ဖြံံၿဖဳိးေရးအေတြးအၿမင္မ်ား/ The Waves အယ္ဒီတာအဖြဲ႔မွၿပဳစုသည္

by Ko Zam on Thursday, November 10, 2011 at 4:23pm

 

၁။ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈႏွင့္ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈသုိ႔မဟုတ္ ရည္မွန္းခ်က္ႏွင့္နည္းနာ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈ Human Development ႏွင့္စီးပြားေရးတုိးတက္မႈတုိ႔သည္မတူၾကေပ။သုိ႔ေသာ္ Economic growth တုို႔သည္ မတူၾကေပ။ သုိ႔ေသာ္အၿပန္အလွန္ဆက္စပ္လွ်က္ရွိသည္။ ကုလသမဂၢဖြံ႔ၿဖဳိးေရးအစီအစဥ္ UNDP အဖြဲ႔ၾကီး၏ ၁၉၉၆ခုႏွစ္ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈအစီရင္ခံစာကဤအဆက္အစပ္ကုိယခုလုိဖြင့္ဆုိသည္။ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈသည္ ရည္မွန္းခ်က္ ၿဖစ္ၿပီး စီးပြားေရးတုိးတက္မႈမွာနည္းနာၿဖစ္သည္။ Human development is the end-economic growth a mean.
UNDP အဖြဲ႔ၾကီးကပင္ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈကုိတုိင္းတာႏုိင္ရန္ ၊ ညြန္းကိန္းတစ္ခုေဖာ္ထုတ္ထားသည္။ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈညြန္းကိန္း Human development Index ဟုေခၚသည္။ အတုိေကာက္ HDI ဟုသုံးေလ့ရွိသည္။ လူ႔သက္တမ္း Life Expectancy ၊ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူမ်ားစာတတ္ေၿမာက္မႈ၊ adult literacy  (အေၿခခံအဆင့္၊ အထက္တန္းအဆင့္ႏွင့္ အဆင့္ၿမင့္ပညာအထိအက်ဳံး၀င္သည္)ႏွင့္ တစ္ဦးခ်င္းပ်မ္းမွ်၀င္ေငြaverage income (လူတုိ႔၏ ၀ယ္ႏုိင္စြမ္းအား purchasing power ႏွင့္လည္းတုိင္းသည္။ )ဆုိေသာအညြန္းသုံးခုေပၚမူတည္ၿပီး HDI ကုိတြက္ခ်က္ရသည္။

          ပညာရွင္မ်ား၏အလုိအရမူ၊ လူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈရရွိေစရန္ အနည္းဆုံး ေအာက္ပါအေၿခအေနမ်ားလုိအပ္ သည္ဟုဆုိပါသည္။ ဤသည္တုိ႔မွာ-

၁။ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈ Health Service
၂။ ပညာေရး၀န္ေဆာင္္မႈ Education Service
၃။ အလုပ္အကုိင္ရရွိမႈအခြင့္အလမ္း Employment opportunities
၄။ ဒီမုိကေရစီ  Democracy
၅။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္မႈ Enviromental protection
စသည္တုိ႔ၿဖစ္သည္။ ( ဤသည္တုိ႔မွာအေၿခခံအက်ဆုံးလုိအပ္ခ်က္မွ်သာၿဖစ္သည္။တုိင္းၿပည္တစ္ခုခ်င္းအ
လုိက္ သီးၿခားလုိအပ္ခ်က္မ်ားရွိႏုိင္ေသးသည္)
          ဤလုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိ ၿဖည့္ဆီးႏုိင္ရန္ ၊ေငြေၾကးအရင္းအၿမစ္လုိအပ္သည္ၿဖစ္ရာစီးပြားေရးတုိးတက္မႈ
ႏွင့္ဆက္စပ္လာရေတာ့သည္။မ်က္ေမွာက္ေခတ္ေဘာဂေဗဒပညာရွင္မ်ား၏အလုိအရမူ၊စီးပြားေရးဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္ေစရန္ေအာက္ပါအေၿခခံလုိအပ္ခ်က္မ်ားအနည္းဆုံးရွိရမည္ဟု ဆုိပါသည္။ဤသည္တို႔မွာ-
၁။ အရည္အေသြးစံခ်ိန္မီေသာလုပ္အား qualified labor
၂။ နည္းပညာတီထြင္မႈ Technological innovation
၃။ ခုိင္မာအားေကာင္းေသာစီမံခန္႔ခြဲမႈ sound management
စသည္တုိ႔ၿဖစ္သည္။ ၿမင့္မားေသာလူသားဖြံ႔ၿဖဳိးမႈရွိမွသာလွ်င္ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈအတြက္မရွိမၿဖစ္ေသာ၊ဆုိခဲ့ပါ
လုိအပ္ခ်က္မ်ားကုိၿဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္မည္ၿဖစ္ပါသည္။အၿပန္အလွန္အေနႏွင့္ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈအားေကာင္းမွ
သာလွ်င္လူသားဖြ႔႔ံၿဖဳိးမႈအတြက္လုိအပ္ေသာအေၿခအေနမ်ားကုိဖန္တီးပုံေဖာ္ေပးႏုိင္မည္ၿဖစ္ပါသည္။ဤသ
သေဘာေအာက္ပါပုံၿဖင့္သရုပ္ထင္ႏုိင္ပါသည္။

ပုံ
စီးပြားေရးတုိးတက္မႈၿမင့္မား၍ လူသားဖြ႔ံၿဖဳိးမႈအားေကာင္း၊ လူသားဖြ႔ံၿဖဳိးမႈအားေကာင္း၍ စီးပြားေရး တုိးတက္မႈ ပုိမုိၿမင့္မားဆုိေသာ မဂၤလာစက္၀န္း virtuous cycle ၿဖစ္ပါသည္။ သုိ႔နွင့္တုိင္ အခါခပ္သိမ္း မဂၤလာစက္၀န္းၿဖစ္လိမ့္မည္ဟူ၍ကားမယူဆအပ္ေပ။ စီးပြားေရးတုုိးတက္္မႈမွရေသာအက်ဳိးအၿမတ္မ်ားကုိလူသားဖြံံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ အသုံးမခ်ႏုိင္လွ်င္ လူသားဖြ႔ံၿဖဳိးမႈနိမ့္ပါးသြားမည္ၿဖစ္ပါသည္။သုိ႔ႏွင့္အမွ်စီးပြားေရးတုိးတက္မႈအတြက္လုိအပ္ခ်က္
မ်ားကုိမဖန္တီးႏုိင္ေတာ့ဘဲ၊စီးပြားေရးအက်ဘက္ ေရာက္လာႏုိင္ပါသည္။သည္လုိနွင့္ အဆုိးေက်ာ႔သံသရာ
လည္ၿပီး အမဂၤလာစက္၀န္း vicious cycle  ၿဖစ္ေပၚလာႏုိင္ပါသည္။

၂။ ေရရွည္အားၿဖည့္ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈ Sustainable Development
ယခုေနာက္ပုိင္းတြင္တြင္က်ယ္က်ယ္အသုံးၿပဳလာၾကသည့္တုိင္၊ တိက်ၿပည့္စုံေသာအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္တစ္ခု၊
မရတက္ေသးဟုဆုိရပါလိမ့္မည္။ယခုေလာေလာဆယ္၊အထုိက္အသင့္ၿပည့္စုံသည္ဟုအမ်ားညီသတ္မွတ္ထား
ၾကသည္မွာကုလသမဂၢသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ဖြံံ႔ၿဖဳိးေရးဆုိင္ရာကမၻာ႔ေကာ္မရွင္အဖြဲ႔ၾကီး၏၁၉၈၇ခုႏွစ္ကထုတ္
ၿပန္ခဲ့ေသာအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္ၿဖစ္ပါသည္။ ဤအဓိပၸာယ္ဖြင့္ဆုိခ်က္အရ-
ဖြံံ႔ၿဖဳိးမႈတစ္ခုသည္ အနာဂတ္မ်ဳိးဆက္မ်ား၏ ၄င္းတုိ႔လုိအပ္ခ်က္မ်ားအေပၚ ၿဖည့္ဆည္းႏုိင္စြမ္းကုိ မထိခုိက္ ေစဘဲ၊ပစၥဳပၸန္လုိအပ္ခ်က္မ်ားအေပၚ ၿဖည့္ဆည္းေပးႏုိင္လွ်င္ ၄င္းကုိ ေရရွည္ဖြ႔ံၿဖဳိးမႈဟုသတ္မွတ္ပါသည္။
အကယ္၍ အၾကင္ဖြံ႔ၿဖဳိးမႈတစ္ခုသည္ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုိ ေသာ္လည္း ေကာင္း၊ လူမႈပတ္၀န္းက်င္ကုိေသာ္လည္းေကာင္း ေရရွည္ထိခုိက္ေစလွ်င္ ယခုေလာေလာဆယ္ ၿပႆနာမရွိလွ်င္ေသာ္မွ၊ ေနာင္မ်ဳိးဆက္မ်ားအတြက္ မ်ားစြာထိခုိက္နစ္နာႏုိင္ပါသည္။ သုိ႔အတြက္ ဖြ႔ံၿဖဳိးေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားခ်မွတ္ရာတြင္ ေရတုိသာမက ေရရွည္အက်ဳိးစီးပြားသက္ေရာက္မႈမ်ားကုိပါ ထည့္သြင္းစဥ္းစားၾကရပါသည္။စီးပြားေရးနယ္ပယ္သာမကလူမႈေရး၊ နယ္ပယ္ႏွင့္သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကုိပါ ၿဖန္႔ၾကက္စဥ္းစားရပါသည္။ သုိ႔အတြက္ေရရွည္အားၿဖည့္ဖြ႔ံၿဖဳိးေရးမွာ၊ မ်က္ႏွာစာေပါင္းစုံမွ ခ်ဥ္းကပ္ရေသာ ေရရွည္သေဘာေဆာင္သည့္လားရာအၿမင္ဟုဆုိႏုိင္ပါလိမ့္မည္။

          ေရရွည္အားၿဖည့္ဖြ႔ံၿဖဳိးေရးအတြက္ အနိမ့္ဆုံးရွိရမည္။ အေၿခခံစီးပြားေရး ရည္မွနး္ခ်က္မ်ားမွာ ယခုလုိၿဖစ္ပါသည္။
၁။ စီးပြားေရးတုိးတက္မႈ growth
၂။ စြမ္းေဆာင္ရည္ၿ့ပည့္၀မႈ efficiency
၃။ တည္ၿငိမ္မႈ stability တုိ႔ၿဖစ္သည္။ အေၿခခံလူမႈေရးရည္မွန္းခ်က္မ်ားမွာ-

၁။ အလုပ္အကုိင္အၿပည့္အ၀ရရွိေစေရး full employment
၂။ မွ်တမႈ equity
၃။ လုံၿခဳံမႈ security
၄။ ပညာေရး education
၅။ က်န္းမာေရး health
၆။ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ႏုိင္မႈ participation
၇။ ယဥ္ေက်းမႈအမွတ္အသား cultural identity တုိ႔ၿဖစ္သည္။

အေၿခခံအက်ဆုံးသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆုိင္ရာရည္မွန္းခ်က္မ်ားမွာ
၁။ လူသားတုိ႔အတြက္ က်န္းမာေရးႏွင္႔ၿပည္စုံေသာသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္
Healthy environment for humans
၂။ အသစ္ၿပန္လည္ၿဖစ္ထြန္းႏုိင္ေသာသယံဇာတမ်ားကုိဆင္ဆင္ၿခင္ၿခင္အသုံးၿပဳေရး
Rational use of renewable natural resources
၃။ အသစ္ၿပန္လည္ၿဖစ္ထြန္းႏုိင္မလာႏုိင္ေသာသယံဇာတမ်ားကုိထိန္းသိမ္းေရး
Conservation of nonrenewable natural resources
ဤရည္မွနး္ခ်က္မ်ားမွာ ၿပီးၿပည္စုံၿပီဟုမဆုိႏုိင္ပါေခ်။ မရွိမၿဖစ္ေသာအေၿခခံရည္မွန္းခ်က္မ်ားသာၿဖစ္ပါသည္။အ
ဆုိပါရည္မွန္းခ်က္သုံးရပ္၏အဆက္အစပ္ကုိေအာက္ပါပုံၿဖင့္သရုပ္ထင္ႏုိင္ပါသည္။
ဆုိခဲ့ပါရည္မွန္းခ်က္သုံးရပ္လုံးတေၿပးညီအၿပဳိင္ဖြ႔ံၿဖဳိးဖုိ႔ဆုိသည္မွာလက္ေတြ႔တြင္လြယ္ကူလိမ့္မည္မဟုတ္ပါ။သုိ႔အတြက္ေရရွည္အားၿဖည့္ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးကုိခ်ိန္ခြင္လွ်ာမွန္ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး balanced development ဟုသုံးႏႈန္းေရးသားၾက
သည္မ်ားလည္းရွိပါသည္။
၁၉၉၂ခုနွစ္က က်င္းပခဲ့ေသာ ကုလသမဂၢသဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးဆုိင္ရာထိပ္သီးညီလာခံEarth
Summit ဟူ၍လည္းေကာင္းလူသိမ်ားသည္) က ေရရွည္အားၿဖည့္ ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး၏ အဓိကရည္မွန္းခ်က္ကုိ ေအာက္ပါအတုိင္းဖြင့္ဆုိခဲ့ပါသည္။

          လူသားထု၏ေရရွည္အက်ဳိးစီးပြားမွာေရရွည္အားၿဖည့္ ဖြံံ႔ၿဖဳိးေရး၏ အခ်က္အခ်ာအက်ဆုံး ရည္မွန္းခ်က္ၿဖစ္ပါသည္။ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ သဟဇာတမွ်တၿပီးက်န္းမာ၊ ေပ်ာ္ရႊင္၊ လြတ္လပ္ေသာ ဘ၀မ်ဳိးကုိလူသားတုိင္းပုိင္ဆုိင္ခံစားခြင့္ ရွိေစေရးသည္ပင္။ ေရရွည္အားၿဖည့္ဖြံ႔ၿဖဳိးေရး၏ ရည္မွန္းခ်က္ၿဖစ္ ပါေၾကာင္း။

Source: The Waves Special double issue ,May 2009.
မွကူးယူေဖာ္ၿပသည္။

ဖြံ႔ၿဖဳိးေရးအေတြးအၿမင္မ်ား (The Waves အယ္ဒီတာအဖြဲ႔မွၿပဳစုသည္)

ရုိေသစြာၿဖင့္
ကုိဇန္