ငလ်င္ဇံု (၄) ထဲက ျမစ္ဆံု

by Lu Cifer on Saturday, November 26, 2011 at 7:01pm

 

သိပၸံ နဲ႔ နည္းပညာ



ျမစ္ဆံုေဒသတ၀ိုက္က ေရြ႔လ်ားေနတဲ့ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔အပါအ၀င္ ေျမထုလႈပ္ရွားမႈ အေနအထားနဲ႔ ဒီေဒသတြင္း ေဆာက္လုပ္မယ့္ ႀကီးမားတဲ့ေရကာတာႀကီးေတြအေပၚ သက္ေရာက္ႏိုင္ေခ်ေတြကို သိရဖို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမငလ်င္ေကာ္မတီက အတြင္းေရးမႈး ဦးစိုးသူရထြန္း ကိုေမးျမန္းၿပီးတင္ျပေပးပါရေစ။

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ေတာင္ေျမာက္နီးပါးတန္းေနတဲ့ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ႀကီးကေန ငလ်င္လႈပ္ခတ္မႈေတြ ေပၚေပါက္ေနတယ္ဆိုတာ သိထားၾကတာမို႔ အခု ျမစ္ဆံုဆည္ တည္ေဆာက္မယ့္ ေနရာနဲ႔ ဒီစစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ ဘယ္ေလာက္ေ၀းသလဲ ၾကည့္ရေအာင္ပါ

" စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔က ျမစ္ဆံုရဲ့ အေနာက္ဖက္တည့္တည့္ေလာက္မွာခင္ဗ် အၾကမ္းဖ်င္းဆိုရင္ ၁၅မိုင္ကေန ၁၆မိုင္ေလာက္ပဲေ၀းပါတယ္။ ေတာက္ေလွ်ာက္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ကို ေလ့လာခဲ့တာေတာ့ အမ်ားႀကီးေပါ့ေလ။



အဲဒီေနရာေလးအတြက္ေတာ့ အေသးစိတ္ ေလ့လာထားတာေတာ့ မရွိေသးပါဘူး။ ဒီစစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ႀကီးတခုလံုးက လႈပ္ရွားေနတာ အၿမဲမျပတ္ရွိေနတယ္။  လြန္ခဲ့တဲ့ ေလးငါးႏွစ္တုန္းက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာ့ေရနံနဲ႔ တျခားအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ပါပူးေပါင္းၿပီး GPS ေလ့လာမႈေတြ လုပ္ခဲ့ပါတယ္။ 
သူကအၿမဲတမ္း လႈပ္ရွားေနတယ္ ဆိုတာကေတာ့ အေထာက္အထားေတြ အမ်ားႀကီးရွိတယ္ေပါ့။  ေနာက္တခါ ငလ်င္မွတ္တမ္းအရဆိုရင္ လည္း ၁၉၄၆ ေလာက္ကတႀကိမ္ ၁၉၃၀ေလာက္က တႀကိမ္ ငလ်င္ျပင္းအား ၇အထက္ေက်ာ္တဲ့ ငလ်င္ႀကီးေတြ လႈပ္ခဲ့ဘူးတယ္။ ဒီျမစ္ႀကီးနားတ၀ိုက္မွာ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ရဲ့ အဲဒီအပိုင္းက လႈပ္တယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေလ့လာထားခဲ့လုိ႔ သိရပါတယ္"



ျမန္မာႏိုင္ငံ ေျမငလ်င္ေကာ္မတီက အတြင္းေရးမႈး ဦးစိုးသူရထြန္းပါ။  ကမာၻ႔ငလ်င္ရပ္၀န္းႀကီး ၂ခုထဲက အယ္လ္ပိုဒ္ Alpide လိ္ု႔ေခၚတဲ့ ငလ်င္ရပ္၀န္းထဲမွာ က်ေရာက္ေနတဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ငလ်င္လႈပ္ရတဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းဟာ ၂ခုရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္

"ျမန္မာျပည္မွာ ငလ်င္လႈပ္တဲ့ အဓိကအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ၂ခုေပါ့။ တခုကေတာ့ အိႏၵိယတိုက္က ဒီဘက္က အာရွတိုက္ကို တိုက္တဲ့ျဖစ္စဥ္က လႈပ္ရွားေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေနတဲ့ အပိုင္းေပါ့ အဲဒါက ဘယ္မွာသြားေတြ႔ရလဲဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာျပည္အေနာက္ပိုင္း စစ္ေတြနဲ႔ ဘဂၤလားပင္လယ္ေအာ္မွာ ဒီစူမားၾတား ကေနဆက္ၿပီးေတာ့တက္လာတဲ့ ေျမထုခ်ပ္စိုက္၀င္တဲ့ဇံုေပါ့။  Subduction Zone ေပါ့။ အဲဒီဇံုရဲ့ လႈပ္ရွားမႈႀကီး ေတာက္ေလွ်ာက္ရွိေနတယ္ေပါ့။



ေနာက္ တခုကေတာ့ အန္ဒမန္ပင္လယ္ျပင္မွာ ပင္လယ္ၾကမ္းျပင္ ျပန္႔ကားတဲ့ျဖစ္စဥ္ေပါ့။ အဲဒီျဖစ္စဥ္ႀကီးက ျမန္မာျပည္ပါ၀င္ ေနတဲ့ေျမထုအပိုင္းက အထူးသျဖင့္ေတာ့ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ရဲ့ အေနာက္ဖက္ျခမ္းမွာရွိတဲ့ ျမန္မာေျမထုခ်ပ္ဆိုတဲ့ အပိုင္းဟာ ခုနေျပာတဲ့ ေျမထုခ်ပ္စိုက္၀င္တာနဲ႔ အန္ဒမန္က ေျမထုခ်ပ္ျပန္႔ကားတဲ့ျဖစ္စဥ္ ၂ခုေၾကာင့္ ေျမာက္ဖက္ကို တေျဖးေျဖး သြားေနတယ္ေပါ့။ ဒီလိုသြားေနတဲ့ ျဖစ္စဥ္ေတြေၾကာင့္ အၿမဲတမ္းလိုလို ငလ်င္ေတြ လႈပ္ေနပါတယ္ ခင္ဗ်။ ဆိုေတာ့ျမန္မာျပည္မွာ ငလ်င္ျဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းအေနနဲ႔ ၾကည့္ရင္ေတာ့ ဒီအေၾကာင္းကို အဓိကဦးစားေပးၿပီးေျပာရပါလိမ့္မယ္"



မန္မာႏိုင္ငံမွာ ငလ်င္အႏၱရာယ္ရွိတာမို႔ ဒီငလ်င္အတုိင္းအတာကို သတ္မွတ္တဲ့ ဇံုေတြခြဲျခားခဲ့ၾကၿပီး  အဓိက ၅ခု သတ္မွတ္ထားပါတယ္။
"လြန္ခဲ့တဲ့ ၆ႏွစ္ေလာက္ေပါ့ ၂၀၀၅ခုႏွစ္ေလာက္ထဲက ကၽြန္ေတာ္တို႔ထဲက ေခါင္းေဆာင္ေတြျဖစ္တဲ့ ဆရာႀကီး ေဒါက္တာဦးသိန္းတို႔အဖြဲ႔က ခြဲထားတာရ႕ွိပါတယ္ခင္ဗ်။ အနိမ့္ဆံုး အားနဲဇံု ဇံု၁ကေနၿပီး ေနာက္ဆံုး Destructive zone ဖ်က္ဆီးမႈမ်ားတဲ့ ဇံု ၅အထိ ဆိုၿပီး ၅ပိုင္းခြဲထားတာရွိတယ္ခင္ဗ်။

ဒါေတြကို မာကယ္လီစေကးေပါ့ လူေတြကို ခံစားေစႏိုင္တဲ့ သိႏိုင္တဲ့စေကးနဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ အနိမ့္ဆံုး မာကယ္လီစေကး ၆ေလာက္ ရႏိုင္တဲ့ အေနထားကေန ၉ေလာက္ထိ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ခံရတဲ့အထိ ရွိတယ္ခင္ဗ်။ အဲေတာ့ ၅ပိုင္းေလာက္ပိုင္းလို႔ ရပါတယ္"
ဒီလို ပိုင္းထားတဲ့ထဲက ဆည္ႀကီးေတြ တည္ေဆာက္ဖို႔ လုပ္ေနတဲ့ ျမစ္ဆံုေနရာမွာ စိုးရိမ္စရာေကာင္း တဲ့အေနအထား ေပါ့ေနာ္ ရွိလား မရွိဘူးလား သိပါရေစ

"အျမင့္ဆံုးဇံု၅ေပါ့။ မာကယ္လီစေကး ၉ေလာက္အထိခံရႏိုင္တဲ့ ဇံုအေနနဲ႔ေတာ့ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ တိုက္ရိုက္ႀကီး အထူးသျဖင့္ ျမစ္ဆံုလိုေနရာမွာ တည့္တည့္ႀကီးေတာ့ မက်ဘူးခင္ဗ်။ သူ႔ကေန ေနာက္ထပ္ တဆင့္နိမ့္သြားတဲ့ ဇံု ၄ေပါ့ အဲဒီမွာက်ေနပါတယ္။ သူကအထူးသျဖင့္ေတာ့ ျမစ္ဆံုနဲ႔ နီးတဲ့ ေနရာက စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔နဲ႔ သူ႔ရဲ့ တြဲဖက္ေနတဲ့ ျပတ္ေရြ႔ေတြေၾကာင့္  ျပင္းျပင္းထန္ထန္လႈပ္ႏိုင္တာကိုး။  အဲဒီလိုလႈပ္ႏိုင္တာက ျမစ္ဆံုေပၚမွာ တည့္တည့္ႀကီး မက်တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ဇံု၄ေပါ့ေနာ္။ ျပင္းထန္အား အေနနဲ႔ဆိုရင္ မာကယ္လီစေကး ျပင္းထန္အားက ၈ေလာက္ကေန ၉ေလာက္ၾကားမွာ က်မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔တြက္ခ်က္ထားပါတယ္ခင္ဗ်"



အဲဒီမာကယ္လီစေကးနဲ႔ အမ်ားသိၾကတဲ့ အမ်ားဆံုးတိုင္းတာၿပီးေျပာၾကတဲ့  Ritchter scale ရစ္ခ်္တာစေကးနဲ႔ ဘာကြာလဲ။ ဘာလို႔ အဲဒီမာကယ္လီစေကးနဲ႔ သတ္မွတ္လဲ

"သူကဒီလိုပါ။ ရစ္ခ်္တာစေကးရဲ့ သေဘာက ငလ်င္ရဲ့ ပမာဏပါ။ သူက ပိုသိပြြ scientific ဆန္ပါတယ္။ ငလ်င္တခုျဖစ္ပြါးတဲ့ေနရာမွာ ထြက္လာတဲ့ စြမ္းအင္ပမာဏေပါ့ သူက ရစ္ခ်္တာစေကးဆိုတာ သူက တိုက္ရိုက္တိုင္းတာလို႔ ရတဲ့ စေကးပါ။ အေမရိကန္ ငလ်င္ဌာနတို႔ဘာတို႔က ျပန္တြက္ျပတာက movement megnitude mm ဆိုတဲ့ စာလံုးလဲရွိပါတယ္။ အဲဒါနဲ႔လည္းတိုင္းလို႔ရပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အဲဒီလိုတိုင္းတဲ့ ဟာေတြအားလံုးက ငလ်င္တခု ျဖစ္ပြါးတဲ့ေနရာမွာ ျဖစ္တဲ့ ျပင္းထန္မႈကိုပဲ ျပတယ္ခင္ဗ်။ ရစ္ခ်္တာစေကးက လူသိမ်ားပါတယ္။ ဥပမာ ေနာက္ဆံုး ဂ်ပန္ငလ်င္ဆို ရစ္ခ်္တာစေကး ၉ေပါ့ေလ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ၉နဲ႔လႈပ္တဲ့ေနရာက ငလ်င္လႈပ္တဲ့ ျဖစ္ပြါးတဲ့ ရပ္၀န္းတဲ့တဲ့ေပါ့။ ငလ်င္ျဖစ္ပြါးတဲ့ ျပတ္ေရြ႔ႀကီးမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပမာဏပါ။  ဒါေပမယ့္ လူေတြက ခံစားရတာက်ေတာ့  အဲဒီေနရာနဲ႔ အနီးအေ၀း အကြာအေ၀း ေပၚမွာလည္း တည္မယ္။ ေနာက္တခါ ေျမရဲ့ ခံႏိုင္မႈေပါ့  ခံႏိုင္ရည္ ေပၚမွာလည္းတည္တယ္။

ဥပမာ ေက်ာက္ေပၚမွာ တည္ေနတာလား။  ေျမေအာက္ေရေတြ ျပည့္ေနတဲ့ ႏံႈးေျမေပၚတည္ေနတာလား။ အဲဒါေတြေပၚမူတည္ၿပီးေတာ့ ခံရမႈေတြက တခုနဲ႔တခု ကြာသြားပါတယ္။

အဲဒီေတာ့ အနီးဆံုး ဥပမာျပရရင္ ရန္ကုန္နားမွာ အေရွ႔ဘက္ မွာ ရွိတဲ့ မိုင္ ၂၀၀န္းက်င္ေလာက္က စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔ေပါ့ေလ။ အဲဒီမွာ ငလ်င္ႀကီး တခုက ဥပမာ ရစ္ခ်္တာ စေကး ၇.၃နဲ႔လႈပ္တယ္ဆိုရင္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႔ေပၚမွာ ခံစားရမႈက တေနရာနဲ႔ တေနရာ မတူညီႏိုင္ပါဘူး ခင္ဗ်။

ဆိုလိုတာက ဒဂံုၿမိဳ႔သစ္တို႔လို ေနရာမ်ိဳးမွာ တမ်ိဳးခံစားရမယ္။ ၿမိဳ႔လယ္ေခါင္ ျပည္လမ္းတို႔  ကမာၻေအး ဘုရားလမ္းတို႔မွာ က်တမ်ိဳး ခံစားရပါတယ္။ သူ႔ရဲ့ ေအာက္ခံေက်ာက္ အေနအထားနဲ႔ ေျမအေနထားကို လိုက္ၿပီး ကြာျခားသြားတာကို ကၽြန္ေတာ္တို႔က လူေတြခံစားရမႈကိုပဲ တိုက္ရိုက္ စဥ္းစားၿပီး တြက္တာပါ"

 

" ဒါက ဘယ္ႏိုင္ငံမွာျဖစ္ျဖစ္ ဒီလိုေျမငလ်င္ဇံုျပတဲ့ ေျမပံုေတြမွာ မာကယ္လီစေကး ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္တခုက အင္ဂ်င္နီယာေတြ တိုက္ရိုက္သံုးႏိုင္တဲ့  Ground Acceleration ေပါ့ ေျမျပင္ ငလ်င္လႈိင္းသြား အရွိန္ျပ တန္ဖိုးေတြနဲ႔ ျပေလ့ရွိပါတယ္။



ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ သူက ဥပမာအေဆာက္အအံု တခုေဆာက္မယ္ လူေတြေနထိုင္မယ္ဆိုရင္ သူ႔ေနရာမွာ ငလ်င္လႈပ္လိုက္လို႔ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈ က ဘယ္ေလာက္အထိ အေဆာက္အအံုေပၚမွာ ဘယ္လိုအားမ်ိဳးက သက္ေရာက္မလဲဆိုတာကို တိုက္ရိုက္တြက္လို႔ ရပါတယ္။ သူက ရစ္ခ်္တာစေကးလို ငလ်င္လႈပ္တဲ့ေနရာမွာ ျဖစ္တဲ့ဟာနဲ႔ပဲ မဆိုင္ေတာ့ဘူး။  သူကလူေတြေနတဲ့ ေနရာေပၚမွာ တိုက္ရိုက္ခံစားရမႈကို ျပတဲ့အတြက္ေၾကာင့္  အခုလို သံုးတာပါခင္ဗ်"



ဒီမာကယ္လီစေကးနဲ႔ ျမစ္ဆံုေဒသမွာ ေဆာက္မယ့္ တမံႀကီးေတြအေပၚ အက်ိဳးသက္ေရာက္မႈကို ဘယ္လိုတြက္လို႔ ရပါသလဲ

"မာကယ္လီစေကးနဲ႔ တိုက္ရိုက္ေျပာမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သူက အင္ဂ်င္နီယာရႈေဒါင့္က ဆိုရင္ ကမာၻ႔ဆြဲအား တန္ဖိုးရဲ့ ဒႆမ ၃ ဆကေန ဒႆမ ၄ဆေပါ့။  0.3g to 0..4g အတြင္းမွာ က်ေရာက္ေနတယ္ေပါ့။


Tarlay Earthquake distractions

ဆိုလိုတာက ဒီေနရာမွာ အေဆာက္အအံုတခုေဆာက္မယ္ဆိုရင္ အဲဒီ ပြိင့္သရီးနဲ႔ ပိြင့္ဖိုးၾကား လာမယ့္ ငလ်င္လႈိင္းဒဏ္ကို ခံႏိုင္ေအာင္ ေဆာက္ရမယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေယဘူယ် ညႊန္းပါတယ္။


Dam

ဆိုေတာ့ ငလ်င္တခု ျဖစ္လာမယ္ဆိုရင္ ဒီထက္ အင္ဂ်င္နီယာ ရႈေဒါင့္က ထပ္တြက္မယ္ဆိုရင္ စစ္ကိုင္းျပတ္ေရြ႔က အနားမွာရွိတယ္ဆိုရင္ ငလ်င္ ရဲ့ ရင္းျမစ္က ဆည္ေဆာက္မယ့္ေနရာရဲ့ အေနာက္တည့္တည့္ မွာရွိတယ္ဆိုေတာ့ သူကေန ေဒါင့္မွန္ေသာ္လည္းေကာင္း တျခားေထာင့္တခုခုနဲ႔ေသာ္လည္းေကာင္း လာတဲ့အခါမွာ ခုန ေျပာတဲ့ ပြိင့္သရီးနဲ႔ ပိြင့္ဖိုးၾကားဂ်ီနဲ႔လာမယ္ဆိုရင္ သူ႔ရဲ့ ငလ်င္ဒဏ္ကိုခံရမယ့္ အင္ဂ်င္နီယာ အေဆာက္အဦးက ဆည္ဆိုရင္ ဆည္ေဘာင္ရိုးေပါ့။ ေနာက္ေရလႊဲတံခါး ေနာက္ တျခား အေထာက္အကူျပဳ  အင္ဂ်င္နီယာ အေဆာက္အအံုေတြကို ဘယ္လို ထိခိုက္မလဲဆိုတာကို စဥ္းစားၿပီး ဒီဇိုင္းဆြဲၿပီး ေဆာက္ရပါတယ္ခင္ဗ်။


Tarlay Earthquake distractions

ငလ်င္ဆိုတာက ေယ်ဘူယ်ပဲ ႀကိဳသိႏိုင္တယ္ ပမာဏက ဘယ္ေလာက္နဲ႔    ဘယ္ေနရာေတြမွာ လႈပ္မယ္ဆိုတာကို မသိတဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ သက္သာေအာင္လုပ္ႏိုင္မယ့္ နည္းလမ္းက ခုနလို အေဆာက္အအံုေတြကို ဘယ္လိုခိုင္ခန္႔ေအာင္ ေဆာက္ရမယ္ ဆိုတာပဲ ရွိပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႔က အဲဒီေဆာက္လုပ္တဲ့ လူေတြအတြက္ လမ္းေၾကာင္းရေအာင္ တိုက္ရိုက္ တြက္ေပးတဲ့သေဘာပါ"


Dams, constructed and proposed locations

ဘူမိေဗဒပညာရွင္ ဦးစိုးသူရထြန္းပါ။ ေရွ႔တပတ္မွာေတာ့ ဒီငလ်င္ဇံု နံပါတ္၄ထဲမွာရွိတဲ့ ဒီျမစ္ဆံုေဒသထဲ ေရတမံႀကီးေတြ တည္ေဆာက္မယ္ဆိုရင္ အႏၱရာယ္ အတိုင္းအတာကို ဘယ္လို တြက္မယ္ဆုိတာေတြကို ေျပာျပေပးမွာပါ

Khin Myo Thet
VOA
တနဂၤေႏြ, 20 ႏိုဝင္ဘာ 2011

http://www.voanews.com/burmese/news/science-technology/SicTec_Myitson_seismotectonic_MT_11-18-11-134223303.html