ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ား အခန္း (၁၀)

“လူမႈကတိ” သို႔မဟုတ္  “အစိုးရနွင့္ ျပည္သူ သေဘာတူညီခ်က္”

အကန္႔အသတ္ရွိေသာ အစိုးရနွင့္ ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္

        လူ႔အသမိုင္းတစ္ေလွ်ာက္ ကမၻာ့နိုင္ငံအမ်ားစုတို႔၌ ေခါင္းေဆာင္မ်ားအား နိုင္ငံေရးနတ္ဘုရားမ်ား အျဖစ္လည္းေကာင္း၊ ျမင့္ျမတ္ေသာတန္ခိုးအာဏာကို ပိုင္ဆိုင္ၾကသည့္ နွစ္လိုဖြယ္ ပုဂၢိဳလ္ထူးမ်ားအျဖစ္ လည္းေကာင္း၊ သားသမီးမ်ားကို ခ်စ္ျမတ္နိုးသည့္ မိဘမ်ားသဖြယ္ လည္းေကာင္း၊ ျပည္သူတို႔က လက္ခံယံု ၾကည္ခဲ့ၾကဖူးသည္။ ဤျမင့္ျမတ္သည့္ တန္ခိုးအာဏာနွင့္ မိဘအရာကို ရထားၾကသည့္ အျဖစ္ေၾကာင့္ ဖခင္ျဖစ္ သူအား သားသမီးမ်ားက အၾကြင္းမဲ့ရိုေသနာခံ ၾကသကဲ့သို႔ ၄င္းတို႔ကိုလည္း ျပည္သူတို႔က အလားတူရိုေသၾက ရမည္ ဆိုသည့္ “အၾကြင္းမဲ့အာဏာပိုင္စနစ္” တစ္ရပ္လည္း ထြန္းကားခဲ့ဖူးသည္။ မၾကာေသးခင္ ရာစုနွစ္မ်ား အေရာက္တြင္မွ အစိုးရနွင့္ ပတ္သက္၍ ျခားနားေသာအယူအဆမ်ား အေနာက္ဥေရာပနွင့္ ေျမာက္အေမရိက တို႔တြင္ ေပၚထြန္းလာခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ဤအယူအဆသစ္မ်ားမွာ “အစိုးရဟူသည္ ျပည္သူ႔ေထာက္ခံမႈ အေပၚတြင္သာ အေျခစိုက္ရမည္ ဆိုသည့္ အယူအဆ”၊ “အစိုးရ၏ အခြင့္အာဏာတို႔ကို တရားဥပေဒအရ ကန္သတ္ထားသင့္သည္ ဆိုေသာ အယူအဆ” နွင့္ “အစိုးရတစ္ရပ္သည္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္ျပီး ျပည္သူတို႔၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို က်ဴးလြန္ေဖာက္ဖ်က္လာပါက ယင္းအစိုးရမ်ိဳးကို ျပည္သူတို႔က ျဖဳတ္ခ်ပိုင္ခြင့္ရွိသည္ ဆိုေသာ အယူအဆ” တို႔ ျဖစ္ၾကသည္။ ဤအယူအဆမ်ားသည္ အခုအခါတြင္ တစ္ကမၻာလံုးသို႔ ျပန္နွံ႕သြားခဲ့ျပီ ျဖစ္ေသာ ေၾကာင့္ အေနာက္တိုင္းအယူအဆ သက္သက္ မဟုတ္ေတာ့ျပီ။

          ဤအခန္းတြင္ လစ္ဘရယ္ နိုင္ငံေရးေတြးေခၚပညာရွင္မ်ားအနက္ အထင္ရွားဆံုးပညာရွင္တစ္ဦး ျဖစ္သည့္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္ (John Locke, ၁၆၃၄-၁၇၀၄) ၏ “အစိုးရနွင့္ ျပည္သူ သေဘာတူညီခ်က္” သို႔မဟုတ္ “လူမႈကတိ”၊ “အကန္အသတ္ရွိေသာ အစုိးရ” နွင့္ “ေတာ္လွန္ ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္” အစရွိေသာ အယူအဆမ်ားကို ဂဃနဏ ေလ့လာတင္ျပသြားမည္ ျဖစ္ပါသည္။ အဂၤလိပ္လူမ်ိဳး တစ္ဦးျဖစ္သည့္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္ သည္ အဂၤလန္နိုင္ငံ၌ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္အား စည္းမ်ဥ္းခံ ဘုရင္စနစ္သို႔ ကူးေျပာင္းသြားေစခဲ့ျပီး ေရြးေကာက္ခံ ပါလီမန္ကို အသာစီးရသြားေစခဲ့သည့္ ေတာ္လွန္ေရးမ်ားကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ ေတြ႕ၾကံဳခဲ့ရသူ ျဖစ္သည္။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္သည္ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္စနစ္ကို ဆန္႔က်င္ျပီး ပါလီမန္အစုိးရကို ခိုခိုင္မာမာေထာက္ခံသူ တစ္ဦး လည္းျဖစ္သည္။ အေနာက္တိုင္းတြင္ ဒီမိုကေရစီ အယူအဆမ်ားထြန္းကား ပ်ံ႕နွံ႕ေရးတြင္ သူေရးသားေသာ Two Treatises of Government နွင့္ A Letter concerning Toleration တို႔သည္ အေရးပါလွေသာ က႑မွ ပါ၀င္ခဲ့ေလသည္။ သူ၏ အဆိုပါစာမ်ားသည္ အေနာက္တိုင္း နိုင္ငံေရးအယူအဆသမိုင္းကို ျပဳစုထားျခင္း မဟုတ္ေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီနိုင္ငံေရးစနစ္၏ အေျခခံမ်ားကို အထူးျပဳေလ့လာ တင္ျပထားသည္ကို ေတြ႕ရပါ သည္။ 

“လူမႈကတိ” သို႔မဟုတ္ “အစုိးရနွင့္ ျပည္သူ သေဘာတူညီခ်က္”

          အေနာက္တိုင္းဥပေဒသမိုင္းတြင္ “ကတိစာခ်ဳပ္နွင့္ ပတ္သက္ေသာအယူအဆ ေပၚထြန္းခဲ့သည္မွာ ၾကာျပီျဖစ္သည္။ လူတစ္ဦးနွင့္ တစ္ဦးအၾကား တရားဥပေဒအေၾကာင္းအရ ေနွာင္ဖြဲ႕ထားေသာ သေဘာတူစာ ခ်ဳပ္မ်ား မည္သို႔ခ်ဳပ္ဆိုရမည္ဟူသည့္ အေျခခံမူမ်ားကို ေရာမေခတ္ တရားဥပေဒတို႔တြင္ ရွာေဖြေတြ႕ရွိနိုင္ပါ သည္။ ဥေရာပအလယ္ေခတ္တြင္ တည္ရွိခဲ့သည့္ ေျမရွင္ပေဒသရာဇ္စနစ္သည္ ပင္ရင္းသေဘာတရားအရ ေျမရွင္နွင့္ ေျမငွားတို႔အၾကား နွစ္ဦးနွစ္ဖက္ အျပန္အလွန္ေနွာင္ဖြဲ႕ ခ်ဳပ္ဆိုၾကသည့္ စနစ္တစ္ရပ္ပင္ျဖစ္သည္။ ၁၂၁၅ ခုနွစ္တြင္ အဂၤလိပ္ဘုရင္ ပထမေျမာက္ ဂၽြန္နွင့္ သူ၏မူးၾကီးမတ္ၾကီးတို႔က ကိုယ္စီကိုယ္ငွ ရွိအပ္သည့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္နွင့္ တာ၀န္တို႔ကို တိက်စြာ စသည္းသားသည့္ သေဘာျဖင့္ ျပဳစုခဲ့ၾကေသာ မဂၢနာကာတာ (Magna Carta) စာတမ္းသည္ စင္စစ္အားျဖင့္ ကတိစာခ်ဳပ္တစ္ရပ္သာျဖစ္သည္။ နိုင္ငံသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္နွင့္ အစိုးရတစ္ရပ္ကို ထူေထာင္ရာတြင္ အစိုးရနွင့္ ျပည္သူတို႔ သေဘာညီမွ်ၾကရသည္ ဆိုေသာ ကိစၥသည္ အယူအဆသစ္ တစ္ရပ္မဟုတ္ပါ။ ဘီစီ ၄ ရာစုနွစ္၌ ပေလတို ေရးသားခဲ့ေသာ “သမတ” နိုင္ငံ (Republic) စာအုပ္တြင္ ဤအယူအဆကို ေဖာ္ျပခဲ့ဖူးပါသည္။ မဇၥ်မေဒသမွ ဗုဒၶစာေပ မ်ားတြင္လည္း ပေဒသာပင္ေခတ္ အျပီး ျပည္သူမ်ားက ၄င္းတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္ရန္ နွင့္ သူတို႔၏ အေရးကိစၥမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေပးရန္အတြက္ မဟာသမတအား ေရြးခ်ယ္တင္ေျမွာက္ခဲ့ဖူးေၾကာင္း ေဖာ္ျပထားပါသည္။ ျမန္မာဘုရင္မ်ားက သူတို႔သည္ မဟာသမတမွ ဆင္းသက္လာေသာ မ်ိဳးႏြယ္ဆက္မ်ား ျဖစ္သည္ဟု ဆိုေလ့ရွိသျဖင့္ ဤအယူအဆသည္ ျမန္မာ အမ်ားစုနွင့္ ယဥ္ပါးျပီးသား အယူအဆတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။ “လူမႈကတိ” အယူအဆအျပည့္အ၀ ဖြံ႕ျဖိဳးလာသည္မွာ  အဂၤလိပ္ ေတြးေခၚပညာရွင္မ်ား ျဖစ္ၾကေသာ ေသာမတ္ေဟာ့ဘ္စ္ (Thomas Hobbes, ၁၅၈၈-၁၆၇၉) နွင့္ အထူးသျဖင့္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္ တို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ 

အစိုးရနွင့္ ျပည္သူ သေဘာတူညီမႈ လိုအပ္ရျခင္း အေၾကာင္းရင္း

          လူသားတို႔သည္ အေျခခံအားျဖင့္ အတၱဆန္ေသာ သေဘာရွိျပီး အျခားသူမ်ားနွင့္ ယွဥ္ျပိဳင္ျခင္းအားျဖင့္ မိမိတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြား တိုးတက္ရာတိုးတက္ေၾကာင္းကို ၾကံစည္တတ္ၾကသည္ ဟု ေသာမတ္စ္ ေဟာ့စ္ နွင့္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္တို႔က ယံုၾကည္ၾကသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ လူသားအခ်င္းခ်င္း အတူတကြ ေနထိုင္ျခင္းဟူသည္ အေျခခံ သေဘာအရ ဆိုရလွ်င္ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္မႈ ကင္းမဲ့ျခင္းမွသည္ စစ္ျဖစ္ေနသည့္ အေနအထားမ်ိဳးအထိ ရွိေန  သည္ ဆိုနိုင္ေပသည္။ ဤသိုပ “တသီးပုဂၢလဆန္၍ အတၱသေဘာလႊမ္းမိုးေသာ လူ႔သဘာ၀အယူအဆ” သည္ အေရွ႕အာရွေဒသရွိ ကြမ္ျဖဴးရွပ္၀ါဒီမ်ား ယံုၾကည္ၾကေသာ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္တတ္ျပီး ဘံုသေဘာလႊမ္းမိုး သည့္ လူ႔သဘာ၀အယူအဆ” နွင့္ အလြန္ျခားနားပါသည္။ ဥပမာ တရုတ္ေတြးေခၚပညာရွင္ မင္စီးယပ္စ္က “လူတို႔သည္ တစ္ဦးနွင့္ တစ္ဦး ယိုင္းပင္းကူညီခ်င္ၾကျပီး သဘာ၀အားျဖင့္ အမ်ားအက်ိဳးေဆာင္တတ္ေသာ သေဘာရွိသည္” ဟု ဆိုခဲ့ဖူးပါသည္။ သို႔ျဖစ္ရာ “(ေကာင္းမြန္ေသာ) အစုိးရဟူသည္ လူတို႔၏ ေကာင္းျမတ္ျခင္းမွ ဆင္းသက္လာေသာ သဘာ၀ အစြယ္သဖြယ္တစ္ခု ျဖစ္သည္” ဟု မင္စီးယပ္စ္ က ယူဆခဲ့ေလသည္။ ၄င္းက “ဖခင္ျဖစ္သူသည္ သားသမီးတို႔ကို ဂရုစိုက္သကဲ့သို႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူတို႔သည္လည္း အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူတို႔အား ဂရုစိုက္လိမ့္မည္” ဟု ဆိုခံသည္။

          လူ႔အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္အတြင္းရွိ လူသားတိုင္း၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ေပးမည့္ အစိုးရတစ္ရပ္ေပၚ ထြန္းလာေအာင္ အတၱဆန္သည့္ လူသားမ်ားက မည္သုိ႔မည္ပံု ၾကိဳးစားၾကသည္ ဆိုေသာကိစၥကို မင္စီးယပ္စ္ ၏ “လူ႔သဘာ၀ အယူအဆ” နွင့္ အထူးကြဲလြဲေသာ အယူအဆရွိသူ “လူမႈကတိ” ၀ါဒီမ်ားက ခက္ခဲစြာ ေျဖရွင္း ျပနိုင္ခဲ့ပါသည္။ တစ္နည္းအားျဖင့္ ဆိုရလွ်င္ လူသားတို႔သည္ ၀ိေရာဓိ ျဖစ္ေနၾကေသာ ၄င္းတို႔၏ အတၱဆႏၵ မ်ားကို ညႈိႏႈိင္းျခင္းအားျဖင့္ လူသားအားလံုး၏ ဆႏၵျပည့္၀ေစရေအာင္ မည္သို႔ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကသည္ ဆိုေသာကိစၥကို လူမႈကတိ၀ါဒီမ်ားက ေျဖရွင္းျပနိုင္ခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ 

          လူသားတို႔သည္ အတၱသတၱ၀ါ မ်ားသာျဖစ္သည္ ဟု ယူဆရပါလွ်င္ ထိုလူသားတို႔အခ်င္းခ်င္း ပူးေပါင္း ေဆာင္ရြက္ျခင္းသည္ အလြန္တရာခက္ခဲလိမ့္မည္ ဟု ဆိုနိုင္ပါသည္။ အေၾကာင္းမွာ လူတို႔သည္ တစ္ဦးနွင့္ တစ္ဦး မေထာင္ထားဘဲ လွည့္ဖ်ားနိုင္ေျခ ရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ သစ္သီးျခံကို လူတစ္စုက ပိုင္ဆိုင္ၾကသည္ ဆိုပါစို႔။ ထိုအခါ အတၱျပင္းျပေသာ လူတိုင္းသည္ သစ္သီးျခံတည္တံ့ေရးထက္ မိမိအတြက္ သစ္သီးအမ်ားဆံုး ရနိုင္ရန္ကိုသာ ၾကိဳးပမ္းၾကမည္ျဖစ္ရာ ေနာက္ဆံုးတြင္ ယင္းသစ္သီးျခံ ပ်က္သုဥ္းျခင္းသာ အဖတ္တင္ေပလိမ့္မည္။ သို႔ဆိုလွ်င္ အတၱဆန္ေသာ ဤလူသားတို႔အေနျဖင့္ အားလံုး၏ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာ အတြက္ အခ်င္းခ်င္း မည္သို႔မည္ပံု ပူးေပါင္းကူညီၾကမည္နည္း ဆိုသည့္ ေမးခြန္းတစ္ရပ္ ေပၚေပါက္လာေပလိမ့္ မည္။

          အေျဖမွာ လူသားတိုင္းမျဖစ္မေန ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ၾကရမည့္ ဗဟိုအာဏာပိုင္အဖြဲ႕ တစ္မ်ိဳးမ်ိဳး သို႔မဟုတ္ အစိုးရ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို တည္ေထာင္ျခင္းပင္ ျဖစ္သည္။ အထက္ပါ ဥပမာမွ သစ္သီးျခံပိုင္ရွင္မ်ားအေန ျဖင့္ အဖြဲ႕သားတိုင္းအား သစ္သီးျခံ ရွင္သန္တည္တံ့ေရးတာ၀န္နွင့္ သစ္သီးမ်ားကို မွ်တစြာ ဆြတ္ခူးပိုင္ခြင့္ တို႔အား အညီအမွ် ခြဲေ၀ေပးနုိင္သည့္ အခြင့္အာဏာရွိေသာ အဖြဲ႔တစ္ခုကို ဖြဲ႕စည္းတည္ေထာင္ျခင္းျဖင့္ ျပႆနာ ေျပလည္ေစနိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

          ေသာမတ္စ္ ေဟာ့ဘ္နွင့္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္တို႔က “လူသားတို႔တြင္ ဆင္ျခင္ဥာဏ္ရွိေသာေၾကာင့္ မိမိတို႔၏ အတၱဆႏၵကို ထိန္းခ်ဳပ္ေက်ာ္လႊား၍ အစိုးရတစ္ရပ္ကို တည္ေထာင္နိုင္စြမ္းရွိၾကျခင္း ျဖစ္သည္” ဟု ယံုၾကည္ခဲ့ ၾကသည္။ ဆိုလိုသည္မွာ မင္းမဲ့စရုိက္ဆန္ျခင္းသည္ မိမိတို႔၏ ေရရွည္အက်ိဳးစီးပြားကို ပ်က္စီးေစသျဖင့္ ဤအက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ရန္အလိုငွာ အစိုးရတစ္ရပ္ဖြဲ႕စည္း တည္ေထာင္ရန္ လိုအပ္ေၾကာင္း သိနားလည္ေလာက္သည့္ အသိဥာဏ္နွင့္ ဆင္ျခင္ဥာဏ္တို႔ လူသားမ်ားထံတြင္ ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

          ဥပမာအားျဖင့္ အစိုးရမရွိေသာ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း တစ္ရပ္တြင္ ကတိက၀တ္ ျပဳျခင္း၏ အာနိသင္ မရွိနိူင္ေပ။ အေၾကာင္းမွာ ေပးထားေသာ ကတိမ်ားကို တည္တံ့စြာ ထိန္းသိမ္းရန္ မည္သူကမွ ဖိအားေပးတိုက္ တြန္းနိုင္စြမ္း မရွိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထိုအခါ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းတို႔လည္း မတည္ရွိနိုင္ေတာ့ျပီ။ ထိုမွ်သာမ က အစိုးရမရွိေသာ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းတြင္ လူအခ်င္းခ်င္းၾကား ျဖစ္ပြားေသာ ပ႗ိပကၡမ်ားကို ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေျဖရွင္းရန္ မျဖစ္နိုင္ေတာ့ေပ။ လူမႈျပႆနာမ်ားကို တရားမွ်တစြာ ညိႈႏိႈင္းေျဖရွင္းရန္နွင့္ လူမႈျငိမ္းခ်မ္းေရးကို တည္ေဆာက္ျမွင့္တင္နိုင္ရန္အတြက္ နို္င္ငံေရးအာဏာပိုင္ အဖြဲ႔တစ္ဖြဲ႕လိုအပ္ေၾကာင္း ဆင္ျခင္တံုတရားရွိသူ မည္သူမဆို သိနားလည္ၾကသည္ ဟု ဆိုသည္။

          ဂၽြန္ေလာ့ခ္၏ လူမႈကတိအယူအဆအရ လူတို႔သည္ ကိုယ္ပိုင္ “သဘာ၀လြတ္လပ္မႈ” တစ္စိတ္တစ္ေဒ သကို အနစ္နာခံျပီး သူတို႔အားတရားမွ်တစြာ အုပ္ခ်ဳပ္မည့္ အစိုးရတစ္ရပ္ကို တည္ေထာင္ရန္ သေဘာတူညီ ၾကသည္ ဟုဆိုသည္။ ဤသေဘာတူညီမႈသည္ ဆင္ျခင္တံုတရားနွင့္ ယွဥ္သည့္အတၱဆႏၵမွ ေပါက္ဖြားလာျခင္း ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ လိုလားစြာ ေပးအပ္ေသာ သေဘာတူညီမႈ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုသည္။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္က လူသားတိုင္း သည္ လြတ္လပ္စြာေမြးဖြားလာၾကျပီး တန္းတူညီမွ် ရွိၾကသည္ဟု ယံုၾကည္ခဲ့ေလသည္။ လူတို႔၏ သဘာ၀လြတ္ လပ္မႈဆိုသည္မွာ ကမၻာေျမၾကီးေပၚရွိ အင္အားၾကီးမားသူ မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ လႊမ္းမိုးမႈကိုမွ မခံရျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ျဖစ္ရာ လူတို႔တြင္ သဘာ၀ရပိုင္ခြင့္မ်ား ရွိၾကသည္ ဟု ဆိုသည္။ သို႔ရာတြင္ လူမႈကတိ ကို ခ်ဳပ္ဆို ျခင္းအားျဖင့္ လြတ္လပ္မႈမ်ားကို ကာကြယ္ရန္ လြတ္လပ္မႈအခ်ိဳ႕ကို အဆံုးရံႈးခံလိုက္သကဲ့သို႔ ျဖစ္သြားပါသည္။ အစိုးရဟူသည္ နတ္ဘုရားမ်ားက ေပးသနားေသာ ဆရာမဟုတ္သကဲ့သို႔ ဘုရားေပး ျမင့္ျမတ္မႈတို႔ ကိန္းေအာင္း ေနေသာ အရာလည္းမဟုတ္ပါ။ အစိုးရဟူသည္ မိသားစုၾကီး တစ္စုအသြင္ျဖစ္သည့္ သေဘာကိုလည္း မေဆာင္ပါ။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္၏ အယူအဆအရ အစိုးရဟူသည္မွာ လူသားတို႔၏ အတၱဆႏၵနွင့္ လြတ္လပ္မႈတို႔ ၾကာရွည္စြာ တည္တံ့နိုင္ေစရန္အတြက္ အတုအေယာင္ သေဘာဖန္ဆင္းျခင္း သက္သက္မွ်သာ ျဖစ္ပါသည္။ 

          ဂၽြန္ေလာ့ခ္အေနနွင့္ လူမႈကတိအယူအဆအား သမိုင္းေရးရာ အခ်က္အလက္တစ္ခု အျဖစ္ ယူဆခဲ့ သေလာ၊ သို႔မဟုတ္ အကန္႔အသတ္ရွိေသာ အစိုးရပံုသ႑ာန္ တစ္ရပ္ရပ္ကို ပံုေဖာ္ရန္အတြက္ ညႊန္းဆိုေရး သားခ့ဲျခင္း ျဖစ္သေလာ ဆိုသည့္ ကိစၥမွာ မရွင္းလင္းလွပါ။ မည္သို႔ပင္ျဖစ္ေစ အစိုးရတစ္ရပ္သည္ “တရားနွင့္ ညီေသာ အစိုးရ ဟုတ္မဟုတ္” ဟူေသာျပႆနာကို သံုးသပ္ေျဖရွင္းနိုင္ရန္အတြက္ ဤလူမႈကတိအယူအဆက အေထာက္အကူျပဳသည္မွာ ထင္ရွားလွပါသည္။ တိတိက်က်ဆိုရလွ်င္ တရားဥပေဒကို ေလးစားလိုက္နာေသာ၊ အုပ္ခ်ဳပ္ခံတို႔၏ ရပိုင္ခြင့္နွင့္ လြတ္လပ္မႈတို႔ကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ေသာ၊ အခြင့္အာဏာမ်ားကို တရားဥပေဒ အရ အကန္႔အသတ္ရွိေစေသာ အစိုးရသည္ တရားနွင့္ညီေသာ အစိုးရတစ္ရပ္ ျဖစ္ပါသည္။

          အထက္တြင္ဆိုခဲ့ျပီးသကဲ့သို႔ အုပ္ခ်ဳပ္သူအား ဖခင္အရာထား၍ နိုင္ငံေတာ္အား မိသားစုအရာ ထားေသာ အယူအဆသည္ ကမၻာ့နိုင္ငံမ်ားစြာ တို႔တြင္ ထြန္းကားခဲ့ပါသည္။ ဥပမာ တရုတ္နိုင္ငံတြင္ ဧကရာဇ္ ဘုရင္သည္ တရုတ္အင္ပါယာၾကီး တစ္ခုလံုး၏ ဖခင္ျဖစ္သည္ဟု ယူမွတ္ခဲ့ၾကသည္။ ဖခင္ျဖစ္သူ၏ အၾကြင္းမဲ့ အာဏာနွင့္ နိုင္ငံေရးအာဏာပိုင္၏ အၾကြင္းမဲ့အာဏာတိုိ႔သည္ ထပ္တူညီၾကသည္ ဟု တရုတ္လူမ်ိဳးတို႔က ယံုၾကည္ၾကသည္။ သို႔ရာတြင္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္က “ဖခင္ျဖစ္သူ၏ အာဏာနွင့္ နို္င္ငံေရးအာဏာတို႔သည္ လံုး၀ဥႆံု ကြဲျပားျခားနားသည္” ဟု ေျပာဆိုကာ ယတိျပတ္ ပယ္ခ်ခဲ့ေလသည္။ (The Second Treatise p.71)။ အစုိးရ ဆိုသည္မွာ သဘာသရပိုင္ခြင့္ကို ပိုင္ဆိုင္ၾကသည့္ အတၱဆန္ေသာ လူသားမ်ားက ယင္း ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို ကာကြယ္ေပးရန္အတြက္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာဌာန တစ္ရပ္သာျဖစ္ေသာေၾကာင့္ မိဘမ်ားက သားသမီးမ်ားထံမွ ရေလ့ရွိေသာ အၾကြင္းမဲ့နာခံမႈမ်ိဳးကို ရရွိရန္ ေတာင္းခံပိုင္ခြင့္မရွိ ဟု ဆိုသည္။ မိမိတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ေစာင့္ထိန္းကာကြယ္ေရးရန္အတြက္ လူသားတို႔က အစိုးရကို ဖြဲ႕စည္းေပးသကဲ့သို႔ ယင္းအစိုးရသည္ ျပည္သူတို႔ အေပၚ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္လာေသာ တစ္ေန႔တြင္ ၄င္းကိုျဖဳတ္ခ်၍ အျခားအစိုးရအဖြဲ႕သစ္ တစ္ခုကို တင္ေျမွာက္နိုင္သည့္ “သူပုန္ထပိုင္ခြင့္” လည္းျပည္သူတို႔ထံတြင္ ရွိေနေၾကာင္း မၾကမီ ဆက္လက္ေလ့လာၾကရ မည္ ျဖစ္သည္။

အကန္႔အသတ္ရွိေသာအစိုးရနွင့္ နိုင္ငံသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္း

        “အနည္းဆံုး အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အစိုးရသည္ အေကာင္းဆံုး အစိုးရျဖစ္သည္” ဆိုေသာ ေရွးရိုးတစ္ရပ္ ရွိပါ သည္။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္ ကဲ့သို႔ေသာ လစ္ဘရယ္နိုင္ငံေရးေတြးေခၚပညာရွင္မ်ားကလည္း အကန္႔အသတ္ရွိေသာ အစိုးရ၏ အေရးပါမႈအေၾကာင္းကို အထူးအေလးေပး ေဖာ္ျပေလ့ရွိပါသည္။ “လူမႈကတိ” အားျဖင့္ ျပည္သူတို႔က တည္ေထာင္ထားသည့္ အစိုးရတို႔အေနနွင့္ တိက်စြာ ထမ္းေဆာင္ရမည့္ တာ၀န္တို႔မွာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရးကို ထိန္းသိမ္းျမွင့္တင္ျခင္း၊ နိုင္ငံသားတို႔ အခ်င္းခ်င္းျဖစ္ပြားေသာ ပ႗ိပကၡမ်ားကို တရားမွ်တစြာ ဆံုးျဖတ္စီရင္ျခင္း နွင့္ နိုင္ငံသားအခ်င္းခ်င္း ခ်ဳပ္ဆိုေသာ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ားနွင့္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ေလးစားလိုက္နာမႈ ရွိလာ ေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းတို႔ျဖစ္သည္။ ထို႔ျပင္ တိုင္းျပည္အား ျပည္ပရန္သူမ်ား၏ အႏၱရာယ္မွ ကာကြယ္ေပး ရမည့္ တာ၀န္လည္း အစိုးရထံတြင္ ရွိသည္။ သမားရိုးက် လစ္ဘရယ္နိုင္ငံေရး အယူအဆအရ အနည္းဆံုး အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အစိုးရသည္ အေကာင္းဆံုးအစိုးရ ျဖစ္သည္ ဟု ဆိုေသာေၾကာင့္ အစိုးရ၏ အာဏာနွင့္ လုပ္ပိုင္ခြင့္တို႔အား ကန္႔သတ္သင့္သည္ ဟု ဆိုၾကသည္။

          အေနာက္တိုင္းနိုင္ငံ အမ်ားစုတြင္ အစိုးရ၏ အာဏာကို ကန္႔သတ္ေရးနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အခ်ီအခ်အျငင္း ပြားမႈမ်ား ျဖစ္ပြားေလ့ရွိသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ ပုဂၢိဳလ္မ်ား အထူသျဖင့္ လက္၀ဲ၀ါဒီမ်ားက နိုင္ငံ၏ စီးပြားေရးစီမံကိန္း က်န္းမာေရးက႑၊ ပညာေရးက႑နွင့္ ဆင္းရဲမႈပေပ်ာက္ေရးက႑ အစရွိသည္ တို႔ကို အစိုးရက လႊမ္းမိုးထိန္း ခ်ဳပ္ထားျခင္းသည္ လိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္၍ တရားဥပေဒနွင့္ ညီညႊတ္သည္ ဟု ဆိုၾကသည္။ အရြယ္ပမာဏ ၾကီးမားေသာ အစိုးရတစ္ရပ္တည္ရွိျခင္းနွင့္ ယင္းအစိုးရ၏ အသံုးစရိတ္ၾကီးမားျခင္း တို႔ကို မေျပာပေလာက္ ေသာကိစၥ တစ္ရပ္ ဟု အဆိုပါ လက္၀ဲ၀ါဒီမ်ားက ယူဆၾကသည္။ အျခားေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား အထူးသျဖင့္ လက္ယာ၀ါဒီမ်ားကမူ အစုိးရသည္ ၄င္း၏ ပဓါန တာ၀န္မ်ားျဖစ္ေသာ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး၊ စာခ်ဳပ္စာတမ္းမ်ား နွင့္ ကတိက၀တ္မ်ားကို ျပည္သူတို႔ေလးစားလိုက္နာေအာင္ ေဆာင္ရြက္ေပးေရးနွင့္ နိုင္ငံအား ျပည္ပက်ဴးေက်ာ္ မႈမွ အကာအကြယ္ေပးေရးတို႔မွ လြဲ၍ အျခားေသာကိစၥရပ္မ်ားတြင္ တတ္နိုင္သမွ် အနည္းဆံုး ၀င္ေရာက္စြက္ ဖက္သင့္သည္ဟု ယံုၾကည္ၾကေလသည္။ ဤအယူအဆကို ေထာက္ခံသူမ်ားက က်န္းမာေရး၊ ပညာေရး၊ ဆင္းရဲမႈ ပေပ်ာက္ေရး၊ စီးပြားေရး စီမံကိန္းမ်ား ခ်မွတ္ေရးတို႔တြင္ အစိုးရ၏ လႊမ္းမိုးမႈ ကင္းမဲ့ေသာ “ပုဂၢလိက က႑” က တာ၀န္ယူသင့္သည္ဟု ဆိုသည္။ 

          အစိုးရ၏ တာ၀န္ယူမႈ “နည္းျခင္း မ်ားျခင္း” နွင့္ ပတ္သက္ျပီး ျပင္းထန္ေသာ ျငင္းခံုမႈမ်ား ေပၚေပါက္ ေလ့ရွိရာ ယင္းကို အထူးသျဖင့္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ အမ်ားဆံုး ေတြ႕ရေလ့ရွိသည္။ ထိုသို႔ လက္၀ဲနွင့္ လက္ယာ၀ါဒီမ်ားအနက္ ေပ်ာ့ေျပာင္းေသာ အယူ၀ါဒရွိသည့္ သူတို႔တြင္မူ ဘံုသေဘာတူညီမႈ ရနိုင္ေလာက္သည့္ ထုိက္သင့္ေသာ အေျခခံမူမ်ား ရွိၾကသည္။ ယင္းတို႔မွာ-

(၁)     အစိုးရဟူသည္ အုပ္ခ်ဳပ္ခံျပည္သူတို႔၏ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာအတြက္ တည္ရွိေနရျခင္း ျဖစ္သည္။

(၂)     လူမႈကိစၥရပ္မ်ားကို “ပုဂၢလိက က႑” နွင့္ “လူထု က႑” ဟူ၍ ခြဲျခားနိုင္သည္။ “ပုဂၢလိက က႑” သည္ လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းရွိ ပုဂိၢဳလ္တစ္ဦးခ်င္း သို႔မဟုတ္ အုပ္စုမ်ားနွင့္သာ ပတ္သက္ျပီး “လူထုက႑” သည္ နိုင္ငံေရးလူ႔အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္လံုးနွင့္ ပတ္သက္သည္။ သက္ဆိုင္ရာ လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းနွင့္ အုပ္စု တစ္စုခ်င္း၏ အက်ိဳးစီးပြားအေပၚ မူတည္၍ “ပုဂၢလိက က႑” ၏ နယ္ပယ္သည္ “လူထုက႑” ၏ နယ္ပယ္ ထက္ ေယဘုယ်အားျဖင့္ ပိုမို က်ယ္၀န္းေလ့ရွိသည္။

(၃)     လူပုဂၢိဳလ္တစ္ဦးခ်င္းနွင့္ အျခားအသင္းအပင္း အဖြဲ႕အစည္းမ်ား၊ သမဂၢမ်ား စသည္တို႔ အက်ံဳး၀င္သည့္ နိုင္ငံသား လူ႔အဖြဲ႕အစည္းဟူသည္ အစိုးရနွင့္ သီးျခားကင္းလြတ္ျပီး အစိုးရ၏ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈမရွိေသာ အဖြဲ႔အစည္း ျဖစ္သည္။ အဆိုပါ နိုင္ငံသား လူ႔အဖြဲ႕အစည္းအတြင္းတြင္ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားနွင့္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ားသည္ ၄င္းတို႔၏ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာ အက်ိဳးစီးပြားကို ေဆာင္ရြက္နိုင္ရန္ အတြက္ ပမာဏ ၾကီးမားေသာ လြတ္လပ္ခြင့္ မ်ား ရရွိၾကသည္။

(၄)     အစိုးရသည္ အဆိုပါ နိုင္ငံသားလူ႔အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ေပၚေပါက္တည္တံ့နို္င္ေအာင္ တရားဥပေဒအရ အကာအကြယ္ေပးထားရမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း နိုင္ငံသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းကို အစိုးရကိုယ္တိုင္က တည္ေထာင္ ျခင္း၊ သို႔မဟုတ္ ရွိရင္းစြဲ နို္င္ငံသားအဖြြံ႕အစည္းကို အစိုးရအလိုက် ျပဳျပင္ျခင္းမ်ိဳးမရွိေစရ - အစရွိသည့္ အေျခခံ မူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။

          “အကန္႔အသတ္ရွိေသာ အစိုးရ” အယူအဆဆိုသည္မွာ ပုဂၢလိက က႑ ပမာဏ ၾကီးမား၍ အေရးၾကီး ေသာ က႑ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားနွင့္ စပ္လ်ဥ္း၍ အစိုးရ၏ ထိန္းခ်ဳပ္မႈ နည္းပါးေစရမည္ ဆိုေသာ အယူအဆ ျဖစ္သည္။ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာပင္ ပုဂၢလိက နိုင္ငံသားတို႔သည္ ၄င္းတို႔ေရြးေကာက္တင္ ေျမွာက္ထားေသာ ျပည္သူ႔ကိုယ္စားလွယ္မ်ားမွ တစ္ဆင့္၊ အစိုးရအား ျပည္သူတို႔နွင့္ ပတ္သက္ေသာအေရးကိစၥ မ်ား၊ အျမင္မတူမႈမ်ားကို ၾကား၀င္ေျဖရွင္းေပးေစရမည္ဟု ဆိုသည္။ တစ္နည္းဆိုရလွ်င္ အစိုးရအေနျဖင့္ နိုင္ငံသားမ်ားနွင့္ နိုင္ငံသားလူ႔အဖြဲ႔အစည္းတို႔၏ ၀ိေရာဓိ ျဖစ္မႈမ်ား ပ႗ိပကၡမ်ားကို ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းျခင္း အားျဖင့္ ျပည္သူ႔အႈကို ထမ္းေဆာင္ရမည္ဟု ဆိုလုိျခင္းျဖစ္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္လည္း နို္င္ငံသားမ်ားသည္ ၄င္းတို႔ ၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ပါ၀င္ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္လိုေသာ သေဘာျဖင့္ နို္င္ငံေရးကိစၥရပ္မ်ား တြင္ ၀င္ေရာက္ေဆာင္ရြက္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္ဟု္ ဆိုသည္။

နိုင္ငံသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းအေနနွင့္ အစိုးရက ျပဌာန္း ေသာ ဥပေဒမ်ားကို လိုက္နာရေသာ္လည္း အစုိးရကို တသီးပုဂၢလနို္င္ငံသားမ်ားျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားသည္ ျဖစ္ရာ နိုင္ငံသားမ်ားသည္ အစုိးရ၏ ယႏၱရားကို အသံုးျပဳ၍ ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြား ဘံုအဖြဲ႕အစည္းၾကီးမ်ား၏ အက်ိဳးစီးပြားနွင့္ နိုင္ငံေရးလူ႔အဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္ လံုး၏ အက်ိဳးစီးပြားတို႔ကို ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ၾကရမည္ ျဖစ္သည္။ အစိုးရနွင့္ နို္င္ငံသားလူ႔အဖြဲ႕အစည္းတို႔ အၾကား တက္ၾကြထိေရာက္ေသာ အျပန္အလွန္ ဆက္သြယ္မႈတို႔ ရွိေနရမည္ျဖစ္ျပီး ထိုသို႔ ဆက္သြယ္ေဆာင္ ရြက္ရာတြင္လည္း ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားနွင့္ ပတ္သက္ေသာ ကိစၥရပ္မ်ားသည္ အမွီခိုခံသေဘာ မဟုတ္ပဲ သတ္မွတ္ထားေသာ  ဥပေဒေဘာင္အတြင္းမွ တက္ၾကြစြာ ေတာင္းဆိ္ုေဆာင္ရြက္ရေသာ သေဘာရွိပါသည္။ သေဘာထား ေပ်ာ့ေျပာင္းသည့္ လစ္ဘရယ္အယူအဆမ်ားျဖစ္သည့္ “အကန္႔အသတ္ရွိေသာ အစိုးရ” အယူ အဆနွင့္ “နိုင္ငံသား လူ႔အဖြဲ႕အစည္း” အယူအဆမ်ားကို နွစ္ဆယ္ရာစုနွစ္အတြင္း ေပၚေပါက္လာေသာ အာဏာရွင္ နို္င္ငံေတာ္မ်ားက စိန္ေခၚအံတု လာခဲ့ၾကသည္။ အာဏာရွင္ နိုင္ငံေတာ္ဟူသည္ အကန္႔အသတ္မဲ့ အင္အားၾကီးေသာ နိုင္ငံေတာ္ျဖစ္ျပီး လူ႔အဖြဲ႔အစည္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ အသြင္ေျပာင္းပစ္ရန္ ၾကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ျခင္း ပုဂၢလိက အက်ိဳးစီးပြားမ်ားကို ဖ်က္သိမ္းပစ္ျခင္း၊ အစိုးရက သတ္မွတ္ထားသည့္ ဘံရည္မွန္း ခ်က္မ်ား ေအာင္ျမင္ေစေရးအတြက္ နို္င္ငံသားတိုင္းကို အတင္းအက်ပ္ပါ၀င္ ေဆာင္ရြက္ေစျခင္း စသည္တို႔ကို ျပဳမူတတ္ၾကသည္။ အာဏာရွင္အစိုးရလႊမ္းမိုးေသာ နို္င္ငံတို႔၌ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းသည္ အားနည္း၍ တက္ၾကြမႈ ကင္းမဲ့ေသာ သေဘာရွိျပီး အာဏာအရ နို္င္ငံေရးပါတီ၊ ဗ်ဴရိုကရက္အစိုးရအရာရွိမ်ားနွင့္ စစ္ဖက္ထိပ္တန္း ပုဂၢိဳလ္မ်ား၏ ထိန္းခ်ဳပ္ေစခိုင္းမႈအတိုင္း လႈပ္ရွားေနရသည့္ သေဘာရွိသည္။ ဟစ္တလာေခတ္ ဂ်ာမနီနို္င္ငံ၊ စတာလင္ေခတ္ ဆိုဗီယက္ယူနီယံနွင့္ ္၁၉၄၀ ခုနွစ္ ပတ္၀န္းက်င္က စစ္၀ါဒီ ဂ်ပန္နိုင္ငံတို႔သည္ အာဏာရွင္ နိုင္ငံေတာ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ၾကသည္။ ဥပမာျပရလွ်င္ ဆိုးရြားသည့္ အာဏာရွင္ နို္င္ငံေတာ္မ်ားျဖစ္ၾကသည့္ ကင္အီဆြန္း ရီဂ်င္းမ္၏ ေျမာက္ကိုရီးယားနို္င္ငံနွင့္ ၁၉၇၅-၁၉၇၈ ခုနွစ္မ်ားအတြင္း တည္ရွိခဲ့ေသာ ဒီမိုကရက္တစ္ ကမ္းပူးခ်ား နိုင္ငံမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ နိုင္ငံေတာ္မ်ားသည္ အေျခခံလူ႔အခြင့္အေရးကို အျမဲတေစ ေဖာက္ဖ်က္က်ဴးလြန္ခဲ့သည္ သာမက ပုဂၢလိက နို္င္ငံသားဘ၀၏ အဆင့္အတန္းအား အသက္ရွင္ ေနထိုင္ေနရံုမွ်သာ ရွိမည့္ဘ၀အထိ လံုးလံုးလ်ားလ်ား နိမ့္က်သြားေစခဲ့ေလသည္။ 

ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္

          “ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္” အယူအဆသည္ ဂၽြန္ေလာခ္၏ အယူအဆမ်ားအနက္ အထင္ရွားဆံုး ျဖစ္နိုင္ေလာက္ေပသည္။ “အကယ္တႏၱဳ အစိုးရတစ္ရပ္သည္ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္၍ ျပည္သူတို႔အေပၚ ဖိနွိပ္လာျပီဆိုလွ်င္ ျပည္သူတို႔အေနနွင့္ ၄င္းအစိုးရကို ဖယ္ရွား၍ အစိုးရသစ္တစ္ရပ္နွင့္ အစားထိုးပိုင္ခြင့္ ရွိသည္” ဟု ဂၽြန္ေလာ့ခ္က ယံုၾကည္ခဲ့ေလသည္။ “ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္” အယူအဆသည္ သူ၏ “လူမႈကတိ” အယူအဆနွင့္ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္လွ်က္ ရွိပါသည္။ နို္င္ငံသားတို႔သည္ သူတို႔၏ ရပိုင္ခြင့္နွင့္ လြတ္လပ္ခြင့္တို႔ကို ကာကြယ္ထိန္းသိမ္းရန္အတြက္  “လူမႈကတိ” အားျဖင့္ အစိုးရကို ထူေထာင္ထားျခင္း ျဖစ္ရာ ထိုအစုိုးရကပင္ လူတို႔၏ ရပိုင္ခြင့္နွင့္ လြတ္လပ္ေရးကို ထိပါးေနွာက္ယွက္လာျပီဆိုလွ်င္ အစိုးရကိုတည္ ေထာင္ရျခင္း၏ ပင္ရင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ကို ဆန္႔က်င့္လႈိက္စားလာဘိသကဲ့သို႔ပင္ ျဖစ္သည္ဟု ၄င္းက ဆိုသည္။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္က လူတို႔သည္ ရင္တြင္းရွိ ေရွးရိုးစြဲအယူအဆေၾကာင့္ အစုိးရ၏ အာဏာအလြဲသံုးစားျပဳျခင္းကို ေယဘုယ်အားျဖင့္ သည္းခံမည္ ျဖစ္ေသာ္လည္း အစိုးရအေနနွင့္ အာဏာကို ပစၦလကၡတ္ အလြဲသံုးစားျပဳျခင္း လူတစ္ဦးခ်င္းစီ၏ ရပိုင္ခြင့္မ်ားကို အျပင္းအထန္ေဖာက္ဖ်က္ က်ဴးလြန္လာျခင္းတို႔ ရွိလာျပီဆိုလွ်င္ နို္င္ငံသားတို႔ အေနနွင့္ မိမိတို႔၏ အက်ိဳးစီးပြားကို ကာကြယ္ရန္အလို႔ငွာ ယင္းအစိုးရကို ဆန္႔က်င္ပိုင္ခြင့္ ရွိသည္ဟု ဆိုသည္။ ဤအခြင့္အေရးကို ဂၽြန္ေလာ့ခ္က ၏မိမိကိုယ္ကို ခုခံကာကြယ္ပိုင္ခြင့္” ဟု ေခၚဆိုေလသည္။

          “ျပည္သူတို႔အေနျဖင့္ မင္းဆိုးမင္းညစ္ တစ္ပါး၏ ရက္စက္ၾကမ္းၾကဳတ္မႈနွင့္ ေဒါသ အာဃာတ ေအာက္ တြင္ အကာအကြယ္မဲ့စြာ လည္စင္းခံ သင့္ပါသေလာ။ သူတို႔၏ ျမိဳ႕ရြာမ်ားကို လုယက္ဖ်က္ဆီး၍ မီးေလာင္တုိက္ သြင္းေနသည္ကို ထိုအတိုင္းၾကည့္ေန သင့္ပါသေလာ။ သူတို႔၏ သားမယားတို႔အား ထိုမင္းဆိုးမင္းညစ္၏ လိုခ်င္တပ္မက္မႈနွင့္ ရမ္းကားေစာ္ကားမႈမွ အကာအကြယ္မေပးနိုင္ေသာ အျဖစ္၊ မိမိနွင့္တကြ မိသားစုတစ္စလံုး ပ်က္သုဥ္းရမည့္ အျဖစ္၊ ထိုမင္း၏ ေလာဘနွင့္ ဖိနွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ေပၚေပါက္လာအပ္ေသာ အျခား ၀မ္းနည္းဖြယ္ျဖစ္ရပ္တို႔အား မ်က္နွာလႊဲ၍ လက္ပုိက္ၾကည့္ေနအပ္ပါ သေလာ။ ထိခိုက္နာက်င္ေစနိုင္ေသာ အေျခအေနဆိုးမ်ိဳးနွင့္ ၾကံဳေတြ႕ရေသာအခါ အားကိုအားခ်င္း ယွဥ္ျပိဳင္တိုက္ခိုက္နိုင္ခြင့္ကို သတၱ၀ါအားလံုးတို႔ အား သဘာ၀က ေပးအပ္ထားျပီျဖစ္ရာ ဤအခြင့္အေရးကို လူတို႔လည္း မခံစားထိုက္ျပီေလာ။ ဤေမးခြန္းတို႔ကို ကၽြန္ုပ္ ေျဖဆိုပါအံ့။ မိမိကိုယ္ကို ခုခံကာကြယ္ပိုင္ခြင့္ သည္ သဘာ၀ဥပေဒသ တစ္ရပ္ျဖစ္ျပီး ဤအခြင့္အေရးကို အသံုးျပဳ၍ လူ႔အဖြဲ႕အစည္း တစ္ရပ္လံုးအေန ျဖင့္ သူတို႔ကို အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ မင္းဆိုးမင္းညစ္ကို ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ ပိုင္ခြင့္ ရွိေပသည္” ဟု ဂၽြန္ေလာ့ခ္က ဆိုခဲ့ေလသည္။ (The Second Treatise of Government, p.233)

          “မင္းမဲ့စရိုက္လႊမ္းေသာ တစ္ေနသည္ တရားမွ်တမႈကင္းမဲ့ေသာ နွစ္ေပါင္းတစ္ေထာင္ထက္ ပိုမိုဆိုးရြား သည္” ဆိုသည့္ အာရပ္စကားပံုတစ္ခု ရွိပါသည္။ ဤသေဘာထားမ်ိဳးကို ကမၻာ့နိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားတြင္ ေတြ႔ရွိ ေနရဆဲ ျဖစ္ပါသည္။ သို႔ရာတြင္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္ကမူ “အာဏာတလြဲသံုးေသာ အစိုးရ၏ လက္ေအာက္၌ ေနရျခင္း သည္ လူမႈကတိအားျဖင့္ အစိုးရကို မတည္ေထာင္မီက ရွိခဲ့ေသာ စစ္တလင္းတြင္ ေနရေသာအျဖစ္ (မင္းမဲ့စရိုက္ လႊမ္းေသာေဒသတြင္ ရွိေနေသာ အျဖစ္) ထက္ ပိုမိုဆိုးရြားသည္” ဟု ဆိုခဲ့ေလသည္။ ရက္စက္ ၾကမ္းၾကဳတ္ေသာ မင္းတို႔သည္ နိုင္ငံသားတို႔၏ အေျခအေနသဘာ၀ရပိုင္ခြင့္ကို ထိပါးေနွာက္ယွက္လာျပီဆို လွ်င္ နိုင္ငံသားတို႔အေနျဖင့္ (တည္ဆဲ လူမႈကတိကို ဖ်က္သိမ္း၍) ယင္းမတိုင္မီက ရွိခဲ့ေသာ စစ္ျဖစ္ေနသည့္ အေျခအေနတစ္ရပ္သို႔ ျပန္သြားကာ လက္ရွိအစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ျပီး အစိုးရသစ္တစ္ရပ္ကို တည္ေထာင္ရမည္ ဟု ဆိုပါသည္။ အဂၤလိပ္ေ၀ါဟာရျဖစ္ေသာ “to reble” (သူပုန္ထျခင္း) သည္ လက္တင္ေ၀ါဟာရျဖစ္ေသာ “rebellare” (သူပုန္ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္) ဟူေသာ ၾကိယာပုဒ္မွ ဆင္းသက္ လာျခင္းျဖစ္သည္။ ဂၽြန္ေလာ့၏ “ေတာ္လွန္ပုန္ကန္ပိုင္ခြင့္” အယူအဆသည္ အေနာက္တိုင္း နိုင္ငံေရးတြင္ မည္ေရြ႕မည္မွ် ထိေရာက္မႈရွိခဲ့သည္ ဆိုသည့္ အျဖစ္ကို ၁၈ ရာစုနွစ္အတြင္း ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ အေမရိကန္ေတာ္လွန္ေရးနွင့္ ျပင္သစ္ေတာ္လွန္ေရးတို႔ က သက္ေသခံလ်က္ ရွိေနေပသည္။ 

ခႏိၱစိတ္ကို ေမြးျမဴျခင္း

          ဂၽြန္ေလာ့ခ္၏ အယူအဆမ်ားအေၾကာင္း နိဂံုးမခ်ဳပ္မီ ဒီမိုကေရစီအယူအဆ တိုးတက္ဖြံ႕ျဖိဳးေရးအတြက္ တစ္ခန္းတစ္က႑မွ ပါ၀င္ခဲ့ေသာ သည္းခံျခင္းသေဘာ ျဖစ္သည့္ “ခႏိၱအယူအဆ” ကို တင္ျပရန္ လိုအပ္ပါသည္။ ဂၽြန္ေလာ့ေရးသားခဲ့ေသာ  A Letter Concerning Toleration တြင္ “လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ ယံုၾကည္ပိုင္ခြင့္ အယူအဆ” ကိုသာမက ဂႏၱ၀င္လစ္ဘရယ္ အယူအဆမ်ားျဖစ္သည့္ “အစိုးရ၏ အာဏာအကန္႔ အသတ္ အယူအဆ” “ပုဂၢလိက က႑နွင့္ ပရဟိတ က႑တို႔၏ သီးျခားရပ္တည္ျခင္း အယူအဆ” စသည္တို႔ကိုပါ ထည့္သြင္းေဖာ္ျပခဲ့ေသာေၾကာင့္ ထိုစာအုပ္သည္ အေရးပါေသာ စာအုပ္တစ္အုပ္ျဖစ္လာခဲ့ သည္။ “လြတ္လပ္စြာ ကိုးကြယ္ယံုၾကည္ပိုင္ခြင့္” ဆိုသည့္ အယူအဆသည္ ၁၇ရာစုနွစ္က အတိုင္းအတာနွင့္ ဆိုလွ်င္ အစြန္းေရာက္အယူအဆ တစ္ခုသဖြယ္ ျဖစ္ခဲံသည္။ ယေန႔ကမၻာ၏ အခ်ိဳ႕ေဒသတို႔တြင္ပင္ ထိုအယူအဆကို အစြန္းေရာက္အယူအဆအျဖစ္ သတ္မွတ္ထားဆဲ ျဖစ္သည္။ The Second Treatise of Government စာအုပ္တြင္ “လူမႈကတိအားျဖင့္ တည္ေထာင္ခဲ့ေသာ အစိုးရတစ္ရပ္၏ ပင္ရင္းတာ၀န္နွင့္ ရည္မွန္းခ်က္တို႔မွာ အုပ္ခ်ဳပ္ခံ နိုင္ငံသားတို႔၏ ဘ၀၊ လြတ္လပ္ခြင့္နွင့္ ပစၥည္းဥစၥာတို႔ကို အကာအကြယ္ေပးရျခင္း ျဖစ္သည္” ဟု ေရးသားခဲ့ေသာ ဂၽြန္ေလာ့ခ္သည္ သူ၏ A Letter Concerning Toleration တြင္ ေအာက္ပါအတိုင္း ေရးသားေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ယင္းတို႔မွာ -

(၁)     အုပ္ခ်ဳပ္ခံနိုင္ငံသားမ်ား၏ ဘာသာေရးအယူအဆ၊ စိတ္ဓါတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ယံုၾကည္မႈ အယူအဆတို႔သည္ နိုင္ငံေရးအာဏာပိုင္မ်ားနွင့္ မည္သို႔မွ မသက္ဆိုင္ၾကပါ။ အစိုးရ၏ တာ၀န္မွာ ဘာသာေရးနွင့္ နိုင္ငံေရးတို႔ကို မေရာေထြးေစပဲ ဥပေဒနွင့္ တရားမွ်တေရး ကိစၥရပ္မ်ားကိုသာ ေဆာင္ရြက္ရန္ ျဖစ္ပါသည္

(၂)     ဘာသာေရးအယူ၀ါဒ တစ္ရပ္ရပ္၏ အမွန္တရားကို နိုင္ငံသားတို႔က လက္ခံလာေစရန္ နိုင္ငံေတာ္၌ အတင္းအက်ပ္ ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္မရွိပါ။ ဘာသာေရးအယူ၀ါဒ တစ္ရပ္ရပ္သို႔ ကူးေျပာင္းသက္၀င္လာရန္ဆိို သည္မွာ စိတ္တြင္းမွ လႈိက္လႈိက္လွဲလွဲ ယံုၾကည္မွသာ ျဖစ္နိုင္ေပသည္။

(၃)     အစိုးရအရာရွိ တစ္ဦးသည္ မိမိ၏ ဘာသာေရးယံုၾကည္မႈအား အျခားသူတို႔ သက္၀င္ယံုၾကည္လာေစ ရန္ သာမန္နိုင္ငံသားတစ္ဦး အျဖစ္သာ ေဆာင္ရြက္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။ အျခား နိုင္ငံသားတိုင္းတြင္လည္း ထိုအခြင့္အေရး ရွိပါသည္။

(၄)     ဘာသာေရးေက်ာင္းေတာ္တစ္ရပ္ သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းတစ္ရပ္သည္ ဆိုင္ရာ ယံုၾကည္ သက္၀င္သူတို႔၏ လုိလားစြာ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈျဖင့္ ဖြဲ႕စည္းထားေသာ လြတ္လပ္သည့္ အဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္ ျဖစ္ရ ပါမည္။ ယင္းအဖြဲ႔အစည္းတြင္ နိုင္ငံသားတို႔ ပါ၀င္လာေစရန္အတြက္ မိဘမ်ားအပါအ၀င္ မည္သူတစ္ဦးတစ္ ေယာက္ထံတြင္မွ အတင္းအက်ပ္ ဖိအားေပးခြင့္ မရွိပါ။

(၅)     ဘာသာေရးေက်ာင္းေတာ္ သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္းတစ္ရပ္တြင္ အဖြဲ႔၀င္တစ္ဦးတစ္ေယာက္ အား ထုတ္ပယ္ပစ္ပိုင္ခြင့္ ရွိပါသည္။ သို႔ရာတြင္ လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္၏ နိုင္ငံသားအခြင့္အေရးတို႔ကို ထိခိုက္ ေစမ့္ ဥပေဒမ်ားကို ဘာသာေရးအဖြဲ႔အတြင္း ထုတ္ျပန္၍ “နိုင္ငံၾကီးတစ္ခုအတြင္း နိုင္ငံငယ္တစ္ရပ္ တည္ေထာင္ သည့္သဖြယ္” က်င့္ၾကံပိုင္ခြင့္ မရွိပါ။

(၆)     လူတစ္ဦးတစ္ေယာက္သည္ အျခားသူတစ္ဦးအား မိမိနွင့္ ဘာသာအယူ၀ါဒ မတူညီရျခင္းကို အေၾကာင္းျပဳ၍ ထိုသူ၏ နိုင္ငံသားရပိုင္ခြင့္အေပၚ တစ္စံုတစ္ရာနွိမ့္က် ဆက္ဆံျခင္းမ်ိဳး ျပဳလုပ္ေဆာင္ရြက္ပိုင္ ခြင့္ မရွိပါ။

(၇)     အစိုးရသည္ ဘာသာေရးေက်ာင္းေတာ္ တစ္ရပ္ရပ္ သို႔မဟုတ္ ဘာသာေရးအဖြဲ႔အစည္း တစ္ရပ္ရပ္အား အျခားဘာသာေရး ေက်ာင္းေတာ္မ်ားနွင့္ ဘာသာေရးအဖြဲ႕အစည္းတို႔ထက္ ပို၍ အထူးအခြင့္အေရးေပးျခင္းမ်ိဳး မရွိေစရပါ။

(၈)     ဘာသာေရးေက်ာင္းေတာ္သည္ နိုင္ငံေတာ္နွင့္ သီးျခားကင္းလြတ္စြာ ရပ္တည္ရမည္ - ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

          ယေန႔ေခတ္ လစ္ဘရယ္ဒီမိုကေရစီက်င့္စဥ္၏ အေျခခံမူတစ္ရပ္မွာ နိုင္ငံေရးနွင့္ ဘာသာေရးကို ခြဲျခား ရႈျမင္ျခင္း ျဖစ္သည္။

          ဂၽြန္ေလာခ္ သက္ရွိထင္ရွားရွိခဲ့ေသာ ကာလသည္ ခရစ္ယာန္ဘာသာေရး အသိုက္အ၀န္းတြင္ ယခင္က ရုိမင္ကတ္သလစ္ ဘာသာေရးေက်ာင္းကာသာ လႊမ္းမိုးထားရာမွာ ပရိုစတင့္ ေက်ာင္းေတာ္မ်ား အပါအ၀င္ အျခားခရစ္ယာန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေက်ာင္းေတာ္မ်ား ေပၚေပါက္လာျပီး အားျပဳိင္ေနၾကေသာ ကာလျဖစ္ပါ သည္။ ၁၆ရာစုနွစ္နွင့္  ၁၇ ရာစုနွစ္မ်ားအတြင္း ရုိမင္ကက္သလစ္ နွင့္ ပရုိတက္စတင့္ ဘာသာ၀င္တုိ႔အၾကား ျဖစ္ပြားၾကေသာ စစ္ပြဲေၾကာင့္  ျပည္သူ သန္းေပါင္းမ်ားစြာတုိ႔ ေသေၾက ပ်က္စီးခဲ့ၾကပါသည္။ ထုိေက်ာင္းေတာ္ မ်ားသည္ ဥေရာပ နုိင္ငံအသီးသီးရွိ ျပည္သူတုိ႔၏ ဘာသာေရး ယုံၾကည္မႈကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားနုိင္ရန္ အတြက္ အသားစီး ရရွိေရးကိုိ ၾကိဳးပမ္းခဲ့ၾကသည္။ ဂၽြန္ေလာ့ခ္က ဘာသာေရးေက်ာင္းေတာ္မ်ားသည္ “ဘာသာ၀င္ မျဖစ္မေနရ” ေက်ာင္းေတာ္မ်ား မျဖစ္သင့္ပဲ လူတုိ႔၏ ယုံၾကည္သက္၀င္စြာ ေရြးခ်ယ္မႈအေပၚ အေျခခံျပီး လြတ္လပ္စြာ အသင္း၀င္ခြင့္ သုိ႔မဟုတ္ ႏႈတ္ထြက္ပုိင္ခြင့္ ရွိသင့္ေသာ ေက်ာင္းေတာ္မ်ားသာ ျဖစ္သင့္သည္ဟု ယုံၾကည္ခဲ့ေလသည္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္း အတြင္းရွိ ဘာသာေရး ေက်ာင္းေတာ္မ်ား၏ အခန္းက႑၊ ထုိေက်ာ္ေတာ္မ်ား နွင့္ နုိင္ငံေတာ္တုိ႔ အၾကားတည္ရွိေသာ ဆက္ဆံေရးစသည္ တုိ႔ကုိ ညႊန္းဆုိထားသည့္ ဂၽြန္ေလာ့ခ္၏ အယူအဆသည္ အျခားလြတ္လပ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ား ျဖစ္သည့္ နုိင္ငံေရးပါတီမ်ား၊ လူမႈေရးနွင့္ စီးပြားေရး အသင္းအဖြဲ႔မ်ား၊ ၀ါသနာရွင္ အသင္းအဖြဲ႔မ်ား၊ အလုပ္သမား သမဂၢမ်ား စသည့္ အဖြဲ႔အစည္း တုိ႔၏ သ႑ာန္ကို ေဖာ္ေဆာင္နုိင္ေရးအတြက္ အေထာက္အကူျပဳခဲ့သည္။ တရားဥပေဒ ေဘာင္အတြင္းတြင္ အျပန္အလွန္ ခႏၱီစိတ္ ထားရွိျခင္းျဖင့္ တည္ေထာင္ ဖြဲ႔စည္းအပ္သည့္ လြတ္လပ္ေသာ ဤအဖြဲ႔အစည္းမ်ားသည္ လစ္ဘရယ္ ဒီမုိကေရစီ က်င့္စဥ္လာ နုိင္ငံသားအဖြဲ႔အစည္း တစ္ခုလုံး၏ အေရးပါေသာ အစိတ္အပိုင္း တစ္ရပ္ ျဖစ္ေပသည္။

          ဂၽြန္ေလာ့ခ္နွင့္တကြ အျခားေသာ လစ္ဘရယ္ နုိင္ငံေရး ပညာရွင္ မ်ားက အစိုးရတစ္ရပ္သည္ ျပည္သူတုိ႔၏ ဘာသာေရးအယူ၀ါဒ စသည့္ ကိစၥရပ္မ်ားနွင့္ စပ္လ်ဥ္းလားလွ်င္ၾကားေနရမည္ဟု ယုံၾကည္ခဲ့ ၾကေလသည္။ အစုိးရ၏ သင့္ေတာ္ေသာတာ၀န္မွာ တရားဥပေဒ စုိးမုိးေရး၊ တရားမွ်တမႈကို ထိန္းသိမ္း ျမွင့္တင္ေရးနွင့္ နုိင္ငံသားတုိ႔၏ အသက္အုိးအိမ္ စည္းစိမ္ဥစၥာတုိ႔ကို အကာအကြယ္ေပးေရးအတြက္ အကန္႔အသတ္ျဖင့္ အမႈထမ္းေဆာင္ေရးသာ ျဖစ္သည္ဟုဆုိေလသည္။

ဆက္လက္ေဖၚျပပါမည္။  

ကက္နက္ေအ မက္ေကးေရးသား၍ ေဒါင္းညိုဘာသာျပန္ဆိုေသာ
ဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေရး၏ အေျခခံအုတ္ျမစ္မ်ား စာအုုပ္မွ ကူးယူတင္ျပပါသည္။