ၾကည့္မွန္

Nine Nine Sanay @ ႏိုင္းႏိုင္းစေန

နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ရွိ မိုးေမွ်ာ္အေဆာက္အဦး ပိုင္ရွင္တစ္ဦးသည္ လစဥ္ ကုန္က်ေသာ ဓာတ္ေလွကားျပဳျပင္ခအတြက္ စိတ္ဆင္းရဲေနရသည္။ အေၾကာင္းမွာ ျမင့္မားေသာ အေဆာက္အအံုျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ခလုတ္ႏွိပ္တိုင္း ခ်က္ခ်င္းေရာက္မလာေသာဓာတ္ေလွကားကို လူတခ်ဳိ႕က စိတ္မရွည္သျဖင့္ ခလုတ္ကို ထပ္တလဲလဲႏွိပ္ၾကေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။
ခလုတ္မီးလင္းေနသည္ကိုေတြ႔ေသာ္လည္း၊ တျခားလူႏွိပ္ထားၿပီးျဖစ္ေသာ္လည္း လူတခ်ဳိ႕က မိမိ၏ထူးဆန္းေသာလက္ညဳိးႏွင့္ႏွိပ္လိုက္ရမွ ဓာတ္ေလွကား အျမန္ေရာက္လာမည္ဟု ထင္တတ္ၾကသည္။ သတိေပးစာမ်ား ေရးကပ္ခဲ့ေသာ္လည္း အခ်ည္းႏွီးသာျဖစ္ခဲ့သည္။ ေနာက္ဆံုးတြင္ အႀကံဉာဏ္ေပးႏိုင္သူအား ထိုက္တန္ေသာဆုခ်ီးျမွင့္မည္ဟု ပိုင္ရွင္ကေၾကညာလိုက္သည္။

စိတ္ပညာရွင္တစ္ဦးက ဓာတ္ေလွကားေရွ႕တြင္ ၾကည့္မွန္တစ္ခ်ပ္တပ္ဆင္လိုက္မွ ျပႆနာမွာေျပလည္သြားခဲ့သည္။ အေၾကာင္းမွာ ဓာတ္ေလွကား အသံုးျပဳသူမ်ားက မိမိ၏ အလ်င္စလိုႏိုင္ေသာရုပ္ကို မွန္ထဲတြင္ေတြ႔ရေသာေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ မွန္ထဲကကိုယ့္ပံုကိုျပန္ေတြ႔မွ လူအမ်ားသည္ စည္းကမ္းသိမ္ေမြ႔ ေသဝပ္သြားတတ္ၾကသည္။ လူအံုၾကားထဲတိုးေဝွ႔ေနသူမ်ားပင္ မွန္ေရွ႕ေရာက္လွ်င္ ယဥ္ေက်းကုန္ၾကသည္။ စိတ္ရွည္ရွည္ႏွင့္ ေလွကားအလာကို ေစာင့္တတ္ၾကသည္။ မွန္ကား ဤမွ် အစြမ္းထက္လွသည္။

တစ္ခါတရံ လူအမ်ားက ၾကည့္ရဆိုးေသာ အမူအရာမ်ားကို တမင္လုပ္ေနၾကျခင္း မဟုတ္ေပ။ ထိုအမူအရာမ်ားကို ကိုယ္တိုင္ မေတြ႔ျမင္ရ၍သာ လုပ္မိေနၾကျခင္းျဖစ္သည္။ လူအျဖစ္ ဖန္ဆင္းလာစဥ္က အဘယ္ေၾကာင့္ မ်က္စိႏွစ္လံုးကို တစ္ေနရာစီခဲြျပီး တစ္လံုးက တျခားလူကိုၾကည့္ဖို႔ႏွင့္ က်န္တစ္လံုးမွာ မိမိကိုယ့္ကိုယ္ၾကည့္ဖို႔အျဖင့္ မဖန္ဆင္းခဲ့သနည္း။ ယခုအခါ မ်က္လံုးႏွစ္လံုးမွာ တျခားလူကိုၾကည့္ရန္အတြက္ျဖစ္ျပီး အကယ္၍ မွန္သာမရွိခဲ့လွ်င္ လူမ်ားက ကိုယ့္ပံုစံကို ကိုယ္သိႏိုင္ၾကမည္ မထင္ေပ။

“ငါ (self referent)” ဆိုေတာ့ အသံုးႏႈန္းသည္ ေနာက္က်မွ ထြက္ေပၚလာျခင္းျဖစ္သည္။ ကေလးငယ္မ်ားသည္ မွန္ထဲကပံုရိပ္မွာ မိမိျဖစ္ေၾကာင္းကို (၂ႏွစ္)သားခန္႔ အရြယ္ေရာက္မွသိၾကသည္။ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္မွလဲြ၍ အျခားေမ်ာက္မ်ားက မွန္ထဲမွကိုယ့္ပံုရိပ္ကို မသိၾကေခ်။ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုတြင္ တိရစာၦန္မ်ားကို ေမ့ေဆးေပးျပီး မ်က္ႏွာကိုအနီမွတ္ျဖင့္ ျခစ္လိုက္ၾကသည္။ ေမ့ေဆးျပယ္ေသာအခါ မွန္ထဲက မိမိပံုကို ၾကည့္ေစခဲ့သည္။ ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္က မွန္ၾကည့္ျပီး ကိုယ့္မ်က္ႏွာကို ပြတ္သပ္တတ္သည္မွလဲြ၍ အျခားအေကာင္မ်ားက မိမိပံုရိပ္ကိုမသိၾကေခ်။ ဤစမ္းသပ္မႈကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ မွန္ထဲက မိမိပံုရိပ္ကိုသိႏိုင္ရန္ မွတ္ဉာဏ္ အရည္အခ်င္း ျမင့္မားရမည္ျဖစ္ေၾကာင္းသိရသည္။

ပို၍ စိတ္ဝင္စားစရာေကာင္းေသာ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုက မ်ဳိးမတူေသာဥမွ ေပါက္ဖြားလာေသာ ငွက္ကေလးမ်ားသည္ မိမိ၏မ်ဳိးရိုးကို သိႏိုင္ မသိႏိုင္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ပညာရွင္မ်ားက ကဲြ်ဇရက္ (cowbird,starling)ဟု ေခၚေသာ ငွက္ဥကို စာကေလးသိုက္ထဲ ထည့္ထားခဲ့သည္။ ဥမွ အေကာင္ေပါက္ေသာ္ ကြ်ဲဇရက္က မိမိကုိယ္ကိုယ္စာကေလးဟု မထင္ခဲ့သည့္အျပင္ မ်ဳိးတူငွက္မ်ားႏွင့္သာ မိတ္လိုက္ခဲ့သည္။ မိမိကုိယ္ကိုယ္ စာကေလး မဟုတ္မွန္း မည္သို႔ခဲြျခား သိႏိုင္ခဲ့သနည္း.?

Cornell Universityရွိ စမ္းသပ္မႈတစ္ခုမွာ ဥမွေပါက္စ ကြ်ဲဇရက္အား အျခားငွက္မ်ားႏွင့္ ခဲြေမြးခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ငွက္အခ်ဳိ႕၏ အေမႊးမ်ားအား အေရာင္ဆိုးေပးျပီး က်န္ငွက္မ်ားကို နဂိုအတိုင္းရွိေစသည္။ ခဲြေမြးထားေသာ ငွက္ကေလး(၂)လျပည့္ေသာအခါ အေရာင္ဆိုးထားေသာငွက္ႏွင့္ မဆိုးထားေသာငွက္မ်ားၾကား လႊတ္ေပးလိုက္သည္။ ခဲြေမြးခံရေသာငွက္မွာ မိမိႏွင့္အေရာင္တူသည့္ ငွက္ႏွင့္သာေနေၾကာင္း ေတြ႔ခဲ့ရသည္။ စမ္းသပ္မႈကို ၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ငွက္မွာ မိမိ၏အက်င့္ႏွင့္စရိုက္ကို ခဲြျခားသိျမင္ႏိုင္စြမ္း ရွိခဲ့သည္။ ဦးေႏွာက္ထဲရွိ ပံုစံျပား (template)က အျခားငွက္မ်ားႏွင့္ မိမိကိုယ့္ကိုယ္ ႏိုင္းယွဥ္ၾကည့္ႏိုင္ခဲ့သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ “မ်ဳိးတူခ်င္းစု” ဆိုေသာအရာမ်ား ေပၚေပါက္လာခဲ့သည္။

ဤစမ္းသပ္မႈမွာ အလြန္အေရးပါသည္။ တိရစာၦန္မ်ားက မိမိ၏အက်င့္စရိုက္ႏွင့္ မိမိကိုယ္ကိုယ္ သိျမင္ႏိုင္စြမ္းရွိသည္။ လူျဖစ္ေသာ ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာမႈ မ်က္လံုးႏွစ္လံုးစလံုးကို တျခားလူ၏မ်က္ေခ်းကိုသာ ၾကည့္ရန္ထားျပီး ကိုယ့္မ်က္ေခ်းကို မျမင္တတ္ခဲ့ၾကေပ။ သို႔ေသာ္ ထိုအားနည္းခ်က္ကို "မွန္"က ျဖည္႔ေပးခဲ့သည္။ အလြယ္ဆံုး ဥပမာတစ္ခုမွာ အိမ္ရွင္၏ခက္ထန္ေသာ မ်က္ႏွာကိုေတြ႔မွ ရိုေသသိမ္ေမြ႔သြားတတ္ေသာ အိမ္ေစကဲ့သို႔ပင္။ "မွန္"သည္ လူသားတို႔အတြက္ အလြန္အေရးပါေသာပစၥည္းတစ္ခုဟုဆိုလွ်င္ မွားလိမ့္မည္ မထင္ေပ။

မူရင္းစာေရးသူ“ဟုန္လန္”မွာ ထိုင္ဝမ္ကြ်န္းရွိ National Yang Ming Universityမွ Neuroscience ဆရာမတစ္ဦးျဖစ္သည္။

http://city.udn.com/50643/1125012?tpno=0&cate_no=51561

ႏိုင္းႏိုင္းစေန (Wednesday, March 14, 2007)