အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ ဆူဟာတိုေခတ္လြန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး။ မ်ဳိးသန္႔ ~ လူဗိုလ္ ဟူသည္ ...

Myo Thant December 2, 2014 at 5:08am

ျမန္မာစစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးမ်ား လ်စ္လ်ဴရႈထားေသာ အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ ဆူဟာတိုေခတ္လြန္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး၏ အဓိက မွတ္သားစရာကိစၥတရပ္မွာ စစ္တပ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ကို အရင္ဆံုး စတင္သူမွာ စစ္တပ္ကိုယ္တုိင္ျဖစ္ ခဲ့ျပီး၊ ေနာက္ပိုင္း က်ယ္ျပန္႔ေသာ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရးႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာမ်ားအပါအ၀င္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမွဳ မ်ားကို ဥပေဒ လုပ္ထံုး လုပ္နည္းမ်ားျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။

နိဒါန္း
အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံဟာ ကမၻာေပၚမွာ စတုတၱေျမာက္ လူဦးရည္ အထူထပ္ဆံုး ႏိုင္ငံျဖစ္ၿပီး၊ သဘာ၀ သယံဇာတပစၥည္းလည္း ေပါၾကြယ္၀ေသာ ႏိုင္ငံျဖစ္တယ္။ မူဆလင္ဘာသာကို ကိုးကြယ္ၾကသူေတြက လူအမ်ားစု ျဖစ္ေနၿပီး၊ အခုဆိုလ်င္ ကမၻာဇာတ္ခံုေပၚမွာ အေရးပါေသာ ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ လ်င္ျမန္စြာ ေပၚထြန္း လာေနပါတယ္။ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ၊ ႏိုင္ငံေရး ဆိုင္ရာ၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ စေသာ အက်ပ္အတည္းမ်ားစြာကို ဆယ္စုႏွစ္ တခုမက တည္ရွိ ခဲ့ၿပီး၊ အခုေတာ့ ကမၻာႀကီးတြင္ တည္ရွိေနေသာ စိန္ေခၚမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ႏိုင္ရန္အတြက္ အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံဟာ မိတ္ေဆြေကာင္း ႏိုင္ငံတခုအျဖစ္ ေပၚထြန္းလို႕ လာေနပါၿပီ။

ဆူဟာတို၏ သမၼတအျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္ေၾကာင္းကို ဖတ္ၾကားေနစဥ္။ ဆူဟာတို၏ အစိုးရအဖဲြ႕၀င္မ်ားထဲမွ အေရးပါေသာ ဒုတိယ သမၼတ ဘီေဂ် ဟာဘီဘီႏွင့္ ကာကြယ္ေရး၀န္ႀကီးႏွင့္ စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ၀ရန္တို ကိုလည္း ဆူဟာတို၏ အနားမွာ ရွိေနၾကတယ္။

စစ္အာဏာရွင္ေဟာင္း ဆူဟာတို၏ အစီစဥ္သစ္ ဟုေခၚေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖင့္ ဆယ္စုႏွစ္ (၃) ခုေက်ာ္ေလာက္အထိ လူနည္းစုကိုုသာ အက်ဳိးျပဳေစ ခဲ့ၿပီး၊ ၎စစ္အာဏာရွင္စနစ္ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံဟာ ဆုတ္ဆုတ္ယုတ္ယုတ္ ျဖစ္ ခဲ့ရတယ္။ အဆံုးမွာေတာ့- အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ မတူညီေသာ ေဒသဆိုင္ရာေတြ၊ ယဥ္ေက်းမႈေတြႏွင့္ လူမႈစီးပြားေရးေတြ စသည့္မ်ားမွာ ပိုမိုကဲြျပား ျခားနားလာေစ ခဲ့တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ႏိုင္ငံလည္း ခ်ဳံးခ်ဳံးက် ခဲ့ရေတာ့တယ္။

ယေန႕ဆိုလ်င္ ထိုသို႕ေသာ အေျခအေနမ်ားအၾကားမွ အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံသည္ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈႏွင့္အတူ စစ္တပ္က ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရးႏွင့္ စီပြားက႑ေတြမွာ ပါ၀င္စြက္ဖက္ေန ခဲ့မႈေတြ၏ အျမင့္မားဆံုးေနရာကေန- ပြင့္လင္း တည္ၿငိမ္ေသာ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဆီသို႕ ၾကန္႔ၾကာမႈမ်ား မရွိေစဘဲ၊ တိုးတက္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ဆီသို႕ လ်င္ျမန္စြာ ေျပာင္းလဲလာေနတယ္။

ႏိုင္ငံမွာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို အရွိန္အဟုန္ေကာင္းေကာင္းျဖင့္ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႕ အစီအစဥ္ေတြကို ခ်မွတ္လုပ္ေဆာင္လာမႈေတြက- ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈမ်ားကို ခိုင္ခိုင္မာမာ ေလွ်ာ့ခ် လာႏိုင္ၿပီး၊ ေအာက္ေျခေတြမွာအထိပါ ေျပာင္းလဲလာေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္က က်ယ္ျပန္႕စြာ တာ၀န္ယူမႈႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈမ်ား ရွိလာေအာင္ ပံုေဖာ္လာႏိုင္ ခဲ့တယ္။ ထိုသို႔ေသာ သိသာသည့္ အေျပာင္းအလဲတို႕က အစိုးရဆိုင္ရာ အဖဲြ႕အစည္းမ်ား၏ လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္မႈတို႕သည္ ပံုစံတက်ျဖင့္ လုပ္ကိုင္လာႏိုင္ျခင္းတို႕ပင္ ျဖစ္တယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဆိုတာေတြက အၿမဲတမ္း ေခ်ာေမြ႕ ေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး၊ သို႕ေသာ္လည္း တကယ့္ကို ရိုးသားစြာ ႀကိဳးစားအားထုတ္မႈေတြေၾကာင့္- ေကာင္းမြန္လာေသာ အက်ဳိးေက်းဇူေတြက အစိုးရတရပ္အေနျဖင့္ တာ၀န္ယူမႈႏွင့္ တာ၀န္ခံမႈမ်ား ရွိလာျခင္း၊ အစိုးရလုပ္ငန္းမ်ားကို မွန္မွန္ကန္ကန္ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္ျခင္း၊ အဂတိ လိုက္စားမႈမ်ား ေလွ်ာ့နည္း က်ဆင္းလာျခင္းႏွင့္ ျပည္သူ၏ အသံက ပိုမို အားေကာင္းစြာ က်ယ္ေလာင္လာ ႏိုင္ျခင္း စသည္တို႕အပါအ၀င္ ေကာင္းမြန္တဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျဖစ္လာရန္ အတြက္ အဘက္ဘက္မွာ ႀကိဳးစားေဆာင္ရြက္သူေတြ ေမွ်ာ္မွန္းထားသလို႕ အက်ဳိးေက်းဇူးမ်ားျဖစ္ထြန္းလာ ခဲ့တယ္။

လက္ရွိ စိန္ေခၚမႈေတြက လာဘ္ေပး လာဘ္ယူမႈမ်ား၊ အစိုးရ၀န္ထမ္းမႈႏွင့္ ျပည္သူတို႕၏ ဆက္ဆံေရး၊ ေငြမ်ား တရားႏိုင္ျဖစ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ၿပီး၊ အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး တို႕က အင္ဒိုနီးရွာျပည္သူေတြအတြက္ အက်ဳိးရွိ လာတယ္။

ဆူဟာတိုအစိုးရတြင္ ဒုတိယသမၼတ ခဲ့ျဖစ္ၿပီး၊ ဆိုဟာတို သမၼတအျဖစ္မွ ႏုတ္ထြက္အၿပီးမွာ သမၼတျဖစ္လာသည့္ ဆူဟာတို၏ အဓြယ္အပြားျဖစ္ေသာ ဘီေဂ် ဟာဘီဘီသည္ သူ၏ သမၼတသက္တမ္း တႏွစ္ေလာက္ဘဲ ရရွိ ခဲ့ေပမယ့္၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားစြာ ျဖစ္ေပၚလာ ခဲ့ေစတယ္။ ႏိုင္ငံေရးအက်ဥ္းသားမ်ားကို လြတ္ျပန္လြတ္ ေပးခဲ့ျခင္း၊ ႏိုင္ငံေရးပါတီမ်ားကို လြတ္လပ္စြာ ဖဲြ႕စည္းခြင့္ေပး ခဲ့ျခင္း၊ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈမ်ားကို ေလ်ာ့ခ်လိုက္ၿပီး၊ ျပည္နယ္ေတြမွာ ကိုယ္ပိုင္းျပဌာန္းခြင့္မ်ားကို ခြင့္ျပဳ ခဲ့ျခင္း၊ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေတြႏွင့္ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္ကို ဖဲြ႕စည္း ခဲ့ျခင္းႏွင့္ အေရွ႕တီေမာကိုလည္း လြတ္လပ္ေရးေပး ခဲ့ျခင္း စသည့္တို႕ကို ျဖစ္ေပၚလာ ခဲ့တယ္။

ဘာေတြမ်ား ႀကိဳးစား အားထုတ္ေနၾကၿပီ သလဲ
အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေတြကို ျပည္သူေတြ ေမွ်ာ္လင့္ထားသလို ႀကီးမားစြာ အေျပာင္းအလဲမ်ား ျဖစ္ေပၚလာ ခဲ့တယ္။ (၁၉၉၀) ခုႏွစ္မ်ားစြာမွာ ေလ့လာၾကည့္လ်င္ က်န္မားေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈႏွင့္ ပညာေရးအပါအ၀င္ ျပည္သူ႕၀န္ေဆာင္မႈက႑တို႔ကို အဓိက ဦးစားေပးမႈ မရွိ ခဲ့ပါဘူး။

ႏိုင္ငံ၏ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး အက်ပ္ရိုက္ ခဲ့မႈတို႕က ဗဟိုဦးစီးစနစ္ကို စိန္ေခၚလာ ခဲ့ၿပီး၊ အဲဒီ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ (၁၉၈၀) ျပည့္ေႏွာင္းပိုင္း ႏွစ္မ်ားႏွင့္ (၁၉၉၀) ျပည့္ႏွစ္ အေစာပိုင္း ႏွစ္မ်ားမွာ ႏိုင္ငံကို တိုးတက္မႈႏွင့္ တည္ၿငိမ္မႈမ်ား ရရွိလာရန္ အားေပး ခဲ့သလို ရွိ ခဲ့တယ္။ ဒီထက္ပိုၿပီးေတာ့- ဆူဟာတို အစိုးရကို ျပဳတ္က် သြားေစမႈႏွင့္ ဗဟိုဦးစီးစနစ္တို႕ကို ျပန္လည္ သံုးသပ္မႈတို႕ အပါအ၀င္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးလုပ္ဖို႕ ပိုမိုဆႏၵျပင္းျပလာ ခဲ့ၾကတယ္။

ႏိုင္ငံ၏အစိုးရႏွင့္ ၀န္ထမ္းအဖဲြ႔အစည္းအသီးတို႕ကို က်ယ္ျပန္႕စြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲျခင္း
(၁၉၉၈) ခုႏွစ္ကတည္းက အစိုးရႏွင့္ ၀န္ထမ္းအဖဲြ႔အစည္းအသီးတို႕ကို သိသာထင္ရွားစြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားကို ျပဳလုပ္လာ ခဲ့ၿပီး၊ ၎ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြက အင္ဒုိနီရွားႏိုင္ငံ၏ အစိုးရစနစ္တခုလံုးကို အေျခခံမွ စၿပီး၊ ျပန္လည္ တည္ေဆာက္ ခဲ့ၾကတယ္။

အာဏာ (၃) ရပ္ ခဲြျခားၿပီး၊ အျပန္အလွန္ထိန္းေက်ာင္းတဲ့ စနစ္ဆီသို႕ ေျပာင္းလဲလာ ခဲ့ျခင္း၊ အရပ္ဘက္အ ဖဲြ႕အစည္းမ်ားကို တည္ေထာင္လာေစျခင္းႏွင့္ တည္ရွိလာေသာ အရပ္ဘက္ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားကို အားေကာင္းေနေစျခင္း၊ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (အစိုးရ)၊ ဥပေဒျပဳေရး ( လႊတ္ေတာ္) ၊ ႏွင့္ တရားစီရင္ေရး (တရားရုံး) ဆိုေသာ အာဏာ (၃) ရပ္တို႕တြင္ ဆူဟာတို၏ အာဏာရွင္ပံုစံ ျဖစ္ ခဲ့ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (အစိုးရ) ၏ အာဏာကို ဥပေဒျပဳေရး ( လႊတ္ေတာ္)၊ ႏွင့္ တရားစီရင္ေရး (တရားရုံး) တို႕အေပၚ လြန္ကဲစြာ လႊမ္းမိုးထားေနမႈမ်ားကို အဆံုးသတ္ေစ ခဲ့ျခင္းတို႕ ျဖစ္ ခဲ့တယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ၀ရန္တုိသည္ ဆူဟာတို၏ လူယံုျဖစ္ ခဲ့ၿပီး၊ အေရွ႕တီေမာအေရးမွာ လူ႕အခြင့္အေရးခ်ဳိးေဖါက္မႈ႕အတြက္ သူမွာ တာ၀န္ရွိသည္ဟု စြပ္စြဲခံ ခဲ့ရသူ၊ ဆူဟာတိုသမၼတရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ခ်ိန္တြင္ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးျပဌာန္းရန္ ျငင္းဆိုခဲ့ၿပီး၊ အရပ္သားႏိုင္ငံေရးျဖစ္ေပၚလာေရးအတြက္၊ စစ္တပ္၏ ပါလီမန္ထဲတြင္ ေနယူထားမႈေတြကို စတင္ေလွ်ာ့ခ် ခဲ့၍ ပါလီမန္အတြင္းမွာ သူကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား စစ္ေခါင္းေဆာင္ဟုေခၚ ခဲ့ၾကတယ္။ စစ္တပ္ႏွင့္ ရဲအဖဲြ႕တို႕ကိုလည္း သီးသန္႕ခဲြျခား ခဲ့တယ္။

ေသာ့ခ်က္က်ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား-
(၁) ေရြးေကာက္ပဲြဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ။ လြတ္လပ္တဲ့ ေရြးေကာက္ပဲြေကာ္မရွင္၏ ႀကီးၾကပ္မႈ႕ ေအာက္မွာ လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တေသာ တိုက္ရိုက္ ၿပိဳင္ဆိုင္ရသည့္ ေရြးေကာက္ပဲြမ်ားကို က်င္းပလာ ခဲ့တယ္။ လႊတ္ေတာ္ထဲမွာ စစ္တပ္ႏွင့္ ရဲအဖဲြ႕၀င္မ်ားကို ခန္႕အပ္ တာ၀န္ေပးထားမႈမ်ားကို ဖ်က္သိမ္း ခဲ့တယ္။

ဆူဟာတိုအစိုးရ ျပဳတ္က် ခဲ့ၿပီး၊ (၁၉၉၉) ခုႏွစ္တြင္ ပထမဦးဆံုး က်င္းပသည့္ လႊတ္ေတာ္ေရြးေကာက္ပဲြမ်ားတြင္ (၉၃.၃) ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေသာ မဲေပးပိုင္ခြင့္ ရွိသူမ်ား မဲရံုမ်ားဆီသို႕ လာေရာက္ မဲ လာေပး ခဲ့ၾကတယ္။ အင္ဒိုနီရွား ျပည္သူေတြက ရွင္လင္းစြာ ဆႏၵအမွန္ကို ျပသ လိုက္ႏိုင္ ခဲ့တယ္။ အထူးသျဖင့္ လာဒ္ေပး လာဒ္ယူရွိတဲ့ ေနရာေတြမွာ လူမွန္ေနရာမွန္ ျဖစ္လာေအာင္ မိမိတို႕၏ မဲဆႏၵေပးၿပီး၊ မွန္မွန္ကန္ကန္ရွိသူမ်ားကို ေရြးေကာက္တင္ေျမႇာက္လာ ခဲ့တယ္။

(၂) လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ။ လႊတ္ေတာ္ဆိုင္ရာ အေရးႀကီးေသာ အေျပာင္းအလဲေတြက ေရြးေကာက္ခံမ်ားျဖင့္ မဟုတ္ဘဲ၊ အထက္က ခန္႕အပ္တာ၀န္ေပးအပ္ ထားေသာ ရာထူးေနရာမ်ားကို ရပ္ဆိုင္း ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။ လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္မ်ားက အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အစိုးရႏွင့္ ခိုင္မာစြာ ကင္းလြတ္ေစကာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အစိုးရႏွင့္ အျပန္အလွန္ ထိန္းေက်ာင္းႏိုင္ေသာ အာဏာရွိလာျခင္းျဖင့္ တိုးတက္မႈမ်ားကို ရရွိလာ ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။

(၃) ဘဂ်က္ႏွင့္ ေငြေၾကးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ။ ရသံုးဆိုင္ရာ အစိုးရ၏ ေငြေၾကးသံုးစဲြမႈမ်ားတြင္ ပြင့္လင္းျမင္တာမႈ၊ တာ၀န္ယူ- တာ၀န္ခံမႈႏွင့္ အက်င့္ပ်က္ လာဒ္စားမႈမ်ား ပေပ်ာက္ေရး အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ၏ ဘဂ်က္သတ္မွတ္မႈ အသစ္ကို က်င့္သံုးခ်မွတ္ လာႏိုင္ ခဲ့တယ္။

(၄) တရားေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈႏွင့္ တရားဥပေဒစိုးမိုးေရး။ ထင္ရွားေသာ ေျခလွမ္းမ်ားအျဖစ္ အာဏာႀကီး သံုးရပ္ကို ပိုင္ျခားထားႏိုင္ၿပီး၊ လြတ္လပ္ေသာ တရားစီရင္ေရးကို တည္ရွိလာျခင္းျဖစ္ ခဲ့တယ္။ အေရးႀကီးေသာ အေျပာင္းအလဲေတြက အေျခခံဥပေဒဆိုင္ရာ တရားရံုးႏွင့္ လြတ္လပ္တဲ့ တရားစီေရး၊ အဂတိလိုက္စားမႈမ်ားကို တိုက္ဖ်က္ျခင္းႏွင့္ ရဲေကာ္မရွင္မ်ား တည္ရွိလာျခင္းစသည္တို႕ကို တရားရံုးစနစ္ျဖင့္ စီမံခန္႕ခဲြေရးရာ တာ၀န္မ်ားကို အုပ္ခ်ဳပ္ေရး အစိုးရေအာက္မွေန၍ တရားစီရင္ေရးေအာက္သို႕ ထားရွိ လာႏိုင္ ခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္။

(၅) စစ္တပ္၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ။ စစ္တပ္ေရးရာ လုပ္ငန္းေဆာင္တာမ်ားအျပင္ ႏွစ္ေနရာ ႏွစ္ဌာန ပူးတဲြ တာ၀န္ယူေနမႈမ်ား၊ စီးပြားေရးအထဲမွာ နက္ရႈိင္းစြာပါ၀င္ ပတ္သတ္ေနမႈမ်ား အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံေရးအေပၚမွာ လႊမ္းမိုးထားေနမႈမ်ားကို စြန္႕လႊတ္ ခဲ့ၾကတယ္။ ရဲတပ္ဖဲြ႕မ်ားကိုလည္း စစ္တပ္ႏွင့္ ခဲြျခားထား ခဲ့ၿပီး၊ စစ္အရာရွိ မွန္သမွ် အရပ္ဖက္ဆိုင္ရာ ဗ်ဴရိုကေရစီ ယႏၱာရားအတြင္းတြင္ ရာထူးယူၿပီး၊ စစ္တပ္ႏွင့္ ပူးတဲြ ေနရာယူထားမႈမ်ားကို ခြင့္ မျပဳေတာ့ေပ။

အဗၺဒူရာမန္ ဝါဟစ္သည္ သမၼတ မျဖစ္ခင္က ကမၻာမွာ အင္အားေတာင့္တင္းဆံုး အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံရွိ မူဆလင္အဖဲြ႕အစည္းတခု၏ ပညာတတ္ အလယ္အလတ္အျမင္ရွိေသာ မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္ျဖစ္တယ္။

အစိုးရအဆင့္ တိုးတက္မႈ
အစိုးရအေနျဖင့္ တာ၀န္ခံမႈႏွင့္ တာ၀န္ယူမႈမ်ား အပါအ၀င္ ျပည္သူေတြ ေမွ်ာ္မွန္းထားသည့္ တိုးတက္မ်ားျဖစ္ေသာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကို ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ ခဲ့ၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီ စံ တဲ့ ဦးတည္ခ်က္ဆီသို႕ သြားႏိုင္ ခဲ့ၾကတယ္။ ထို႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြက တပဲြထိုးအျဖစ္ မဟုတ္ဘဲ၊ တကယ္ အေရးပါေသာ လုပ္ငန္းစဥ္တခုအျဖစ္ ဆက္လက္တည္ရွိ ေနတယ္။

ဆူဟာတို႕၏ အာဏာရွင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး ျပဳတ္က် ခဲ့ၿပီး၊ ထင္ရွားစြာ ျဖစ္လာ ခဲ့တာက အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ ေကာင္းတရပ္ျဖစ္လာဖို႕ရာမွာ- အစိုးရ၏ ဖဲြ႕စည္းပံုႏွင့္ ၎အစိုးရ အဖဲြ႕အစည္းမ်ား အပါအ၀င္ အစိုးရ ဌာနဆိုင္ရာ အဖဲြ႕အစည္းအသီးသီးတို႕ကို အသစ္ျပန္လည္း ဖဲြ႕စည္းရန္ လိုအပ္လာ ခဲ့တဲ့ အခ်က္ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခ်က္က ရႈပ္ေထြးေသာ အလုပ္ျဖစ္ၿပီး၊ ယင္းတို႕ကို လုပ္ေဆာင္ရန္မွာ ႀကိဳႀကိဳတင္တင္ လုပ္ေဆာင္ ရမယ့္ ကိစၥမ်ားျဖစ္တယ္။ အဲဒီဟာက အဖဲြ႕အစည္းတခု၏ မူ၀ါဒေရးႏွင့္ အလုပ္ကို လုပ္ကိုင္ရာမွာ တိုးတက္မႈအျဖစ္သို႕ ေရာက္ရွိလာေစ ခဲ့တယ္။

ဟားဗက္တကၠသိုလ္ဆင္း ဒုဗိုလ္ခ်ဴပ္ ေအာ္ဂက္စ္ ၀ိဒါဟာဒီ ကူဆူမာသည္ ဆူဟာတိုေခတ္လြန္၏ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲေရး စစ္ေခါင္းေဆာင္တဦးျဖစ္ ခဲ့ၿပီး၊ သမၼတ အဗၺဒူရာမန္ ဝါဟစ္က စစ္ဦးစီးခ်ဳပ္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ ၀ရန္တုိ ကို ရာထူးမွ ဖယ္ရွားရာတြင္ ေထာက္ခံ ခဲ့သူ။

ဒီမိုကေရစီ စံေသာ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈကင္းသည့္ အခ်က္က ထက္ျမက္ေသာ ႏိုင္ငံေရးမဟာဗ်ဴဟာ တခုအတြက္ အေျခခံတခုကို ခိုင္မာေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ေပးႏိုင္ ခဲ့ၿပီး၊ တည္ၿငိမ္ အေရးပါသည့္ အစိုးရယႏၱရားတရပ္အျဖစ္ တည္ရွိ လာေစ ခဲ့တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ ပိုမို၍ အေရးႀကီးေသာ လုပ္ငန္းျဖစ္လာ ခဲ့တယ္။

အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းအတြင္းမွာ အဲဒီလို အစိုးရ အဖဲြ႕အစည္းအသီးသီးကို အသစ္ေပၚေပါက္လာေရးဟာ လိုအပ္ေၾကာင္း ထင္ရွားလာ ခဲ့မႈေတြက ဆူဟာတို၏ အစီစဥ္သစ္ဟု ေခၚဆိုေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ၿပိဳက် ပ်က္ဆီးေစေသာ အေၾကာင္းရင္းခံတရပ္ျဖစ္လာ ခဲ့တယ္။ ထို႕ေၾကာင့္ ေကာင္းမြန္ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး တရပ္ျဖစ္ေပၚလာေရးကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ ေဆာင္ရြက္လာႏိုင္သူေတြကို ေလွ်ာ့တြက္လို႕ မရေတာ့ေပ။

ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ကင္းရွင္းေသာ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြ အသက္၀င္လာ ကတည္းက ေဒသဆိုင္ရာေတြမွာ ခဲြထြက္လိုမႈ ( အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံမွ ခဲြထြက္ေရး ျပႆနာ) ေတြႏွင့္ ေဒသ ဆိုင္ရာ ပ႗ိပကၡေတြဟာ ေလွ်ာ့နည္းလာ ခဲ့ၿပီး၊ ဒီမဟာဗ်ဴဟာ၏ အေရးပါမႈက အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ ကဲြျပားျခားနားေနသည့္ ျပည္နယ္မ်ားအတြက္ ျပန္လည္ စုစည္းေပးႏိုင္ ခဲ့တယ္။

ဘ႑ာေရးဆိုင္ရာမွာ ထိေရာက္တဲ့ စနစ္တရပ္အျဖစ္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲႏိုင္ ခဲ့ၿပီး၊ ႏွစ္စဥ္ ကိုယ္ပိုင္ သတ္မွတ္ သံုးစဲြေသာ ဘ႑ာေရးအတြက္ ေဒသအလိုက္ ျပည္နယ္ေတြ အေနျဖင့္ မိမိကိုယ္ပိုင္ ဘဂ်က္မရွိလ်င္ ဗဟိုကို အႀကီးအက်ယ္ မွီခို ေနရမွာ ျဖစ္တယ္။ သို႔ပါ၍ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ မရွိျခင္းက ျပည္နယ္မ်ားႏွင့္ ဗဟိုအစိုးရအၾကား ဆက္ဆံေရးမ်ားကို ေကာင္းမြန္စြာ ထိန္းသိမ္းလာႏိုင္ ခဲ့တယ္။

ဆူဟာတို အစိုးရျပဳတ္က်ေရးႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္လာရန္အတြက္ ပညာတတ္ အလယ္အလတ္ မူဆလင္ေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာ ႏူခ်ဳိလစ္ မက္ဂ်ီကလည္း အဓိက ပါ၀င္ ခဲ့တယ္။

ဘာအေျပာင္းအလဲလုပ္ ခဲ့ ၿပီလဲ

သမိုင္းေရးဆိုင္ရာ အေမြအႏွစ္မ်ား
အစီစဥ္သစ္၏ အစိုးရယႏၱရားရွိေသာ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းဆိုင္ရာ စီမံခန္႕ခဲြမႈမ်ားတြင္ တိုးတက္မႈ တခ်ဴိ႕ေတာ့ ရွိခဲ့တယ္။ ဥပမာ-ဆူဟာတို အစိုးရက ၎တို႕ကို မဆန္႕က်င္ေသာ လူမႈေရးႏွင့္ ႏိုင္ငံေရးအင္အားစုမ်ားကို တည္ရွိခြင့္ေပး ခဲ့မႈေတြ ရွိ ခဲ့တယ္။ ရလာဒ္က ဆူဟာတိုအစိုးရ ျပဳတ္က်သြားေသာ အခ်ိန္မွာ ကမၻာေပၚမွာ အႀကီးဆံုး လူထုအေျဖျပဳသည့္ မူဆလင္အဖဲြ႕အစည္းႀကီး (၂) ခုအပါအ၀င္ အရပ္ဘက္လူ႕အဖဲြ႕အစည္းေပါင္း (၁၁၀၀) ေက်ာ္ေလာက္က အစိုးရႏွင့္ ကင္းလြတ္စြာ တည္ရွိေန ခဲ့ႏိုင္တယ္။

၎အခ်က္က အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ အရပ္ဘက္ဆိုင္ရာ လူ႕အဖဲြ႕အစည္းမ်ား တည္ေဆာက္ေရးမွာ အကူအညီကို ျဖစ္ေစၿပီး၊ ထိုအရပ္ဘက္ဆိုင္အဖဲြ႕အစည္းမ်ားက ႏိုင္ငံ၏ ကံၾကမၼာကို အဆံုးအျဖတ္ေပးႏိုင္ေသာ အင္အားစု တခုအျဖစ္သို႕ ျဖစ္ေပၚလာေစ ခဲ့တယ္။

စီးပြားေရးဆုိင္ရာ စီမံအုပ္ခ်ဳပ္မႈ၏ ပံုစံအတြင္းမွာ သမိုင္းေရးဆိုင္ရာ လႊမ္းမိုးေနမႈေတြ ေတြ႕ျမင္ႏိုင္တယ္။ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈႀကီးမား ခဲ့ၿပီး၊ ႏိုင္ငံျပင္ပ၏ ရင္ႏွီး ျမွဳပ္ႏွံအတြက္ စိတ္၀င္စားမႈမ်ား မရရွိႏိုင္ ခဲ့ျခင္း၊ ဆူဟာတို၏ အစီစဥ္သစ္ အစိုးရလက္ထက္တြင္ ေရနံႏွင့္ သဘာ၀ဓါတ္ေငြ႔ထုတ္လုပ္မႈ က႑ကို ဖံြ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေအာင္ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ခဲ့ေပ။

ေရနံႏွင့္ ဓါတ္ေငြ႕ေတြ ထုတ္လုပ္ေရးႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေျခခံ အေဆာက္အအံုတို႕တြင္ ႏိုင္ငံတကာ၏ ရင္ႏွီးျမွဳပ္ႏွံမႈ ရလာဒ္မ်ား မရွိ ခဲ့ျခင္းက အေၾကာင္းတရပ္ကို ျဖစ္ေပၚလာေရးထက္ ႏိုင္ငံတကာမွာ စီးပြားေရးတိုးတက္က်ယ္ျပန္႕မႈအတြက္ အေျခခံကို ျဖစ္ေပၚလာေရးကို ေပါင္းလကၡဏာအျဖစ္ ျဖစ္ ခဲ့တယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ဆူစီလိုဘန္ဘန္ယိုဒိုယိုႏို (သမၼတေဟာင္း) ဆိုဟာတို သမၼတရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ရန္ စစ္တပ္မွ ဖိအားေပး ခဲ့သူႏွင့္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စစ္ေခါင္းေဆာင္ တစ္ဦးျဖစ္ ခဲ့ၿပီး၊ ကုလသမဂၢၿငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္မွာ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ဖူးၿပီး၊ အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာ စစ္တကၠသိုလ္ဆင္း၊ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ စီမံခန္႔ခဲြမႈဘာသာတြင္ မာစတာဘဲြ႕ရၿပီး၊ သမၼတေရြးေကာက္ပဲြမ်ားက်င္းပခ်ိန္ ေဒါက္တာဘဲြ႕ကို ရရွိ ခဲ့တယ္။

မဟာဗ်ဴဟာက်ေသာ ေရြးခ်ယ္မႈမ်ား
မဟာဗ်ဴဟာက်ေသာ ဆံုးျဖတ္မႈမ်ားကို အဓိကေသာ့ခ်က္က်သည့္ သူေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး လုပ္ငန္းစဥ္၏ ပံုသ႑န္ အေပၚ မ်ားစြာ လႊမ္းမိုးႏိုင္ ခဲ့ၾကတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္- ဆူဟာတို၏ အစီစဥ္သစ္ဟုေခၚေသာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးတြင္ စစ္တပ္က အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ ဥပေဒျပဳေရးစေသာ ေနရာေတြမွာ ေနရာယူထားေနမႈေတြကို ျပင္းထန္စြာ ဆန္႕က်င္သူေတြ၏ ဆႏၵကို တုန္႕ျပန္သည့္ အေနျဖင့္ ႏိုင္ငံေရးမွာ စစ္တပ္က တိုက္ရိုက္ပါ၀င္ ပတ္သက္ေနတာေတြ ရုပ္သိမ္း ခဲ့တယ္။

စစ္တပ္ကလည္း ပါလီမန္ထဲမွာ ပါ၀င္ၿပီး အထူူးအခြင့္အေရးမ်ား ရယူထားမႈေတြကို လက္လႊတ္ခံ ခဲ့ျခင္းတို႔ကို လိုလားစြာ လက္ခံ ခဲ့တာမ်ဳိးႏွင့္ အျခားျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြကို လက္ခံလိုက္ျခင္းျဖင့္ စစ္တပ္၏ ႏိုင္ငံေရးမွာ ေျဗာင္က်က် လႊမ္းမိုးထားတာေတြကို ေလွ်ာ့ခ် လိုက္ႏိုင္ျခင္း၊ ဆူဟာတို ေခတ္လြန္စစ္တပ္၏ သမိုင္းေကာင္းေရးအတြက္ မွတ္ေက်ာက္တင္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမ်ားကို ျပဳလုပ္လာႏိုင္ ခဲ့ျခင္းႏွင့္ အသစ္ျဖစ္လာေနတဲ့ ႏိုင္ငံ၏ အစိုးရႏွင့္ အစိုးရ ၀န္ထမ္းအဖဲြ႔အစည္းမ်ား ဆိုင္ရာ ဖဲြ႕စည္းပံုေတြမွာ စစ္တပ္အေနျဖင့္ မိမိတို႕၏ အခန္းက႑အသစ္တြင္ အတိတ္ကလို လူထု၏ ယံုၾကည္စိတ္ခ်မႈ ကင္းမဲ့မႈမ်ား ျပန္မျဖစ္လာေအာင္ လံုၿခံဳစြာ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ ခဲ့တယ္။

အလားတူ ဆူဟာတိုရဲ႕ ႐ုပ္ေသး႐ုပ္လို႔ စြပ္စြဲခံရတဲ့ သမၼတ ဘီေဂ် ဟာဘီဘီ၏ ဗဟိုဦးစီးစနစ္ႏွင့္ ခ်မ္းသာသူေတြအတြက္ အာဏာတည္ေစေသာ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မ်ားအေပၚ တန္ျပန္လာႏိုင္ျခင္းႏွင့္ ေဒသဆိုင္ရာ ကိုယ္ပိုင္းအုပ္ခ်ဳပ္ေရးအာဏာေတြမွာ ဗဟိုဦးစီးစနစ္ကို ေလွ်ာ့ခ်လိုက္ျခင္းမ်ား တိုးျမင့္လာ ေစျခင္းတို႕က ဖယ္ဒရယ္စနစ္ တည္ေဆာက္ေရးမွာ ေဒသခံစီးပြားေရးသမားမ်ားကိုပါ အင္ဒိုနီရွားလူ႕အဖဲြ႔အစည္း၏ အစိတ္အပိုင္း တခုအျဖစ္ ျပန္လည္ပါ၀င္ ခြင့္ရရွိလာ ခဲ့တယ္။

ထိုသို႕ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြက ႏိုင္ငံေရးအရ ထက္ျမက္မႈေတြျဖစ္လာ ခဲ့တဲ့အေပၚ သံသယေတြက အနည္းငယ္ရွိ ခဲ့ေပမယ့္၊ ႏိုင္ငံဟာ ခဲြထက္ေရးလႈပ္ရွားမႈမ်ားကို ရင္ဆိုင္ေနရေသာ အခ်ိန္မွာ ႏိုင္ငံကို တစည္း တလံုးတည္း ျဖစ္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္သည့္ ေရြးခ်ယ္မႈေတြ ျဖစ္ ခဲ့တယ္။

ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာ္ဂက္စ္ ၀ီဒ္ဂ်ိဳဂ်ိဳ၊လည္း၊ အင္ဒိုနီရွားစစ္တကၠသိုလ္ေက်ာင္းဆင္းႏွင့္ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ မဟာဗ်ဴဟာစီမံခန္႕ခဲြမႈ႕ ဘာသာျဖင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ ေဂ်ာ့၀ါရွင္တန္ တကၠသိုလ္မွာ မာစတာ ဘဲြ႕ရရွိခဲ့သူ။ ဆူဟာတိုသမၼတရာထူးမွ ႏုတ္ထြက္ေရးႏွင့္ ဆူဟာတိုေခတ္လြန္တြင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမား စစ္ေခါင္းေဆာင္ တဦး ခဲ့ျဖစ္တယ္။

လူမႈေရးႏွင့္ ယဥ္ေက်းမႈ စံႏႈန္းမ်ား
ႏိုင္ငံတကာ၊ ႏိုင္ငံလံုးဆိုင္ရာႏွင့္ ေအာက္ေျခေတြ၏ စံ သတ္မွတ္ခ်က္ေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ တရား၀င္ တြန္းအားမ်ားျဖစ္လာရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ားအျဖစ္ အေရးႀကီးေသာ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္လာ ခဲ့တယ္။ ဥပမာ- ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္မႈ မရွိေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ရင္ဆိုင္ ေနရေသာ စိန္ေခၚမႈ အေျခအေနေတြ အတြက္ အေျဖရွာေပးႏိုင္ျခင္းထက္ ပို ခဲ့တယ္။

ႏိုုင္ငံတကာ၏ လႈပ္ရွားေပးမႈ႕ေတြကလည္း ဒီမိုကေရစီ စံေသာ ဗဟိုခ်ဴပ္ကိုင္မႈ မရွိလာေအာင္ ဦးတည္ေစသည့္ ေသာ့ခ်က္က်ေသာ ႏိုင္ငံတကာကလည္း သိသာ ထင္ရွားစြာ ေထာက္ခံ ခဲ့ၾကတယ္။

လူမႈ႕ယဥ္ေက်းမႈစံ ႏႈန္းေတြကလည္း ေဒသဆိုင္ရာ အဆင့္ေတြမွာ မ်ားစြာ ၾသဇာလႊမ္းမႈ႕ ရွိ ခဲ့ၿပီး၊ အစိုးရ အဖဲြ႕အစည္းမ်ားဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြက ခရိုင္၊ ေဒသ ဆိုင္ရာေတြ အပါအ၀င္ တႏိုင္ငံလံုးတြင္ မတူညီမႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳ လုပ္ေဆာင္မႈမ်ား ပ်ံပြားလာျခင္းျဖင့္ ရလာဒ္ေကာင္းမ်ားကို ေပၚထြန္းေစ ခဲ့တယ္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပံုစံဟာ ထံုတမ္းအစဥ္အလာႏွင့္ အစၥလာမ္ ဥပေဒမ်ားအေပၚမွာ အေျခခံေနျခင္းထက္ တခ်ဳိ႕ ကိစၥေတြမွာ ေအာက္ေျခေတြမွာ အစိုးရအဖဲြ႕အစည္းမ်ားကို ပံုစံတက်ျဖင့္ ေလာကီေရးရာ သက္သက္အျဖစ္ အေျခခံေသာ ဥပေဒမ်ားကိုသာ ျဖစ္ေစလို လာတယ္။

လူဦးေရ သန္း ၂၅၀ ရွိတဲ့ မြတ္စလင္ႏိုင္ငံမွာ ပထမဆံုး အမ်ိဳးသမီးသမၼတ ျဖစ္လာေသာ ေမဃာဝတီ ဆူကာႏိုပူထရီ

လက္ခံႏိုင္ေသာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ
ျပဳျပင္ေျပာင္လဲေရးမ်ားကို ပံုေပၚလာေသာ တိုးတက္မႈတို႕ကို တိုင္းတာၿပီး၊ အစိုးရအဖဲြ႕ႏွင့္ အစိုးရအဖဲြ႕အစည္းမ်ားဆိုင္ရာ အယူအဆတို႕ကို အျငင္းအခုန္လုပ္ေနတာထက္ အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ လက္ေတြ႕က်စြာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားက လက္ေတြမွာ အလုပ္ ပိုျဖစ္လာ ခဲ့တယ္။ အထက္ပါ အေျခအေနေတြက တည္ရွိေနတဲ့ ဆူဟာတို အုပ္ခ်ဳပ္ေရးႏွင့္ လူႀကိဳက္နည္းေသာ အခ်ိဳ႕စရိုက္လဏၡာေတြကို ခြင့္ျပဳတာေတြႏွင့္ အရင္တုန္းက ဆူဟာတိုအုပ္ခ်ဳပ္ေရး၏ အစိတ္အပိုင္းေတြကို လက္ခံႏိုင္ ခဲ့တာေတြ ရွိ ခဲ့ၾကတယ္။

သမၼတ (ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး စစ္ေခါင္းေဆာင္ေဟာင္း) ဆူဆီလို ဘန္ဘန္း ယူဒို ယိုႏို

ပကတိတည္ရွိေနေသာ ႏိုင္ငံေရးပံုစံအတြင္းမွ စတင္ၿပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြက အစိုးရစနစ္ကို အေျပာင္း အလဲ လုပ္ ခဲ့ၾကတာပါ။ ထို႕ေၾကာင့္ ၎တို႕၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဟာ လက္မ ခံႏိုင္မႈမ်ား ေလွ်ာ့နည္းေနေစ ခဲ့တယ္။

အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္ေတြဟာ ပကတိတည္ရွိေနေသာ အေျခအေနတို႕ကို အသိအမွတ္ျပဳၿပီး၊ ယင္းအေျခအေနမ်ားကို စီစစ္သံုးသပ္ၿပီး၊ ဒီမိုကေရစီေရး ဆီသို႕ ဦးတည္ႏိုင္ ခဲ့တယ္။ အျခားႏိုင္ငံတခု၏ ပံုစံကို ေလွနံ ဓါးထစ္ ကူးယူမႈ မ်ဳိးမဟုတ္ဘဲ၊ အစိုးရအဖဲြ႕အစည္းမ်ားကိုယ္တိုင္ကလည္း ထို႕ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးမ်ားအတြက္ ဥပမာေကာင္းအျဖစ္ အေထာက္အပံေပး ခဲ့ၾကတယ္။

ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားဟာ အင္ဒိုနီရွားႏိုင္ငံ၏ ပကတိအေျခအေနေတြကို ၿခံဳမိ ငုံမိေနရမယ္ (သို႕မဟုတ္) ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားမ်ားႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဘက္ ျဖစ္လာႏိုင္ သူေတြ၏ လက္ေတြ႕ အေျခအေနေတြမွာ ထိပ္တိုက္ မျဖစ္လာေအာင္ ေရွာင္ရွားႏိုင္ ခဲ့တယ္။

ဆူဟာတို ေခတ္လြန္ အင္ဒိုနီးရွား ႏိုင္ငံရဲ႕ စစ္ေရးေနာက္ခံမရွိေသာ အရပ္သား သမၼတသစ္ မစၥတာ ဂ်ိဳကိုဝီဒိုဒို

သင္ခန္းစာမ်ား ယူခဲ့မႈ
မ်ားျပားစြာေသာ တြန္းအားႏွင့္ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈတို႕က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးျဖစ္စဥ္အတြက္ ခရီးေပါက္ေအာင္ သယ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ ခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံ၏ အထက္တန္းအလႊာမ်ား၏ ထူးျခားေသာ ၾသဇာသက္ေရာက္မႈႏွင့္ မတူညီမႈေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္ေပၚလာဖို႕ အေၾကာင္းခံလာေစ ခဲ့တယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ပတ္သတ္ေနသူေတြ၏ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ ျမင့္မားမႈေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးတြင္ အလုပ္မျဖစ္ ခဲ့တာေတြကို အသိအမွတ္ျပဳ ခဲ့ၿပီး၊ ဆက္လက္ေအာင္ျမင္ေအာင္ ႀကိဳးစား ခဲ့ၾကတယ္။

မူ၀ါဒေရးရာအတြက္ ခိုင္မာေသာ အယူအဆေရးရာေတြအတြက္ ျငင္းခုန္မႈေတြမွာ ေသခ်ာေသာ ရည္ရြယ္ခ်က္တခု အျဖစ္သို႕ ေရာက္ရွိေအာင္ လုပ္ေဆာင္ ခဲ့ၿပီး၊ ပကတိႏိုင္ငံေရး သဘာ၀က အစိတ္အပိုင္း (သို႕) မတူညီခ်က္ေတြကို အေျဖရွာေရးတို႕ကို ျဖစ္ေပၚေစ ခဲ့တယ္။ ၾသဇာအာဏာရွိေနသူေတြႏွင့္ ဆန္႕က်င္ဘက္ ျဖစ္လာႏိုင္သူေတြ ကိုပါ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဆီကို ဆဲြေခၚလာႏိုင္ ခဲ့တယ္။

လက္တေလာမွာ လက္ရွိ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေတြက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေတြ၏ ရလဒ္ႏွင့္ ျဖစ္စဥ္ ပံုပန္းသဏၭာန္ေတြ ျဖစ္ၿပီး၊ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသမားေတြအတြက္ သင္ခန္းစာ ယူစရာႏွင့္ ေလ့လာသံုးသပ္စရာမ်ားအျဖစ္ ေရာင္ျပန္ဟပ္ေနတယ္။ အေရးႀကီးတာက အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးသည္ အာဏာရွင္စနစ္ကေန ဒီမိုကေရစီစနစ္ ဆီသို႕ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေလာက္ဘဲ အေတြးမေရာက္ရန္ အေရးႀကီးတယ္။ အင္ဒိုနီးရွားႏိုင္ငံ၏ အျဖစ္အပ်က္အားလံုးက ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ျဖစ္စဥ္မ်ား၏ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္တယ္။

အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးက ႏိုင္ငံသူႏိုင္ငံသားေတြႏွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေသာ အစိုးရအၾကား ထူးျခားေသာ ဆက္ဆံမႈ၊ ေပ်ာ့ေျပာင္းမႈႏွင့္ ဒီမိုကေရစီစနစ္ ျဖစ္တည္လာမႈႏွင့္ ၎တို႕၏ အခန္းက႑အတြက္ ေရရွည္ေထာက္ပံ့အျဖစ္ လိုအပ္လာသည္ကို ျပန္လည္ၿပီး ၊အထူးျပဳေဖာ္ျပေနေသာ အရင္းခံ ရလာဒ္အျဖစ္ ျဖစ္လို႕လာေနပါတယ္။

--- ၿပီးပါၿပီ ---

Thursday, December 4, 2014