အိပ္စက္ျခင္း

ကြ်ႏု္ပ္တို့ ဦးေႏွာက္တြင္ ႏွလံုးကဲ႕သို့ လွ်ပ္စီးဓာတ္ရွိပါတယ္။ ဂ်ာမနီ စိတ္ ေရာဂါ ေဗဒ ပညာရွင္ က ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ႕ပါ တယ္။ အဲဒီလိုလွ်ပ္စီးဓာတ္ရွိေနတာကို ဦးေခါင္းခြံေပၚက တိုင္းတာျခင္းကို EEG (Ecectro Encephaco Gram) လို႔ေခၚပါ တယ္။

EEG ကို ဘယ္လိုေနရာမွာသံုးလဲ။
၁။ ဦးေႏွာက္ထဲေသြးခဲေနျခင္း
၂။ အတက္ ေရာဂါ
.၃။ ဦးေႏွာက္အက်ိတ္
၄။ ဦးေခါင္း ဒဏ္ရာ၊ ပိုးဝင္ျခင္း၊ ဦးေႏွာက္ေသြးယို စီးျခင္း စတာေတြမွာ႐ိုက္ၿပီးေရာဂါကို ရွာေဖြၾကပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ ႏိုးေနေပမယ္႕ သို့ေသာ္ မထေသးဘဲ ဟိုစဥ္းစား ဒီစဥ္းစားလုပ္မယ္၊ မ်က္လံုးမွိတ္ေနမယ္ သူ့ရဲ႔ EEG ဟာ 8-13 Hz နဲ့ 50-100 uV ရွိ ေနပါမယ္။ အဲဒီလွ်ပ္စစ္လိႈင္းကို အယ္လဖာ( )လိႈင္းလို့ေခၚပါတယ္။ တစ္ခု ခုကို စဥ္းစားေနမယ္။ ဥပမာ သခ်ၤာပုစၦာ တစ္ပုဒ္ကို စဥ္းစားတဲ႕အခါမ်ိဳးမွာ3-30 Hz နဲ့ uV နည္းနည္းထြက္တဲ႕လိႈင္း တစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ဒါကို ကီတာ လိႈင္း (အယ္လဖာပိတ္လိႈင္း)လို့ေခၚပါ တယ္။ အဲဒီလူဟာ ႏိုးထေနမယ္။
တစ္ခုခု ကို စဥ္းစားေနမယ္ဆိုရင္ ဂါမာလိႈင္းဆို တာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ 30-80 Hz ရွိ ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက စဥ္းစားျခင္း၊ ႏိုးထ ျခင္း၊ အိပ္စက္ျခင္းအေျခအေနကို လိုက္ ၿပီး ဦးေႏွာက္လွ်ပ္စီးလိႈင္း ေျပာင္းလဲေနပါ တယ္။ အိပ္နည္းအဆင္႕ဆင္႕- ၂ မ်ိဳးရွိပါ တယ္။ ၁။ REM လို့ေခၚတဲ႕ မ်က္လံုး ျမန္ျမန္ေရြ႔လ်ားတဲ႕အိပ္စက္ျခင္းနဲ့ ၂။ NREM လို့ေခၚတဲ႕ မ်က္လံုးေရြ႔ရွားမႈမရွိတဲ႕ အိပ္စက္ျခင္းဆိုၿပီးရွိပါတယ္။ မ်က္လံုးေရြ႔ လ်ားမႈမရွိတဲ႕ အိပ္စက္ျခင္းမွာ အဆင္႕ ၄ ဆင္႕ရွိပါေသးတယ္။ စၿပီးအိပ္ေမာက် မယ္ဆိုရင္ အဆင္႕ ၁ ကိုဝင္ပါတယ္။ EEG မွာ ဗို့အားနည္း ႐ႈပ္ေထြးေနတဲ႕ ႀကိမ္ႏႈန္းေတြျပေနပါမယ္။ ေျခလက္လႈပ္ ရွားမႈတခ်ိဳ႔ရွိမယ္။ မ်က္လံုးေရြ႔လ်ားမႈေတာ႕ မရွိပါဘူး။ အဆင္႕ ၂ ကေတာ႕EEG မွာ 12-14 Hz ျပၿပီး အဆင့္ ၃ မွာ EEG လိႈင္းက တက္လာပါတယ္။ အဆင္႕ ၄ ေရာက္ေတာ႕ လိႈင္းက ျမင္႕မယ္။ ေႏွးေႏွး လာပါမယ္။ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္အိပ္ေနတဲ႕ အဆင္႕ျဖစ္ပါတယ္။ အိပ္ခါစအဆင္႕ (၁) နဲ့ မ်က္လံုးေရြ႔ လ်ားတဲ႕ အိပ္စက္ျခင္းဟာ ဆင္တူပါ တယ္။ REM အိပ္စက္ျခင္းျဖစ္လွ်င္ အဲဒီ လူဟာ ႏိုးထေနခ်ိန္ျဖစ္ၿပီး အိပ္မက္မက္ ေနတယ္လို့ ေျပာၾကပါတယ္။ 

အိပ္ေတာ္ပံုအဆင့္ဆင့္- ပံုစံက် အိပ္ေတာ္ျခင္းတြင္ ပထမ NREM လို့ ေခၚတဲ႕ မ်က္လံုးမေရြ႔လ်ားတဲ႕အဆင္႕ ၁၊ ၂ ကို ဝင္မယ္။ အဆင္႕ ၃ နဲ့ ၄ မွာ ၁ နာရီ ၁ နာရီခြဲၾကာၾကာဝင္ေနမယ္။ ေနာက္ေတာ႕ နည္းနည္းအိပ္စက္ျခင္း ေလ်ာ႕လာမယ္။ (ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္မျဖစ္ ေတာ႕တာ) ၿပီးေနာက္ REM လို့ေခၚတဲ႕ မ်က္လံုးေရြ႔လ်ားမႈရွိလာမယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္မ်ိဳး ၁ နာရီခြဲၾကာ ၁ ခါျဖစ္ေနပါမယ္။ နံနက္ ေရာက္ေလေလ မ်က္လံုးေရြ႔လ်ားမႈျဖင္႕ အိပ္စက္ျခင္း ပို၍ပို၍ျဖစ္လာပါမယ္။ တစ္ညကို မ်က္လံုးေရြ႔ရွားအိပ္စက္ျခင္း ၄-၆ ႀကိမ္ေလာက္ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ ငယ္ရြယ္စဥ္မွာ REM က အိပ္စက္ျခင္း ပိုျဖစ္ၿပီး ႀကီးလာေလ REM က အိပ္ စက္ျခင္း နည္းေလျဖစ္ရပါတယ္။
အိပ္စက္ျခင္း၏ အေရးႀကီးပံု- အိပ္စက္မႈသည္ ၁။ ဇီဝျဖစ္စဥ္ႏွင္႕ စြမ္း အင္ ထိန္းညႇိျခင္း ၂။ အပူထိန္းညႇိျခင္း ၃။ ခုခံအားစနစ္ျမႇင္႕တင္ျခင္း ၄။ သင္ယူ ျခင္း၊ မွတ္ဉာဏ္စြမ္းရည္အတြက္ မရွိမျဖစ္ လိုအပ္ပါတယ္။ EEG လိႈင္းဟာ ေႏွးမယ္၊ မ်က္လံုးေရြ႔လ်ားအိပ္စက္ျခင္း ရွိမယ္ဆိုရင္ သင္ယူတတ္ေျမာက္ႏိုင္မႈ က်ဆင္းတတ္ ပါတယ္။

အိပ္စက္မႈခ်ိဳ႔ယြင္းျခင္းမ်ား
၁။Narcolepsy- ႐ုတ္တရက္ မ်က္လံုးေရြ႔လ်ားအိပ္စက္ျခင္းျဖစ္ေပၚ သည္။ အိပ္ျခင္းႏိုးျခင္းကို ပံုမွန္မထိန္းႏိုင္ ျခင္းျဖစ္ၿပီး၊ ႐ုတ္တရက္ ေျခ၊ လက္ျြကက္ သားမ်ား အားအင္ခ်ိနဲ့ျဖစ္ရပါသည္။ စအိပ္ ခ်ိန္ (သို့) ႏိုးခါနီးအခ်ိန္တြင္ တစ္ကိုယ္လံုး မလႈပ္ႏိုင္ျဖစ္ရပါသည္။ မ်ိဳး႐ိုးလိုက္ေသာ ေရာဂါျဖစ္ပါသည္။
၂။ အိပ္ေနစဥ္ ေလေလမ္းေၾကာင္း ပိတ္ဆို့ျခင္း- ေန့လယ္ခင္း အိပ္ေနစဥ္ ၁၀ စကၠန္႔ေက်ာ္ေက်ာ္ အသက္႐ွဴရပ္သြား သျဖင္႕ အိပ္ေနရင္းမွ ခဏတာႏိႈးသြားပါ သည္။ ေဟာက္တတ္ပါသည္။ အိပ္စတြင္ ေဟာက္ရျခင္းမွာ လည္ေခ်ာင္းျြကက္သား မ်ား ေလ်ာ႕နည္းေၾကာင္႕လည္းေကာင္း၊ အသက္႐ွဴမႈဆိုင္ရာ ဗဟိုစနစ္ေျပာင္းလဲ ျခင္းေၾကာင္႕ျဖစ္ရပါသည္။
၃။ ေျခလက္လႈပ္ရွားမႈမွ မမွန္ျခင္း- ေျခမဆန့္ထုတ္ၿပီး ေျခက်င္းဝတ္ႏွင္႕ဒူး ေခါင္းေကြးမယ္(၁၀)စကၠန္႔ေလာက္ျဖစ္ ၿပီး၊ မိနစ္ခြဲေလာက္ျပန္ပိတ္သြားပါသည္။ ညင္ညင္ သာသာ ျဖစ္တတ္ သလိုကန္ေက်ာက္ တာမ်ိဳးလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။
၄။ အိပ္ေနစဥ္လမ္းေလွ်ာက္ျခင္း (SOMNAMBUCISM) အိပ္ေန စဥ္ ဆီးထြက္က်ျခင္း (Nocturnal Enuresis) ညဘက္ထိတ္လန့္မႈတို့သည္ မ်က္စိေရြ႔လ်ားအိပ္စက္ျခင္းမွျဖစ္ျဖစ္၊ မ်က္လံုးမေရြ႔လ်ားေသာ အိပ္စက္ျခင္းမွ ျဖစ္ျဖစ္ ႏိုးထျခင္းႏွင္႕တြဲေနပါသည္။ အိပ္ေနစဥ္ လမ္းေလွ်ာက္ျခင္းသည္ ေယာက်ာ္းေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါသည္။ မ်က္လံုးဖြင္႕လ်က္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး အရာ ဝတၴဳမ်ားကို ေရွာင္ကြင္း၍သြားတတ္ၾက ပါသည္။ ျပင္းထန္တဲ႕ မေတာ္တဆထိ ခိုက္မႈျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ညဘက္အိပ္ေနစဥ္ ထိတ္လန့္ တၾကား ေအာ္ဟစ္ျခင္းႏွင္႕ တြဲလ်က္ ေခြ်း ထြက္ျခင္း၊ ႏွလံုးႏွင္႕ အသက္႐ွဴႏႈန္းျမန္ ျခင္း၊ အျဖစ္အပ်က္လို့ လူနာသည္ျပန္၍ စဥ္းစားမရျဖစ္တတ္ၿပီး အိပ္မက္ႏွင္႕မတူပါ။

၁။ အိပ္ေပ်ာ္ျခင္း- အိပ္ခ်ိန္မျပည္႕ဝ ျခင္းႏွင္႕ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္ မအိပ္ႏိုင္ျခင္း ေၾကာင္႕ ျဖစ္ရသည္။ စိတ္က်ေရာဂါ၊ စိတ္ လႈပ္ရွားျခင္း သို့မဟုတ္ တျခားစိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေၾကာင္႕ျဖစ္ရပါသည္။ အိပ္မေပ်ာ္ ျခင္း ၾကာရွည္စြာျဖစ္လာပါက ေဆးဝါးနဲ့ တင္ မလံုေလာက္ေတာ႕ဘဲ ပံုမွန္ေလ႕က်င္႕ ခန္းလုပ္ျခင္း၊ ညေနဘက္တြင္ ထမင္း မ်ားမ်ားစားတာကို ေရွာင္ရန္၊ အရက္ ကဖင္းဓာတ္ပါတဲ႕ အရည္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ရပါမယ္။


posted by ဇြဲေကာင္းခ်စ္ (ေဆး-၂)
Healthcare