ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈ

by မင္းခက္ရဲ (Min Khet Ye) on Saturday, August 25, 2012 at 7:02pm ·

            ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈအတြက္ အရုိးရွင္းဆုံးအဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆုိခ်က္တစ္ခုကေတာ႔  လူအမ်ားစု အေတာင္းဆုိ ဆုံးေသာ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ ဆုိတဲ႔ အဓိပၸာယ္ပဲ ။ ဒါေပမယ္႔ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔ဆုိခ်က္ေတြ အေျမာက္ အျမားရွိတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ယဥ္ေက်းမႈပုံစံတစ္ရပ္ကုိ ဆန္႔က်င္ေနတဲ႔ ေနာက္ထပ္ယဥ္ေက်းမႈပုံစံတစ္ရပ္ အျဖစ္လည္း ဖြင္႔ဆုိၾကတယ္ ။ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈမွာပါတဲ႔ ေပၚျပဴလာဆုိတဲ႔ စကာလုံးေၾကာင္႔ မွားတတ္တာက လူပိန္းႀကဳိက္ရယ္လုိ႔ ျမင္တဲ႔ အျမင္ပဲ ။ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာပညာရပ္နယ္မွာ ေပၚျပဴလာဆုိတာ လူထုကအမွန္တကယ္ လုိလားႏွစ္သက္ေသာ အရာလုိ႔ အဓိပၸာယ္ဖြင္႔တယ္ ။ အေပါစား ၊ လူပိန္းႀကဳိက္ဆုိတဲ႔ အဓိပၸာယ္မ်ဳိးမရွိဘူး ။ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈအေၾကာင္းေျပာ ရင္ သူနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ႔ ေက်းလက္ယဥ္ေက်းမႈ ၊ လူထုယဥ္ေက်းမႈ ဒါမွမဟုတ္ အထက္စီးယဥ္ေက်းမႈေတြ အေၾကာင္းကုိ ပါတြဲၿပီးေျပာရတဲ႔သေဘာရွိတယ္ ။   

                                                                                                                       လူထုယဥ္ေက်းမႈ (mass culture) ဆုိတာကုိ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ မွာယြင္းတတ္ၾကတယ္ ။ အေၾကာင္းက လူထုယဥ္ေက်းမႈကလည္း ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈလုိပဲ အထက္စီးယဥ္ေက်းမႈ(high culture)ကုိ ဆန္႔က်င္ ေသြဖယ္ရင္း ထြက္လာလို႔ပဲ ။ တစ္ခ်ဳိ႕စာအုပ္ေတြဖတ္ရင္ လူထုယဥ္ေက်းမႈကုိ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈအေနနဲ႔ေရးထားတာကုိေတြ႕ရမယ္ ။ အထူးသျဖင္႔ ၁၉၅၀ တစ္၀ုိက္က စာအုပ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္တယ္။ ၁၉၃၀နဲ႔၄၀တစ္၀ုိက္မွာ အထက္စီးယဥ္ေက်းမႈကုိ ဆန္႔က်င္တဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈပုံစံတစ္ရပ္ရွိေနတယ္လုိ႔ ေလ႔လာၾကတဲ႔ ပညာရပ္ေလ႔လာမႈေပၚလာတယ္ ။ လူထုယဥ္ေက်းမႈ သီအုိရီ ပညာရွင္ေတြလုိ႔ သူတုိ႔ကုိ တံဆိပ္ကပ္ၾကတယ္ ။ ပညာရပ္နယ္ပယ္က လူမႈေရးေဗဒကေနထြက္ေပၚလာတာ။  လူထုယဥ္ေက်းမႈဆုိတာ အထက္စီးယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ေက်းလက္ယဥ္ေက်းမႈႏွစ္ခုစလုံးနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈပဲ ။ ဒါေပမယ္႔ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈလုိ လူအမ်ာစု ဒါမွမဟုတ္ လူထု ႀကဳိက္ႏွစ္သက္လက္ခံၿပီးျဖစ္လာတာမဟုတ္ဘဲ အရင္းရွင္ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင္႔ျဖစ္လာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈပဲ ။                                                                                              လူထုယဥ္ေက်းမႈပညာရွင္ေတြထဲမွာ ထင္ရွားတဲ႔သူေတြဆုိရင္ ဖရင႕္ဖုဂုိဏ္းကုိေတြ႔ရမယ္ ။ ဖရင္႔ဖုဂုိဏ္းက ပညာရွင္ေတြက အရင္းရွင္ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင္႔ျဖစ္လာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြကုိေလ႔လာတယ္ ။  ဥပမာ အရငး္ရွင္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင္႔ တယ္လီဗီြရွင္းရုပ္သံလုိင္းယဥ္ေက်းမႈထြက္လာတယ္ ။ ဒါကုိ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈလုိ႔ မေခၚဘူး ။ လူထုယဥ္ေက်းမႈ ၊ လူထုမီဒီယာ လုိ႔ ဖရင္႔ဖုဂုိဏ္းက သတ္မွတ္ေလ႔လာတယ္ ။ လူထု ႀကဳိက္ႏွစ္သက္တဲ႔ သေဘာထက္ အရင္းရွင္းကုန္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင္႔ ျဖစ္လာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ပဲ ။ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈကေတာ႔ အဲဒီလုိ အရင္ရွင္ကုန္ထုတ္လုပ္မႈေၾကာင္႔ျဖစ္လာတဲ႔ လူထုယဥ္ေက်းမႈထဲကမွ သူတုိ႔ႀကဳိက္ႏွစ္သက္ရာကုိ ေရြးခ်ယ္စား သုံးမႈကေနမွ ထြက္ေပၚလာတာျဖစ္တယ္ ။                                                                                                                    ေပၚျပဴလာဆုိတာ လူေတြအမွန္တကယ္ႏွစ္သက္လက္ခံလုပ္ေဆာင္ရင္းထြက္လာတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈ ဆုိေတာ႔ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈမွာ ျပည္သူေတြက ေတာ္ေတာ္အေရးပါတဲ႔ ေနရာမွာ ရွိတယ္ ။ သမုိင္းေၾကာင္းကုိ ျပန္ၾကည္႔ရင္ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးနဲ႔ အရင္းရွင္စနစ္အေျခခံတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈလုိ႔ ဆုိရမယ္ လူထုယဥ္ေက်းမႈဆုိတာ အရင္ေပၚေပါက္ၿပီးမွ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈေလ႔လာခ်က္ေပၚေပါက္လာတယ္ ။ လူထုအမွန္တကယ္ႀကဳိက္ႏွစ္သက္တဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈလုိ႔ ဆုိတဲ႔ အတြက္ လူထုမွာ ေရြးခ်ယ္ခြင္႔ အခြင္႔လမ္းမ်ားမ်ားမရွိပဲနဲ႔ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈဆုိတာ ေပၚေပါက္လာဖုိ႔ခဲယဥ္းတယ္ ။ အထက္စီးယဥ္ေက်းမႈထဲကေန တစ္ခုခုကုိ လူထုၾကဳိက္ႏွစ္သက္ရုံနဲ႔ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈျဖစ္ႏုိင္ပါ႔မလား။                                 ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈအတြက္ေနာက္ထပ္အေရးပါတာတစ္ခုက ျပည္သူလူထုရဲ႕ တတ္ၾကြစြာပါ၀င္အားထုတ္မႈပဲ။ ျပည္သူလူထုတတ္ၾကြစြာ ပါ၀င္အားထုတ္မႈကေနမွသာလ်င္ ျပည္သူလူထုအမွန္တကယ္လုိလားလက္ခံတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ ၀ါ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈ ေပၚေပါက္လာမွာျဖစ္တယ္ ။ ျပည္သူလူထုရဲ႕ တတ္ၾကြလႈပ္ရွားမႈ ဆုိတဲ႔အပုိင္းမွာ အဆင္႔ႏွစ္ဆင္႔ခြဲတယ္ ။ ပထမအဆင္႔က ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈ ေပၚေပါက္လာျခင္းမွာ ျပည္သူလူထုက အဓိက ထုတ္လုပ္သူေတြျဖစ္ရမယ္ ။ ဒုတိယအဆင္႔က ျပည္သူလူထုက သူတုိ႔ထုပ္လုပ္လုိက္တဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈကုိ အနက္ျပန္သူေတြျဖစ္တယ္ ဆုိတာပဲ ။ ပထမအခ်က္ကုိ ၾကည္႔ရင္ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈတစ္ရပ္ဟာ အာဏာရွင္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ လြမ္းမုိးႀကီးစုိးသူေတြထုတ္လုပ္တဲ႔ အထက္စီးယဥ္ေက်းမႈကုိ ဆန္႔က်င္တဲ႔သေဘာရွိတယ္။ ေပၚျပဴလာယဥ္ေက်းမႈေတြရွိေနျခင္းဟာ ဒီမုိကေရစီေျပာင္းလဲေရးအတြက္အေရးပါတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈဆုိင္ရာ ႏုိင္ငံေရး တစ္ရပ္ဆုိတာသိသာျမင္သာတယ္ ။ ဒုတိယအဆင္႔က ပညာသေဘာလြန္ကဲတယ္ ။ ယဥ္ေက်းမႈကုိ ထုတ္လုပ္သူေတြ ျဖစ္တဲ႔ ျပည္သူေတြမွာ လုံေလာက္တဲ႔အသိပညာရွိရမယ္ဆုိတဲ႔သေဘာလည္း သက္၀င္တယ္ ။ ဒုတိယအဆင္႔ ျဖစ္တဲ႔  ျပည္သူေတြက သူတုိ႔ရဲ႕ ထုတ္လုပ္မႈအေပၚ ျပန္ဆင္ျခင္တာ ၊ အနက္ျပန္ဖြင္႔ဆုိျပတာေတြမရွိဘူးဆုိရင္ အေပါစား ၊ လူၿပိန္ႀကဳိက္ဆုိတဲ႔အဆင္႔ကို ေလ်ာ႔က်သြားႏုိင္တယ္ ။                                                                                                 အနက္ျပန္ဖြင္႔ဆုိျခင္းဆုိတာ ျပည္သူလူထုက သူတို႔နဲ႔ ထိေတြ႔ေနရတဲ႔ယဥ္ေက်းမႈပစၥည္းေတြကုိ အနက္အဓိပၸာယ္ ဖြင္႔ဆုိမယ္ ။ ေစ႔စပ္ညွိႏႈိင္းမယ္ ။ အသုံးျပဳမယ္ ။ သူတုိ႔ေနထုိင္တဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္၊ ေတြ႔ႀကဳံခံစားမႈေတြအတြက္ အဆင္ေျပလာေအာင္ဖန္တီးတည္ေဆာက္ယူမယ္ဆုိတဲ႔သေဘာေတြ ပါ၀င္တယ္ ။

လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈ(Youth Culture)

            လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ႔အေတြးအေခၚဟာ လူမႈေရးေဗဒနယ္ပယ္မွာ ၁၉၅၀နဲ႔ ၆၀ခုႏွစ္မ်ားမွာေပၚ ေပါက္လာတယ္။ အသက္ႏွစ္ဆယ္၀န္းက်င္ကလူငယ္ေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကုိေလ႔လာတာျဖစ္တယ္ ။ လူငယ္ေတြမွာ ျဖစ္ေပၚေနတဲ႔ ဘ၀ေနထုိင္မႈပုံစံတစ္ခုလုံး ၀ါ ယဥ္ေက်းမႈဟာ လြမ္းမုိးႀကီးစုိးဆဲယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ကြဲဲျပားျခားနားစြာ ရပ္တည္ေနတဲ႔အစိတ္အပုိင္းေတြရွိတယ္ ။ အဲဒီလုိကြဲျပားျခားနားတဲ႔ လူငယ္ေတြရဲ႕ တန္ဖုိးစံေတြ၊ စိတ္သေဘာထားေတြ ၊ သူတုိ႔ရဲ႕ အျပဳအမူပုံစံေတြရဲ႕ သေဘာကုိ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈအျဖစ္မွတ္ယူနုိင္တယ္ ။                                                                လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈဟာ တစ္ဦးခ်င္းထက္ တူညီတဲ႔ အစုအေ၀းပုံစံအျဖစ္ တစ္ခ်ဳိ႕ေသာ အေျခအေနေတြကုိ မွီတည္ၿပီး ျဖစ္ေပၚလာတယ္ ။ ပထမ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔ၿပီး တူညီတဲ႔ လကၡဏာနဲ႔ အျပဳအမူပုံသဏၭာန္လုံလုံေလာက္ေလာက္ ရိွရမယ္ ။ ဒုတိယ လူငယ္ေတြအေပၚသက္ေရာက္တဲ႔ လူမႈေရးဆုိင္ရာ ေပါက္ကြဲမႈရွိရမယ္ ။  တတိယအခ်က္ကေတာ႔ ပုိၿပီးအေရးအႀကီးဆုံးလုိ႔ ဆုိရမယ္ ။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ဗဟု၀ါဒသေဘာပုိၿပီး တုိးပြားလာရမယ္ ဆုိတဲ႔ အခ်က္ပဲ ။ ဗဟု ၀ါဒ တုိးပြားလာရင္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းမွာ အေတြးအေခၚအသစ္ေတြ ၊ ဘ၀ေနထုိင္မႈပုံစံအသစ္ေတြ အတြက္လႈ႔႔ံေဆာ္ေပးမယ္ ဆုိတဲ႔ သေဘာပဲ ။ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ အထက္ပါအျမင္ေတြကုိ ဆန္႔က်င္တဲဲ႔ အျမင္ရွိတယ္ ။ အထက္ပါလူငယ္ယဥ္ေက်း မႈသေဘာမွာ လူငယ္မွန္သမွ်တသားတည္း ယူလုိက္ၿပီး  အတူတူပဲ သေဘာထားတဲ႔ အပုိင္းရွိေနတယ္လုိ႔ ေ၀ဖန္ၾကတယ္ ။ ဒါေၾကာင္႔ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈ ခြဲ(Youth subculture)ေတြကုိလည္း ထည္႔တြက္ရမယ္ဆုိတဲ႔ အပိုင္းပါလာတယ္ ။

ယဥ္ေက်းမႈခြဲ(Subculture)

            ယဥ္ေက်းမႈခြဲမွာသုံးထားတဲ႔ sub “ခြဲ” ဆုိတာ လြမ္းမုိးႀကီးစုိးဆဲယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ကြဲျပားၿပီးအထင္အရွားျဖစ္တည္ေန တဲ႔ အရာဆုိတဲ႔ အဓိပၸာယ္ထြက္တယ္ ။ ယဥ္ေက်းမႈခြဲဆုိတာ လူနည္းစုအုပ္စုေတြရဲ႕ တန္ဖုိးစံေတြ၊ ခံယူခ်က္ေတြ၊ ဘ၀ ေနထုိင္မႈပုံစံေတြကုိ ရည္ညြန္းတယ္ ။ လြမ္းမုိးႀကီးစုိးဆဲလူအုပ္စုေတြနဲ႔ မတူကြဲျပားျခားတဲ႔ အုပ္စုေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈကုိလည္း ယဥ္ေက်းမႈခြဲ အျဖစ္ရည္ညြန္းတယ္ ။ ယေန႔ ေခတ္ၿပဳိင္ကာမွာ ယဥ္ေက်းမႈခြဲကုိ  လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ၿပီးအသုံးမ်ားတယ္ ။ ဒါေပမယ္႔ လူမ်ဳိးစုေတြ၊ လူမႈလိင္နဲ႔ တျခားေသာ လိင္ပုိ္င္း ဆုိင္ရာ အုပ္စုေတြကုိလည္း ရည္ညြန္းၿပီး သုံးတတ္တယ္ ။                                                                                                          ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာ ယဥ္ေက်းမႈခြဲေတြရဲ႕ အေၾကာင္းကုိေလ႔လာၿပီးေရးသားေဖာ္ျပတာနည္းပါးတယ္ ။ အထူး သျဖင္႔ လူငယ္ေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ဆက္စပ္ေနတဲ႔ယဥ္ေက်းမႈခြဲေတြအေၾကာင္းကုိေဖာ္ျပတာ မရွိသေလာက္ပဲ ။ ယဥ္ေက်း မႈခြဲ ေတြကုိေလ႔လာျပျခင္းဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္အတြက္ အေရးတႀကီးလုိအပ္တဲ႔ အခ်င္းအရာတစ္ရပ္ပဲ ။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ခုမွာ ရွိေနတဲ႔ ကြဲျပားျခားနားတဲ႔ ယဥ္ေက်းမႈေတြကုိ အသိအမွတ္ျပဳရာေရာက္တဲ႔ အတြက္ ယဥ္ေက်းမႈ ဆုိင္ရာႏုိင္ငံေရးအျခင္းအရာတစ္ခုပဲ ။ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈက လူငယ္ေတြရဲ႕ ကြဲျပားျခားနားမႈကုိ လစ္လ်ဴရႈၿပီး တသားတည္း သေဘာေလ႔လာျပတယ္ ။ လူငယ္ယဥ္ေက်းမႈခြဲကုိေလ႔လာမႈဟာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း ကြဲဲျပားျခားနားမႈေတြ ကုိ ထုတ္ေဖာ္ျပရာေရာက္တယ္။ ယဥ္ေက်းမႈခြဲေတြဟာ လြမ္းမုိးႀကီးစုိးဆဲ ယဥ္ေက်းမႈေတြကုိ ခုခံေနရတဲ႔အတြက္ တန္ျပန္ယဥ္ေက်းမႈ(counter culture) သေဘာရွိတယ္လုိ႔ ျမင္နုိင္တယ္ ။

                                                                                                                        မင္းခက္ရဲ