ပက္ဒီလား အေရးအခင္း နဲ႔ ကပ္စထရိုရဲ႕ အေမွာင္ၿခမ္း
|
8:41 PM |
No မွတ္ခ်က္ |
“ပက္ဒီးလာ” အေရးအခင္းဆိုတာ ၁၉၇၁ ခုႏွစ္မွာ ၿဖစ္ပြားခဲ့တယ္။
က်ဴးဘားကဗ်ာ ဆရာ “ဟက္ဗတ္တို ပင္ဒီးလာ” ဟာ အစပိုင္းမွာ ကပ္စထရုိ ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္၊ ၁၉၇၀ တဝိုက္ေလာက္မွာေတာ့ ေၿဗာင္ေဝဖန္လာခဲ့တယ္။ ကပ္စထရို အစိုးရဟာ ၿပည္သူေတြ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တခဲ့တဲ့ အိပ္မက္ နဲ႔ ေသြဖီၿပီး လြတ္လပ္စြာ ေၿပာဆိုေရးသားခြင့္ေတြကို တားဆီးခ်ဳပ္ကိုင္လာတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း ကပ္စထရို အစိုးရဟာ “ဟယ္ဘတ္တို ပက္ဒီလား” ကို ဖမ္းဆီးလိုက္တယ္။
-------------------------------------------------------------
လက္တင္အေမရိကား ရဲ႕ စာေပအႏုပညာ ၿမည္ဟိန္းသံမ်ား
---------------------------------------------------------------
စစ္ေအးတိုက္ပြဲအရိွန္ၿမင့္လာတဲ့ ၁၉၆၀ - ၁၉၈၀ ကာလေတြဟာ လက္တင္အေမရိကားႏိုင္ငံေတြအတြက္ စိတ္လႈပ္ရွားဘြယ္အေကာင္းဆံုး နဲ႔ ထိတ္လန္႔ေႀကာက္ရြံ႕ဘြယ္ေန႔ရက္မ်ားကို ၿဖတ္သန္းေစခဲ့တယ္။
ခ်ီလီမွာ ဆိုရွယ္လစ္ေခါင္းေဆာင္ “အာလန္ေဒး” ရဲ႕ သက္တမ္းကို ဗို္လ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပီႏိုေခ်း က အာဏာသိမ္းယူမႈနဲ႔ အဆံုးသတ္ပစ္လိုက္သလို၊ က်ဴးဘားေတာ္လွန္ေရး ရဲ႕ မဟာမိတ္ဖြဲ႔မႈေတြဟာ က်ယ္ၿပန္႕သထက္ က်ယ္ၿပန္႔လာတဲ့အခါ၊ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကလည္း ကြန္ဒါစစ္ဆင္ေရး ( The Operation Condor ) ကို စတင္လိုက္တယ္။
စီအိုင္ေအ ရဲ႕ ဦးေဆာင္ညႊန္ႀကားမႈေအာက္မွာ၊ ကြန္ၿမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ႔ လက္ယာႏိုင္ငံေရးသမားေတြ ရဲ႕ ကြန္ယက္ေတြဟာ အာဂ်င္တီးနား၊ ခ်ီလီ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ပါရာေဂြး၊ ဘရာဇီး -- စတဲ့ ေတာင္အေမရိကားေဒသတေလွ်ာက္ လက္ရဲဇက္ရဲ လႈပ္ရွားလာခဲ့ႀကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္တိုက္ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ အာဂ်င္တီးနားအစိုးရရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကမ္းဖက္မႈ ေႀကာင့္ ညစ္ပတ္စုတ္ပဲ့ေသာ စစ္ပြဲေတြၿဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အလုပ္သမားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လႈပ္ရွားတက္ႀကြသူေတြ၊ လက္ဝဲႏိုင္ငံေရးသမား (၃) ေသာင္းေက်ာ္ အသတ္ခံခဲ့ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို စာရင္းေပ်ာက္အင္းေပ်ာက္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ခံရတယ္။
ႏိုင္ငံေရးၿဖစ္ရပ္ေတြက စာေပအႏုပညာသည္ေတြအေပၚ ရိုက္ခပ္လာတယ္။ တကယ္ေတာ့
၁၉၆၀- ၇၀ ကာလေတြဆိုတာ လက္တင္အေမရိကားဟာ တကမၻာလံုးက အသိအမွတ္ၿပဳေလးစားခံရမယ့္ စာေပအႏုပညာသမားေတြကို ေမြးထုတ္ေပးလိုက္တယ္။ ဥပမာ-
ပီရူးစာေရးဆရာ “မာရီယို ဗားဂတ္စ္” (Mario Vargas Llosa ) ဆိုတာ ၂၀၁၀ မွာ စာေပအႏုပညာနဲ႔ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ၿဖစ္လာခဲ့သူ။ သူဟာ ကပ္စထရို အစိုးရ ကို ပထမပိုင္းမွာ ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆန္႔က်င္ေဝဖန္လာခဲ့တယ္။ လက္ဝဲႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ မွ ကြန္ဆာေဗးတစ္ လက္သစ္ နဲ႔ လစ္ဘရယ္အယူအဆကို ယံုႀကည္လာသူေတြၿဖစ္လာခဲ့ႀကတယ္။
အာဂ်င္တီးနား စာေရးဆရာ “ဂ်ဴလီယို ေကာ့တာဇာ” ( Julio Cortazar) ဆိုသူကို ေမာ္ဒန္ဝတၱဳတိုရဲ႕ ဖခင္အၿဖစ္အသိအမွတ္ၿပဳခဲ့ႀကရတယ္။ သူတို႔ဟာ လက္တင္အေမရိကားရဲ႕ ၁၉၆၀-၇၀ စာေပအႏုပညာလႈပ္ရွားမႈကို ဦးေဆာင္ခဲ့ႀကသူေတြၿဖစ္တယ္။ ကဗ်ာဆရာ ပက္ဒီလား ကို ဖမ္းဆီးၿခင္းဟာ လက္တင္အေမရိကန္စာေပအႏုပညာအုပ္စုကို စိန္ေခၚလိုက္ၿခင္းၿဖစ္တယ္ လို႔ ယံုႀကည္ႀကတာေႀကာင့္
ထင္ရွားတဲ့ လက္တင္စာေရးဆရာေတြ၊ ယန္းေပါဆက္ လို ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာေတြက အစ၊ ကပ္စထရို အစိုးရကို ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ႀကတယ္။
စာေပအႏုပညာအသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ဖိအားေႀကာင့္၊
ကဗ်ာဆရာ “ပယ္ဒယ္လာ” လႊတ္ေၿမာက္ခဲ့ေပမယ့္၊ ကပ္စထရို အစိုးရဟာ သူ႕ကို ႏုိင္ငံတြင္းက ထြက္ခြင့္မေပးပါဘူး။ အႏုပညာသမားေတြ၊ စာေရးဆရာေတြဟာ က်ဴးဘားေတာ္လွန္ေရးကို ၿငင္းဆန္ေဝဖန္တဲ့သူ မၿဖစ္ရဘူး ဆိုတဲ့ သတိေပးမႈေတြက ေနရာယူလာတယ္။ စာေပအႏုပညာသမားေတြကို ေစာင့္ႀကည့္ေနခဲ့တယ္။
၁၉၇၀ ကာလမွာ ကပ္စရိုအစိုးရအတြက္ အလွည့္အေၿပာင္းတခုလို႔ ဆိုရမယ္။ ပညာတတ္ေတြ၊ အႏုပညာသည္ေတြဟာ ကပ္စထရို အစိုးရအေပၚ သံသယႀကီးႀကီး ၿဖစ္လာခဲ့ႀကတယ္။
------------------------------------------------------------------
ဘက္မလိုက္ လႈပ္ရွားမႈ - Non-Aligned Movement (NAM )
------------------------------------------------------------------
က်ဴးဘားႏိုင္ငံဟာ ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စုဆီက ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးအကူအညီယူ ၿပီး နီးနီးစပ္စပ္ေနခဲ့ေပမယ့္၊ ထူးၿခားခ်က္ကေတာ့ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ညီလာခံေတြမွာ ဝင္ေရာက္ပါဝင္ေနၿခင္းပဲၿဖစ္တယ္။
၁၉၇၃ စက္တင္ဘာ မွာ ခ်ီလီ စစ္ေခါင္းေဆာင္ ပီႏိုေခ်း က အာလန္ေဒးအစိုးရကို ၿဖဳတ္ခ်ခဲ့တယ္။ ေအာက္တိုဘာမွာ အစၥေရး နဲ႔ အာရပ္ကမၻာႀကားမွာ ယြမ္ကစ္ပါး စစ္ပြဲ (Yom Kippur War ) ၿဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ဖီဒယ္ကပ္စထရို ဟာ အာရပ္ေတြဘက္က ဝင္ေရာက္ရပ္တည္ေပးခဲ့တယ္။ အစၥေရး နဲ႔ သံတမန္ေရးအဆက္အသြယ္ၿဖတ္ခဲ့တယ္။ ဆီးရီးယားနယ္ေၿမေတြကို အစၥေရး က်ဴးေက်ာ္မႈလက္ေအာက္မွ ခုခံေရးအတြက္ က်ဴးဘားစစ္သားေတြ ေထာင္ခ်ီၿပီး ပို႔ေပးခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုေတြ နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း လစ္ဗ်ားေခါင္းေဆာင္ ကဒါဖီ အပါအဝင္၊ အာရပ္ကမၻာအတြက္ေတာ့ ကပ္စထရို ဟာ သူတို႔ရဲ႕ အခိုင္မာဆံုး မိတ္ေဆြတေယာက္ၿဖစ္လာခဲ့တယ္။
-------------------------------------
အသားအေရာင္ခြဲၿခားမႈ တိုက္ပြဲမ်ား
-------------------------------------
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ကပ္စထရို နဲ႔ ေခ်ေဂြဗားရား ကို ရြံရွာခဲ့တာ အဆန္းေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
ေခ် ဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ စင္ၿမင့္ေပၚကေန အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု ရဲ႕ လူၿဖဴအစိုးရအေပၚ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတာေတြ၊ လူမ်ိဳးေရးခြဲၿခားမႈေတြကို အၿပင္းအထန္ ေဝဖန္ခဲ့တယ္။ ေတာင္အာဖရိက အသားအေရာင္ခြဲၿခားေရး တိုက္ပြဲအတြက္ က်ဴးဘားရဲ႕ စစ္ေရးအရာရိွေတြကို ေစလႊတ္ခဲ့တယ္။ ကပ္စထရို အတြက္ေတာ့ အာဖရိကားဟာ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စက္ကြင္းေတြအတြက္၊ အားအနည္းဆံုးေနရာၿဖစ္တယ္။ လြတ္ေၿမာက္ေရးေတြကို ကူညီရမယ္ ဆိုတဲ့ ယံုႀကည္မႈနဲ႔ အတူ အန္ဂိုလာ၊ မုိဇမ္ဘစ္၊ ဆုိမားလီးယား၊ တန္ဇိုင္းနီးယား ၿပည္တြင္းစစ္ပြဲေတြမွာ စစ္ေရးအရဝင္ေရာက္ကူညီေပးခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း နယ္ဆင္မင္ဒဲလားလြတ္ေၿမာက္လာစဥ္က ဖီဒယ္ကပ္စထရို ရဲ႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ အခန္းက႑ ကို ၿခီးမြန္းခန္းဖြင့္ခဲ့သလို၊ အာဖရိကားတိုက္ကို အလည္ေရာက္လာတဲ့ ကပ္စထရို ကို ေရာ့ခ္ အဆိုေတာ္ တေယာက္လို ၿပည္သူေတြက ႀကိဳဆိုခဲ့ႀကတယ္။
အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ၿပႆနာမွာလည္း က်ဴးဘားရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္က အာရပ္ကမၻာရဲ႕ ခံစားမႈအတိုင္းၿဖစ္တယ္။
၁၉၇၉ မွာ အီရန္ေတာ္လွန္ေရးအရိွန္ေကာင္းလာေတာ့၊ ကပ္စထရို ဟာ သူ႔ရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟားဗားနား မွာ ဘက္မလိုက္ လႈပ္ရွားမႈကို က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အခ်ဳပ္အၿခာ အာဏာတည္တံ့ေရး နဲ႔ တရားမွ်တေရး ေႀကြးေႀကာ္သံေတြ နဲ႔ အတူ ဟားဗားနား ေႀကၿငာခ်က္ကို ထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာခဲ့တယ္။
ဒါေပမယ့္၊ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႔ဝင္ေတြ ဟာ ရႈပ္ေထြးလြန္းတဲ့ ႏုိင္ငံေရးၿပႆနာေတြႀကားမွာ နက္နက္နဲနဲ ဝင္ေရာက္ပါဝင္ခဲ့ၿပန္တယ္။ ဥပမာ- အိႏိၵယ-ပါကစၥတန္ ပဋိပကၡ နဲ႔ အီရန္-အီရတ္ စစ္ပြဲေတြမွာလည္း ဝင္ေရာက္ပါဝင္ႀကတယ္။ ၁၉၈၉ မွာ ဆိုဗီယက္တပ္နီေတာ္ဟာ အာဖကန္နစၥတန္ ကို က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လိုက္တယ္။ ကပ္စထရို နဲ႔ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕ေတြဟာ ဆိုဗီယက္က်ဴးေက်ာ္မႈကို ရႈတ္ခ်ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ႀကတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ အၿမင္မွာေတာ့ က်ဴးဘားနဲ႔ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕ေတြဟာ ရာဇဝတ္မႈအေပၚ ၿငိမ္သက္စြာ ေက်ာခိုင္းေနသူမ်ားၿဖစ္တယ္ လို႔ ေဝဖန္တိုက္ခဲ့ႀကတယ္။
တကယ္ေတာ့ အာဖကန္စစ္ပြဲဟာ ဆိုဗီယက္အတြက္သာမက၊ က်ဴးဘားႏိုင္ငံရဲ႕ ၿပည္တြင္းေရးကိုလည္း လာေရာက္ထိခပ္လာခဲ့တယ္။ ဖီဒယ္ႀကီးဟာ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းေႀကာင္းနဲ႔ ေသြဖယ္ေနၿပီး၊ လုပ္ေဖၚကိုင္ဘက္ေတြကို ဖမ္းဆီးဖို႔ ႀကိဳးစားလာေနၿပီ ဆိုတဲ့ သံသယစိတ္က ႀကီးထြားလာေနခဲ့တယ္။
က်ဴးဘား ေတာ္လွန္ေရး နဲ႔ ႀကီးပ်င္းလာခဲ့သူေတြအတြက္ေတာ့၊ ေခ်ေဂြဗားရား နဲ႔ ကပ္စထရိုဟာ လက္တင္အေမရိကားရဲ႕ သူရဲေကာင္းေတြအၿဖစ္ သိရိွနားလည္ခဲ့ႀကဘူးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလံုး မသိႏိုင္တဲ့ ကပ္စထရို ရဲ႕ အေမွာင္ၿခမ္းေတြလည္း ရိွေနေသးရဲ႕။
ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါအံုးမယ္။
က်ဴးဘားကဗ်ာ ဆရာ “ဟက္ဗတ္တို ပင္ဒီးလာ” ဟာ အစပိုင္းမွာ ကပ္စထရုိ ရဲ႕ ေတာ္လွန္ေရးကို ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္၊ ၁၉၇၀ တဝိုက္ေလာက္မွာေတာ့ ေၿဗာင္ေဝဖန္လာခဲ့တယ္။ ကပ္စထရို အစိုးရဟာ ၿပည္သူေတြ ေမွ်ာ္လင့္ေတာင့္တခဲ့တဲ့ အိပ္မက္ နဲ႔ ေသြဖီၿပီး လြတ္လပ္စြာ ေၿပာဆိုေရးသားခြင့္ေတြကို တားဆီးခ်ဳပ္ကိုင္လာတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း ကပ္စထရို အစိုးရဟာ “ဟယ္ဘတ္တို ပက္ဒီလား” ကို ဖမ္းဆီးလိုက္တယ္။
-------------------------------------------------------------
လက္တင္အေမရိကား ရဲ႕ စာေပအႏုပညာ ၿမည္ဟိန္းသံမ်ား
---------------------------------------------------------------
စစ္ေအးတိုက္ပြဲအရိွန္ၿမင့္လာတဲ့ ၁၉၆၀ - ၁၉၈၀ ကာလေတြဟာ လက္တင္အေမရိကားႏိုင္ငံေတြအတြက္ စိတ္လႈပ္ရွားဘြယ္အေကာင္းဆံုး နဲ႔ ထိတ္လန္႔ေႀကာက္ရြံ႕ဘြယ္ေန႔ရက္မ်ားကို ၿဖတ္သန္းေစခဲ့တယ္။
ခ်ီလီမွာ ဆိုရွယ္လစ္ေခါင္းေဆာင္ “အာလန္ေဒး” ရဲ႕ သက္တမ္းကို ဗို္လ္ခ်ဳပ္ႀကီး ပီႏိုေခ်း က အာဏာသိမ္းယူမႈနဲ႔ အဆံုးသတ္ပစ္လိုက္သလို၊ က်ဴးဘားေတာ္လွန္ေရး ရဲ႕ မဟာမိတ္ဖြဲ႔မႈေတြဟာ က်ယ္ၿပန္႕သထက္ က်ယ္ၿပန္႔လာတဲ့အခါ၊ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုကလည္း ကြန္ဒါစစ္ဆင္ေရး ( The Operation Condor ) ကို စတင္လိုက္တယ္။
စီအိုင္ေအ ရဲ႕ ဦးေဆာင္ညႊန္ႀကားမႈေအာက္မွာ၊ ကြန္ၿမဴနစ္ဆန္႔က်င္ေရး စစ္ေခါင္းေဆာင္ေတြ နဲ႔ လက္ယာႏိုင္ငံေရးသမားေတြ ရဲ႕ ကြန္ယက္ေတြဟာ အာဂ်င္တီးနား၊ ခ်ီလီ၊ ကိုလံဘီယာ၊ ပါရာေဂြး၊ ဘရာဇီး -- စတဲ့ ေတာင္အေမရိကားေဒသတေလွ်ာက္ လက္ရဲဇက္ရဲ လႈပ္ရွားလာခဲ့ႀကတယ္။ ႏိုင္ငံေတာ္ အႀကမ္းဖက္မႈေတြ ဆက္တိုက္ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။ အာဂ်င္တီးနားအစိုးရရဲ႕ ႏိုင္ငံေတာ္အႀကမ္းဖက္မႈ ေႀကာင့္ ညစ္ပတ္စုတ္ပဲ့ေသာ စစ္ပြဲေတြၿဖစ္ခဲ့ရတယ္။ ေက်ာင္းသားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ အလုပ္သမားသမဂၢေခါင္းေဆာင္ေတြ၊ လႈပ္ရွားတက္ႀကြသူေတြ၊ လက္ဝဲႏိုင္ငံေရးသမား (၃) ေသာင္းေက်ာ္ အသတ္ခံခဲ့ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ဆို စာရင္းေပ်ာက္အင္းေပ်ာက္ ေဖ်ာက္ဖ်က္ခံရတယ္။
ႏိုင္ငံေရးၿဖစ္ရပ္ေတြက စာေပအႏုပညာသည္ေတြအေပၚ ရိုက္ခပ္လာတယ္။ တကယ္ေတာ့
၁၉၆၀- ၇၀ ကာလေတြဆိုတာ လက္တင္အေမရိကားဟာ တကမၻာလံုးက အသိအမွတ္ၿပဳေလးစားခံရမယ့္ စာေပအႏုပညာသမားေတြကို ေမြးထုတ္ေပးလိုက္တယ္။ ဥပမာ-
ပီရူးစာေရးဆရာ “မာရီယို ဗားဂတ္စ္” (Mario Vargas Llosa ) ဆိုတာ ၂၀၁၀ မွာ စာေပအႏုပညာနဲ႔ ႏိုဘယ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ၿဖစ္လာခဲ့သူ။ သူဟာ ကပ္စထရို အစိုးရ ကို ပထမပိုင္းမွာ ေထာက္ခံခဲ့ေပမယ့္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဆန္႔က်င္ေဝဖန္လာခဲ့တယ္။ လက္ဝဲႏိုင္ငံေရးအေတြးအေခၚ မွ ကြန္ဆာေဗးတစ္ လက္သစ္ နဲ႔ လစ္ဘရယ္အယူအဆကို ယံုႀကည္လာသူေတြၿဖစ္လာခဲ့ႀကတယ္။
အာဂ်င္တီးနား စာေရးဆရာ “ဂ်ဴလီယို ေကာ့တာဇာ” ( Julio Cortazar) ဆိုသူကို ေမာ္ဒန္ဝတၱဳတိုရဲ႕ ဖခင္အၿဖစ္အသိအမွတ္ၿပဳခဲ့ႀကရတယ္။ သူတို႔ဟာ လက္တင္အေမရိကားရဲ႕ ၁၉၆၀-၇၀ စာေပအႏုပညာလႈပ္ရွားမႈကို ဦးေဆာင္ခဲ့ႀကသူေတြၿဖစ္တယ္။ ကဗ်ာဆရာ ပက္ဒီလား ကို ဖမ္းဆီးၿခင္းဟာ လက္တင္အေမရိကန္စာေပအႏုပညာအုပ္စုကို စိန္ေခၚလိုက္ၿခင္းၿဖစ္တယ္ လို႔ ယံုႀကည္ႀကတာေႀကာင့္
ထင္ရွားတဲ့ လက္တင္စာေရးဆရာေတြ၊ ယန္းေပါဆက္ လို ႏိုင္ငံတကာ စာေရးဆရာေတြက အစ၊ ကပ္စထရို အစိုးရကို ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ႀကတယ္။
စာေပအႏုပညာအသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ ဖိအားေႀကာင့္၊
ကဗ်ာဆရာ “ပယ္ဒယ္လာ” လႊတ္ေၿမာက္ခဲ့ေပမယ့္၊ ကပ္စထရို အစိုးရဟာ သူ႕ကို ႏုိင္ငံတြင္းက ထြက္ခြင့္မေပးပါဘူး။ အႏုပညာသမားေတြ၊ စာေရးဆရာေတြဟာ က်ဴးဘားေတာ္လွန္ေရးကို ၿငင္းဆန္ေဝဖန္တဲ့သူ မၿဖစ္ရဘူး ဆိုတဲ့ သတိေပးမႈေတြက ေနရာယူလာတယ္။ စာေပအႏုပညာသမားေတြကို ေစာင့္ႀကည့္ေနခဲ့တယ္။
၁၉၇၀ ကာလမွာ ကပ္စရိုအစိုးရအတြက္ အလွည့္အေၿပာင္းတခုလို႔ ဆိုရမယ္။ ပညာတတ္ေတြ၊ အႏုပညာသည္ေတြဟာ ကပ္စထရို အစိုးရအေပၚ သံသယႀကီးႀကီး ၿဖစ္လာခဲ့ႀကတယ္။
------------------------------------------------------------------
ဘက္မလိုက္ လႈပ္ရွားမႈ - Non-Aligned Movement (NAM )
------------------------------------------------------------------
က်ဴးဘားႏိုင္ငံဟာ ဆိုဗီယက္ၿပည္ေထာင္စုဆီက ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ စစ္ေရးအကူအညီယူ ၿပီး နီးနီးစပ္စပ္ေနခဲ့ေပမယ့္၊ ထူးၿခားခ်က္ကေတာ့ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ညီလာခံေတြမွာ ဝင္ေရာက္ပါဝင္ေနၿခင္းပဲၿဖစ္တယ္။
၁၉၇၃ စက္တင္ဘာ မွာ ခ်ီလီ စစ္ေခါင္းေဆာင္ ပီႏိုေခ်း က အာလန္ေဒးအစိုးရကို ၿဖဳတ္ခ်ခဲ့တယ္။ ေအာက္တိုဘာမွာ အစၥေရး နဲ႔ အာရပ္ကမၻာႀကားမွာ ယြမ္ကစ္ပါး စစ္ပြဲ (Yom Kippur War ) ၿဖစ္ပြားခဲ့တယ္။ ဖီဒယ္ကပ္စထရို ဟာ အာရပ္ေတြဘက္က ဝင္ေရာက္ရပ္တည္ေပးခဲ့တယ္။ အစၥေရး နဲ႔ သံတမန္ေရးအဆက္အသြယ္ၿဖတ္ခဲ့တယ္။ ဆီးရီးယားနယ္ေၿမေတြကို အစၥေရး က်ဴးေက်ာ္မႈလက္ေအာက္မွ ခုခံေရးအတြက္ က်ဴးဘားစစ္သားေတြ ေထာင္ခ်ီၿပီး ပို႔ေပးခဲ့တယ္။ အေမရိကန္ဆန္႔က်င္ေရးအုပ္စုေတြ နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း လစ္ဗ်ားေခါင္းေဆာင္ ကဒါဖီ အပါအဝင္၊ အာရပ္ကမၻာအတြက္ေတာ့ ကပ္စထရို ဟာ သူတို႔ရဲ႕ အခိုင္မာဆံုး မိတ္ေဆြတေယာက္ၿဖစ္လာခဲ့တယ္။
-------------------------------------
အသားအေရာင္ခြဲၿခားမႈ တိုက္ပြဲမ်ား
-------------------------------------
အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုက ကပ္စထရို နဲ႔ ေခ်ေဂြဗားရား ကို ရြံရွာခဲ့တာ အဆန္းေတာ့ မဟုတ္ဘူး။
ေခ် ဟာ ကုလသမဂၢရဲ႕ စင္ၿမင့္ေပၚကေန အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စု ရဲ႕ လူၿဖဴအစိုးရအေပၚ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံေပးထားတာေတြ၊ လူမ်ိဳးေရးခြဲၿခားမႈေတြကို အၿပင္းအထန္ ေဝဖန္ခဲ့တယ္။ ေတာင္အာဖရိက အသားအေရာင္ခြဲၿခားေရး တိုက္ပြဲအတြက္ က်ဴးဘားရဲ႕ စစ္ေရးအရာရိွေတြကို ေစလႊတ္ခဲ့တယ္။ ကပ္စထရို အတြက္ေတာ့ အာဖရိကားဟာ ကိုလိုနီနယ္ခ်ဲ႕စက္ကြင္းေတြအတြက္၊ အားအနည္းဆံုးေနရာၿဖစ္တယ္။ လြတ္ေၿမာက္ေရးေတြကို ကူညီရမယ္ ဆိုတဲ့ ယံုႀကည္မႈနဲ႔ အတူ အန္ဂိုလာ၊ မုိဇမ္ဘစ္၊ ဆုိမားလီးယား၊ တန္ဇိုင္းနီးယား ၿပည္တြင္းစစ္ပြဲေတြမွာ စစ္ေရးအရဝင္ေရာက္ကူညီေပးခဲ့တယ္။ ဒါေႀကာင့္လည္း နယ္ဆင္မင္ဒဲလားလြတ္ေၿမာက္လာစဥ္က ဖီဒယ္ကပ္စထရို ရဲ႕ ရဲေဘာ္ရဲဘက္ အခန္းက႑ ကို ၿခီးမြန္းခန္းဖြင့္ခဲ့သလို၊ အာဖရိကားတိုက္ကို အလည္ေရာက္လာတဲ့ ကပ္စထရို ကို ေရာ့ခ္ အဆိုေတာ္ တေယာက္လို ၿပည္သူေတြက ႀကိဳဆိုခဲ့ႀကတယ္။
အေရွ႕အလယ္ပိုင္း ၿပႆနာမွာလည္း က်ဴးဘားရဲ႕ ရပ္တည္ခ်က္က အာရပ္ကမၻာရဲ႕ ခံစားမႈအတိုင္းၿဖစ္တယ္။
၁၉၇၉ မွာ အီရန္ေတာ္လွန္ေရးအရိွန္ေကာင္းလာေတာ့၊ ကပ္စထရို ဟာ သူ႔ရဲ႕ၿမိဳ႕ေတာ္ ဟားဗားနား မွာ ဘက္မလိုက္ လႈပ္ရွားမႈကို က်င္းပခဲ့ၿပီး၊ နယ္ခ်ဲ႕ဆန္႔က်င္ေရး၊ အခ်ဳပ္အၿခာ အာဏာတည္တံ့ေရး နဲ႔ တရားမွ်တေရး ေႀကြးေႀကာ္သံေတြ နဲ႔ အတူ ဟားဗားနား ေႀကၿငာခ်က္ကို ထုတ္ၿပန္ေႀကၿငာခဲ့တယ္။
ဒါေပမယ့္၊ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈ အဖြဲ႔ဝင္ေတြ ဟာ ရႈပ္ေထြးလြန္းတဲ့ ႏုိင္ငံေရးၿပႆနာေတြႀကားမွာ နက္နက္နဲနဲ ဝင္ေရာက္ပါဝင္ခဲ့ၿပန္တယ္။ ဥပမာ- အိႏိၵယ-ပါကစၥတန္ ပဋိပကၡ နဲ႔ အီရန္-အီရတ္ စစ္ပြဲေတြမွာလည္း ဝင္ေရာက္ပါဝင္ႀကတယ္။ ၁၉၈၉ မွာ ဆိုဗီယက္တပ္နီေတာ္ဟာ အာဖကန္နစၥတန္ ကို က်ဴးေက်ာ္ဝင္ေရာက္လိုက္တယ္။ ကပ္စထရို နဲ႔ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕ေတြဟာ ဆိုဗီယက္က်ဴးေက်ာ္မႈကို ရႈတ္ခ်ဖို႔ ပ်က္ကြက္ခဲ့ႀကတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ အသိုင္းအဝိုင္းရဲ႕ အၿမင္မွာေတာ့ က်ဴးဘားနဲ႔ ဘက္မလိုက္လႈပ္ရွားမႈအဖြဲ႕ေတြဟာ ရာဇဝတ္မႈအေပၚ ၿငိမ္သက္စြာ ေက်ာခိုင္းေနသူမ်ားၿဖစ္တယ္ လို႔ ေဝဖန္တိုက္ခဲ့ႀကတယ္။
တကယ္ေတာ့ အာဖကန္စစ္ပြဲဟာ ဆိုဗီယက္အတြက္သာမက၊ က်ဴးဘားႏိုင္ငံရဲ႕ ၿပည္တြင္းေရးကိုလည္း လာေရာက္ထိခပ္လာခဲ့တယ္။ ဖီဒယ္ႀကီးဟာ ေတာ္လွန္ေရးလမ္းေႀကာင္းနဲ႔ ေသြဖယ္ေနၿပီး၊ လုပ္ေဖၚကိုင္ဘက္ေတြကို ဖမ္းဆီးဖို႔ ႀကိဳးစားလာေနၿပီ ဆိုတဲ့ သံသယစိတ္က ႀကီးထြားလာေနခဲ့တယ္။
က်ဴးဘား ေတာ္လွန္ေရး နဲ႔ ႀကီးပ်င္းလာခဲ့သူေတြအတြက္ေတာ့၊ ေခ်ေဂြဗားရား နဲ႔ ကပ္စထရိုဟာ လက္တင္အေမရိကားရဲ႕ သူရဲေကာင္းေတြအၿဖစ္ သိရိွနားလည္ခဲ့ႀကဘူးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အားလံုး မသိႏိုင္တဲ့ ကပ္စထရို ရဲ႕ အေမွာင္ၿခမ္းေတြလည္း ရိွေနေသးရဲ႕။
ဆက္လက္ေဆြးေႏြးပါအံုးမယ္။
0 comments:
Post a Comment