ ဦးတည္ေစေသာ အဆိုပါေဆာင္းပါးအား ပယ္ဖ်က္ေပး ပါရန္။

            ဧရာ၀တီအင္တာနက္ႏွင့္ သက္ဆိုင္သူေဆာင္းပါးရွင္ အဖတ္ဆယ္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အ၀ိဇၹာမ်ား ကင္းစင္ႏုိင္ၾကပါေစ။

                                                                                    လူဗုိလ္ (ABSDF ရဲေဘာ္ေဟာင္း)

                                                                                               NP0 (061181)

                                                                                             ႏို႔ဖိုးဒုကၡသည္စခန္း