ဆရာ အခြင္႔အေရး

မင္းခက္ရဲ (Min Khet Ye)

ဒီေဆာင္းပါးဟာ အေမရိကန္ ႏုိင္ငံသားအခြင္႔အေရးသမဂၢကေန ထုတ္လုပ္တဲ႔ ဆရာမ်ား အခြင္႔အေရးကုိ အေျခခံ ေရးသားထားဖုိ႔ ႀကဳိးစားတဲ႔ စာအုပ္ျဖစ္ပါတယ္။ လူ႔အခြင္႔အေရး ႏွင္႔ ဒီမုိကေရစီ ဂ်ာနယ္ မွာ ေက်ာင္းသားအခြင္႔အေရးကုိ ေရးသားၿပီးတဲ႔ ေနာက္ ဆရာအခြင္႔အေရးဆုိတာလဲ ေက်ာင္းသားအခြင္႔ အေရးနည္းတူအေရးႀကီးတယ္။ ေက်ာင္းသား အခြင္႔အေရးနဲ႔ ဆရာအခြင္႔အေရးႏွစ္ခုၾကားမွာလဲ အမ်ားႀကီး ကြဲျပားျခားနားပါတယ္။ ေက်ာင္းသားအခြင္႔အေရးက အမ်ား အားျဖင္႔ ေက်ာင္းသားေတြရဲ႕ ပညာသင္ၾကားခြင္႔ ၊ ေက်ာင္းသားေတြ အသိပညာရွာေဖြႏုိင္ခြင္႔အေပၚမွာ အေျခခံတယ္။ ဆရာ အခြင္႔အေရးကေတာ႔ ပညာေရးအင္စတီက်ဴးရွင္းတစ္ခုလုံး တုိးတက္ဖုိ႔ရာမွာ အေရးႀကီးတဲ႔ အခန္းက႑ကေန ပါ၀င္ ေနတဲ႔ အခြင္႔အေရး ပုံသဏၭာန္တစ္ခုျဖစ္တာကုိ ေတြ႔ရမယ္ ။ အေမရိကန္ရဲ႕ ဆရာ အခြင္႔အေရးေဆြးေႏြး ခ်က္ေတြကုိ ေဖာ္ျပ ထားတာျဖစ္တဲ႔ အတြက္ ယခု ေဆာင္းပါးေတြမွာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ လူ႔အခြင္႔အေရးအေပၚကုိ အေျခခံတဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒမ်ဳိးကေန ေပးအပ္ထားတဲ႔ အရာေတြကုိသာလ်င္ အေျခခံေဆြးေႏြး သြားမွာျဖစ္တယ္။

 ယေန႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ဆီမွာ တည္ေဆာက္ထားတဲ႔ အားနည္းခ်က္ေတြ၊ ျဖည္႔စြက္ျပင္ဆင္စရာေတြ ဒုနဲ႔ေဒးျဖစ္ေနတဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမ်ဳိးကုိ အေျခခံထားတာ မဟုတ္ဘူး ။ ေနာက္တစ္ခ်က္က အေမရိကန္ရဲ႕ ပညာေရး ဥပေဒနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံေတြအေပၚအေျခခံထား ေတာ႔ကာ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီက အစုိးရလက္ေအာက္ခံ ၀န္ထမ္းပုံစံမ်ဳိးလုံးလုံးေလ်ာက္ေအာင္ ဖိနွိပ္ခံထားရတဲ႔ ဆရာေတြ ရဲ႕ အေနအထားနဲ႔ အေတာ္ကေလးကြဟာေနတာကုိ ေတြ႔ရမယ္။ ဒါဟာေက်ာင္းသားအခြင္႔အေရးကုိ ေရးရတာနဲ႔ ဆရာ အခြင္႔ အေရးကုိ ေရးရတာၾကားမွာ အေတာ္ကေလးႀကီးမားတဲ႔ ကြာဟခ်က္ပဲ။ ဒါေပမယ္႔ ဆရာအခြင္႔အေရးဆုိတာကုိ ကၽြန္ေတာ္ တုိ႔ဆီက အစုိးရလက္ေအာက္ခံျဖစ္ေနတဲ႔ ဆရာေတြထက္ ၊ ပညာေရးစနစ္ေကာင္းမြန္တဲ႔ တကယ္႔ ဒီမုိကေရစီႏို္င္ငံေတြ မွာ ဆရာေတြဟာ ဘယ္လုိ ပုံသဏၭာန္အတြင္းကေန ဘယ္လုိ အခြင္႔အေရးမ်ဳိးရသလဲ ဆုိတာကုိ အထူးျပဳၿပီး ေျပာသြားမွာ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ ေလးစားတန္ဖုိးထားတဲ႔ ႏုိင္ငံသားလြတ္လပ္ခြင္႔ သမဂၢအျမင္ေတြဟာ ဒီမုိကေရစီ ကူးေျပာင္းေနတဲ႔ ျမန္မာ႔လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္းက ဆရာေတြအတြက္ ေမွ်ာ္မွန္းတမ္းတစရာ ၊ အတုယူေလ႔လာ စရာ စိတ္ကူးစံတစ္ခုျဖစ္လာမွာ ေတာ႔ ေသခ်ာတယ္။ ႏုိင္ငံသားလြတ္လပ္ခြင္႔ သမဂၢရဲ႕ ဆရာအခြင္႔အေရးအျမင္ေဖာ္ျပခ်က္ေတြနဲ႔ အတူ တြဲၿပီး ရႈျမင္စရာေတြ ေတြ႔ လာ ႏုိင္တာက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ အျမင္ေတြ ၊ တစ္သီးပုဂၢ ပဋိပညာဥ္ေတြကေနတစ္ဆင္႔ ဖြင္႔ဆုိေပးထားတဲ႔ ဆရာေတြရဲ႕ အခြင္႔အေရးေတြ ၊ ေနာက္ ဆရာအခြင္႔အေရးနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ႔ စုေပါင္း သေဘာတူညီမႈေတြ ၊ ျပည္နယ္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒနဲ႔ စတက္က်ဴဥပေဒေတြ ၊ ျပည္နယ္ရဲ႕ေပၚလစီနဲ႔ ပညာေရးဘုတ္အဖြဲ႔ေတြရဲ႕ ေပၚလစီေတြ၊ ေကာလိပ္နဲ႔ တကၠသုိလ္အဆင္႔ အင္စတီက်ဴးရွင္းနယ္ ေပၚလစီေတြကေန ဆရာအခြင္႔အေရးနဲ႔ ပညာရွင္ေတြေပးအပ္ ထားသမွ်အခြင္႔အေရးေတြကုိေတြ႔ရမွာျဖစ္တယ္။
ေယဘုယ်စည္းမ်ဥ္းနိယာမမ်ား
ႏုိင္ငံသားအခြင္႔အေရးသမဂၢထုတ္ ဆရာအခြင္႔အေရးရဲ႕ အျမင္တစ္ခုမွာေမးထားတာက ဆရာေတြကုိ အလုပ္ျဖဳတ္ ပစ္တာ ၊ အျပစ္ေပးတာမ်ဳိးကုိ ေက်ာင္းအာဏာပုိင္ေတြက သူတုိ႔စိတ္ႀကဳိက္ဥပေဒနဲ႔ လုပ္ႏုိ္င္သလားဆုိတာပဲ။ ဒီေမးခြန္း အတြက္ အဓိကအေျဖကေတာ႔ လုပ္လုိ႔မရဘူး လုိ႔ ေျဖထားတာကုိေတြ႔ရမယ္။ ဆုိလုိခ်င္တာက ဆရာေတြကုိ အေမရိကန္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒမွာ တုိက္ရုိက္ကာကြယ္ေပးမထားေပမယ္႔ အလုပ္သမားေတြအေပၚအကာအကြယ္ေပးမႈကုိ ေတာ႔ ထည္႔၀င္ထားတာကုိေတြ႔ရမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဆရာေတြအေနနဲ႔ သူတုိ႔အေပၚအလုပ္ျဖဳတ္ျခင္း ၊ ျပစ္ဒဏ္ေပးျခင္းကုိ အေမရိကန္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကေန အကာအကြယ္ေပးထားတဲ႔ အလုပ္သမားကာကြယ္မႈ ပုဒ္ေတြနဲ႔ ခ်ိတ္ဆက္ အကာအကြယ္ယူႏုိင္တယ္။ ဒီလုိ သေဘာမ်ဳိး ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ဆီမွာျဖစ္ထြန္းႏုိ္င္ဖို႔နည္းပါးေနေသးေပမယ္႔ ဒါမ်ဳိး လုပ္လုိ႔ရတယ္ ဆုိတာေလာက္ေတာ႔ ေလ႔လာၾကည္႔ႏုိင္တယ္။ ေနာက္ၿပီးအဲဒီလုိ ကာကြယ္မႈမ်ဳိးေတြကုိ ခ်ိတ္ဆက္ခဲ႔တဲ႔ ဆရာ ဆရာမေတြရဲ႕ ေက်ာင္းေလ်ာက္လႊာေတြအေပၚကုိလည္း ကာကြယ္မႈကုိ ခ်ိတ္ဆက္ခဲ႔ဖူးတယ္ဆုိတဲ႔ အေၾကာင္း ေၾကာင္႔ ေနာက္ပုိင္းေလ်ာက္မယ္႔ ေက်ာင္းေတြက ပယ္ခ်ပုိင္ခြင္႔ အခြင္႔အေရးလဲ မရွိဘူး ။ ဒါ႔အျမင္ ေက်ာင္းအာဏာပိုင္ေတြက ဆရာဆရာမေတြကုိ အဲဒီလုိ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒကေန ေပးအပ္ထားတဲ႔ အလုပ္သမားမ်ားကာကြယ္ေပးမႈ ဆုိင္ရာေတြနဲ႔ မခ်ိတ္ဆက္ရဘူးလုိ႔ တားျမစ္ပုိင္ခြင္႔ ၿခိမ္းေျခာက္ပုိင္ခြင္႔မရွိဘူး ။ ဒါ႔အျမင္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရ ဆရာဆရာမေတြအေနနဲ႔ ကာကြယ္မႈမွာ မခ်ိတ္ဆက္ႏုိင္ရင္လည္းရရဲ႕သားနဲ႔ ေက်ာင္းအာဏာ ပုိင္ေတြက အတင္းခ်ိတ္ဆက္ပုိင္ခြင္႔မရွိဘူး ။ ဆရာဆရာမမွာ ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္ပုိင္ခြင္႔အ ခြင္႔အေရးရွိသလုိ မခ်ိတ္ ဆက္ပဲ ေနေနႏုိင္ခြင္႔ အခြင္႔အေရးလည္း ရွိတယ္။ ဒီလုိပဲ ေက်ာင္းအာဏာပုိင္ေတြက သူတုိ႔စီမံထားတဲ႔ အလုိဆႏၵတစ္ခုကုိ ဆရာဆရာမေတြ မနာခံတဲ႔အတြက္ အမိန္႔ဖီဆန္တယ္ဆုိၿပီး အျပစ္ေပးပုိင္ခြင္႔လည္း မရွိဘူး။ တစ္ဖက္မွာလည္း အဲဒီလုိ အမိန္မနာခံလုိ႔ ဆရာေတြကုိ အျပစ္ေပးမယ္ဆုိရင္ ဆရာေတြအေနနဲ႔ တာ၀န္ရွိသူကုိ ျပန္လည္တရားစြဲဆုိႏုိင္တဲ႔ ဥပေဒမ်ဳိး ရွိေနရမယ္။ အေမရိကန္မွာေတာ႔ ဒီလုိဥပေဒမ်ဳိးကုိ ၁၈၇၁ ခုနွစ္ ႏုိင္ငံသားအခြင္႔အေရးအက္ဥပေဒ ( 42U.S.C 1983) မွာ ေတြ႔ရမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ဆရာေတြရဲ႕ အေျခခံအက်ဆုံးအခြင္႔အေရးကာကြယ္မႈကုိ အလုပ္သမားကာကြယ္မႈ ဥပေဒအျဖစ္ ဖြဲ႔စည္း ပုံအေျခခံဥပေဒမွာေဖာ္ျပထားရမယ္။ အဲဒီ အခြင္႔အေရးကုိ ေက်ာင္းအာဏာပုိင္ေတြက ခ်ဳိးေဖာက္တဲ႔အခါ ဆရာေတြ အေနနဲ႔ ျပန္လည္တရားစြဲဆုိပုိင္ခြင္႔ အက္ဥပေဒရွိေနရမယ္။ အဲဒီလုိတရားစြဲဆုိမႈေတြမွာ ဆရာေတြအေနနဲ႔ ေနာက္ထပ္ရပုိင္ခြင္႔က တရားစြဲဆုိမႈအတြင္းေရွ႕ေနခကုိ ျပန္လည္ရရွိခြင္႔ရွိရမယ္၊ သင္ေတာ္တဲ႔ ေလ်ာ္ေၾကးရရွိရမယ္။ ဒါတင္မကဘူး ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြမွာလုပ္ကုိင္ေနတဲ႔ ဆရာေတြ၊ အထူးသျဖင္႔ျပည္နယ္ရဲ႕ ေထာက္ပံ႔ေၾကး ကုိအမ်ားဆုံး လက္ခံရရွိထားတဲ႔ ပုဂၢလိကေက်ာင္းေတြထံမွာလည္း အလုပ္လုပ္နုိင္ရမယ္။ ဆုိလုိတာက ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ အခြင္႔ အေရးကာကြယ္မႈျဖစ္စဥ္မွာ ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ခဲ႔လုိ႔ဆုိၿပီး သူတုိ႔ကုိ ပယ္ခ်လုိက္တာမ်ဳိး မရွိေစရဘူး။
လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔
ဆရာအခြင္႔အေရးအတြက္ အေရးအႀကီးဆုံးနဲ႔ အေျခခံအက်ဆုံးအခြင္႔အေရးတစ္ခုကုိ ျပပါဆုိရင္ လြတ္လပ္ စြာ ေျပာဆုိခြင္႔ကုိ ျပရမယ္။ ေက်ာင္းေတြရဲ႕ အလုပ္က လာမယ္႔ မ်ဳိးဆက္ႏုိင္ငံသားေတြကုိ သင္ၾကားျပသေပးေနရတာ။ ေက်ာင္းေတြ၊ ဆရာေတြဆုိတာ လာမယ္႔မ်ဳိးဆက္ကုိ သင္ၾကားေပးေနတဲ႔ေနရာမွာ အေရးအႀကီးဆုံးအခန္က႑ကေန လာတယ္။ ႏုို္င္ငံသားေတြကုိ ပြင္႔လင္းတဲ႔ စိတ္ဓါတ္မ်ဳိးရွိလာေအာင္ ၊ စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းေတြ ၊ အမ်ားျပည္သူေတြရဲ႕ ထင္ျမင္ခ်က္ေတြကုိ ေ၀ဖန္စူးစမ္းတတ္လာေအာင္ သင္ၾကားေပးရမွာျဖစ္တယ္။ ဒီအရာေတြအလုပ္ျဖစ္ လည္ပတ္ အလုပ္လုပ္ ႏုိင္ဖုိ႔ဆုိတာက ဆရာေတြအေနနဲ႔ လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔ အခြင္႔အေရးတစ္ရပ္ကုိ ရရွိရမယ္။ လုပ္ေဆာင္ ႏုိင္ရမယ္။ ႏုိင္ငံသားေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေတြးေတာခြင္႔နဲ႔ စူးစမ္းခြင္႔ကုိလည္း အကာအကြယ္ေပးထားရမွာ ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ တရားရုံးေတြကလည္း ဆရာေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေတြးေတာခြင္႔ကုိ အကာအကြယ္ေပးဖုိ႔ရာ အသင္႔ျဖစ္ေနရမယ္။
ဆရာေတြအေနနဲ႔ စာသင္ခန္းရဲ႕ ျပင္ပမွာ ေက်ာင္းအာဏာပုိင္ေတြကုိ ေ၀ဖန္အျပစ္တင္တဲ႔အတြက္ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ အရ ေက်ာင္းကထုတ္ပစ္ႏုိင္သလား ဒါမွမဟုတ္ ပစ္ဒဏ္ေပးလုိ႔ရသလား ။
ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒဆုိတာ အလုပ္သမားနဲ႔ဆရာေတြကုိ အကာအကြယ္ေပးထားရမွာျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ႔ သူက လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔ကုိ ခြင္႔ျပဳေပးထားရမယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒအရေတာ႔ ဆရာေတြရဲ႕ ေ၀ဖန္ေျပာဆုိမႈ ေၾကာင္႔ သူတုိ႔ကုိ အျပစ္ေပးပုိင္ခြင္႔ဆုိတာ မရွိေစရဘူး။ အေမရိကန္မွာေတာ႔ တရားရုံးခ်က္က ဒီလုိေ၀ဖန္ခြင္႔ကုိ အကာအကြယ္ေပးတယ္။ ဆရာေတြရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔နဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီးPickering Vs Board of Education အမႈစီရင္ခ်က္ကုိ ၾကည္႔ရင္သိႏုိင္တယ္။ ေက်ာင္းဘုတ္အဖြဲ႔က သတင္းစာ အယ္ဒီတာတစ္ဦး ဆီကုိ ေရးတဲ႔စာေၾကာင္႔ ေက်ာင္းထုတ္လုိက္တာျဖစ္တယ္။ အဲဒီစာမွာ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္ပါတယ္ ။ ပထမအခ်က္က ေက်ာင္းရဲ႕ အေဆာက္အအုံသစ္ေဆာက္ဖုိ႔ရာ ျပည္နယ္အစုိးရထံ ေငြေၾကးအကူအညီေတာင္းတဲ႔အခါ ကုိင္တြယ္ပုံကုိ ၊ ၿပီးေတာ႔ ပညာေရးဆုိင္ရာနဲ႔ အားကစားဆုိင္ရာ ပရုိဂရမ္ေတြၾကား အရင္းအျမစ္ေတြခြဲေ၀ပုံေတြကိုတုိက္ခုိက္ထားတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က ၿမဳိ႕နယ္ေဒသအတြင္း အထက္လူႀကီးေတြရဲ႕ အဲဒီ ေငြေၾကးအကူအညီေတာင္ခံမႈ ျပႆနာအေပၚကုိ ဆရာေတြ ေ၀ဖန္မွာကုိ တားျမစ္ ပိတ္ပင္ထားတဲ႔ အခ်က္ပဲ ။ ေပးစာထဲမွာ အခ်က္အလက္အားျဖင္႔ မမွန္ကန္တာေတြ အေျမာက္အျမားပါေပမယ္႔လည္း တရားရုံးခ်ဳပ္က ဒီေပးစာေၾကာင္႔ ဆရာကိုေက်ာင္းကေန ထုတ္လုိက္ျခင္းဟာ ဆရာရဲ႕ လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔ကုိ ခ်ဳိးေဖာက္ျခင္းပဲလုိ႔ ဆုံးျဖတ္လုိက္တယ္။ ေက်ာင္းရဲ႕စည္းမ်ဥ္းစည္းကမ္းထဲမွာပဲ ခုိင္လုံျပည္႔၀စြာနဲ႔မွန္ကန္ေနၿပီး အမ်ားျပည္သူနဲ႔သက္ဆုိင္ေနတဲ႔ ကိစၥ အေပးမွာ ေ၀ဖန္ရင္ ေက်ာင္းကေန ထုတ္ခံရမယ္လုိ႔ ျပဌာန္းထားတယ္။ ဒီျပဌာန္းခ်က္ကုိ တရားရုံးခ်ဳပ္က ထည္႔မစဥ္း စားေတာ႔ဘဲ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ လြတ္လပ္စြာေျပာဆုိခြင္႔ ဆုိတဲ႔ အခ်က္ကုိသာလ်င္ အဓိကထားစဥ္းစားလုိက္တာ ဟာ တကယ္႔ကုိ ေလးစားစရာေကာင္းတဲ႔ ၊ လူ႔အခြင္႔အေရးကုိ လူတုိင္းရဲ႕ ဘ၀အစိတ္အပုိ္င္းေတြဆီကုိယူေဆာင္ေပးလာ ႏုိင္တဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ပါပဲ ။ တရားရုံးက သူတုိ႔ဒီလုိ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်ရတဲ႔ အေၾကာင္းျပခ်က္ကုိေလး ေအာက္ေျခမွတ္စုမွာ ေပးအပ္ထားတယ္။ ဒီအခ်က္ကလည္း အေမရိကန္တရားရုံးေတြရဲ႕ တရားဥပေဒစုိမုိးမႈ ၊တရားစီရင္ေရးလြတ္လပ္မႈသာမက သူတုိ႔ရဲ႕ ႏွလုံးသားေတြထဲမွာကိန္းေအာင္ေနတဲ႔ လူသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ အေျခခံအခြင္႔အေရးကုိ ထည္႔၀င္စဥ္းစားေပးႏုိင္မႈ ကုိပါေတြ႔ရမယ္။ တရားရုံးရဲ႕ ေဖာ္ျပခ်က္မွာ -
“ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာအလုပ္အကုိင္ေတြရဲ႕ တစ္ခ်ဳိ႕ေသာေနရာေတြဟာ ယုံၾကည္မႈလုံၿခဳံစိတ္ခ်ရမႈဟာ အေရးႀကီတဲ႔ အတြက္ ဒီလုိ လ်ဳိ႕၀ွက္စြားထိန္းသိမ္းထားရတဲ႔အရာေတြကုိ မွန္ကန္စြာနဲ႔ လူသိရွင္ၾကားထုတ္ေဖာ္ေ၀ဖန္မႈဟာ အလုပ္ေတြကေန ထုတ္ပယ္ပစ္ေကာင္းထုတ္ပယ္ႏုိင္တယ္ဆုိတာကုိ သိျမင္လက္ခံႏုိင္ပါတယ္။ အျခားတစ္ဖက္မွာလည္း အထက္လူႀကီးနဲ႔လက္ေအာက္ခံတုိ႔ၾကားထဲ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ႔ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာ အလုပ္အကိုင္ရဲ႕ အလုပ္ေနရာေတြ သူတုိ႔အခ်င္းခ်င္းရင္းႏွီးစြာ ဆက္ဆံေနရတဲ႔သဘာ၀ေၾကာင္႔ လက္ေအာက္ခံေတြက အထက္လူႀကီးအေပၚ အမ်ားျပည္သူ ဆုိင္ရာ ေ၀ဖန္ခ်က္ေတြဟာ သူတုိ႔အခ်င္းခ်င္းၾကားထဲက အလုပ္အကုိင္ထိေရာက္စြာ လုပ္ကုိင္ႏုိင္စြမ္းနဲ႔ ပတ္သတ္တာ ေတြကုိ တုိက္စားသြားႏုိင္တာကုိလည္းေတြ႔ရပါမယ္ ”
လုိ႔ ေဖာ္ျပထားတယ္။ ဒီလုိ ေအာက္ေျခမွတ္စုေဖာ္ျပၿပီးမွာ ဆရာတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒ ျပင္ဆင္ ျဖည္႔စြက္ခ်က္ အမွတ္တစ္ပါ ႏုိင္ငံသားတုိင္းလြတ္လပ္စြာေျပာဆုိပုိင္ခြင္႔ကုိ ပုိအေလးေပးရင္း ဆရာ အခြင္႔အေရးအျဖစ္ တရားရုံးခ်ဳပ္က ဆုံးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္သြားတာကုိေတြ႔ရမယ္။ ဆက္လက္ၿပီး တရားရုံးခ်ဳပ္က ဆရာေတြကုိ အေလးအနက္ထားေျပာတာကေတာ႔ - “ဆရာေတြအေနနဲ႔ ေက်ာင္းနဲ႔ အမ်ားျပည္သူဆိုင္ရာကိစၥေတြကုိ အျပည္႔အ၀ ေ၀ဖန္ပုိင္ခြင္႔ရွိတယ္။ ေက်ာင္းစနစ္မွာေနာက္ထပ္ ဘ႑ာေငြလုိအပ္ျခင္း မလုိအပ္ျခင္းဟာ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ေတြ ဆုံးျဖတ္ ခ်က္ခ်မွတ္ရမယ္႔ တရား၀င္ အမ်ားျပည္သူဆုိင္ရာ ကိစၥျဖစ္တယ္။ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲမွာ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ အေနနဲ႔ သူတုိ႔သာလ်င္ ဒီဆုံးျဖတ္ခ်က္က္ုိ ခ်မွတ္ရမယ္လုိ႔ ထင္မွတ္မထားဖုိ႔ အေရးႀကီးတယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔ဟာ ဆုံးျဖတ္ ခ်က္ေတြနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး အမ်ားျပည္သူရဲ႕ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြကုိလည္း ေတာင္းဆုိထားသင္႔တယ္။ ၿပီးေတာ႔ညွိႏႈိင္း ေဆာင္ရြက္သင္႔တယ္။ ေက်ာင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဖြဲ႔၀င္ေတြဆုိတာလည္း ေရြးေကာက္ခံပုဂၢဳိလ္ေတြပဲ သူတုိ႔ဟာ သူတုိ႔ခ်မွတ္ မယ္႔ အေရးႀကီးတဲ႔ ဆုံးျဖတ္ခ်က္ေတြအတြက္ ေမးခြန္းေတြထြက္လာဖုိ႔လြတ္လပ္ၿပီး ပြင္႔လင္းတဲ႔ ေဆြးေႏြးပြဲေတြကေန တစ္ဆင္႔ မွတ္ယူရမွာျဖစ္တယ္။ ဆရာဆုိတာ လူတန္းစားတစ္ရပ္ပဲ ။ အဲဒီ ဆရာဆုိတဲ႔ လူတန္းစားဟာ သူတုိ႔ေနထုိင္ရာ လူမႈအသုိင္းအ၀ုိင္းရဲ႕ အဖြဲ႔၀င္ေတြျဖစ္ၿပီးပုိၿပီးေတာ႔ ေဆြးေႏြးႏုိင္ ၊ ဆုံးျဖတ္ခ်မွတ္ႏုိင္မယ္႔ အခ်က္အလက္ေကာင္းေတြ ေပး ႏုိင္တဲ႔ လူတန္းစားတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္ ဆုိတာ ေက်ာင္းအာဏာပိုင္ေတြ ေမ႔ထားလုိ႔ မရဘူး ။ ၿပီးေတာ႔ ဆရာဆုိတဲ႔ လူတန္းစားက ေက်ာင္းရဲ႕ ဘ႑ာေငြေတြကို ေက်ာင္းေအာ္ပေရးရွင္ထဲမွာ ဘယ္လုိထည္႔၀င္ခြဲေ၀ၿပီး သုံးစြဲမလဲဆုိတာ တိက်တဲ႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေပးႏုိင္တဲ႔ လူတန္းစားတစ္ရပ္ျဖစ္တယ္။ ဒါေၾကာင္႔ ဆရာဆရာမေတြအေနနဲ႔ ေက်ာင္းနဲ႔ အမ်ား ျပည္သူဆုိင္ရာကိစၥေတြအတြက္ ထုတ္ခံရမွာကုိ မေၾကာက္ဘဲ လြတ္လပ္စြာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိဖုိ႔လုိအပ္တယ္ ။”
ေနာက္ၿပီး ေက်ာင္းဆရာ ပစ္ကားရင္းရဲ႕ေဖာ္ျပခ်က္ေတြမွာ သူမသိဘဲေျပာထားတဲ႔ အခ်က္အလက္မခုိင္လုံတဲ႔ အမွားေတြပါ တယ္။ တရားရုံးအေနနဲ႔ ဒီေဖာ္ျပခ်က္ေတြဟာ ေက်ာင္းရဲ႕အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ယႏၱရားကုိ အေကာင္းဘက္ျဖစ္လာေအာင္ ေထာက္ျပ ေျပာဆုိႏုိင္မႈမရွိဘူး။ တစ္ဖက္မွာလည္း အခ်က္အလက္အမွားေတြပါေနတဲ႔အတြက္ေက်ာင္းရဲ႕ အလုပ္အကုိင္ ဆက္သြယ္ခ်က္ေတြကုိ လႈိက္စားသြားတဲ႔ပုံမေပါက္ဘူးလုိ႔ျမင္တယ္။ ဘယ္လုိပဲျဖစ္ျဖစ္ ပစ္ကားရင္းမွာ အေျခခံဥပေဒက ေပးအပ္ထားတဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင္႔ကုိေတာ႔ခံစားႏိုင္ခြင္႔ရွိတယ္လုိ႔ တရားရုံးကျမင္တယ္။ ပစ္ကားရင္းရဲ႕ အမ်ားျပည္ သူဆုိင္ရာထုတ္ေဖာ္ေျပာဆုိခ်က္ေတြဟာ သူ႔ရဲ႕စာသင္ခန္းအတြင္း တာ၀န္ထမ္းေဆာင္မႈေတြမွာ ထိခုိ္က္သြားပါၿပီလုိ႔ ေထာက္ျပႏုိင္ေလာက္တဲ႔အခ်က္အလက္လဲမရွိဘူး ။ ဒါေၾကာင္႔ တရားရုံးဟာ ဆရာတစ္ေယာက္အတြက္ ၊ လူသားတစ္ ေယာက္အတြက္အေရးႀကီးတဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံအေျခခံဥပေဒပါ လြတ္လပ္စြာ ေျပာဆုိခြင္႔ဆုိတာကုိ ကုိင္ၿပီး ဆုံးျဖတ္ခဲ႔တာျဖစ္ တယ္။