Urticaria (Hives) အင္ျပင္ ထြက္ျခင္း

by ေဆးေလာက on Friday, November 11, 2011 at 8:03pm

Sunday, 24 July 2011 14:53

Jul 24, 2011 at 6:45 PM
က်ေနာ္ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ လေလာက္စျပီး အသားအေရ ယားယံတဲ့ ေဝဒနာ ခံစားေနရပါတယ္။ ယားလို႔ ကုတ္လိုက္တဲ့ အခါတိုင္း (Allergic) ေတြ ျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အသိမိတ္ေဆြ တစ္ေယာက္ရဲ႕ အညႊန္း အတိုင္း Lergi (Cetrizine 10mg) ေဆးကို တစ္ေန႔ တစ္လံုးက် ေသာက္ပါတယ္။ ထိုေဆး ေသာက္ဖို႔ တစ္ရက္ ပ်က္ကြက္ပါက ေနာက္တစ္ေန႔တြင္ ယားယံျခင္းကို ျပန္လည္ခံစားရပါတယ္။ သို႔ပါေၾကာင့္ ထိုေဆးကို ေရရက္ဆက္ ေသာက္သင့္၊ မေသာက္သင့္၊ ေရာဂါျဖစ္ေပၚရျခင္း အေၾကာင္းရင္းႏွင့္ ကုသျခင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ျပန္လည္ ေျဖၾကား ေပးေစလိုပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။

(အလာဂ်ီ) အေၾကာင္းေတြ ေရးထားပါတယ္။
၁။ Allergy သို႔မဟုတ္ မတည့္အတူေန
၂။ Allergy medications (အလာဂ်ီ) ကို ဘယ္လို ကုသမလဲ
၃။ Allergic rhinitis အလာဂ်ီ ႏွာေခါင္း
၄။ Q and A နဲ႔ Health News Update ေတြထဲမွာလဲ အေတာ္မ်ားမ်ား ပါေနပါတယ္။


(စီထရက္ဇင္း) ဟာ ပဲေလွာ္လို စားေနၾကရတဲ့ေဆးမ်ိဳးျဖစ္တယ္။
• Generic name ေဆးနာမယ္ = Cetirizine
• BRAND NAME ဆိုင္တင္နာမယ္ = Zyrtec

ဘယ္လို ေဆးလဲ
Antihistamines ဆိုတာ Allergic reactions (အလာဂ်ီ) ရရင္ထြက္လာတဲ့ Histamines ေတြကို တားဆီးေပးတယ္။ Antihistamines (အင္တီ-ဟစ္တမင္း) ေခၚတဲ့ (အလာဂ်ီ) အတြက္ အမ်ားဆံုး သံုးၾကရတဲ့ေဆး ျဖစ္တယ္။ Histamine (H-1) receptor blockers လို႔လဲ ေခၚတယ္။ (အင္တီဟစ္တမင္း) ေဆးေတြထဲမွာ စတုတၴမ်ိဳးဆက္ ေဆးျဖစ္တယ္။ ေနာက္ေပၚလို႔ ေျပာရင္ မွန္တယ္။ ေနာက္ေပၚတာက ဘာထူးလဲ ဆိုရင္ Non-sedating အိပ္ခ်င္စိတ္ နည္းတယ္။ ေဆးအေလးခ်ိန္ = 5mg နဲ႔ 10mg စားေဆး၊

Allergic symptoms (အလာဂ်ီ) ရရင္ ဘာေတြ ျဖစ္သလဲ။
၁။ Hay Fever ဆိုတာ ျဖစ္ရင္ Sneezing ႏွာေခ်၊ Itchy nose (Allergic rhinitis) ႏွာေခါင္းယား၊ Itchy eyes မ်က္စိမႊန္တာေတြ ခံစားရမယ္။
၂။ Urticaria (Hives) ဆိုတာ အနီျပင္ (အင္ျပင္) ေတြထြက္တာကိုေခၚတယ္။

ေဆးကို အစာနဲ႔ေသာက္သင့္တယ္။ အစာနဲ႔ေဝးလဲ ရပါတယ္။
Theophylline ေဆးနဲ႔တြဲေပးရသူဆိုရင္ Theophylline ကို ေလွ်ာ့ေပးပါ။ ကေလးေတြကိုလဲ ေပးႏိုင္တယ္။

Side effects ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ = Sleepiness ၁၄% မွာ အိပ္ခ်င္တယ္၊ Dry mouth အာေခါင္ေျခာက္၊ Nausea ပ်ိဳ႕၊ Headache ေခါင္းကိုက္၊ Fatigue အားယုတ္၊ Sore throat လည္ပင္းနာ။
Hives အနီျပင္ (အင္ျပင္) ထေနတာကို Cetirizine ေဆးတမ်ိဳးထဲနဲ႔ မရဘူး။ Epinephrine ေဆးပါေပးရတယ္။

Urticaria (Hives) အင္ျပင္ထြက္ျခင္း
အမ်ိဳးအစားေတြခြဲျခားရင္ -
Acute ရက္တိုခဏ ျဖစ္တာနဲ႔ Chronic ရက္ရွည္ျဖစ္တာ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။
• Drug-Induced Type ေဆးတခုခုနဲ႔ မတည့္လို႔ျဖစ္တာ၊
• Physical Type ရုပ္ဝတၴဳနဲ႔ မတည့္လို႔ျဖစ္တာ၊
• Pressure Type ဖိအားကေနျဖစ္တာ၊
• Cholinergic or Stress (Adrenergic) အာရံုေၾကာတမ်ိဳးစီကေနျဖစ္တာ၊
• Cold Urticaria ေအးလို႔ျဖစ္တာ၊
• Heat Urticaria ပူလို႔ျဖစ္တာ၊
• Solar Urticaria ေနေရာင္ေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊
• Water Urticaria ေရေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊
• Vibratory Angioedema တံုခါမႈေၾကာင့္ျဖစ္တာ၊
• Exercise-Induced Anaphylaxis ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လို႔ျဖစ္တာ၊

Causes အေၾကာင္းရင္းေတြ ရွာရင္ -
၁။ Medication ေဆးဝါး၊
၂။ Diet အစားအစာ၊
၃။ Physical agents ရုပိပိုင္း နဲ႔
၄။ Other တျခားအေၾကာင္းခံေတြျဖစ္ႏိုင္တယ္။

မတည့္တဲ့ေဆးေတြထဲမွာ ဆီးခ်ိဳေဆး Sulphonylurea glimepiride (Amaryl)၊ Dextroamphetamine, Aspirin, Ibuprofen, Penicillin, Clotrimazole, Sulfonamides နဲ႔ Anticonvulsants ေတြ ပါတယ္။
မတည့္ေလ့ရွိတဲ့ အစားအစာေတြထဲမွာ Shellfish ငါးနဲ႔ Nuts အေစ့အဆြေတြပါတယ္။ Peanuts ေျမပဲ၊ Eggs ဥ၊ Wheat ဂ်ံဳ၊ Soy ပဲပုတ္။

အင္ျပင္ေတြ ဘယ္လိုျဖစ္လာသလဲ ဆိုတာ အႏုၾကည့္ မွန္ဘီလူးနဲ႔စစ္ရင္ အေရျပားမွာ ေရာင္ရမ္းျခင္းျဖစ္စဥ္ ျဖစ္လာတယ္၊ ေသြးေၾကာ ေသးေသးေလးေတြထဲကေန အရည္ေတြ စိမ့္ထြက္လို႔ ေဖါင္း-ေရာင္လာတာ ေတြ႔ရမယ္။

တကယ္တန္း ေျပာရရင္ အင္ျပင္ထြက္တာဟာ Allergic (အလာဂ်ီ) တမ်ိဳးထဲေၾကာင့္ေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ Non-allergic တျခား အေၾကာင္းခံလဲ ရွိေသးတယ္။
• Allergic urticaria (အလာဂ်ီ) အင္ျပင္၊
• Autoimmune urticaria (ေအာ္တို-အင္ျမဴး) အင္ျပင္၊
• Infections (အင္ဖက္ရွင္) အင္ျပင္၊
• Non-allergic urticaria (အလာဂ်ီ) မဟုတ္တဲ့ အင္ျပင္၊
• Dietary histamine poisoning အစားအစာေတြထဲမွာပါတဲ့ (ဟစ္တမင္း) အဆိပ္သင့္တာ၊ scombroid food poisoning လို႔လဲ ေခၚတယ္။ Fish flesh ငါးစားရာက ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕အနီျပင္ေတြက အသီးထသလို မေနတာလဲ ရွိႏိုင္တယ္။
• Stress urticaria စိတ္ဖိအားေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Chronic idiopathic urticaria အေၾကာင္း ရွာမရတာမ်ိဳးကို ေခၚတယ္။

Cetirizine ေဆးအျပင္ တျခား Antihistamines ေတြထဲမွာ Fexofenadine, Diphenhydramine, Hydroxyzine နဲ႔ တျခား H1 receptor antagonists ေဆးေတြ ပါတယ္။ စိတ္အေျခခံတာဆိုရင္ stress management လုပ္သင့္တယ္။ Tricyclic antidepressants ေဆးအုပ္စုထဲက Doxepin ေဆးကိုလဲ သံုးႏိုင္တယ္။ သိပ္ဆိုးဆိုးဝါးဝါး ခံစားရသူကို Corticosteroid ေဆးအုပ္စုထဲက Prednisone ထိုးေဆး-စားေဆး ေပးႏိုင္တယ္။ Topical creams လိမ္းေဆးေတြလဲသံုးႏိုင္တယ္။ Hydrocortisone, Fluocinonide, Desonate ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၄-၇-၂ဝ၁၁