အေမရိကန္ရဲ အၾကမ္းဖက္မွဳ ျပႆနာ

Burma Today

အေမရိကန္ရဲမ်ားဟာ အေမရိကန္ျပည္သူလူထုကို ကာကြယ္ေစာင့္ေရွာက္ပါတယ္။ ျပည္သူ႔အခြန္ေငြက ရဲမ်ားကို လခေပးပါတယ္။ ရဲမ်ားရဲ့ လုပ္ပိုင္ခြင့္၊ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ျပည္နယ္အလိုက္ ကြာျခားပါတယ္။ ဖက္ဒရယ္အစိုးရ ရံုးစိုက္ရာၿမိဳ႕ (Federal District) ၀ါရွင္တန္ဒီစီက ရဲမ်ားကို ဖက္ဒရယ္အစိုးရက တိုက္ရိုက္ စီမံခန္႔ခြဲပါတယ္။

အၾကမ္းဖက္သူမ်ား၊ ဒုစရိုက္က်ဴးလြန္သူမ်ားရဲ့ ေဘးရန္က အကာအကြယ္ေပးတဲ့ ရဲမ်ားဟာ တာ၀န္အရ လူေသေစႏိုင္တဲ့လက္နက္ကို ကိုင္ေဆာင္ထားၾကပါတယ္။ ရဲေတြလက္ထဲက လက္နက္မ်ားဟာ ျပည္သူကို အကာအကြယ္ေပးႏိုင္သလို ျပည္သူကို ဒုကၡေပးႏိုင္ပါတယ္။ မလိုအပ္တဲ့ အင္အားသံုး ဖမ္းဆီးမွဳ၊ အႏိုင္က်င့္မွဳေတြ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။ ထိုမွတဆင့္ ျပည္သူေတြရဲ့ အံုၾကြမွဳ ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္။
အေမရိကန္ ရဲေတြရဲ့ အႏိုင္က်င့္မွဳကို ခံရသူမ်ားဟာ ျပစ္မွဳ က်ဴးလြန္သူ ရဲမ်ားကို တရားစြဲဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ျပစ္မွဳ က်ဴးလြန္သူရဲမ်ားကို ျပစ္ဒဏ္ေပးသလို တာ၀န္ရွိသူအဆင့္ဆင့္ကိုလည္း အေရးယူမွဳမ်ားျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။
ဒီ ေဆာင္းပါးမွာ ေရာ့ဒ္နီ ကင္း (Rodney King) အမွဳ၊ အမဲန္ဒူ ဒီယာလို (Amandoou Diallo) အမွဳနဲ႔ ၂၀၁၄ ဖာဂူဆန္ (Ferguson) မၿငိမ္သက္မွဳ ျဖစ္ေစတဲ့ မိုက္ကယ္လ္ ဘေရာင္း (Michael Brown) ပစ္ခတ္မွဳ၊၊ ထုိ အမွဳမ်ားရဲ့ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္ရပ္၊ နယူးေယာက္ရဲ၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္က ေပးရတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကး၊ နယူးေယာက္ အထက္တန္းေက်ာင္းသူေရးတဲ့ ရဲေတြရဲ့ အင္အားသံုးမွဳအေၾကာင္း စာတမ္း စသျဖင့္ ေဖာ္ျပသြားပါမယ္။
ေရာ့ဒ္နီ ကင္း (Rodney King) ၊ အမဲန္ဒူ ဒီယာလို (Amandoou Diallo) ၊ မိုက္ကယ္လ္ ဘေရာင္း (Michael Brown) အမွဳ
သက္မွတ္မိုင္ႏွဳန္းထက္ ပိုမိုေမာင္းႏွင္လာတဲ့ အေမရိကန္ ေဆာက္လုပ္ေရးလုပ္သား ေရာ့ဒ္နီ ကင္း (Rodney King) ကို ေလာ့စ္အိန္္ဂ်လိစ္ရဲ ငါးဦးက ၀ိုင္း၀န္း ရိုက္ႏွက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၁၊ မတ္လ ၁ ရက္ေန႔က ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ ထို ျဖစ္ရပ္ကို ေဂ်ာ့ ေဟာလီးေဒး (George Holiday) က ဗီဒီယို ရိုက္ကူးႏိုင္ခဲ့ၿပီး ေဒသတင္းဌာန ေကတီအယ္လ္ေအ (KTLA) ကို ေပးခဲ့ပါတယ္။ ထို ဗီဒီယိုမွတ္တမ္းမွာ ရဲအခ်ိဳ႕က ေရာ့ဒ္နီ ကင္း (Rodney King) ကို ထပ္ခါထပ္ခါ ရိုက္ႏွက္တာကို ေတြ႔ၾကရပါတယ္။ တရားရံုးက ရိုက္ႏွက္သူ ရဲမ်ားကို အျပစ္ က်ဴးလြန္ျခင္း မရွိလို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၁၉၉၂ ေလာ့စ္ အိန္ဂ်လိစ္ အံုၾကြမွဳ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ထို အံုၾကြမွဳေၾကာင့္ လူ ၅၃ ဦး ေသဆံုး၊ ႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ ဒဏ္ရာရရွိကာ ေနာက္ဆံုးမွာ စစ္တပ္က ၀င္ထိမ္းခဲ့ရပါတယ္။ ၁၉၉၃ ခုႏွစ္ ဧၿပီ ၁၆ ရက္ေန႔တြင္ ေရာ့ဒ္နီ ကင္းအမွဳကို ဖက္ဒရယ္ တရားရံုးက စီရင္ခ်က္ ခ်ခဲ့ရာ ရဲ အရာရွိ ႏွစ္ဦးကို ျပစ္မွဳ က်ဴးလြန္ေၾကာင္း ဆံုးျဖတ္ၿပီး အျခား ရဲ ႏွစ္ဦးကို လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။
ဂီနီႏိုင္ငံက ေရာက္ရွိလာတဲ့ အသက္ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ အမဒူ ဒီယာလို (Amadou Diallo) ကို နယူးေယာက္ ရဲ တပ္ဖြဲ႕ အရပ္၀တ္ရဲ ေလးဦးက ၁၉၉၉ ေဖေဖာ္၀ါရီလ ၄ ရက္ေန႔တြင္ ေသနတ္နဲ႔ ပစ္ခဲ့ပါတယ္။ ရဲ ေလးဦးက အမဒူ ဒီယာလို (Amadou Diallo) ကို ေသနတ္နဲ႔ ၄၁ ခ်က္ ပစ္ခဲ့ၿပီး ၁၉ ခ်က္ ထိမွန္ခဲ့ပါတယ္။ အမဒူ ဒီယာလို (Amadou Diallo) ကို ရဲေတြက လူမွားၿပီး ပစ္သတ္ခဲ့တာပါ။ ၂၀၀၄ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္က အမဒူ ဒီယာလို (Amadou Diallo) ရဲ့ မိသားစုကို ေလ်ာ္ေၾကး ေဒၚလာ သံုးသန္း ေပးခဲ့ပါတယ္။
စတိုးဆိုင္က ေဆးလိပ္ လိပ္ေသာက္တဲ့ ေဆးေတြကို ခိုးယူတဲ့ မိုက္ကယ္လ္ ဘေရာင္း (Michael Brown) (အသက္ ၁၈ ႏွစ္) ကို အသက္ ၂၈ ႏွစ္ရွိ ရဲအရာရွိ ဒါရန္ ၀ယ္လ္စဲန္ (Darren Wilson) က ေသနတ္နဲ႔ ပစ္သတ္ခဲ့ပါတယ္။ မစ္စူရီ (Missouri) ျပည္နယ္ ဖာဂူစန္ (Ferguson) ၿမိဳ႕တြင္ ၂၀၁၄ ၾသဂုတ္ ၉ ရက္ေန႔က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ မိုက္ကယ္လ္ဘေရာင္း ပစ္ခတ္မွဳကေန ၂၀၁၄ ဖာဂူစန္ မၿငိမ္သက္မွဳ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၅ မတ္လ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ ဖာဂူစန္ ရဲမွဴး ေသာမတ္စ္ ဂ်က္ဆန္ (Thomas Jackson) ရာထူးက ႏွဳတ္ထြက္ခဲ့ပါတယ္။
နယူးေယာက္ ရဲ၊ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္က ေပးရတဲ့ ေလ်ာ္ေၾကး
နယူးေယာက္ရဲတဦး ျဖစ္ဖို႔ အသက္ ၂၁ ျပည့္သူ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံသား၊ အနည္းဆံုး ဂ်ီပီေအ ၂ ရွိၿပီး ေကာလိပ္ ခရက္ဒစ္ နာရီ ၆၀ ရွိသူ (သို႔) ေက်နပ္ေလာက္တဲ့ ႏွစ္ ႏွစ္ စစ္မွဳထမ္းသူစတဲ့ သတ္မွတ္ခ်က္အျပင္ အျခား သတ္မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔လည္း ျပည့္စံုရပါတယ္။ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ ယူနီေဖာင္း၀တ္ ရဲ ၃၄,၅၀၀ ဦး ရွိပါတယ္။ ရဲတဦးအေနနဲ႔ တႏွစ္စာလခ ေဒၚလာ ၃၄,၉၇၀ နဲ႔အထက္ ရရွိပါတယ္။
နယူးေယာက္ရဲဟာ လမ္းမသိလို႔ ေမးတာကို အေျဖေပးရသလို အၾကမ္းဖက္သမားရန္လည္း အကာအကြယ္ ေပးရပါတယ္။ ရထားခ မေပးသူကို ဒဏ္ေငြရိုက္သလို ရာဇ၀တ္မွဳ က်ဴးလြန္သူကိုလည္း ဖမ္းဆီးပါတယ္။
နယူးေယာက္ရဲေတြကို ဥပေဒအရ တရားစြဲဆိုႏိုင္ပါတယ္။ ၂၀၁၀ ဇူလိုင္ ၁ ရက္ေန႔မွ ၂၀၁၁ ဇြန္လ ၃၀ ရက္ေန႔အထိ နယူးေယာက္ရဲကို တရားစြဲမွဳ ၈,၈၈၂ မွဳ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ရဲမ်ားရဲ့ ျပစ္မွဳမ်ားနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ေတာ္က ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွာ အေမရိကန္ေဒၚလာ ၁၈၅.၆ မီလ်ံ ေပးေလ်ာ္ခဲ့ရပါတယ္။ ထို ကုန္က်စရိတ္ကို တြက္ခ်က္ၾကည့္ရင္ နယူးေယာက္ျပည္သူတဦးစီက ေဒၚလာ ၇၀ ေပးေလ်ာ္ခဲ့ရတာနဲ႔ ညီမွ်ပါတယ္။
အထက္တန္းေက်ာင္းသူရဲ့ စာတမ္း
အေမရိကန္ ပညာေရးစနစ္က မ်ိဳးဆက္သစ္ေတြ ဆင္ျခင္ေတြးေခၚတတ္ဖို႔၊ အမွားေတြကို သင္ခန္းစာ ယူတတ္ဖို႔၊ ကိုယ္တိုင္ အမွန္အမွား ဆင္ျခင္တတ္ဖို႔၊ အမွီအခို ကင္းဖို႔ သင္ၾကားေပးပါတယ္။
နယူးေယာက္ၿမိဳ႕ ဘရြတ္ကလင္း တကၠနီကယ္ အထက္တန္္းေက်ာင္း (Brooklyn Technical High School) က အထက္တန္းေနာက္ဆံုးႏွစ္ (၁၂ တန္း) မွာ ပညာသင္ၾကားေနတဲ့ လူမွဳ၀န္းက်င္ သိပၸံ သုေတသန (Social Science Research) အထူးျပဳ ေက်ာင္းသူတဦးဟာ ရဲေတြရဲ့ အင္အားသံုး ၿဖိဳခြင္းမွဳဟာ အၾကမ္းမဖက္တဲ့ ျပစ္မွဳေတြအေပၚ သက္ေရာက္မွဳ ရွိမရွိ (Is Aggressive Policing of Non Violent Crime Effective?) စာတမ္း ေရးသားေနပါတယ္။ အဲဒီ စာတမ္းေရးသားတဲ့ ၁၂ တန္းေက်ာင္းသူ၊ ဘရြတ္ကလင္း တကၠနီကယ္ အထက္တန္္းေက်ာင္း ထူးခၽြန္ေက်ာင္းသားမ်ား အဖြဲ႔ ဒု ဥကၠ႒ (Honor Society Vice President) ဟာ ျမန္မာႏိုင္ငံဖြား ျဖစ္ပါတယ္။ အခု ေဆာင္းပါးမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ စာအုပ္မ်ားဟာ သူ႔ရဲ့ က်မ္းကိုးစာအုပ္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
နိဂံုး
တိုင္းျပည္တခုမွာ တရားဥပေဒ စိုးမိုးေရး လုိအပ္သလို အာဏာပိုင္ရဲ့ လုပ္ကိုင္မွဳကို ျပန္လည္ ထိမ္းေက်ာင္းတဲ့စနစ္၊ ေစာင့္ၾကည့္တဲ့ စနစ္ လိုအပ္ပါတယ္။ ေနာက္မ်ိဳးဆက္မ်ားအေနနဲ႔ ယခင္မ်ိဳးဆက္မ်ားရဲ့ လုပ္ေဆာင္မွဳမ်ားကို သံုးသပ္ ေ၀ဖန္ ပိုင္းျခားႏိုင္ခြင့္၊ သမိုင္းကို ေလ့လာၿပီး ပိုမို ေကာင္းမြန္တဲ့ လူ႔ေဘာင္ေလာက ဖန္တီးႏိုင္ခြင့္ရွိဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွသာ ေကာင္းမြန္တဲ့ အနာဂတ္မ်ား တည္ေဆာက္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။
----------------------------
ေက်ာင္းသားေက်ာင္းသူမ်ား၊ သံဃာမ်ား၊ သတင္းသမားမ်ား၊ ျပည္သူမ်ားအား အၾကမ္းဖက္ ရိုက္ႏွက္ ဖမ္းဆီးျခင္းသည္ တိုင္ျပည္အနာဂတ္အား ဖ်က္ဆီးျခင္း ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္သျဖင့္ ဤေဆာင္းပါးအား ေရးသားပါသည္။

ျမင့္လွိဳင္ (Burma Today)