အာဆီယံ-ျမန္မာ စီးပြားေရး ေရွ႔အလားအလာ

Rozoner King created a doc.

[By Voa Burmese ]
~ ေအာင္လြင္ဦး

အာဆီယံရဲ႔ ဥကၠ႒ျဖစ္လာမယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံအေနနဲ႔ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္းမႈေတြလည္း ပုိတုိးလာဖုိ႔ ရွိပါတယ္။
...
အေရွ႔ေတာင္အာရွ ႏုိင္ငံမ်ားအသင္း (Asean) ရဲ႔ ဥကၠ႒အျဖစ္ မၾကာခင္ႏွစ္ေတြအတြင္း ျမန္မာႏုိင္ငံက တာ၀န္ယူေတာ့မွာ ျဖစ္တာမုိ႔ စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈေတြလည္း ပုိမုိေတြ႔ျမင္လာရဖုိ႔ ရွိေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ စီးပြားေရး ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေတြမွာ နိမ့္က်ေနတဲ့ တုိင္းျပည္ေတြ အေနနဲ႔ အက်ဳိးေက်းဇူး မ်ားမ်ားစားစား ခံစားရႏုိင္ပါ့မလား သံသယေတြလည္း ရွိေနၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံနဲ႔ ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံေတြၾကား စီးပြားေရး ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ႏုိင္မယ့္ အလားအလာေတြနဲ႔ စိမ္ေခၚမႈေတြကုိ ေတာ့ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑မွာ ကုိေအာင္လြင္ဦး က တင္ျပေပးမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

အာဆီယံရဲ႔ ဥကၠ႒အျဖစ္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ၂၀၁၄ ခုႏွစ္မွာ တာ၀န္ယူသြားဖုိ႔ အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံေတြက လက္ခံလုိက္တဲ့အတြက္ ေဒသတြင္းနဲ႔ ႏုိင္ငံတကာ ဆက္ဆံမႈေတြမွာ အရင္ထက္ ပုိလာႏုိင္တာမုိ႔ ဒါဟာ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြအတြက္ အခြင့္အလန္းေတြလည္း ပြင့္လာေစလိမ့္မယ္လုိ႔ လုပ္ငန္းရွင္ေတြ၊ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ေမွ်ာ္လင့္ေနၾကပါတယ္။  အထူးသျဖင့္ ဥကၠ႒ တာ၀န္ယူၿပီး ေနာက္တႏွစ္မွာ၊ အသင္း၀င္ (၁၀) ႏုိင္ငံ ပါ၀င္တဲ့ အာဆီယံ အေနနဲ႔ တခုတည္းအျဖစ္ ပူးေပါင္းဖုိ႔ ရည္မွန္းထားတဲ့အတြက္ ဒီအစီအစဥ္ကေန ျမန္မာႏုိင္ငံ အက်ဳိးအျမတ္ေတြ ခံစားရႏုိင္တယ္လုိ႔ ျမင္ေနၾကတာပါ။

ထင္ရွားတဲ့ စီးပြားေရး မဂၢဇင္းတေစာင္ျဖစ္တဲ့ the Economist ရဲ႔ စီးပြားေရး ဆန္းစစ္မႈအဖဲြ႔ the Economist Intelligence Unit က အႀကီးတန္း အယ္ဒီတာျဖစ္သူ ဒန္နီ ရစ္ခ်က္ (Danny Richards) ကေတာ့ အာဆီယံ ႏုိင္ငံေတြၾကား ဆက္ဆံမႈေတြ က်ယ္ျပန္႔လာတာနဲ႔အမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈအတြက္ အေပါင္းလကၡဏာ ျဖစ္ႏုိင္တယ္လုိ႔ သုံးသပ္ပါတယ္။
“ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြ၊ စီးပြားေရးအရ ေပါင္းစည္းမႈေတြ ပုိမုိႀကီးထြားလာတာနဲ႔အမွ် ျမန္မာႏုိင္ငံအတြက္ စီးပြားေရး အက်ဳိးအျမတ္ ခံစားလာရမွာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ စီးပြားေရး လုပ္ငန္းေတြ လုပ္ကုိင္ႏုိင္မယ့္ အခင္းအက်င္းေတြနဲ႔ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ လုပ္ငန္းေတြမွာ တုိးတက္ေအာင္ လုပ္ႏုိင္လိမ့္မယ္လုိ႔ ယူဆရတဲ့အတြက္၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ အေနနဲ႔  ကၽြမ္းက်င္မႈ မရွိေပမဲ့လည္း လုပ္အားခ သက္သာတာကုိ အခြင့္ေကာင္းအျဖစ္နဲ႔ လုပ္ငန္းသစ္ေတြ လုပ္ကုိင္လာတာမ်ဳိး ျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။”

အာဆီယံရဲ႔ ဥကၠ႒အျဖစ္ ေဒသတြင္း ကိစၥေတြကုိ တာ၀န္ယူလာရေတာ့မယ့္ ျမန္မာႏုိင္ငံ အေနနဲ႔ ျပည္ပနဲ႔ ဆက္ဆံမႈေတြ ပုိမုိ လုပ္ေဆာင္လာရမွာမုိ႔ စီးပြားေရးအတြက္ အေထာက္အကူ ျဖစ္ေစမယ့္ အေျခခံ အေဆာက္အအုံ လုပ္ငန္းေတြမွာ တုိးတက္မႈေတြ ရွိလာလိမ့္မယ္လုိ႔လည္း ကၽြမ္းက်င္သူေတြ၊ လုပ္ငန္းရွင္ေတြက ျမင္ၾကပါတယ္။

ဒီလုိပဲ အာဆီယံ အသင္းရဲ႔ ဥကၠ႒ျဖစ္လာတဲ့ အတြက္ေရာ၊ အသင္း၀င္ေတြၾကား စီးပြားေရးအရ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္မႈေတြေၾကာင့္ေရာ ေရတုိကာလအတြက္ ခရီးသြား လုပ္ငန္းလုိ က႑မွာ တုိးတက္မႈေတြ သာမက ေရရွည္မွာ တုိင္းျပည္စီးပြားေရး တခုလုံးအတြက္ တြန္းအားေတြ ျဖစ္လာမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ႏုိင္တဲ့ အေၾကာင္း ျမန္မာႏုိင္ငံ ကုန္သည္နဲ႔ စက္မႈလက္မႈ လုပ္ငန္းရွင္မ်ား အသင္းခ်ဳပ္ရဲ႔ ဒု-ဥကၠ႒ ဦးလွေမာင္ေရႊ ကျမင္ပါတယ္။

“အာဆီယံ ဥကၠ႒ လုပ္ခြင့္ရေတာ့ ဒီအတြက္ကုိ အစည္းအေ၀းေပါင္း ၆၀၀ ေက်ာ္ေလာက္ကုိ အစုိးရ အဖဲြ႔သစ္ အေနနဲ႔ စီစဥ္ရမွာေပါ့ေနာ္၊။ ဒီအတြက္ကုိ အားလုံးက မျဖစ္မေန လုပ္ရေတာ့မယ္ေလ။ ႀကိဳၿပီးေတာ့ အရည္အေသြး ျမႇင့္တင္တာေတြ လုပ္ရမယ္၊ ျပင္ဆင္ရမယ္၊ အေျခခံ အေဆာက္အအုံေတြ လုပ္ရမယ္၊ ဒါေတြ အားလုံးကေတာ့ ပါသြားမွာပဲ။ ကၽြဲကူးေရပါ ျဖစ္မွာပဲ။ ခရီးသြားက႑ကေတာ့ က်ေနာ္တုိ႔က ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံမွာ အနိမ့္ဆုံးကေနၿပီးေတာ့ ဒီႏွစ္ဆုိရင္ တုိးတက္မႈ ရာခုိင္ႏႈန္းက လုပ္ငန္းရွင္ အားလုံးက တညီတညြတ္တည္း ၃၀% ေက်ာ္ေလာက္ရမယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္တာေပါ့ေနာ္။ ေနာက္လာမယ့္ ၁ ႏွစ္ ၂ ႏွစ္ အတြင္းမွာ ၁ သန္းေက်ာ္ အထက္ကုိ ရလာမယ္လုိ႔လည္း ေမွ်ာ္လင့္ထားေတာ့ ဒါဟာ အာဆီယံ ဥကၠ႒ လုပ္ခြင့္ရတယ္ဆုိတာ ေကာင္းသတင္းေပါ့။ ေကာင္းသတင္းဆုိတာ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံကလည္း ဒီအတြက္ကုိ ထိန္းသိမ္းၿပီး ပုိေကာင္းေအာင္လုပ္မယ္၊ က်ေနာ္တုိ႔ ႏုိင္ငံဂုဏ္သတင္းလည္း ထုိက္သင့္သေလာက္ေတာ့ ရရင္ေတာ့ ခရီးသြားက႑ကေတာ့ ခ်က္ျခင္းျဖစ္ႏုိင္တဲ့ က႑ပဲေလ။”

ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ထဲ အာဆီယံ ႏုိင္ငံေတြမွာ ေဒသတြင္းနဲ႔ တျခားႏုိင္ငံေတြက ကမာၻလွည့္ ခရီးသြားေပါင္း ၃၂ သန္း ေလာက္အထိ လာေရာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပီး၊ လုပ္ငန္းေတြ ပုိၿပီးဖြံ႔ၿဖိဳးလာေစဖုိ႔ ရည္ရြယ္တဲ့ အေနနဲ႔ အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံေတြၾကား ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာ မလုိပဲ သြားလာခြင့္ရွိဖုိ႔လည္း စီစဥ္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအစီအစဥ္ထဲမွာ က်န္ေနတဲ့ ျမန္မာနဲ႔ လာအုိႏုိင္ငံ ေတြကေတာ့ ေရွ႔ႏွစ္မွာ ေနာက္ဆုံးထားၿပီး ဒီအစီအစဥ္ကုိ လက္ခံက်င့္သုံးသြားဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနၿပီလုိ႔လည္း ဘာလီကၽြန္းက အာဆီယံ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းပဲြအတြင္း အိမ္ရွင္ အင္ဒုိနီးရွားႏုိင္ငံက ေျပာဆုိခဲ့တာပါ။ ဒါဟာဆုိရင္ ျမန္မာႏုိင္ငံက ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ယူၿပီး ေနာက္တႏွစ္ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္က်ရင္ အာဆီယံ အေနနဲ႔ တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္ေစဖုိ႔ ရည္မွန္းခ်က္ရဲ႔ တစိတ္တပုိင္းအျဖစ္ ခရီးသြားလာမႈေတြ သာမက၊ ကုန္သြယ္ေရး၊ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ စတဲ့ လုပ္ငန္းေတြမွာ ပုိမုိလြတ္လပ္ခြင့္ေတြ ရွိေစဖုိ႔ ျပင္ဆင္ေနတာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း ေဒသတြင္း ႏုိင္ငံေတြၾကား ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈ ကြာဟခ်က္ေတြက ျမန္မာႏုိင္ငံလုိ တုိင္းျပည္မ်ဳိးအတြက္ ေရွ႔မွာ အခက္အခဲေတြေတာ့ ရွိေနလိမ့္ဦးမယ္လုိ႔ the Economist မဂၢဇင္းက စီးပြားေရး ဆန္းစစ္ေလ့လာသူ ဒန္နီ ရစ္ခ်က္ ကျမင္ပါတယ္။
“လာအုိနဲ႔ ကေမာၻဒီးယား ႏုိင္ငံေတြလုိပဲ ျမန္မာႏုိင္ငံဟာ အာဆီယံထဲမွာ စီးပြားေရး အင္အား သိပ္မေကာင္းလွတဲ့ တုိင္းျပည္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီတုိင္းျပည္ေတြ အေနနဲ႔ ထုိင္း၊ မေလးရွားနဲ႔ ထိပ္ဆုံးမွာ ရွိေနတဲ့ စကၤာပူတုိ႔လုိ ႏုိင္ငံေတြကုိ အမွီလုိက္ႏုိင္ေအာင္ ေရွ႔ကုိလွမ္းဖုိ႔ အမ်ားႀကီး လုိေနပါေသးတယ္။”

ဥေရာပသမဂၢ (EU) လုိ တခုတည္းေသာ ေစ်းကြက္အျဖစ္ ဖန္တီးႏုိင္ဖုိ႔ အာဆီယံက ႀကိဳးပမ္းေနေပမဲ့လည္း အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံေတြၾကား ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြသာမက၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး စနစ္ေတြမွာလည္း ကဲြလဲြမႈေတြ ရွိေနၾကတာပါ။ ဒီလုိကြာဟခ်က္ေတြ ႀကီးႀကီးမားမား ရွိေနဆဲမုိ႔ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္မွာ အာဆီယံ မိသားစုအျဖစ္ တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္ေစေရး ရည္မွန္းခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ရာမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိႏုိင္တာကုိလည္း အသင္းရဲ႔ အတြင္းေရးမႉးခ်ဳပ္ ဆူရင္ ပိဆု၀မ္ (Surin Pitsuwan) က အသိအမွတ္ျပဳ လက္ခံထားတာပါ။
“ေပါင္းစည္းမႈေတြမွာ အားနည္းခ်က္ေတြ ရွိေနတာကုိ က်ေနာ္တုိ႔ အေနနဲ႔ စိတ္ပူစရာ လုိတယ္ဆုိတာကေတာ့ ေသခ်ာပါတယ္။ ေပါင္းစည္းေရး၊ ေပါင္းစည္းေရး ဆုိၿပီး သိပ္စိတ္လႈပ္ရွားၿပီး အေကာင္းျမင္ေနလုိ႔ေတာ့ မျဖစ္ပါဘူး။ အားနည္းခ်က္ေတြလည္း ရွိပါတယ္။ ကြာဟခ်က္ေတြ၊ မတူကဲြျပားမႈေတြကုိ က်ေနာ္တုိ႔ မကုိင္တြယ္ႏုိင္ဘူးဆုိရင္ အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံေတြကေန ကူးစက္လာမယ့္ ျပႆနာေတြရဲ႔  အက်ဳိးဆက္ေတြကုိလည္း က်ေနာ္တုိ႔ ခံၾကရမွာပါ။”

အာဆီယံရဲ႔ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းပဲြေတြအတြင္း အသင္း၀င္ ႏုိင္ငံေတြၾကား  EU ပုံစံ တေပါင္းတစည္းတည္း ျဖစ္ေစဖုိ႔ တြန္းအားေပး ေဆြးေႏြးတာေတြ ရွိေပမဲ့လည္း အားလုံးပါ၀င္တဲ့ ဘုံေစ်းကြက္တခု တည္ေထာင္ေရး၊ ေငြေၾကးစနစ္မွာ ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ေရး စတဲ့ အစီအစဥ္ေတြမွာေတာ့ ထူးထူးျခားျခား သေဘာတူညီမႈမ်ဳိးေတြ မရခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့လည္း ကမာၻ႔လူဦးေရရဲ႔ ထက္၀က္ေလာက္ရွိေနၿပီး၊ စီးပြားေရး ဖြ႔ံၿဖိဳးမႈေတြ ႀကီးထြားလာေနတဲ့ ႏုိင္ငံေတြရွိရာ ေဒသတခုအျဖစ္ အာဆီယံ အပါအ၀င္ အေရွ႔အာရွ ေဒသနဲ႔ ကုန္သြယ္မႈေတြနဲ႔ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈေတြ တုိးျမႇင့္သြားဖုိ႔ ရည္ရြယ္ေနတာေတြကုိေတာ့ အေမရိကန္၊ တ႐ုတ္၊ ဂ်ပန္ စတဲ့ စီးပြားေရး အင္အားႀကီး တုိင္းျပည္ေတြက လူသိရွင္ၾကား ထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိၾကပါတယ္။

ဒါေပမဲ့လည္း လတ္တေလာမွာေတာ့ အႀကီးဆုံး စီးပြားဖက္အျဖစ္နဲ႔က ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္အတြင္း အေမရိကန္ေဒၚလာ ၂၉၃ ဘီလီယံ နီးပါးအထိ ကုန္သြယ္မႈေတြ ရွိခဲ့တဲ့ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံပါ။ ဒါဟာဆုိရင္ ဒီအရင္ တႏွစ္ကထက္ ၃၇.၅% ပုိမ်ားလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီလုိပဲ ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ ေရာက္ရင္ အာဆီယံနဲ႔ တ႐ုတ္ႏုိင္ငံတုိ႔ၾကား ကုန္သြယ္မႈ ပမာဏဟာ ဘီလီယံ ၅၀၀ အထိေတာင္ ရွိမယ္ဆုိၿပီး တ႐ုတ္၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ ၀မ္က်ားေဘာင္ (Wen Jiabao) က ၿပီးဆုံးသြားတဲ့ ထိပ္သီး အစည္းအေ၀းပဲြ အတြင္း ေျပာဆုိထားတာျဖစ္တဲ့အေၾကာင္း တင္ျပရင္းနဲ႔ပဲ ဒီသီတင္းပတ္ရဲ႔ စီးပြားေရး က႑ကုိ ရပ္နားပါရေစ။

အသံဖိုင္ ရယူရန္ @ http://www.voanews.com/MediaAssets2/burmese/2011_11/11-21-11_ECON-_ECONIC_TIE_BETWEEN_BURMA__ASEAN_ALO.Mp3