ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္၌ လူတန္းစားေပါင္းစံုပါ၀င္ႏိုင္ေသာ လမ္းေၾကာင္းေပါင္းစံုသံတမာန္နည္းလမ္း

 Multi-Track Diplomacy

by Nay Oo-People on Thursday, November 24, 2011 at 11:59pm

တိုင္းျပည္အတြက္ အလုပ္အလြန္ရွုတ္ေနတဲ့ၾကားက ျပည္သူခ်စ္ေသာေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ကို ရႊင္ရႊင္လန္းလန္းနဲ့ ေတြ့ေနရလို့ အေတာ္ကေလးအားရေက်နပ္ေနမိပါတယ္...။ တခ်က္က ျပည္သူ့အတြက္ တိုင္းျပည္အတြက္ အနစ္နာေပါင္းေျမာက္မ်ားစြာကိုခံလာ ရတဲ့ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္.ဦးသိန္းစိန္အစိုးရအပါအ၀င္ အလြာေပါင္းစံုကျပည္သူေတြနဲ့ ထိေတြ့ျပီး မအိပ္မေန အလုပ္လုပ္ေနတာကိုေတြ့ရလို့ ေက်နပ္ပီတိျဖစ္မိတာျဖစ္တယ္။

အဲဒါနဲ့ပတ္သက္လို့ အခ်ိဳ့ေတြကေတာ့ အေတြးအေခၚပိုင္းဆိုင္ရာ ရွုတ္ေတြးမွုေတြျဖစ္ကုန္တယ္။  က်ေနာ့္အျမင္က တိုင္းျပည္အက်ိဳးစီးပြားနဲ့ပတ္သက္လာရင္ ထာ၀ရရန္သူ ဆိုတာမရွိဘူး ( "There are no permanent allies, no permanent friends, only permanent interests")။  မိမိကိုဖိႏွိပ္တဲ့သူ လူတန္းစားလည္း ျပည္သူ့ဘက္ကိုကူးေျပာင္း လာႏိုင္ခြင့္ရွိ တယ္.
အေျခအေနအရေသာ္လည္းေကာင္း ယံၾကည္မွုရေသာ္လည္းေကာင္း ယခင္ကစစ္အစိုးရနဲ့ စီးပြားေရး ႏိုင္ငံေရး လူမွုေရး စတဲ့ေနရာေတြမွာ ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္ေနတဲ့သူေတြ ေနခဲ့သူေတြလည္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္မွုလုပ္ငန္းထဲ ပါ၀င္ကူးေျပာင္းလာႏိုင္ခြင့္ရွိတယ္..ကူးေျပာင္းလာရင္လည္း ၀မ္းပန္းတသာနဲ့ ကိုၾကိဳဆိုရမယ္။ အဲဒီအတြက္သေဘာထားၾကီးဘို့လိုတယ္.။ ရင္ခြင္က်ယ္ၾကဘို့လိုတယ္.။  ယခုလို ျမန္မာ့ႏိုင္ငံေရးမွာ အုပ္စိုးသူနဲ့ အတိုက္အခံတို့ရဲ့ ယေန့လိုစကားေျပာပြဲမ်ိဳးေတြက ေနာက္ဆံုးမွာျဖစ္လာမွာပဲ။ တိုင္းျပည္အက်ိဳးအတြက္ ယံုၾကည္မွုတည္ေဆာက္ေရး ရင္ၾကားေစ့ေရးလုပ္ငန္းေတြကို အတူတကြလုပ္လာၾကမွာပဲ။ လူထုလူတန္းစားအလႊာအသီးသီးရဲ့ ေအာက္ေျခပိုင္းမွာ အလယ္ပိုင္းမွာ အထက္ပိုင္းမွာ အထက္နဲ့ေအာက္ေျခပိုင္းမွာ ရင္ၾကားေစ့ေရး၊ နားလည္မွုယူေရး၊ ယံုၾကည္မွုတည္ေဆာက္ေရးကိစၥေတြျဖစ္ေပၚလာမွာပဲ။ လူထုလူတန္းစားအလႊာအသီးသီးမွာ ျပတ္ေတာက္ေနတဲ့ ဆက္ဆံေရးေတြကို ျပန္တည္ေဆာက္ရမွာပဲ.။ ဒါနဲ့ပတ္သက္လို့ အံ့ၾသစရာဘာတခုမွမပါဘူး။ လုပ္စရာရွိတာလုပ္ရမွာပဲ။

အဲဒီလိုေတြျဖစ္လာခဲ့ဖို့ အားလံုးက ေတာင္းဆိုေမွ်ာ္လင့္ထားခဲ့တာေတာင္ ယခုလိုစကားေျပာပြဲေတြ အေပးအယူကိစၥ ေတြ ရင္ၾကားေစ့ေရးကိစၥ ေတြျဖစ္ခဲ့တဲ့အခါ  အခ်ိဳ့ေသာအတိုက္အခံေတြ ႏိုင္ငံေရးအရ အေတြးအေခၚအရ ရပ္တည္မွုအရ ေ၀၀ါးေထြျပားကုန္မွုေတြျဖစ္ကုန္ခဲ့တယ္.။  ဦးတည္ခ်က္ေတြ လမ္းေၾကာင္းေတြတစံုတရာေပ်ာက္ကုန္တယ္.။ ဒါကိုလည္းႏိုင္ငံေရးမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့သေဘာတခုအေနနဲ့ နားလည္ေပးလို့ရႏိုင္ပါတယ္.။ သို့ေသာ္ ရည္မွန္းခ်က္၊ ဦးတည္ခ်က္လမ္းေၾကာင္းမလြဲသြားၾကဘို့ မလိုလားအပ္တဲ့ျပသနာေတြကိုမရွင္းရဘို့လိုတယ္.။

ကမၻာေပၚက လြတ္လပ္ေရး ဒီမိုကေရစီေရးတိုက္ပဲြေတြကို ျပန္ၾကည့္ရင္..ဥပမာ..ေတာင္အာဖရိက ကႏိုင္ငံေရးေခါင္းေဆာင္ နယ္လ္ဆင္မန္ဒဲလား Nelson Rolihlahla Mandela ကေနာက္ဆံုးသူ့ရန္သူေတာ္ၾကီး  ဖက္ဒဘလ်ဴဒီကလပ္ F. W. de Klerk နဲ့စကားေျပာျပီး ျငိမ္းခ်မ္းေရးလမ္းကိုေလွ်ာက္တယ္။ ေျမာက္အုိုင္ယာလန္က အဂၤလိပ္နဲ့စကားေျပာျပီး လြတ္လပ္ေရးယူတယ္။ အဂၤလိပ္နဲ့ဥပမာေတြကကမၻာနဲ့အ၀ွမ္းမွာအမ်ားအျပားပါ.။ လက္ရွိအစၥေရးပါလစတိုင္းတို့ စကားေျပာၾကတယ္။   ဗမာျပည္မွာဆိုရင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းက လြတ္လပ္ေရးရဘို့ ျဗိတိသ်ွအစိုးရနဲ့စကားေျပာတယ္။ အခု ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္နဲ့ လက္ရွိအစိုးရတို့စကားေျပာ ၾက တိုင္းျပည္အတြက္ နားလည္မွုယူၾက အလုပ္အတူတူလုပ္ၾကတယ္။  ဒါပါပဲ။ လုပ္ေနရင္းနဲ့ မတူတာေတြက ရွိေနဦးမွာပဲ..ေျဖရွင္းေနရဦးမွာပဲ ဒါကျပသနာမဟုတ္ဘူး။

ကိုယ့္အနီးအနားမွာရွိတဲ့ ကမၻာ့ႏိုင္ငံေရး ကိစၥေတြကိုေလ့လာအကဲခတ္ၾကည့္ပါဦး.. ။ အေမရိကန္ကတရုတ္နဲ့ပူးတြဲအလုပ္လုပ္ေနတယ္.. တရုတ္နဲ့ ရုရွားတို့လည္းပူးတြဲလုပ္ေနတယ္.. အိႏိ ၵယက ရုရွား အေမရိကတို့နဲ့ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္ေနတယ္.။ တဖက္မွာလည္း တရုတ္က အီရန္ ပါကစၥၥ တန္တို့ နဲ့ပူးျပီး အလုပ္လုပ္ေနတယ္။   ပါကစၥ တန္ကအေမရိကန္ႏိုင္ငံ ကနစ္စဥ္ေငြေၾကးေထာက္ပံ့မူေပးထားတဲ့ တိုင္းျပည္ျဖစ္တယ္။ အခု ပါကစၥ တန္က တရုတ္ကိုသြားကပ္ေနတယ္.။ အျမင္ပန္းအရ အေပၚယံအရဆို ႏိုင္ငံေရးဟာ သပြတ္အူလိုရွုတ္ရွက္ကို ခက္ေနတာပဲ..အဲ.. အတြင္းပိုင္းအရေျပာရ ရင္ေတာ့..ဒါဟာသိမ္ေမြ့တဲ့ႏိုင္ငံေရး...ယဥ္ေက်းတဲ့ႏိုင္ငံေရးပဲ.။  အဲဒီေအာက္မွာ တိုင္းျပည္ေတြဟာ ကုိယ္ဦးတည္ခ်က္ရည္မွန္းခ်က္ေတြ ကိုအေကာင္အထည္ေဖၚတာပဲ။

ျပည္ပႏိုင္ငံကက်ဴးေက်ာ္တာမ်ိဳးကိုေျဖရွင္းရတာမ်ိဳးေတြမဟုတ္ပဲတိုင္းျပည္မွာရွိတဲ့ပဋိပၡကိုေျဖရွင္းျပီး  ျပည္တြင္းျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတည္ေဆာက္ၾကတဲ့အခါမွာ အတူတကြပူးပြဲတည္ရွိမွု   (Co-existence) ဆိုတဲ့ စဥ္းစားမွုေအာက္ မွာ မိမိယံုၾကည္ရာေတြကို နစ္ဦးနစ္ဘက္နားလည္မွုရွိရွိနဲ့ အေကာင္အထည္ေဖၚၾကရင္း အမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးျဖစ္စဥ္ (National Reconciliation Process) ကို အေကာင္အထည္ေဖၚရတာပဲ။ အဲဒီလိုအမ်ိဳးသားရင္ၾကားေစ့ေရးလုပ္ရင္းလူထုလူတန္းစားေပါင္းစံုပါ၀င္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းကိုလုပ္သြားရတာျဖစ္တယ္.။  ေျပာရရင္ အဲဒီခရီးစဥ္မွာ လူထုလူတန္းစားေပါင္းစံုပါ၀င္ႏိုင္ေစဖို့အတြက္ ေဒါက္တာ လူ့၀စ္စ္ဒိုင္းမြန္းသုေတသနျပဳျပီးေရးသားထားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းေပါင္းစံုကိုသံုးတဲ့ သံတမာန္နည္းလမ္း Multi-Track Diplomacy ကိုနဲနဲမိတ္ဆက္ေပးပါရေစ.။  အဲဒီလမ္းေၾကာင္းကိုသြားတဲ့အခါမွာ.......

•  အစိုးရနဲ့ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္တာရွိမယ္။ 
•  အစိုးရမဟုတ္ေသာအဖြဲ့အစည္းမ်ားနဲ့ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္တာရွိမယ္.။
• စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အဖြဲ့အစည္းမ်ားနဲ့ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္တာရွိမယ္.။
• အနုပညာကမၻာက အနဳပညာသမားေတြနဲ့ ဆက္စပ္လုပ္ကိုင္တာရွိမယ္.။
• တသီးပုဂ ၢမ်ားနဲ့ ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္တာရွိမယ္။ 
• ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္တာနဲ့ပတ္သက္တဲ့ သင္တန္းေတြလုပ္တာေတြ..သုေတသနလုပ္ငန္းေတြပါမယ္။ 
• ဘာသာေရးဆိုင္ရာအဖြဲ့အစည္းေတြနဲ့ ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္တာရွိမယ္။
• အကူအညီေပးႏိုင္တဲ့ႏိုင္ငံ အဖြဲ့အစည္းေတြဆီက ေငြေၾကးအကူအညီကို ရယူေဆာင္ရြက္ရတာေတြရွိမယ္. (ျမန္မာႏိုင္ငံအေပၚတကယ္ေစတနာရွိတဲ့တိုင္းျပည္ေတြဆီကနဲ့ World bank တို့ ကုလတို့ ကေနပဲျဖစ္ျဖစ္ယူသင့္တယ္.)
• ဆက္သြယ္ေရးဆိုင္ရာအဖြဲ့အစည္းေတြ မီဒီယာေတြနဲ့ ဆက္ဆံလုပ္ကိုင္တာရွိမယ္။ 
• ျပည္သူျပည္သားေတြနဲ့ တိုက္ရိုက္ထိေတြ့လုပ္ေဆာင္တာရွိမယ္။ 
• ျငိမ္းခ်မ္းေရးတက္ၾကြလုွပ္ရွားသူေတြနဲ့ ပူးေပါင္းလုပ္ေဆာင္ရတာရွိမယ္။

အဲဒီလမ္းေၾကာင္းေပါင္းစံုသံတမာန္နည္းလမ္းသံုးျပီး ျပသနာေတြကိုေျဖရွင္းကာ က်ေနာ္တို့.စစ္မွန္တဲ့ ျငိမ္းခ်မ္းေရးကိုတည္ေဆာက္ၾကမယ္။

ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ၾကတာကို ျမစ္တစီးနဲ့ဥပမာေပးလို့ရတယ္.။  ျမစ္တစီးလိုေပါ့. ျမစ္ေၾကာင္းတေလွ်ာက္မွာ အေကြ့ေတြ အေကာက္ေတြရွိေနေပမယ့္ အဲဒီေရစီးေၾကာင္းမွာဦးတည္ခ်က္ရွိေနတယ္.။ အဲလိုပါပဲ  ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္တဲ့အခါမွာလည္း လမ္းခရီးတေလွ်ာက္မွာ အခက္အခဲေတြ အတားအဆီးေတြ စိန္ေခၚမွုေတြ ကေတာ့ရွိမွာပဲ ဒါေပမယ့္ကိုယ္လုပ္ေနတဲ့အလုပ္ရဲ့ ဦးတည္ခ်က္ရွိေနဖို့ ရည္မွန္းခ်က္မေပ်ာက္ဘို့လိုတယ္.။  ျမစ္ထဲကိုဆင္းလိုက္ရင္ ေရစီးေၾကာင္းက ေျခေထာက္ေတြကိုတိုးထိေနတာကို ခံစားရသလိုပဲ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းထဲမွာလည္း လူထုပါ၀င္လွုပ္ရွားမွုဟာ အရွိန္တခုနဲ့အတူ အဆင့္ဆင့္အေကာင္အထည္ေဖၚမွုေတြရွိေနမွာျဖစ္တယ္.။

ေအာက္မွာ ပံုကေလးကိုထည့္ေပးလိုက္တယ္..ေလ့လာႏိုင္ၾကဘို့ပါ.. ႏိုင္ငံျခားျဖစ္ဆိုေပမယ့္ အေတာ္ေကာင္းပါတယ္.. လက္ေတြ့လုပ္တာကေတာ့. သူေျပာထားတဲ့နည္းအတိုင္းခ်ည္းမဟုတ္ပါဘူး. ကိုယ့္တိုင္းျပည္ထုူးျခားခ်က္အရပဲလုပ္ရတာေပါ့။  ဥပမာ-က်ေနာ္တို့တိုင္းျပည္မွာဆိုရင္..တိုင္းရင္းသားလူမ်ိဳးစုေတြရဲ့အခန္းကို ပါစဥ္းစားလုပ္ေဆာင္ရတာမ်ိဳးေပါ့.။   ဘာမွခက္ခက္ခဲခဲမရွိပါဘူး ေလ့လာၾကည့္ပါ.ျငိမ္းခ်မ္းေရးတည္ေဆာက္တယ္ဆိုတာ..မခက္ပါဘူး။  ႏိုင္ငံသားအားလံုးလုပ္ႏိုင္တဲ့အလုပ္တခုပါ။  ေျပာခဲ့ျပီးတဲ့အတိုင္းပဲ သေဘာထားၾကီးဘို့လိုတယ္.။ ရင္ခြင္က်ယ္ၾကဘို့လိုတယ္.ဦးတည္ခ်က္ ရည္မွန္းခ်က္မေပ်ာက္ဘို့လိုတယ္.။  လင့္ခ္ေလးပါထည့္ေပးလိုက္တယ္။

သုေတသနျပဳစုေရးသားသူ Multi-Track Diplomacy (by Dr. Louis Diamond) အားေက်းဇူးအထူးတင္ပါသည္.။

ေက်းဇူးျပဳျပီးျပန္လည္ျဖန့္ေ၀ေပးၾကပါရန္.။

http://imtd.server295.com/?page_id=119
လမ္းေၾကာင္းေပါင္းစံုသံတမာန္နည္းလမ္း Multi-Track Diplomacy (by Dr. Louis Diamond)