## ဖြတ္ မိေက်ာင္းျဖစ္ … ျမစ္ မခ်မ္းသာ ##

တမ္းတမ္းတတအမွတ္တရမ်ား

သိသေလာက္ တတ္သေလာက္ေလး ခါေတာ္မီ ပြါးပါရေစဗ်ာ...
ဒီလိုပါခင္ဗ်... ဆည္ေဆာက္တယ္ဆိုတာ ရည္ရြယ္ခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိပါတယ္...
. လွ်ပ္စစ္ဓာတ္အားထုတ္ဖို႕
. စိုက္ပ်ိဳးေရးမွာ အသံုးခ်ဖို႕ ၊ ေသာက္သံုးေရ ျဖန္႕ေဝဖို႕
. ရုတ္တရက္ ေရမၾကီးေအာင္တားဆီးဖို႕
. ႏုံးနဲ႕ ေရညာက အမိႈက္ေတြကို ဆယ္ထုတ္ဖို႕. .... အစံုေပါ့ဗ်ာ...

အဲသည့္ရည္ရြယ္ခ်က္ေတြအေပၚမူတည္ျပီး Hydro-power Dam, Irrigation Dam, Embankment Dams, Flood Protection Dam, Cofferdam, etc. ေပါ့ခင္ဗ်ာ ။ ဆည္ေဆာက္တာ အျပစ္မဟုတ္ေပမည့္ ဆည္ကို ဘယ္ေနရာမွာေဆာက္မယ္ ၊ (Crest Height) အျမင့္ ဘယ္ေလာက္ထားမယ္ ၊ ဘယ္လိုဒီဇိုင္းေဆာက္မယ္ဆိုတာက အေရးပါပါတယ္ ။ အဓိက အက်ဆုံးကေတာ့ ဆည္ထဲက ေရေတြကို ထိန္းဖို႕ သန္႕စင္ေစဖို႕နဲ႕ ဆည္ေရဝပ္ဧရိယာက ေျမသားနံရံေတြ ေတာင္ေတြ ျပိဳမက်ေအာင္ ထိန္းဖို႕ ေရေဝေရလဲ သစ္ေတာ (Reservoir Forest) ပါပဲ ။ ဆည္ေဆာက္ျပီး ေရေဝေရလဲ သစ္ေတာမရွိလို႕ကေတာ့ မေႏွးအျမန္ ႏုံးေတြ ပို႕ခ်ခံရလို႕ အေဟာသိကံျဖစ္မွာပါ ။
ဆည္ေဆာက္တာ ေကာင္းတယ္ မေကာင္းဘူးလို႕ အဆိုေတြ ျငင္းခ်က္ေတြ မထုတ္ခ်င္ပါဘူး ။ သက္ရွိလူသားေတြက မိမိတို႕ အက်ိဳးစီးပြါးအတြက္ သဘာဝကို ျပဳျပင္ယူတာမို႕ အနည္းနဲ႕အမ်ား ေပးဆပ္ရတာေတာ့ ရွိမွာပါ ။ ဟိုးအရင္ေခတ္က ဆည္ေတြတည္ျပီး စိုက္ပ်ိဳးေရးနဲ႕ ႏိုင္ငံစီးပြါးေရးဖြံ႕ျဖိဳးခဲ့ဖူးတဲ့ ပါကစၥတန္လည္း အခု တိမ္ေကာလာတဲ့ အဲသည့္ဆည္ေတြေၾကာင့္ ေခါင္းခဲေနတာလည္း ဖတ္ရသလို ၊ ဆည္ေျမာင္းပညာနဲ႕ပတ္သက္ရင္ ပညာရွင္ေတြကေတာင္ ေလးစားတိုင္ပင္ရတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံဘုရင္ၾကီးကလည္း မတတ္သာတဲ့ အဆုံးမွ ဆည္ေဆာက္ဖို႕ အၾကံေပးပါသတဲ့ ။ ထားပါေတာ့ေလ ဆည္ေဆာက္သင့္တယ္ မေဆာက္သင့္ဘူးဆိုတာမွာ အျမင္အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိၾကမွာပါ ။
အခု ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ ျဖစ္သြားတာက မိုးအရမ္းၾကီးခ်ိန္ ေရေဝေရလဲ သစ္ေတာမရွိလို႕ ေရေတြ တဟုန္ထိုး ဆည္ထဲကိုဝင္ ၊ တာဝန္ရွိ ဆည္ေျမာင္းဝန္ထမ္းေတြက ရပ္ရြာကိုသတိမေပးပဲ ဆည္က်ိဳးမွာစိုးလို႕ ေအာင္းေရကို ေရပိုလႊဲ Spillway) ကေန ေဖာက္ထုတ္ပစ္လို႕ ေရလႊမ္းရတာပါ ။ ဆည္ေျမာင္းလက္စြဲ ပရိုစီဂ်ာအတိုင္း လုပ္သြားေပမည့္ တကယ္တမ္းျဖစ္လာေတာ့ အပ်က္အစီး အထိအခိုက္နဲေအာင္ ေရွာင္လႊဲဖို႕ ခက္ပါတယ္ ။ မိုး/ဇလနဲ႕ အခ်ိတ္အဆက္မမိတာ ၊ သတင္းထုတ္ျပန္မႈအားနည္းတာ (ဒါေတာင္ ဖြဘုတ္နဲ႕ မိုဘိုင္းလ္ဖုန္းရွိလို႕ ေတာ္ေသး) ေတြကို ႐ိုးမယ္ဖြဲ႕မယ္ဆို ဖြဲ႕လို႕ ရေပမည့္ အဓိက ျဖစ္သြားတာက ဆည္ဒီဇိုင္းေတြေၾကာင့္လို႕ ျမင္ပါတယ္ ။
ဆည္ေျမာင္းက အရပ္သားဝန္ထမ္းမ်ား ဆည္ေဆာက္ရင္ ဘုံးတာ ဘတ္တာ ျငင္းမရပါဘူး ၊ ရယ္စရာေျပာရရင္ "ဆည္ေတာ္ၾကီး" ေဆာက္ေတာ့ သရြတ္မႈတ္တာ (Grouting) မန္းႏၲေလးမွာ ဘိလပ္ေျမေတြ ျပန္ထြက္သတဲ့ ။ အဟဲ ... ေျမၾကီးထဲ ေက်ာက္ထဲ သရြတ္မႈတ္တာမို႕ ဘယ္သူမွ ဘယ္ေလာက္ကုန္မယ္မွန္း မတြက္ႏိုင္လို႕ စာရင္းပိုျပျပီး ခိုးၾကတာေလ ။ ဒါေပမည့္ သူတို႕ခိုးတယ္ဆိုတာ အထက္က မိုးက်ေရႊကို အစိမ္းခြၽတ္ေတြရဲ့ အစြန္းထြက္ကို မမီပါဘူး ။ ေနာက္ျပီး ဘတ္ဂ်က္သာပိုတင္ရင္တင္မယ္ ဆည္ၾကံ့ခိုင္မႈနဲ႕ပက္သက္ရင္ သူတို႕ ဘယ္ေတာ့မွ မခိုတာ ၊ Ethic ရွိတာ ျငင္းမရပါဘူး ။ ဆိုေတာ့ ... အရင္းအျမစ္ကို ဆန္းစစ္ၾကည့္ၾကပါစို႕...
နဝတ ေခတ္ဦးမွာ တန္ခိုးထြားလွတဲ့ ဧရာဝတီတိုင္း တိုင္းမႉး ၊ ေနာက္ပိုင္း Viagra ေတြ နင္းကန္ခ်လို႕ ႏွလုံးရပ္ျပီး ေသသြားတဲ့ ဒုတိယ ဗိုလ္စုတ္ၾကီး လည္/ဆည္ဝံဂ်ီးျဖစ္လာတဲ့ အခ်ိန္ကေပါ့ ။ " ဖြတ္ မိေက်ာင္းျဖစ္ေတာ့ ျမစ္ မခ်မ္းသာ " ဆိုသလိုပါပဲ ၊ ဆည္ေျမာင္းက အင္/ယာခ်ဳပ္ ၊ ဘူမိအရာရွိခ်ဳပ္ ၊ အင္/ယာေတြ ၊ ဘူမိဝန္ထမ္းေတြကိုေခၚျပီး ဩဝါဒေပးပါတယ္ ။ ဒီႏိုင္ငံမွာ သူ႕ေလာက္သိတာမရွိ လွ်ပ္စစ္ေတြပိုလို႕ ေရာင္းစားရပါတယ္ဆိုတဲ့ ဝံဂ်ီးရဲ့ ဆရာလို႕ မေျပာရဘူး ... "ဆည္ေျမာင္းပညာလက္စြဲ" ဆိုတဲ့ ေအာက္ေျခဝန္ထမ္းေတြ အလုပ္အေၾကာင္း သေဘာေလာက္သိေအာင္ ထုတ္ထားတဲ့ စာအုပ္ကိုကိုင္ျပီး ဓားၾကိမ္း ၾကိမ္းပါေတာ့တယ္ ...။
"ငါxမသားေတြ... မင္းတို႕ကို ေလး ငါး ေျခာက္ႏွစ္ ႏိုင္ငံျခားကို ပို႕ျပီး ပညာသင္ခိုင္းခဲ့တာ အလကားပဲ ၊ ... လူလိမ္ သူခိုးေတြ ။ က်ဳပ္ အခု ဒီစာအုပ္ဖတ္ျပီး အကုန္နားလည္သြားျပီ ။ မင္းတို႕ ငါ့ကိုလိမ္ဖို႕ မၾကိဳးစားနဲ႕ ၊ ငါမွာတဲ့အတိုင္းလုပ္ၾက"... တဲ့
အဲသည့္မွာ ပ်က္စီးခ်င္း ၅-ပါး စ ေတာ့တာပါပဲ ။ မခံႏိုင္တဲ့ ဝန္ထမ္းေတြက အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးျပျပီး အလုပ္ထြက္ (ထြက္တဲ့သူေတြကို ကာလ အတန္ၾကာ Passport ပိတ္ထားတယ္) ၊ လြတ္ေအာင္မေျပးႏိုင္တဲ့ ဝန္ထမ္းေတြလည္း လူစင္စစ္ကေန ပုတ္သင္ညိဳဘဝကို ေျပာင္းကုန္ပါေလေရာဗ်ာ ။ ဆည္ မေဆာက္သင့္တဲ့ေနရာေတြမွာ ဆည္ေဆာက္ ၊ ဆည္အျမင့္ကို သူ႕ပါးစပ္ထဲရွိတဲ့ နဝင္းေၾကနံပါတ္ေတြနဲ႕ "တစ္ေပတိုးလိုက္ ႏွစ္ေပတိုးလိုက္" ဆိုျပီး စိတ္ထင္တိုင္းၾကဲလာတာ အခုစာဖတ္ေနပါတယ္ဆိုတဲ့ ဘဘဂ်ီး တစ္ေခတ္လုံးအထိပါပဲ ။ ေအာက္ေျခက တင္ျပတာေတြကို လက္မခံ ၊ ငါတေကာ ေကာျပီး ဆည္ေတြကို စိတ္ထင္တိုင္းေဆာက္ ၊ ကေမာက္ကမ ဇာတ္လမ္းရဲ့ အက်ိဳးဆက္ေတြကို အခု ခံစားေနရတာပါ ။
အခုေရလႊမ္းေနတဲ့ ေနရာေတြကို ဒီလိုျဖစ္မယ္ဆိုတာမသိဘူးလားလို႕ ေမးရင္ ဆည္ေျမာင္းဝန္ထမ္းေတြ သိပ္သိတာေပါ့ဗ်ာ ။ ၁၀-ႏွစ္ ၊ ႏွစ္-၂၀ ေကာက္ထားတဲ့ မိုးေရခ်ိန္ရယ္ ၊ အႏၲရာယ္မိုး (Torrential Rain) ရြာရင္ ထည့္တြက္ရမည့္ Safety Factor ေတြရယ္ ထည့္ျပီး GIS Model မွာ Simulate လုပ္လိုက္ရင္ (မိုးေလဝသ အခ်က္အလက္ေတြကို ကြန္ျပဴတာပရိုဂရမ္နဲ႕တြက္ရင္) တည္သင့္တဲ့ ဆည္အျမင့္နဲ႕ ေရလႊမ္းခံရဖို႕ အႏၲရာယ္ရွိတဲ့ ေရေဘးသင့္ ေဒသေတြကို မေဆာက္ခင္ထဲက သိတာေပါ့ ။ သိလို႕ ကန္႕ကြက္တဲ့ ပညာရွင္ဝန္ထမ္းေတြကို ေခ်ာင္ထိုးပစ္တယ္ေလ ။ ေနာက္လူေတြလည္း ထမင္းအိုးကြဲမွာစိုးေတာ့ ေစာဒက မတက္ရဲ ... ခိုင္းတဲ့အတိုင္း လုပ္ရတာေပါ့ဗ်ာ ။
ဒါေပမည့္ ဘာမ်ားတတ္ႏိုင္မွာလဲ...ဗ်...
"ဘူးေတာင္း ေရနစ္။ မေပၚျဖစ္" တဲ့ေခတ္မွာ နီးရာဓား (ေသနတ္) လည္းေၾကာက္ရ ၊ နယ္လွည့္ပါး႐ိုက္ ဝံဂ်ီး ဝံကေလး ေဘာင္းဘီခြၽတ္ေတြကိုလည္းေၾကာက္ရတာမို႕...
ႏြားႏို႕ေသာက္ခိုင္းတဲ့ ႏွလုံးသားမရွိသူ ထိပ္ေျပာင္ သန္းမဒဂ်ီးေျပာသလို...
............. "မိဘ ျပည္သူမ်ား... ခံ... ဗ်ား"
* ဓတ္ပံု - ကိုရဲစည္
စာေရးသူ …… ဦးေက်ာက္ခဲ (myanmar gazette)
myanmar gazette.com ဝဘ္ဆိုဒ္ စာမ်က္ႏွာမွ ……