Saturday, November 26, 2011

မေဝးေတာ႕ၿပီ ART (AIDS) ကုသည္႔ေဆး

by Zegyo Mandalay on Saturday, November 26, 2011 at 9:19pm
 
ကမၻာေပၚတြင္ ၁၉၈၁ ခုႏွစ္မွ စတင္ ေပၚေပါက္ လာခဲ႕ေသာ HIV ပိုးသည္ ၁၉၈၅ ခုႏွစ္တြင္ ကမၻာ အရပ္ရပ္သို့ ပ်ံ႔ႏွံ့ ကူးစက္ၿပီး ျဖစ္ရာ ယခုဆိုလွ်င္ ႏွစ္ေပါင္း သံုးဆယ္ တိုင္ရွိ ခဲ႕ၿပီျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူ တို့ႏိုင္ငံတြင္လည္း ၁၉၈၈ ခုႏွစ္တြင္ HIV ပိုးရွိသူကို စတင္ ေတြ႔ရွိ ခဲ႕ၿပီး ေနာက္ပိုင္း ယေန့အခ်ိန္အထိ ကူးစက္ ခံထားရသူမ်ားစြာရွိေနၿပီလည္းျဖစ္ပါသည္။ အဓိကကူးစက္နည္းလမ္းမ်ားျဖစ္သည္႕ အကာအကြယ္မဲ႕လိင္ဆက္ဆံျခင္း၊ မူးယစ္ ေဆးဝါးသံုးစြဲရာတြင္ ေဆးထိုးအပ္ႏွင္႕ ပိုက္ ကို မွ်ေဝသံုးစြဲျခင္း HIV ပိုးရွိေသာ ေသြး သြင္းမိခဲ႕ျခင္းႏွင္႕ မိခင္မွသေႏၶသားသို့ ကူးစက္ျခင္း ေလးမ်ိဳးျဖင္႕ ကူးစက္ခဲ႕သည္ ျဖစ္ရာ လူတစ္ဦးမွတစ္ဦးသို့ ထပ္မံ ကူးစက္ၿပီး ကမၻာ႕ကပ္ေရာဂါႀကီးသဖြယ္ ျဖစ္ေနပါေတာ႕သည္။

HIV မ်ိဳလွ်င္ ကမၻာ ႀကီး၏အနာဂတ္သည္ အႏၲရာယ္က အလြန္ႀကီးမားၿပီး ေနာင္မ်ိဳးဆက္သစ္တို့ အတြက္ က်န္းမာႀကံ႕ခိုင္ေသာဘဝမ်ားကို လက္လႊတ္ ဆံုး႐ံႈး ရႏိုင္ ပါသည္။ ယခုအခ်ိန္ တြင္ တစ္ကမၻာလံုး၌ HIV ကာကြယ္ေရး ႏွင္႕ တိုက္ဖ်က္ ေရးလုပ္ငန္း မ်ားကို အစြမ္း ကုန္အားထုတ္ႀကိဳးပမ္းလုပ္ေဆာင္လ်က္ရွိ ရာ စာေရးသူတို့ႏိုင္ငံတြင္လည္း HIV ကာကြယ္ေရး တိုက္ဖ်က္ေရး ျပဳစုေစာင္႕ ေရွာက္ေရးႏွင္႕ ကုသေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို လည္း ႏိုင္ငံတကာနည္းတူ ျပဳလုပ္ေဆာင္ ရြက္လ်က္ရွိၾကပါသည္။ HIV စတင္ေပၚ ေပါက္စဥ္အခ်ိန္က ကုသရန္နည္းလမ္း မ်ားႏွင္႕ ေဆးဝါးမ်ားမေပၚေပါက္ေသးခ်ိန္ ျဖစ္၍ ထိုစဥ္အခ်ိန္က ကူးစက္ခံခဲ႕ရသူ မ်ားသည္။

အခ်ိန္တိုတစ္ခုအတြင္း၌ပင္ AIDS ဘဝသို့ ေရာက္ကာ ေျြကလြင္႕ခဲ႕ ၾကရပါသည္။ HIV ပိုးသည္ လူ၏ခုခံအားစနစ္ျဖစ္ သည္႕ Immune System ကို တိုက္ခိုက္ ဝါးမ်ိဳၿပီးမွသာ မ်ိဳးပြား၍ရေသာေၾကာင္႕ ကာလၾကာလာသည္ႏွင္႕တစ္မွ် လူ၏ခုခံ အားစနစ္မ်ား ေလွ်ာ႕က်လာေသာအခ်ိန္ တြင္ အခြင္႕အေရးယူဝင္ေရာက္လာေသာ ေရာဂါ OI (Opportunistic Imfecion) မ်ား၏ ႏွိပ္စက္မႈေၾကာင္႕ မည္သည္႕ေရာဂါ ကိုမွ မခုခံႏိုင္ေတာ႕ဘဲ AIDS ဘဝသို့ ေရာက္ကာ ကြယ္လြန္ၾကရျခင္းပင္ျဖစ္ပါ သည္။
ယေန့ေခတ္အခ်ိန္တြင္ ARV (Anti Retro Viral) ေဆးဝါးမ်ားေပၚေပါက္ ေနၿပီျဖစ္၍ ယခင္အခ်ိန္တုန္းကလို AIDS အဆင္႕သို့မေရာက္ေအာင္ HIV ပိုးအား ထိန္းခ်ဳပ္ေလွ်ာ႕ခ်ၿပီး ခုခံအားစနစ္မ်ား ျပန္လည္ျမင္႕မားလာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ၿပီး လူ႔သက္တမ္းေစ႕ေနႏိုင္လာေသာ အခ်ိန္ ကာလသို့ ေရာက္ေနၿပီျဖစ္ပါသည္။ သို့ ေသာ္ မွန္ကန္ေသာကုသမႈလမ္းေပၚသို့ အျမန္ရာက္ၿပီး ကုသခံယူဖို့ေတာ႕ လိုအပ္ ပါသည္။ ARV ေဆးဝါးမ်ားသည္HIV ပိုးကို လံုးဝကင္းစင္ပေပ်ာက္ေစရန္ မျပဳ လုပ္ႏိုင္ေသာ္လည္း ေဆးကိုအခ်ိန္မွန္မွန္ ေသာက္ျခင္းအျပဳသေဘာေနထိုင္ျခင္း စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လန္းဆန္းေအာင္ေနျခင္း ႏွင္႕ လံုေလာက္ေသာအာဟာရမွီဝဲျခင္းတို့ ျဖင္႕ မွန္ကန္စြာေနထိုင္ပါက လူ့သက္ တမ္းေစ႕ေနႏိုင္ရန္ ေပးစြမ္းႏိုင္သည္လည္း ျဖစ္ပါသည္။

ေဆးစတင္ေသာက္ခ်ိန္မွစ၍ ေဆးလံုးဝျပတ္လပ္မႈမရွိေစရန္ ဂ႐ုစိုက္ ေသာက္ရမွာျဖစ္သလို တစ္သက္လံုး ေသာက္ရမည္႕ေဆးလည္းျဖစ္ပါသည္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္မွစ၍ ARV ေဆးဝါးမ်ားကို သံုးမ်ိဳးေပါင္းစပ္ေသာက္သံုးျခင္းျဖင္႕ ပိုမို ထိေရာက္ေသာအစြမ္းရွိသည္ကို ပညာရွင္ မ်ားမွ ေလ႕လာေတြ႔ရွိခဲ႕ရၿပီး ေနာက္ပိုင္း ယခုအခ်ိန္ထိ ေဆးသံုးမ်ိဳးေပါင္းစပ္ၿပီး ေသာက္ေနရျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ ARV ေဆးဝါးအုပ္စုသံုးမ်ိဳးရွိရာNRTI, NNRTI ႏွင္႕ PI ဟူ၍လုပ္စုသံုးခု ရွိပါသည္။ W.H.O Guide Lime အရ ခုခံအားစနစ္ CD4 COUNT 350 ေအာက္ ေရာက္ရွိေနသူမ်ားကို (ART) ကုထံုးျဖင္႕ ကုသရန္ ၫႊန္ၾကားထားပါ သည္။
ARV ေဆးဝါးအုပ္စုျဖစ္သည္႕NRTI အုပ္စုမွ ေဆးႏွစ္မ်ိဳးႏွင္႕NNRTI အုပ္စုမွေဆးတစ္မ်ိဳးေပါင္းစပ္ၿပီး Anti Retroviral Therapy (ART) ကုထံုးျဖင္႕HIVပိုးကို မ်ိဳးပြားခြင္႕မေပးေတာ႕ဘဲ ထိန္းခ်ဳပ္ေလွ်ာ႕ခ်ကာ ခုခံအားစနစ္မ်ားကို ျပန္လည္ျမင္႕မားလာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏိုင္ေန ၿပီျဖစ္ပါသည္။ စာေရးသူတို့ႏိုင္ငံတြင္လည္း ႏိုင္ငံပိုင္ေဆး႐ံုမ်ားႏွင္႕ ျပည္တြင္းျပည္ပ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွ ART ကုထံုးမ်ားျဖင္႕ အခမဲ႕ကုသေပးလ်က္ရွိရာ စာေရးသူတို့ ႏိုင္ငံသားမ်ား ရွင္သန္ခြင္႕မ်ား ရေနၾကၿပီ ျဖစ္ပါသည္။ ေငြေၾကးတတ္ႏိုင္သူမ်ားအဖို့ ARTေဆးမ်ားအား လြတ္လပ္စြာျဖင္႕ အလြယ္တကူဝယ္ေသာက္ေနႏိုင္ၾကၿပီလည္း ျဖစ္ပါသည္။ သို့ေသာ္ ART ေဆးဝါးမ်ားကို မိမိသေဘာျဖင္႕ ဝယ္ေသာက္ရန္မသင္႕ဘဲ ART ကုထံုးကြ်မ္းက်င္ေသာဆရာဝန္မ်ား ႏွင္႕ ကုသၿပီးမွ ဆရာဝန္ၫႊန္ၾကားသည္႕ အတိုင္း လိုက္နာေသာက္သံုးသင္႕သည္ကို HIV ပိုးရွိသူမ်ားႏွင္႕ မိသားစုဝင္မ်ားမွ သိထားသင္႕ပါသည္။
HIV ပိုးရွိတိုင္း ART ေသာက္ရသည္မဟုတ္ဘဲ ဆရာဝန္မွ ၫႊန္ ၾကားမွသာလွ်င္ ေသာက္ရသည္ဆိုသည္႕ ဗဟုသုတကို HIV ပိုးရွိသည္ႏွင္႕ ေလ႕လာ သိရွိထားရန္လိုအပ္ပါသည္။ စာေရးသူတို့ ႏိုင္ငံသားမ်ား ART ေဆးအခမဲ႕ေသာက္သံုးခြင္႕ရရွိ၍ လူ့စြမ္းအား အရင္းအျမစ္မ်ားကို ျပန္လည္ေဖာ္ထုတ္ ႏိုင္ခြင္႕လည္းရေနၾကၿပီျဖစ္ပါသည္။ ART ေဆးလိုအပ္သူဦးေရ ထပ္မံတိုးပြားလာ သည္ႏွင္႕အမွ် ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ၏အမ်ိဳး သား က်န္းမာေရးစီမံခ်က္မ်ားျဖင္႕ ARTေဆးအခမဲ႕ထပ္မံေပးေဝႏိုင္ရန္ အဖြဲ႔ အစည္း အသီးသီးႏွင္႕ ညႇိႏိႈင္းေဆာင္ရြက္ ေနၿပီလည္းျဖစ္ပါသည္။ မိမိအတြက္ တစ္ သက္လံုး အခမဲ႕ေသာက္ရမည္႕ေဆးျဖစ္ သည္႕အတြက္ အခမဲ႕ေပးသည္႕ အဖြဲ႔အစည္း မ်ား၏ သတ္မွတ္ခ်က္မ်ားအတိုင္း မိမိတို့ ဘက္မွ စနစ္တက်ကုသခံယူရန္အတြက္ တာဝန္ရွိေနပါသည္။ ထိုအခမဲ႕ေပးေနသည္႕ ေနရာမ်ားဆီသို့ မိမိကိုယ္တိုင္သြားေရာက္ ကုသမႈခံယူရသည္ျဖစ္ၿပီး လူသိမွာစိုး၍ ထိုေနရာမ်ားဆီသို့ မိမိမသြားရဲပါက မိမိ အတြက္ ဆံုး႐ံႈးနစ္နာမႈကိုသာ ရင္ဆိုင္ ေတြ႔ႀကံဳရမွာပင္ျဖစ္ပါသည္။
မိမိ၏ အသက္ရွင္သန္ခြင္႕ရႏိုင္ေရးအတြက္ မိမိ မွာသာ တာဝန္ရွိေနေၾကာင္းလည္း အသိ စိတ္ရွိထားရမည္သာျဖစ္ပါသည္။ လူတြင္ျဖစ္ႏိုင္ေသာ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ေသာ ေၾကာင္႕ လူတြင္ ကူးစက္ခံလာရျခင္းကို ရွက္စရာေရာဂါတစ္ခုဟု မသတ္မွတ္ေစ ခ်င္ပါ။ အမ်ား၏အျမင္တြင္ ရွက္စရာ ေရာဂါဟု ျမင္ၾကလွ်င္လည္း မိမိအသက္ ထက္ ထိုအရွက္မ်ားက တန္ဖိုးမရွိပါ။ ယခုလည္း HIV ပိုးရွိသူမ်ားအတြက္ လိုအပ္လာမည္႕ ART ေဆးမ်ားကို လံုေလာက္စြာရရွိႏိုင္ရန္ အစီအမံမ်ားပိုမို ျပဳလုပ္ေနၾကၿပီျဖစ္ေသာေၾကာင္႕ မေဝး ေတာ႕ၿပီ ART ဟုသား ဘဝတူမ်ားအား လက္တို့ အသိေပးလိုက္ရပါေတာ႕သည္။
လိႈင္ (PEER)
Healthcare

0 comments:

Post a Comment

စာမေရးျဖစ္ေတာ့တာေၾကာင့္ က်ေနာ္ႀကိဳက္ၿပီး ဖတ္ေစခ်င္တဲ့ စာေလးေတြကို တင္ထားပါတယ္ဗ်ာ

Followers

Total Pageviews

အမွာပါးစရာမ်ားရွိေနရင္

Pop up my Cbox

Blog Archive

အက္ဒမင္

အျခားက႑မ်ားကို ေလ့လာရန္

ရွာေဖြေလ ေတြ႔ရွိေလ

စာေပျမတ္ႏိုးသူမ်ား

free counters
Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...