Blanket criticism ဝါးလံုးသိမ္းျပစ္တင္ျခင္း

Tint Swe

မူးယစ္ေဆးေတြ၊ ေဆးတလြဲသံုးတာေတြအေၾကာင္းေတြ ေရးျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔စိတ္သေဘာက အခုၾကားတာ ျမင္တာ သိတာကို အေရးအၾကီးဆံုးလို႔ ထင္မွတ္လိုက္ၾကတယ္။ အဲတာကို တခုခုလုပ္ခ်င္စိတ္ကလည္း ကပ္လိုက္လာတယ္။ ဥပမာ ေက်ာင္းသားေလးေတြ ေခ်ာင္ဆိုးေပ်ာက္ေဆးတလြဲသံုးေနၾကတယ္ဆိုေတာ့ မိဘစိတ္နဲ႔ ရင္နာတဲ့သူေတြအျပင္ အေရးယူတာမလုပ္ရေကာင္းလာလို႔ ေဒါသထြက္သူ၊ ဆဲေရးတဲ့အထိျပစ္တင္လာသူ စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိတယ္။ ေဆးဆိုင္ကိုမီးရွိဳ႕လို႔ေျပာတဲ့အထိ ကဲလြန္သူလည္းပါတယ္။

(ေဆး) ဆိုတာ အင္မတန္တန္ခိုးၾကီးတယ္။ သေဘၤာပင္ဟာ သာမန္ေတာ့စားသံုးပင္ေလးတခုေပါ့။ သေဘာၤာရြက္ကုိ အဆုပ္ကင္ဆာအတြက္လည္းသံုးၾကတယ္ဆိုတာနဲ႔ သေဘၤာပင္ဟာ ေရႊပင္ၾကီးျဖစ္လာတယ္။ ဗီတာမင္လို႔ေျပာတာနဲ႔ မေသာက္ခင္က အားျပည့္လာသလိုပဲ။
ေဆးကုရာမွာ Placebo (ပလက္စီဘို) ေဆးဆိုတာရွိတယ္။ လူနာက သိပ္ကိုေဆးထုိးခ်င္၊ ေသာက္ခ်င္ေနတဲ့အခါ သူ႔ေရာဂါကလည္း ေဆးမလိုတာျဖစ္ေနရင္ ေဆးတမ်ိဳးမ်ိဳးေပးလိုက္ရပါတယ္။ (ပလက္စီဘို) ေဆးဆိုတာ လူနာကို ညာရတာပါ။ ေဆာရီး။ ညာေပမယ့္ လူနာသက္သာရာရပါတယ္။ Inert tablets အစြမ္းမရွိတဲ့ေဆးျပား၊ Vehicle infusions ေဆးသြင္းေပးတာနဲ႔ Sham surgery ခြဲစိတ္ကုသမႈအတုလည္းလုပ္ရတတ္ပါတယ္။
တလြဲသံုးၾကတဲ့ေဆးေတြ ေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။
(က) Depressants စိတ္က်ေဆးမ်ား
၁။ Barbiturates (Amytal, Nembutal, Seconal, Phenobarbital) အေကာင္းကိုထင္ျမင္ေနေစသည္။ ထံုးစံမဟတ္တဲ့စိတ္အားတက္ၾကြမႈျဖစ္ေစသည္။ ကိုယပူမည္။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္မည္။ ေဆးစြဲရာကေနျဖတ္ရင္ အသက္ကိုရန္ရွာႏိုင္တယ္။ ႏွလံုးခုန္ေႏွး၊ ေသြးဖိအားက်၊ အသက္ရွဴေႏွး၊ ေဆးတိုးျပီးရခ်င္လာ၊ ေဆးစြဲ၊ အရက္နဲ႔ေရာရင္ ေသဘို႔ပိုနီးစပ္။
၂။ Benzodiazepines (Ativan, Halcion, Librium, Valium, Xanax, Klonopin)
၃။ Sleep Medications (Ambien (zolpidem), Sonata (zaleplon), Lunesta (eszopiclone)
(ခ) Opoids & Morphine derivatives ဘိန္းပါတဲ့ေဆးေတြ
Codeine = Empirin with Codeine, Fiorinal with Codeine, Robitussin A-C, Tylenol with Codeine)
Morphine = Roxanol, Duramorph: M, Miss Emma, monkey, white stuff)
Methadone = Methadose, Dolophine: fizzies, amidone (with MDMA: chocolate chip cookies)
Fentanyl & Analogs = Actiq, Duragesic, Sublimaze
(ဂ) Other Opoid pain relievers တျခားဘိန္းပါ အနာသက္သာေဆးမ်ား
Oxycodone HCl, Hydrocodine Bitarate, Hydromorphone, Oxymorphone, Meperidine, Propoxyphene) = Tylox, Oxycontin, Percodan, Percocet: Oxy, O.C., oxycotton, oxycet, hillbilly heroin, percs Vicodin, Lortab, Lorcet: vike, Watson-387 Dilaudid
နာတာသက္သာေစ၊ အေကာင္းကိုသာထင္ျမင္ေန၊ အားယုတ္၊ ေခါင္းမူး၊ ပ်ိဳ႕၊ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္မႈေတြပ်က္၊ စိတ္ရႈတ္ေထြး၊ အာေခါင္ေျခာက္၊ ယားယံ၊ ေခြ်းျပန္၊ ဝမ္းခ်ဳပ္။
Foentanyl ေဆးဟာ Morphine ေမာ္ဖိန္းထက္ အဆ 80–100 ပိုတယ္။ Oxycodone ၾကြက္သားေျပေလ်ာ့ေဆးဟာ Morphine ထက္အစြမ္းပိုတယ္။ Codeine ေဆးဟာ ေမာ္ဖိန္းထက္ အနာသက္သာတာ၊ အိပ္ခ်င္တာနည္းတယ္။ Methadone ေဆးကို ဘိန္းျဖတ္ရာမွာသံုးတယ္။ အသက္ရွဴေႏွးေစတယ္။ ႏွလံုးခုန္ေႏွးေစတယ္။ ေသြးဖိအာက်တယ္။ ေဆးပိုရခ်င္လာတယ္။ ေဆးစြဲတယ္။ သိလက္လြတ္၊ သတိေမ့သြားႏိုင္တယ္။ အရက္နဲ႔တြဲရင္ ေသဘို႔ပိုနီးစပ္တယ္။
(ဃ) Stimulants စိတ္ၾကြေဆးမ်ား
Amphetamines = Biphetamine, Dexedrine, Adderall
Methylphenidate = Concerta, Ritalin: JIF, MPH, R-ball, Skippy, the smart drug, vitamin R
စိတ္တက္ၾကြေနမယ္။ အားအင္ျပည့္ေနမယ္။ အျမဲသတိပိုကဲေနမယ္။
Amphetamines ေဆးက အသက္ရွဴျမန္ေစမယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္မယ္။ ေျခလက္တုန္မယ္။ ပူးတြဲလုပ္ေဆာင္မႈပ်က္မယ္။ စိတ္တိုမယ္။ စိုးရိမ္စိတ္ကဲမယ္။ လူပိန္မယ္။ စားခ်င္စိတ္နည္းမယ္။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္မယ္။ အိပ္မရျဖစ္မယ္။ ႏွလံုးအတက္ ရႏိုင္တယ္။ ဆထုပ္ခ္ရႏိုင္တယ္။ စိတ္ေျခာက္ျခားမယ္။ ေဆာက္တည္ရာမရျဖစ္မယ္။ သူမ်ားမျမင္မၾကားတာေတြ ျမင္ၾကားေနမယ္။ ၾကမ္းတမ္းစိတ္ဝင္မယ္။ ေဆးပိုလိုခ်င္လာမယ္။ ေဆးစြဲမယ္။ အစားပ်က္မယ္။
(င) Other compounds တျခားေဆးေတြ
Dextromethorphan (DXM) ေခ်ာင္းဆိုးေပ်ာက္ေဆး၊ အေအးမိသက္သာေဆးေတြထဲမွာပါတယ္။ အေကာင္းေတြလို႔ ထင္ျမင္ေနမယ္။ စကားေျပာတာေဝဝါးမယ္။ ႏွလံုးခုန္ျမန္မယ္။ ေသြးဖိအားက်မယ္။ ပ်ိဳ႕မယ္။ အန္မယ္။ စိတ္ရႈတ္ေထြးမယ္။ အျမင္ေဝဝါးမယ္။ ၾကြက္သားအလုပ္ပ်က္မယ္။
ေရးခ်င္တာက တလြဲသံုးၾကတဲ့ေဆးေတြဟာ စနစ္တက်သံုးရင္ထိေရာက္တယ္။ မလြဲမေသြသံုးရတာျဖစ္တယ္။ တလြဲသံုးသူေတြကသံုးၾကေပမယ့္ ရိုးရိုးသားသားေဆးေရာင္းသူေတြ ေဆးကုမၸဏီေတြ ေဆးကိုယ္စားလွယ္ေတြကုိေတာ့ သိမ္းက်ံဳးျပီးအျပစ္မတင္သင့္ၾကပါ။ မရိုးသားမႈေတြဟာ ဘယ္ႏိုင္ငံမွာမဆိုရွိပါတယ္။ ဝါးလံုးသိမ္းမရိုက္ၾကဘို႔နဲ႔ ေဆးတကယ္လိုသူေတြအတြက္ပါ စဥ္းစာၾကပါခင္မ်ား။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
၂ဝ-၁-၂ဝ၁၆